Jagbani

helo

Jagbani.in

ਸਾਨੂੰ ਦੁੱਖ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ opt-out ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹੋ।

ਪਰ ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਗਲਤੀ ਨਾਲ ''Block'' ਸਿਲੈਕਟ ਕੀਤਾ ਸੀ ਜਾਂ ਫਿਰ ਭਵਿੱਖ 'ਚ ਤੁਸੀਂ ਨੋਟਿਫਿਕੇਸ਼ਨ ਪਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਥੱਲੇ ਦਿੱਤੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਪਾਲਨ ਕਰੋ।

  • ਇੱਥੇ ਜਾਓ Chrome>Setting>Content Settings
  • ਇੱਥੇ ਕਲਿਕ ਕਰੋ Content Settings> Notification>Manage Exception
  • "https://www.punjabkesri.in:443" ਦੇ ਲਈ Allow ਚੁਣੋ।
  • ਆਪਣੇ ਬ੍ਰਾਉਜ਼ਰ ਦੀ Cookies ਨੂੰ Clear ਕਰੋ।
  • ਪੇਜ ਨੂੰ ਰਿਫ੍ਰੈਸ਼( Refresh) ਕਰੋ।
Got it
  • JagbaniKesari TvJagbani Epaper
  • Punjab News

    SAT, JUL 19, 2025

    9:47:26 AM

  • important news for punjab school education board students

    ਪੰਜਾਬ ਸਕੂਲ ਸਿੱਖਿਆ ਬੋਰਡ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਅਹਿਮ...

  • bhai gurmeet singh shant will receive the first shiromani raagi award

    ਭਾਈ ਗੁਰਮੀਤ ਸਿੰਘ ਸ਼ਾਂਤ ਨੂੰ ਮਿਲੇਗਾ ਦਿੱਲੀ...

  • 8 punjabi arrested

    ਅਮਰੀਕਾ 'ਚ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨੂੰ ਉਮਰ ਕੈਦ ! 8...

  • power cut

    ਅੱਜ ਲੱਗੇਗਾ ਲੰਬਾ Power Cut, ਕਪੂਰਥਲਾ, ਫਗਵਾੜਾ...

browse

  • ਪੰਜਾਬ
  • ਦੇਸ਼
    • ਦਿੱਲੀ
    • ਹਰਿਆਣਾ
    • ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ
    • ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼
    • ਹੋਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼
  • ਵਿਦੇਸ਼
    • ਕੈਨੇਡਾ
    • ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ
    • ਪਾਕਿਸਤਾਨ
    • ਅਮਰੀਕਾ
    • ਇਟਲੀ
    • ਇੰਗਲੈਂਡ
    • ਹੋਰ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਖਬਰਾਂ
  • ਦੋਆਬਾ
    • ਜਲੰਧਰ
    • ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ
    • ਕਪੂਰਥਲਾ-ਫਗਵਾੜਾ
    • ਰੂਪਨਗਰ-ਨਵਾਂਸ਼ਹਿਰ
  • ਮਾਝਾ
    • ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ
    • ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ
    • ਤਰਨਤਾਰਨ
  • ਮਾਲਵਾ
    • ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ
    • ਲੁਧਿਆਣਾ-ਖੰਨਾ
    • ਪਟਿਆਲਾ
    • ਮੋਗਾ
    • ਸੰਗਰੂਰ-ਬਰਨਾਲਾ
    • ਬਠਿੰਡਾ-ਮਾਨਸਾ
    • ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ-ਫਾਜ਼ਿਲਕਾ
    • ਫਰੀਦਕੋਟ-ਮੁਕਤਸਰ
  • ਤੜਕਾ ਪੰਜਾਬੀ
    • ਪਾਰਟੀਜ਼
    • ਪਾਲੀਵੁੱਡ
    • ਬਾਲੀਵੁੱਡ
    • ਪੌਪ ਕੌਨ
    • ਟੀਵੀ
    • ਰੂ-ਬ-ਰੂ
    • ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਯਾਦਾ
    • ਮੂਵੀ ਟਰੇਲਰਜ਼
  • ਖੇਡ
    • ਕ੍ਰਿਕਟ
    • ਫੁੱਟਬਾਲ
    • ਟੈਨਿਸ
    • ਹੋਰ ਖੇਡ ਖਬਰਾਂ
  • ਵਪਾਰ
    • ਨਿਵੇਸ਼
    • ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ
    • ਸ਼ੇਅਰ ਬਾਜ਼ਾਰ
    • ਵਪਾਰ ਗਿਆਨ
  • ਅੱਜ ਦਾ ਹੁਕਮਨਾਮਾ
  • ਗੈਜੇਟ
    • ਆਟੋਮੋਬਾਇਲ
    • ਤਕਨਾਲੋਜੀ
    • ਮੋਬਾਈਲ
    • ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਨਿਕਸ
    • ਐੱਪਸ
    • ਟੈਲੀਕਾਮ
  • BBC
  • Home
  • ਤੜਕਾ ਪੰਜਾਬੀ
  • ਦੇਸ਼
  • ਵਿਦੇਸ਼
  • ਖੇਡ
  • ਵਪਾਰ
  • ਧਰਮ
  • Google Play Store
  • Apple Store
  • E-Paper
  • Kesari TV
  • Navodaya Times
  • Jagbani Website
  • JB E-Paper
  • PK Studios
  • BBC News Punjabi

ਪੰਜਾਬ

  • ਦੋਆਬਾ
  • ਮਾਝਾ
  • ਮਾਲਵਾ

ਮਨੋਰੰਜਨ

  • ਬਾਲੀਵੁੱਡ
  • ਪਾਲੀਵੁੱਡ
  • ਟੀਵੀ
  • ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਯਾਦਾ
  • ਪਾਰਟੀਜ਼
  • ਪੌਪ ਕੌਨ
  • ਰੂ-ਬ-ਰੂ
  • ਮੂਵੀ ਟਰੇਲਰਜ਼

Photos

  • Home
  • ਮਨੋਰੰਜਨ
  • ਖੇਡ
  • ਦੇਸ਼

Videos

  • Home
  • Latest News 2018
  • Aaj Ka Mudda
  • Daily Hukamnama
  • 22 Districts 22 News
  • Job Junction
  • Most Viewed Videos
  • Janta Di Sath
  • Siasi-te-Siasat
  • Religious
  • Punjabi Stars Interview
  • Home
  • BBC News Punjabi News
  • ਅਮਰੀਕਾ ਕਬੂਤਰਾਂ ਰਾਹੀਂ ਕਰਵਾਉਂਦਾ ਸੀ ਜਾਸੂਸੀ, ਜਾਣੋ ਕਿਵੇਂ

ਅਮਰੀਕਾ ਕਬੂਤਰਾਂ ਰਾਹੀਂ ਕਰਵਾਉਂਦਾ ਸੀ ਜਾਸੂਸੀ, ਜਾਣੋ ਕਿਵੇਂ

  • Updated: 17 Sep, 2019 08:01 AM
BBC News Punjabi
bbc news
  • Share
    • Facebook
    • Tumblr
    • Linkedin
    • Twitter
  • Comment

ਕਬੂਤਰ
Getty Images
ਸੀਆਈਨੇ ਨੇ ਆਪਣੇ ਖੁਫ਼ੀਆ ਅਭਿਆਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕਬੂਤਰਾਂ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕੀਤਾ

ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਖੁਫ਼ੀਆ ਏਜੰਸੀ ਸੈਂਟ੍ਰਲ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਏਜੰਸੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਸੀਆਈਏ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਨੇ ਸ਼ੀਤ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਖੁਫ਼ੀਆ ਤਕਨੀਕਾਂ ਤੋਂ ਪਰਦਾ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ।

ਸੀਆਈਏ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਬੂਤਰਾਂ ਨੂੰ ਟਰੇਨਿੰਗ ਦੇ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜਾਸੂਸੀ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।

ਕਬੂਤਰਾਂ ਨੂੰ ਸਿਖਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਉਹ ਸੋਵੀਅਤ ਸੰਘ ਦੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਉਥੋਂ ਦੀਆਂ ਗੁਪਤ ਢੰਗ ਨਾਲ ਤਸਵੀਰਾਂ ਖਿੱਚ ਸਕਣ।

ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸੀਆਈਏ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕਬੂਤਰਾਂ ਨੂੰ ਖਿੜਕੀਆਂ ਦੇ ਕੋਲ ਉਪਕਰਨ ਰੱਖਣ ਦੀ ਟਰੇਨਿੰਗ ਵੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਕਬੂਤਰਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਡੋਲਫਿੰਸ ਮੱਛੀਆਂ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਵੀ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ-

  • ਕਰੋੜਪਤੀ ਬਣੇ ਬਿਹਾਰ ਦੇ ਇਸ ਮੁੰਡੇ ਦੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੀ ਕਹਾਣੀ
  • ਜਦੋਂ 20 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਚੇਨੱਈ ਦੀ ਬਜਾਇ ਅਮਰੀਕਾ ’ਚ ਮਿਲਿਆ ਵਿਛੜਿਆ ਬੇਟਾ
  • 18 ਕੈਰਟ ਦੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਸੋਨੇ ਨਾਲ ਬਣਿਆ ਟਾਇਲਟ ਹੋਇਆ ਚੋਰੀ

ਸੀਆਈਏ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਜਾਨਵਰ ਏਜੰਸੀ ਦੇ ਖੁਫ਼ੀਆ ਮਿਸ਼ਨ ਨੂੰ ਸਫ਼ਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਕਾਫੀ ਲਾਭਕਾਰੀ ਸਾਬਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਵਰਜੀਨੀਆ ਵਿੱਚ ਸੀਆਈਏ ਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ ਹੈ, ਉਸ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਵੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਹੁਣ ਆਮ ਜਨਤਾ ਲਈ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਮੈਂ ਇੱਕ ਵਾਰ ਉਸ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਦੇ ਤਤਕਾਲੀ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਦਾ ਇੰਟਰਵਿਊ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉੱਥੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੇਖੀਆਂ ਸਨ।

ਮੈਂ ਦੇਖਿਆ ਸੀ ਕਿ ਉੱਥੇ ਇੱਕ ਕਬੂਤਰ ਦਾ ਮਾਡਲ ਰੱਖਿਆ ਸੀ ਜਿਸ 'ਤੇ ਇੱਕ ਕੈਮਰਾ ਬੰਨਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।

ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨੀਂ ਦੂਜੀ ਵਿਸ਼ਵ ਜੰਗ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ ਲਿੱਖ ਰਿਹਾ ਸੀ ਜਿਸ ਲਈ ਮੈਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਰਾਹੀਂ ਕਬੂਤਰਾਂ ਦੇ ਇਸਤੇਮਾਲ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਇਕੱਠੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ।

ਸੀਆਈਏ ਦੇ ਮਿਊਜ਼ਅਮ ਵਿੱਚ ਕਬੂਤਰ ਦੇ ਮਾਡਲ 'ਤੇ ਬੰਨੇ ਕੈਮਰੇ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਮੇਰੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਉਸ ਵਿੱਚ ਵਧ ਗਈ। ਇਸ ਵੇਲੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਵਧੇਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਸੀ।

1970 'ਚ ਹੋਏ ਆਪਰੇਸ਼ਨ ਦਾ ਕੋਡ ਨਾਮ 'ਟਕਾਨਾ' ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਮੁਹਿੰਮ ਵਿੱਚ ਕਬੂਤਰਾਂ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਤਸਵੀਰਾਂ ਖਿੱਚਣ ਲਈ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

ਕਬੂਤਰ
Getty Images

ਕਬੂਤਰਾਂ ਦਾ ਖੁਫ਼ੀਆ ਮਿਸ਼ਨ

ਕਬੂਤਰਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਖ਼ਾਸੀਅਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਯਾਦਦਾਸ਼ਤ ਬਹੁਤ ਚੰਗੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਕਬੂਤਰ ਬਹੁਤ ਹੀ ਆਗਿਆਕਾਰੀ ਜੀਵ ਵੀ ਹੈ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਇਲਾਕੇ 'ਤੋਂ ਉਡਾਇਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਉਹ ਮੀਲਾਂ ਦੀ ਦੂਰੀ ਤੈਅ ਕਰਕੇ ਮੁੜ ਘਰ ਪਰਤ ਆਉਣ ਦੀ ਕਲਾ ਜਾਣਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਕਾਰਨ ਸੀ ਕਿ ਸੀਆਈਏ ਕਬੂਤਰਾਂ ਨੂੰ ਗੁਪਤ ਮਿਸ਼ਨ 'ਚ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਦਾ ਸੀ।

ਹਾਲਾਂਕਿ ਕਬੂਤਰਾਂ ਨੂੰ ਪੋਸਟਮੈਨ ਵਜੋਂ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਨ ਦੀ ਗੱਲ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਸੁਣਨ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀ ਰਹੀ ਹੈ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜਾਸੂਸੀ ਵਰਗੇ ਕੰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਨ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਪਹਿਲੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ।

ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਬਰਤਾਨੀਆਂ ਖੁਫ਼ੀਆ ਵਿਭਾਗ ਇੱਕ ਘੱਟ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਬਰਾਂਚ ਐੱਮਆਈ 14 (ਡੀ) ਨੇ ਖੁਫ਼ੀਆ ਕਬੂਤਰ ਸਰਵਿਸ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਸੀ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ-

  • ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਐਵਾਰਡ ਨੂੰ ਠੋਕਰ ਮਾਰਨ ਵਾਲੀ ਟੀਚਰ
  • 'ਮੇਰਾ ਰੇਪ ਹੋਇਆ, ਹੁਣ ਮੈਨੂੰ ਧੀਆਂ ਬਾਰੇ ਵੀ ਡਰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ'
  • ਮੋਹਾਲੀ 'ਚ ਕਸ਼ਮੀਰੀਆਂ ਦੇ ਹੱਕ 'ਚ ਮੁਜ਼ਾਹਰੇ 'ਤੇ ਰੋਕ, ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੇ ਦੱਸੇ ਇਹ ਕਾਰਨ
ਕਬੂਤਰ
Getty Images

ਇਸ ਸਰਵਿਸ ਦੌਰਾਨ ਕਬੂਤਰਾਂ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਡੱਬੇ ਵਿੱਚ ਰੱਖ ਕੇ ਪੈਰਾਸ਼ੂਟ ਨਾਲ ਬੰਨ੍ਹ ਕੇ ਯੂਰਪ ਦੇ ਅਸਮਾਨ ਵਿੱਚ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਬੂਤਰਾਂ ਨਾਲ ਕੁਝ ਸਵਾਲ ਵੀ ਰੱਖੇ ਹੁੰਦੇ ਸਨ।

ਉਸ ਵੇਲੇ ਦੀਆਂ ਜਾਣਕਾਰੀਆਂ ਮੁਤਾਬਕ ਤਕਰੀਬਨ ਇੱਕ ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਬੂਤਰ ਖੁਫ਼ੀਆ ਜਾਣਕਾਰੀ ਇਕੱਠੀ ਕਰ ਕੇ ਵਾਪਸ ਆਏ ਸਨ।

ਇਸ ਵਿੱਚ ਰਾਕਟ ਨੂੰ ਲਾਂਚ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਥਾਂ ਅਤੇ ਜਰਮਨ ਰਡਾਰ ਸਟੇਸ਼ਨ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਤੱਕ ਸ਼ਾਮਿਲ ਸੀ।

ਜੰਗ ਮਗਰੋਂ ਬਰਤਾਨੀਆ ਦੇ ਖ਼ੁਫ਼ੀਆ ਵਿਭਾਗਾਂ ਦੀ ਸੰਯੁਕਤ ਕਮੇਟੀ ਵਿੱਚ 'ਕਬੂਤਰਾਂ ਦੀ ਸਬ ਕਮੇਟੀ 1 ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ, ਇਸ ਕਮੇਟੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ੀਤ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਕਬੂਤਰਾਂ ਦਾ ਬਿਹਤਰ ਢੰਗ ਨਾਲ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਨ 'ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

ਸੀਆਈਏ ਨੇ ਕੀਤਾ ਵਧੇਰੇ ਪ੍ਰਯੋਗ

ਹਾਲਾਂਕਿ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ ਪਰ ਸੀਆਈਏ ਨੇ ਕਬੂਤਰਾਂ ਦੀ ਤਾਕਤ ਨੂੰ ਪਛਾਣਦਿਆਂ ਹੋਇਆ ਉਸ ਦਾ ਬਿਹਤਰ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਨ 'ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕੀਤਾ।

ਆਪਰੇਸ਼ਨ ਟਕਾਨਾ ਦੌਰਾਨ ਕਈ ਦੂਜੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਇਸਤੇਮਾਲ ਬਾਰੇ ਵੀ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਫਾਇਲਾਂ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਸੀਆਈਏ ਨੇ ਇੱਕ ਕਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਟਰੇਨਿੰਗ ਦਿੱਤੀ ਸੀ ਕਿ ਉਹ 40 ਗ੍ਰਾਮ ਭਾਰ ਵਾਲੀ ਵਸਤੂ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਇਮਾਰਤ ਦੀ ਖਿੜਕੀ 'ਤੇ ਰੱਖ ਸਕਦਾ ਸੀ।

ਕੁੱਤਾ
Getty Images

ਇੱਕ ਲਾਲ ਲੇਜ਼ਰ ਲਾਈਟ ਰਾਹੀਂ ਟਾਰਗੇਟ ਨੂੰ ਮਾਰਕ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਖ਼ਾਸ ਲੈਂਪ ਰਾਹੀਂ ਚਿੜੀ ਵਾਪਸ ਆਉਂਦੀ ਸੀ।

ਇੱਕ ਵਾਰ ਯੂਰਪ ਵਿੱਚ ਸੀਆਈਏ ਨੇ ਚਿੜੀ ਰਾਹੀਂ ਇੱਕ ਇਮਾਰਤ ਦੀ ਖਿੜਕੀ 'ਤੇ ਜਾਸੂਸੀ ਉਪਕਰਨ ਰਖਵਾਇਆ ਸੀ।

ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸੀਆਈਏ ਇਹ ਵੀ ਦੇਖਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਕੀ ਭੇਜੇ ਗਏ ਪੰਛੀਆਂ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਇਹ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸੋਵੀਅਤ ਸੰਘ ਕੈਮੀਕਲ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ।

ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਟਰੇਨਿੰਗ ਕੁੱਤਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਵਧੇਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਉਪਲਬਧ ਨਹੀਂ ਹੈ।

ਇੱਕ ਪੁਰਾਣੀ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ 'ਅਕਾਊਸਟਿਕ ਕਿੱਟੀ' ਨਾਮ ਦੇ ਆਪਰੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬਿੱਲੀ 'ਚ ਅਜਿਹਾ ਉਪਕਰਨ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜੋ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਸੁਣ ਅਤੇ ਰਿਕਾਰਡ ਕਰ ਸਕਦਾ ਸੀ।

ਮੌਜੂਦਾ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅਮੀਰੀਕੀ ਨੇਵੀ ਆਪਣੇ ਅਭਿਆਨਾਂ ਲਈ ਡਾਲਫਿਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੀ ਹੈ
Getty Images
ਮੌਜੂਦਾ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅਮੀਰੀਕੀ ਨੇਵੀ ਆਪਣੇ ਅਭਿਆਨਾਂ ਲਈ ਡਾਲਫਿਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੀ ਹੈ

ਉੱਥੇ ਹੀ 1960 ਦੀਆਂ ਫਾਇਲਾਂ ਦੱਸਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਸੀਆਈਏ ਨੇ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਬੰਦਰਗਾਹਾਂ 'ਤੇ ਜਾਸੂਸੀ ਲਈ ਡਾਲਫਿਨ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਵੀ ਕੀਤਾ ਹੈ।

ਪੱਛਮੀ ਫਲੋਰੀਡਾ 'ਚ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੇ ਜਹਾਜ਼ 'ਤੇ ਹਮਲੇ ਲਈ ਡਾਲਫਿਨ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਡਾਲਫਿਨ ਨੂੰ ਇਹ ਵੀ ਸਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ ਉਹ ਸਮੁੰਦਰ 'ਚ ਨਿਊਕਲੀਅਰ ਪਣਡੁੱਬੀ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾ ਸਕੇ ਜਾਂ ਫਿਰ ਰੇਡੀਓਐਕਿਵ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰ ਸਕੇ।

ਸਾਲ 1967 ਤੋਂ ਸੀਆਈਏ ਆਪਣੇ ਤਿੰਨ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ 'ਤੇ 6 ਲੱਖ ਡਾਲਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪੈਸਾ ਖਰਚ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਡਾਲਫਿੰਜ਼, ਪੰਛੀ, ਕੁੱਤੇ ਅਤੇ ਬਿੱਲੀਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰਨਾ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ।

ਇੱਕ ਫਾਈਲ ਵਿੱਚ ਦੱਸੀ ਗਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮੁਤਾਬਕ ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਬਾਜਾਂ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਵੀ ਖ਼ੁਫ਼ੀਆ ਜਾਣਕਾਰੀ ਇਕੱਠੀ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੋਕਾਟੂ (ਤੋਤੇ ਦੀ ਪ੍ਰਜਾਤੀ) ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਹੁੰਦਾ ਸੀ।

ਬਾਜ
Getty Images

ਲੇਖਕ ਇਸ ਬਾਰੇ ਦੱਸਦੇ ਹਨ, "ਹਨੇਰੇ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਅਭਿਆਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਜੀਵ ਕਾਰਗਰ ਸਾਬਿਤ ਹੁੰਦੇ ਸਨ।"

ਕਬੂਤਰ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਸ਼ਾਲੀ

ਸੀਆਈਏ ਨੇ ਆਪਣੇ ਅਭਿਆਨਾਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕੀਤਾ, ਉਸ ਨੇ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਭਨਾਂ 'ਚੋਂ ਕਬੂਤਰ ਵਧੇਰੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਜੀਵ ਹੈ।

ਇਸੇ ਕਾਰਨ 1970 ਦੇ ਮੱਧ ਵਿੱਚ ਸੀਆਈਏ ਨੇ ਕਬੂਤਰਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਇੱਕ ਸੀਰੀਜ਼ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਕਬੂਤਰਾਂ ਨੂੰ ਦੂਜੇ ਅਭਿਆਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਜਿਵੇਂ, ਇੱਕ ਕਬੂਤਰ ਨੂੰ ਜੇਲ੍ਹ ਦੇ ਉੱਪਰ ਤਾਇਨਾਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਤਾਂ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਡੀਸੀ ਵਿੱਚ ਨੇਵੀ ਦੇ ਵਾੜੇ ਵਿੱਚ।

ਇਨ੍ਹਾਂ ਅਭਿਆਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸਤੇਮਾਲ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਕੈਮਰਿਆਂ ਦੀ ਕੀਮਤ ਦੋ ਹਜ਼ਾਰ ਡਾਲਰ ਤੱਕ ਸੀ ਜਿਸ ਦਾ ਭਾਰ ਸਿਰਫ਼ 35 ਗ੍ਰਾਮ ਹੁੰਦਾ ਸੀ, ਉੱਥੇ ਕਬੂਤਰ ਨਾਲ ਬੰਨ੍ਹਣ ਲਈ ਜਿਸ ਚੀਜ਼ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਹੁੰਦੀ ਉਸ ਦਾ ਭਾਰ 5 ਗ੍ਰਾਮ ਤੋਂ ਵੀ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਟੈਸਟ ਵਿੱਚ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਬੂਤਰਾਂ ਨੇ ਨੇਵੀ ਦੇ ਵਾੜੇ 'ਚੋਂ 140 ਤਸਵੀਰਾਂ ਹਾਸਿਲ ਕੀਤੀਆਂ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅੱਧੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਚੰਗੀ ਕੁਆਲਿਟੀ ਦੀਆਂ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਵਿੱਚ ਗੱਡੀਆਂ, ਇਨਸਾਨ ਬਹੁਤ ਸਾਫ਼ ਦੇਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਸਨ।

ਮਾਹਿਰਾਂ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਉਸੇ ਦੌਰਾਨ ਜੋ ਤਸਵੀਰਾਂ ਖ਼ੁਫੀਆ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਨੇ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਈਆਂ ਸਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕੁਆਲਿਟੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਬਹੁਤੀ ਖ਼ਾਸ ਨਹੀਂ ਸੀ।

ਕਬੂਤਰ
Getty Images

ਹਾਲਾਂਕਿ ਕਬੂਤਰਾਂ ਦੇ ਇਸਤੇਮਾਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਡਰ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਸ਼ਖ਼ਸ ਨੂੰ ਉਸ 'ਤੇ ਸ਼ੱਕ ਹੋ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਉਹ ਉਸ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦੇਵੇ ਤਾਂ ਪੂਰੇ ਅਭਿਆਨ ਵਿੱਚ ਗੜਬੜੀ ਆ ਸਕਦੀ ਸੀ।

ਕਬੂਤਰਾਂ ਨੂੰ ਸੋਵੀਅਤ ਸੰਘ 'ਚ ਛੱਡਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਗੁਪਤ ਤਰੀਕੇ ਅਪਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜਹਾਜ਼ ਰਾਹੀਂ ਲੁਕਾ ਕੇ ਮੌਸਕੋ ਲੈ ਕੇ ਜਾਂਦੇ ਸੀ।

ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਬੂਤਰਾਂ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਕੋਟ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਦਬਾ ਕੇ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਕਾਰ ਦੀ ਛੱਤ 'ਚ ਛੇਦ ਕਰਕੇ ਬਾਹਰ ਛੱਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।

ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਚਲਦੀ ਗੱਡੀ ਦੀ ਖਿੜਕੀ 'ਚੋਂ ਵੀ ਕਬੂਤਰਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਕਬੂਤਰ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਟਾਰਗੇਟ ਦੇ ਨੇੜੇ ਜਾਂਦੇ ਅਤੇ ਉੱਥੇ ਕੰਮ ਪੂਰਾ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਟਰੇਨਿੰਗ ਮੁਤਾਬਕ ਆਪਣੇ ਘਰ ਵੱਲ ਮੁੜ ਜਾਂਦੇ।

ਸਤੰਬਰ 1976 ਵਿੱਚ ਮੈਮੋ ਮੁਤਾਬਕ ਲੈਨਿਨਗਰਾਦ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਬੇੜੇ ਨੂੰ ਟਾਰਗੇਟ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇੱਥੇ ਸਭ ਤੋਂ ਆਧੁਨਿਕ ਸੋਵੀਅਤ ਪਣਡੁੱਬਈਆਂ ਤਿਆਰ ਹੁੰਦੀਆਂ ਸਨ।

ਇਨ੍ਹਾਂ ਜਾਸੂਸ ਕਬੂਤਰਾਂ ਨੇ ਸੀਆਈਏ ਨੂੰ ਕਿੰਨੀਆਂ ਜਾਣਕਾਰੀਆਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਸੀਆਈਏ ਨੂੰ ਕੀ-ਕੀ ਲਾਭ ਹੋਇਆ, ਇਹ ਅਜੇ ਵੀ ਰਹੱਸ ਹੀ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ-

  • 'ਉਹ ਇੱਧਰ ਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਉੱਧਰ ਦੇ,ਪੰਛੀ ਤਾਂ ਪੰਛੀ ਹਨ'
  • ਤਸਵੀਰਾਂ: ਪਰਵਾਸੀ ਪੰਛੀਆਂ ਦੀ ਠਾਹਰ
  • ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ ਜੰਗਲੀ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਇਸ ਅਨਾਥ ਆਸ਼ਰਮ ਦਾ?

ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ:

https://www.youtube.com/watch?v=xWw19z7Edrs&t=1s

https://www.youtube.com/watch?v=EfR3t3-ZrHk

https://www.youtube.com/watch?v=vXYRHgnhNGo

(ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ FACEBOOK, INSTAGRAM, TWITTERਅਤੇ YouTube 'ਤੇ ਜੁੜੋ।) 


  • bbc news punjabi

ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਲਾਂਘਾ ਖੋਲ੍ਹਣ ਦੀ ਮਿਤੀ ਦਾ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਕੀਤਾ ਐਲਾਨ - 5 ਅਹਿਮ ਖ਼ਬਰਾਂ

NEXT STORY

Stories You May Like

  • bbc news
    ਬਾਦਲ ਪਿੰਡ ਤੋ ਉੱਠ ਕੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਬਣੇ ਨਰੋਤਮ ਢਿੱਲੋਂ ਦੇ ਕਤਲ ਬਾਰੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਕੀ ਖੁਲਾਸੇ ਹੋਏ
  • bbc news
    ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਦਾ ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰ: ਕਿੰਗ ਦੀਆਂ ਕੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ
  • bbc news
    ਹੀਰਾਮੰਡੀ: ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਇਸ ‘ਸ਼ਾਹੀ ਮੁੱਹਲੇ’ ਦਾ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਰਾਜ ਮਗਰੋਂ ਕਿਵੇਂ ਬਦਲਿਆ ਨਾਮ
  • bbc news
    ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਮੇਅਰ ਦੀ ਚੋਣ ’ਤੇ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਨੇ ਕਿਹਾ, ‘ਇਹ ਲੋਕਤੰਤਰ ਦਾ ਮਜ਼ਾਕ ਹੈ, ਲੋਕਤੰਤਰ ਦਾ ਕਤਲ ਹੈ’
  • bbc news
    ਕਿੰਗ ਚਾਰਲਸ ਨੂੰ ਕੈਂਸਰ: ਹੁਣ ਤੱਕ ਜੋ ਗੱਲਾਂ ਸਾਨੂੰ ਪਤਾ ਹਨ
  • bbc news
    ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਉਹ ਇਲਾਕਾ ਜਿੱਥੇ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਵੋਟ ਪਾਉਣ ਲਈ ਮਰਦਾਂ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਲੈਣੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ
  • bbc news
    ਐੱਗ ਫਰੀਜ਼ਿੰਗ ਕੀ ਹੈ ਜਿਸ ਰਾਹੀਂ ਤੁਸੀਂ ਵੱਡੀ ਉਮਰੇ ਮਾਂ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹੋ ਤੇ ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਆਈਵੀਐੱਫ ਤੋਂ ਬਿਹਤਰ ਹੈ
  • bbc news
    ਜਾਅਲੀ ਮਾਰਕਸ਼ੀਟ ਨਾਲ ਲਿਆ ਐੱਮਬੀਬੀਐੱਸ ''ਚ ਦਾਖ਼ਲਾ ਤੇ 43 ਸਾਲ ਕੀਤੀ ਡਾਕਟਰੀ
  • if children beg in punjab  parents will be punished
    ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ’ਚ ਭੀਖ ਮੰਗੀ ਤਾਂ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਮਿਲੇਗੀ ਸਜ਼ਾ
  • bjp is starting to turn back towards hindu vote bank in punjab
    ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਸਿਆਸਤ 'ਚ ਵੱਡੀ ਹਲਚਲ! ਐਕਸਪੈਰੀਮੈਂਟਸ ਪਿੱਛੋਂ ਕੀ ਹਿੰਦੂ ਵੋਟ ਬੈਂਕ...
  • important news for those taking the driving test
    Punjab: ਡਰਾਈਵਿੰਗ ਟੈਸਟ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਪੜ੍ਹ ਲੈਣ ਇਹ ਖ਼ਬਰ, ਹੋਵੇਗਾ ਟੋਕਨ ਸਿਸਟਮ...
  • schools closed in adampur electricity supply also stopped
    ਵੇਖਦੇ ਹੀ ਵੇਖਦੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਇਸ ਇਲਾਕੇ 'ਚ ਸਕੂਲ ਕਰ 'ਤੇ ਬੰਦ, ਬਿਜਲੀ ਸਪਲਾਈ ਵੀ...
  • big weather forecast in punjab
    ਪੰਜਾਬ 'ਚ ਮੌਸਮ ਦੀ ਵੱਡੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ! 22 ਤਾਰੀਖ਼ ਤੱਕ ਲਗਾਤਾਰ ਭਾਰੀ ਮੀਂਹ,...
  • brother attacked for helping sister in agricultural work at home
    ਭੈਣ ਦੇ ਘਰ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦੇ ਕੰਮ 'ਚ ਮਦਦ ਕਰਨ ਗਏ ਭਰਾ 'ਤੇ ਜਾਨਲੇਵਾ ਹਮਲਾ
  • punjab government five districts projects
    ਸੂਬੇ ਦੇ ਪੰਜ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਲਈ ਵੱਡਾ ਐਲਾਨ, ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਸ ਵੱਡੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ...
  • jalandhar municipal corporation sets new record in swachhata survey 2025
    ਜਲੰਧਰ ਨਗਰ ਨਿਗਮ ਨੇ ਸਵੱਛਤਾ ਸਰਵੇਖਣ ’ਚ ਬਣਾਇਆ ਨਵਾਂ ਰਿਕਾਰਡ, ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ 82ਵਾਂ...
Trending
Ek Nazar
bjp is starting to turn back towards hindu vote bank in punjab

ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਸਿਆਸਤ 'ਚ ਵੱਡੀ ਹਲਚਲ! ਐਕਸਪੈਰੀਮੈਂਟਸ ਪਿੱਛੋਂ ਕੀ ਹਿੰਦੂ ਵੋਟ ਬੈਂਕ...

schools closed in adampur electricity supply also stopped

ਵੇਖਦੇ ਹੀ ਵੇਖਦੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਇਸ ਇਲਾਕੇ 'ਚ ਸਕੂਲ ਕਰ 'ਤੇ ਬੰਦ, ਬਿਜਲੀ ਸਪਲਾਈ ਵੀ...

big weather forecast in punjab

ਪੰਜਾਬ 'ਚ ਮੌਸਮ ਦੀ ਵੱਡੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ! 22 ਤਾਰੀਖ਼ ਤੱਕ ਲਗਾਤਾਰ ਭਾਰੀ ਮੀਂਹ,...

the leave of these employees of punjab has been cancelled

ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੁੁਲਾਜ਼ਮਾਂ ਦੀ ਛੁੱਟੀ ਹੋਈ ਰੱਦ, ਹੁਣ Holiday ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਵੀ...

2 arrested for running a prostitution business

ਦੇਹ ਵਪਾਰ ਦਾ ਧੰਦਾ ਚਲਾਉਣ ਵਾਲਿਆਂ 'ਤੇ ਪੁਲਸ ਦੀ ਵੱਡੀ ਕਾਰਵਾਈ, 2 ਜਣੇ...

china issues safety warning to its students

ਚੀਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਸੁਰੱਖਿਆ ਚੇਤਾਵਨੀ ਕੀਤੀ ਜਾਰੀ

trump decides to give relief to coal  chemical industries

Trump ਨੇ ਕੋਲਾ, ਲੋਹਾ ਧਾਤ, ਰਸਾਇਣਕ ਉਦਯੋਗਾਂ ਨੂੰ ਰਾਹਤ ਦੇਣ ਦਾ ਕੀਤਾ ਫੈਸਲਾ

north korea bans foreign tourists

ਉੱਤਰੀ ਕੋਰੀਆ ਨੇ ਨਵੇਂ ਰਿਜ਼ੋਰਟ 'ਚ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਦੇ ਦਾਖਲੇ 'ਤੇ ਲਾਈ...

security forces arrest is suspects

ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲਾਂ ਨੇ ਹਿਰਾਸਤ 'ਚ ਲਏ 153 ਆਈ.ਐਸ ਸ਼ੱਕੀ

afghan citizens taliban

ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਅਫਗਾਨ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਰਾਹਤ, ਤਾਲਿਬਾਨ ਨਹੀਂ ਚਲਾਏਗਾ ਮੁਕੱਦਮਾ

man hijacked plane

ਹੈਰਾਨੀਜਨਕ! ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਹਾਈਜੈਕ ਕਰ ਲਿਆ ਜਹਾਜ਼ ਤੇ ਫਿਰ....

wreckage of missing plane found

ਲਾਪਤਾ ਜਹਾਜ਼ ਦਾ ਮਲਬਾ ਮਿਲਿਆ, ਪਾਇਲਟ ਦਾ ਕੋਈ ਸੁਰਾਗ ਨਹੀਂ

big news gas leaked in adampur jalandhar

ਵੱਡੀ ਖ਼ਬਰ: ਜਲੰਧਰ ਦੇ ਆਦਮਪੁਰ 'ਚ ਗੈਸ ਹੋਈ ਲੀਕ, ਸਕੂਲ ਕੀਤੇ ਗਏ ਬੰਦ, ਬਿਜਲੀ...

indian navy to participate in simbex exercise

ਭਾਰਤੀ ਜਲ ਸੈਨਾ ਸਿੰਗਾਪੁਰ 'ਚ SIMBEX ਅਭਿਆਸ 'ਚ ਲਵੇਗੀ ਹਿੱਸਾ

chinese university expels female student

ਮਾਮੂਲੀ ਜਿਹੀ ਗੱਲ 'ਤੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੇ ਵਿਦਿਆਰਥਣ ਨੂੰ ਕੱਢਿਆ

important news for those getting registries in punjab big decision taken

ਪੰਜਾਬ 'ਚ ਰਜਿਸਟਰੀਆਂ ਕਰਵਾਉਣ ਵਾਲੇ ਦੇਣ ਧਿਆਨ! ਲਿਆ ਗਿਆ ਵੱਡਾ ਫ਼ੈਸਲਾ

indian origin man arrested in canada

ਕੈਨੇਡਾ 'ਚ ਭਾਰਤੀ ਮੂਲ ਦਾ ਵਿਅਕਤੀ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ, ਬਰੈਂਪਟਨ ਮੇਅਰ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ...

indian doctor convicted of drug offense in us

ਅਮਰੀਕਾ 'ਚ ਭਾਰਤੀ ਡਾਕਟਰ ਸੰਜੇ ਮਹਿਤਾ ਸੰਘੀ ਡਰੱਗ ਅਪਰਾਧ ਦਾ ਦੋਸ਼ੀ ਕਰਾਰ

Daily Horoscope
    Previous Next
    • ਬਹੁਤ-ਚਰਚਿਤ ਖ਼ਬਰਾਂ
    • new zealand australia work visas
      New zeland ਅਤੇ Australia 'ਚ ਕਾਮਿਆਂ ਦੀ ਭਾਰੀ ਮੰਗ, ਤੁਰੰਤ ਮਿਲੇਗਾ ਵਰਕ ਵੀਜ਼ਾ
    • shubman gill lords test
      ਲਾਰਡਜ਼ ਦੀ ਹਾਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰੋਣ ਲੱਗੇ ਸ਼ੁਭਮਨ ਗਿੱਲ? ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਵੀਡੀਓ
    • recruitment in hindustan aeronautics limited
      ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਏਅਰੋਨਾਟਿਕਸ ਲਿਮਟਿਡ 'ਚ ਨਿਕਲੀ ਭਰਤੀ, ITI ਪਾਸ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਲਈ...
    • 6 6 6 6 6 5 sixes in an over strike rate of 390
      6,6,6,6,6,... : ਇਕ ਓਵਰ 'ਚ 5 ਛੱਕੇ, 390 ਦਾ ਸਟ੍ਰਾਈਕ ਰੇਟ, ਧਾਕੜ ਬੱਲੇਬਾਜ਼...
    • this rule will shake up t20 cricket
      ਪਹਿਲੀ ਗੇਂਦ 'ਤੇ ਡਿੱਗਾ ਵਿਕਟ ਤਾਂ ਦੂਜਾ ਬੱਲੇਬਾਜ਼ ਫ੍ਰੀ 'ਚ ਆਊਟ, T20 ਕ੍ਰਿਕਟ...
    • drink curry leaves water
      ਸਿਹਤ ਲਈ ਬੇਹੱਦ ਗੁਣਕਾਰੀ ਹਨ ਇਹ ਪੱਤੇ, ਪਾਣੀ 'ਚ ਉਬਾਲ ਕੇ ਪੀਣ ਨਾਲ ਹੋਣਗੇ...
    • women cervical cancer
      ਹਰ ਸਾਲ 80,000 ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਰਿਹੈ ਸਰਵਾਈਕਲ ਕੈਂਸਰ
    • congress mlas suspended
      ਵੱਡੀ ਖ਼ਬਰ ; ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ 'ਚੋਂ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ 30 ਵਿਧਾਇਕ ਮੁਅੱਤਲ
    • cm mann gift
      ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਤੋਹਫ਼ਾ ਦੇਣ ਜਾ ਰਹੇ CM ਮਾਨ!
    • five amarnath pilgrims injured as truck collides with cab in udhampur
      ਅਮਰਨਾਥ ਜਾ ਰਹੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨਾਲ ਵੱਡਾ ਹਾਦਸਾ, ਟਰੱਕ 'ਚ ਵੱਜੀ ਗੱਡੀ
    • bollywood actor discharged hospital
      ਝੂਠੀ ਨਿਕਲੀ ਅਦਾਕਾਰ ਨੂੰ 'ਹਾਰਟ ਅਟੈਕ' ਦੀ ਖ਼ਬਰ, ਜਾਣੋ ਕੀ ਹੈ ਪੂਰੀ ਸੱਚਾਈ
    • BBC News Punjabi ਦੀਆਂ ਖਬਰਾਂ
    • bbc news
      ਔਰਤਾਂ ''ਤੇ ''ਪ੍ਰੀ-ਪ੍ਰੈਗਨੈਂਸੀ'' ਸ਼ੇਪ ’ਚ ਆਉਣ ਦਾ ਦਬਾਅ: ‘ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ...
    • bbc news
      ਉਹ ਸ਼ਹਿਰ, ਜਿਸ ਦਾ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਟੁੱਟ ਗਿਆ, ਭੁੱਖ ਨਾਲ ਲੋਕ ਤੜਪਦੇ...
    • bbc news
      ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਮੰਜੇ ’ਤੇ ਪਏ ਹਰਪਾਲ ਲਈ ਰੋਪੜ ਆਈ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਪਤਨੀ, ਇੱਕ ਹਾਦਸੇ ਨੇ...
    • bbc news
      ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਚੋਣਾਂ : ''ਮਿਰਜ਼ਾ ਯਾਰ ਇਮਰਾਨ ਖ਼ਾਨ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਗੁਆਂਢਣਾ ਜ਼ਿੰਦਾ...
    • bbc news
      ਪੰਜਾਬ ਜਿਸ ਸਿੰਧੂ ਘਾਟੀ ਦੀ ਸੱਭਿਅਤਾ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ, ਉੱਥੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਬੋਲੀ ਤੇ...
    • bbc news
      ਭਾਨਾ ਸਿੱਧੂ : ਧਰਨਾ ਚੁੱਕਣ ਸਮੇਂ ਆਗੂਆਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਕਿਹੜਾ ''ਭਰਮ...
    • bbc news
      ਫੇਸਬੁੱਕ ਦੇ 20 ਸਾਲ: ਉਹ ਚਾਰ ਅਹਿਮ ਗੱਲਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਜ਼ਰੀਏ ਇਸ ਨੇ ਦੁਨੀਆ ਬਦਲੀ
    • bbc news
      ਕਮਰ ਦਰਦ ਦੇ ਕਿਹੜੇ ਇਲਾਜ ਫ਼ਾਇਦਿਆਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਨੁਕਸਾਨ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ
    • bbc news
      ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਬੱਦੀ ਵਿੱਚ ਪਰਫਿਊਮ ਫੈਕਟਰੀ ਵਿੱਚ ਲੱਗੀ ਅੱਗ, ਇੱਕ ਦੀ ਮੌਤ 9...
    • bbc news
      ਜਦੋਂ 80 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਦਲਿਤ ਭਾਈਚਾਰਾ ਮੰਦਰ ’ਚ ਦਾਖਲ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਹੋਰਾਂ ਜਾਤ ਵਾਲਿਆਂ...
    • google play
    • apple store

    Main Menu

    • ਪੰਜਾਬ
    • ਦੇਸ਼
    • ਵਿਦੇਸ਼
    • ਦੋਆਬਾ
    • ਮਾਝਾ
    • ਮਾਲਵਾ
    • ਤੜਕਾ ਪੰਜਾਬੀ
    • ਖੇਡ
    • ਵਪਾਰ
    • ਅੱਜ ਦਾ ਹੁਕਮਨਾਮਾ
    • ਗੈਜੇਟ

    For Advertisement Query

    Email ID

    advt@punjabkesari.in


    TOLL FREE

    1800 137 6200
    Punjab Kesari Head Office

    Jalandhar

    Address : Civil Lines, Pucca Bagh Jalandhar Punjab

    Ph. : 0181-5067200, 2280104-107

    Email : support@punjabkesari.in

    • Navodaya Times
    • Nari
    • Yum
    • Jugaad
    • Health+
    • Bollywood Tadka
    • Punjab Kesari
    • Hind Samachar
    Offices :
    • New Delhi
    • Chandigarh
    • Ludhiana
    • Bombay
    • Amritsar
    • Jalandhar
    • Contact Us
    • Feedback
    • Advertisement Rate
    • Mobile Website
    • Sitemap
    • Live Help
    • Privacy Policy

    Copyright @ 2018 PUNJABKESARI.IN All Rights Reserved.

    SUBSCRIBE NOW!
    • Google Play Store
    • Apple Store

    Subscribe Now!

    • Facebook
    • twitter
    • google +