ਰਮਜ਼ਾਨ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਲਈ ਰੋਜ਼ੇ, ਆਤਮ-ਨਿਰੀਖਣ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਦਾ ਪਵਿੱਤਰ ਮਹੀਨਾ ਹੈ। ਇਹ ਉਸ ਮਹੀਨੇ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਦੌਰਾਨ ਹਜ਼ਰਤ ਮੁਹੰਮਦ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਲਈ ਪਵਿੱਤਰ ਗ੍ਰੰਥ ਕੁਰਾਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਵਰਤ ਇਸਲਾਮ ਦੇ ਪੰਜ ਮੂਲ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਰਮਜ਼ਾਨ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਮੁਸਲਮਾਨ ਸਵੇਰ ਤੋਂ ਸੂਰਜ ਡੁੱਬਣ ਤੱਕ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦੇ-ਪੀਂਦੇ ।ਇਹ ਮਹੀਨਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਪਵਿੱਤਰ ਵਿਚਾਰਾਂ ਅਤੇ ਮਾੜੇ ਵਿਹਾਰ ਤੋਂ ਵੀ ਬਚਣ ਲਈ ਵਰਜਦਾ ਹੈ।
ਰਮਜ਼ਾਨ ਦੇ ਪੂਰੇ ਹੋਣ 'ਤੇ ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਈਦ ਅਲ-ਫਿਤਰ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਇਸਲਾਮ ਦੇ ਮੁੱਖ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਲਈ, ਰਮਜ਼ਾਨ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸਾਲ ਦਾ ਨੌਵਾਂ ਮਹੀਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸੱਚਾ ਵਰਤ ਆਤਮ-ਸ਼ੁੱਧੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇੱਕ ਅਮੀਰ ਅੰਦਰੂਨੀ ਜੀਵਨ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਨਿਆਂ, ਉਦਾਰਤਾ, ਧੀਰਜ, ਦਿਆਲਤਾ, ਮੁਆਫ਼ੀ, ਦਇਆ ਅਤੇ ਹਮਦਰਦੀ ਵਰਗੀਆਂ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਲਿਆਉਂਦਾ ਹੈ - ਉਹ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਜੋ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਸਫ਼ਲਤਾ ਲਈ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹਨ।
ਇਸਲਾਮ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਅਰਬ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਅਤੇ ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਗਿਆ ਸੀ।ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼, ਨਾਈਜੀਰੀਆ, ਮਿਸਰ, ਤੁਰਕੀ ਅਤੇ ਈਰਾਨ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮੁਸਲਿਮ ਆਬਾਦੀ ਹੈ। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਅੰਦਾਜ਼ਨ 7 ਮਿਲੀਅਨ ਮੁਸਲਮਾਨ ਹਨ, 50 ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਮਸਜਿਦਾਂ ਸਥਿਤ ਹਨ।ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਰਮਜ਼ਾਨ ਅਤੇ ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਦਾ ਟੀਚਾ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਸਮਝਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਗ਼ਰੀਬ ਭੈਣਾਂ-ਭਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਖਾਣ ਲਈ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਅਤੇ ਉਹ ਭੁੱਖੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਨਾਲ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਚੰਗੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਲਈ ਅੱਲ੍ਹਾ ਦਾ ਸ਼ੁਕਰਗੁਜ਼ਾਰ ਕਰਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਉਸਨੇ ਫਰਿਆਦ ਕੀਤੀ ਸੀ।
ਰਮਜ਼ਾਨ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਮੁਸਲਮਾਨ ਆਪਣੇ ਪੈਸੇ ਨਾਲ "ਜ਼ਕਾਤ" (ਦਸਵਾਂ ਹਿੱਸਾ) ਵੀ ਅਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜ਼ਕਾਤ ਪੈਸੇ ਦੀ ਇੱਛਾ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਗ਼ਰੀਬਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੀ ਕੁੱਲ ਆਮਦਨ ਦਾ 2.5 ਫ਼ੀਸਦੀ ਗ਼ਰੀਬਾਂ ਨੂੰ ਦਾਨ ਕਰਨ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਹੈ। ਕੁਰਾਨ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ,ਆਪਣੇ ਮਨ ਨੂੰ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਵਿਚਾਰਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰੱਖੋ ਜੋ ਤੁਹਾਡੇ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਪੁੰਨ ਅਤੇ ਅੱਲ੍ਹਾ ਦੀਆਂ ਰਹਿਮਤਾਂ ਨੂੰ ਘਟਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਅੱਲ੍ਹਾ ਨੂੰ ਯਾਦ ਰੱਖੋ। ਅਜਿਹਾ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਜਿਸ ਨੂੰ ਇਸਲਾਮ ਵਿੱਚ ਪਾਪ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਢਿੱਡ: ਤੁਹਾਡਾ ਢਿੱਡ ਤੁਹਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦੀ ਸਾਰੀ ਤਾਕਤ ਦਾ ਸਰੋਤ ਹੈ। ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕਹਾਵਤ ਹੈ, "ਤੁਸੀਂ ਉਹ ਹੋ ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਖਾਂਦੇ ਹੋ," ਭਾਵ ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਖਾਂਦੇ ਹੋ ਉਹ ਤੁਹਾਡੇ 'ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਰਮਜ਼ਾਨ ਵਿੱਚ, ਤੁਸੀਂ ਵਰਤ ਰੱਖ ਕੇ ਆਪਣੀ ਭੁੱਖ ਅਤੇ ਖੁਰਾਕ ਨੂੰ ਨਿਯਮਤ ਕਰਨਾ ਸਿੱਖਦੇ ਹੋ। ਰਮਜ਼ਾਨ ਦੇ ਵਰਤ ਦੀ ਮਿਆਦ ਤੁਹਾਡੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਦਿਨ ਭਰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ ਲਈ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤਾਂ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਖੁਰਾਕ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਵਾਸਨਾ: ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਨਾਲ ਵਾਸਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਕਾਮਵਾਸਨਾ ਨੂੰ ਵੀ ਕਾਬੂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਛਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਗ਼ੁਲਾਮ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਕਰਨ ਅਤੇ ਅਸਲੀਅਤ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਲਈ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਇੱਛਾ ਅਸਲ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਡੀ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ, ਸਮਾਜਿਕ ਪਰਸਪਰ ਪ੍ਰਭਾਵ ਅਤੇ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਕਈ ਵਿਸ਼ਵਾਸਾਂ ਵਿੱਚ ਰੱਬ ਇੱਕੋ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੇ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੇ ਕਾਰਨ ਅਸੰਗਤ ਹਨ। ਭਾਵੇਂ ਤੁਸੀਂ ਉਸਨੂੰ ਕੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹੋ, ਉਹ ਇੱਕ ਹੈ। ਸ਼ੁਕ੍ਰਾਣੂ ਅਤੇ ਆਂਡੇ ਤੋਂ ਮੌਤ ਤੱਕ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਸਰੀਰਕ ਮਾਰਗ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਨਿਰਧਾਰਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮਨੁੱਖਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਹੀ ਫਾਰਮੂਲਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕੋਈ ਈਸਾਈ, ਯਹੂਦੀ, ਹਿੰਦੂ, ਸਿੱਖ ਜਾਂ ਹੋਰ ਜੀਨ ਨਹੀਂ ਹਨ।
ਜਦੋਂ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੋਈ, ਦੋ ਚੀਜ਼ਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈਆਂ: ਪਦਾਰਥ ਅਤੇ ਜੀਵਨ। ਚੀਜ਼ਾਂ ਇਰਾਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਸੂਰਜ, ਜੁਪੀਟਰ, ਧਰਤੀ ਅਤੇ ਚੰਦਰਮਾ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਲੋਕਾਂ ਕੋਲ ਅਰਾਮ ਨਾਲ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਸੰਤੁਲਨ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਲਈ ਆਪਣਾ ਸੰਤੁਲਨ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਪੂਰੀ ਆਜ਼ਾਦੀ, ਦਿਸ਼ਾ (ਧਰਮ) ਅਤੇ ਗਿਆਨ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਸਾਰਿਆਂ ਦੀਆਂ ਰਸਮਾਂ ਹਨ: ਉੱਠਣਾ, ਕੰਮ 'ਤੇ ਜਾਣਾ, ਖਾਣਾ, ਕੱਪੜੇ ਪਹਿਨਣਾ, ਜਿਮ ਜਾਣਾ, ਧਾਰਮਿਕ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਜਾਣਾ ਆਦਿ। ਇਹ ਸਾਡੇ ਜੀਵਨ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਹਨ।
ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕਵੀ ਦੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ, ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਵਾਸੀ ਦੇ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹਰ ਧਰਮ ਆਪਣੇ ਪੈਰੋਕਾਰਾਂ ਲਈ ਅਨਮੋਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਧਰਮ ਸਾਡੇ ਸਾਰਿਆਂ ਲਈ ਮਾਂ ਵਰਗਾ ਹੈ।
ਧਰਮਾਂ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਇੱਕ ਸਮਾਜ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਹਰ ਕੋਈ ਆਪਣੇ ਧਰਮ, ਨਸਲ, ਕੌਮੀਅਤ, ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਜਾਂ ਹੋਰ ਵਿਲੱਖਣਤਾ ਵਿੱਚ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਧਰਮ ਕਦੇ ਵੀ ਮੁੱਦਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ; ਮਸਲਾ ਉਹ ਵਿਅਕਤੀ ਹੈ ਜੋ ਇਸ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦਾ। ਨਾਲ ਹੀ, ਮੁਸਲਮਾਨ ਗੈਰ-ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਇਫਤਾਰ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਵਾਗਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਪਾਰਟੀਆਂ ਇੱਕ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਭੋਜਨ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਕਿਸਮ ਪਹੁੰਚਯੋਗ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਧਰਮਾਂ ਵਾਂਗ, ਇਫਤਾਰ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਦੋਸਤ, ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਅਤੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਸਿਰਫ ਕੁਝ ਗ਼ਰੀਬ ਲੋਕ ਮੌਜੂਦ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਮੈਨੂੰ ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸੁਧਾਰ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿਉਂਕਿ ਬੱਚੇ ਚੰਗੇ ਭੋਜਨ ਦੇ ਹੱਕਦਾਰ ਹਨ।
ਰਮਜ਼ਾਨ ਆਏਗਾ, ਚਲਿਆ ਜਾਏਗਾ ਪਰ ਕੀ ਅਸੀਂ ਇਸ ਦੇ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਕੁਝ ਸਿੱਖਿਆ: ਰੋਜ਼ੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਨੁੱਖ ਹੋਣ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਬੋਧੀ, ਈਸਾਈ, ਹਿੰਦੂ, ਜੈਨ, ਯਹੂਦੀ, ਸਿੱਖ, ਜੋਰੋਸਟ੍ਰੀਅਨ ਅਤੇ ਹੋਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਰੋਜ਼ੇ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਹੋਣ ਲਈ, ਇਸਦੇ ਫ਼ਾਇਦੇ ਮੁਸਲਿਮ ਪਰਿਵਾਰਕ ਬੰਧਨਾਂ ਤੋਂ ਪਰੇ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸਾਂਝੀ ਮਨੁੱਖਤਾ ਵਿੱਚ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਰਮਜ਼ਾਨ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਅਨੁਸਾਰ ਮਨੁੱਖਾਂ ਸਮੇਤ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਾਣੀਆਂ ਲਈ ਸਤਿਕਾਰ ਪੈਦਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਆਖਿਰ ਪਰਮਾਤਮਾ ਤਾਂ ਇਕ ਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਂ ਹੀ ਵੱਖਰੇ ਵੱਖਰੇ ਹਨ।
ਈਦ ਮੁਬਾਰਕ। ਅੱਲ੍ਹਾ ਦੀਆਂ ਅਸੀਸਾਂ ਅੱਜ, ਭਲਕ ਅਤੇ ਨਿਰੰਤਰ ਸਭ ਦੇ ਨਾਲ ਸਦਾ ਰਹਿਣ ਕਿਉਂਕਿ ਆਪਸੀ ਪਿਆਰ -ਏਕਤਾ ਦਾ ਹੀ ਦੂਸਰਾ ਨਾਂ ਹੈ ਈਦ-ਰਮਜ਼ਾਨ !!
ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਫਲੋਰਾ
ਨੋਟ: ਇਹ ਲੇਖਕ ਦੇ ਨਿੱਜੀ ਵਿਚਾਰ ਹਨ।
ਅਖੰਡ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸੁਪਨਾ
NEXT STORY 
