ਨੈਸ਼ਨਲ ਡੈਸਕ : ਦਸੰਬਰ ਸੰਕਰਾਂਤੀ ਨੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕਾਲ ਤੋਂ ਅੱਜ ਤੱਕ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੀਆਂ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਹੈ। 21 ਦਸੰਬਰ 2020 ਸਾਲ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਦਿਨ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਮੀ ਰਾਤ ਹੋਵੇਗੀ। ਇਸ ਖਗੋਲੀ ਘਟਨਾ ਨੂੰ ਵਿੰਟਰ ਸੋਲਸਟਾਇਸ (Winter solstice) ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸੂਰਜ ਇਸ ਦਿਨ ਕਰਕ ਰੇਖਾ ਤੋਂ ਮੱਕਰ ਰੇਖਾ ਵੱਲ ਉਤਰ ਤੋਂ ਦੱਖਣ ਵੱਲ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਉਹ ਸਮਾਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਸੂਰਜ ਦੀਆਂ ਕਿਰਨਾਂ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਸਮੇਂ ਲਈ ਧਰਮੀ ’ਤੇ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਸੂਰਜ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਕਰੀਬ 8 ਘੰਟੇ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸੂਰਜ ਢਲਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਲਗਭਗ 16 ਘੰਟੇ ਦੀ ਰਾਤ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ।
ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਵਿੰਟਰ ਸੋਲਸਟਾਇਸ
‘ਵਿੰਟਰ ਸੋਲਸਟਾਇਸ’ (Winter solstice) ਦਾ ਮਤਲੱਬ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਸਾਲ 21 ਦਸੰਬਰ ਸਾਲ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਦਿਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦਿਨ ਚੰਨ ਦੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇਰ ਤੱਕ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਪੈਂਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਦੇ ਬਾਅਦ ਤੋਂ ਹੀ ਠੰਡ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਸੂਰਜ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਘੱਟ ਸਮੇਂ ਲਈ ਮੌਜੂਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਚੰਨ ਆਪਣੀ ਸ਼ੀਤਲ ਕਿਰਨਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਸਾਰ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇਰ ਤੱਕ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ‘ਵਿੰਟਰ ਸੋਲਸਟਾਇਸ’ ਅਤੇ ਦਸੰਬਰ ਦੱਖਣਯਾਨ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਧਰਤੀ ਆਪਣੇ ਧੁਰੇ ਉੱਤੇ 23.5 ਡਿਗਰੀ ਝੁਕੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਇਸ ਦਿਨ ਸੂਰਜ ਦੀ ਦੂਰੀ ਧਰਤੀ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਗੋਲਾਰਧ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸੂਰਜ ਦੀਆਂ ਕਿਰਨਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਸਾਰ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਘੱਟ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਹੋ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਬਿੱਗ ਬੌਸ ਦੇ ਘਰ ’ਚ ਵਾਈਲਡ ਕਾਰਡ ਐਂਟਰੀ ਲਵੇਗੀ ਭਾਜਪਾ ਨੇਤਾ ਤੇ TikTok ਸਟਾਰ ਸੋਨਾਲੀ ਫੋਗਾਟ
ਸਮਰ ਸੋਲਸਟਾਇਸ
‘ਵਿੰਟਰ ਸੋਲਸਟਾਇਸ’ ਦੇ ਠੀਕ ਉਲਟ 20 ਤੋਂ 23 ਜੂਨ ਵਿਚਾਲੇ ‘ਸਮਰ ਸੋਲਸਟਾਇਸ’ ਵੀ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਦੋਂ ਦਿਨ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਮਾ ਅਤੇ ਰਾਤ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਥੇ ਹੀ 21 ਮਾਰਚ ਅਤੇ 23 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਦਿਨ ਅਤੇ ਰਾਤ ਦਾ ਸਮਾਂ ਬਰਾਬਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਸੂਰਜ ਦੀਆਂ ਕਿਰਣਾਂ ਮਕਰ ਰੇਖਾ ਦੇ ਲੰਬਵਤ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਕਰਕ ਰੇਖਾ ਨੂੰ ਤੀਰਛਾ ਸਪਰਸ਼ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਵਜ੍ਹਾ ਨਾਲ ਸੂਰਜ ਜਲਦੀ ਡੁੱਬਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਰਾਤ ਜਲਦੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉੱਤਰੀ ਗੋਲਾਰਧ ਵਿੱਚ 23 ਦਸੰਬਰ ਤੋਂ ਦਿਨ ਦੀ ਮਿਆਦ ਵਧਣ ਲੱਗ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਉੱਤਰੀ ਧਰੁਵ ਉੱਤੇ ਰਾਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਦੱਖਣ ਧਰੁਵ ਉੱਤੇ 24 ਘੰਟੇ ਸੂਰਜ ਚਮਕਦਾ ਹੈ। ਸੂਰਜ 21 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਭੂ-ਮੱਧ ਰੇਖਾ ਉੱਤੇ ਸਿੱਧਾ ਚਮਕੇਗਾ ਇਸ ਲਈ ਦੋਵਾਂ ਗੋਲਾਰਧ ਵਿੱਚ ਦਿਨ-ਰਾਤ ਬਰਾਬਰ ਹੁੰੰਦੇ ਹਨ।
ਸੋਲਸਟਾਇਸ ਮਤਲੱਬ
‘ਸੋਲਸਟਾਇਸ’ ਇੱਕ ਲੈਟਿਨ ਸ਼ਬਦ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਮਤਲੱਬ ‘ਸਥਿਰ ਸੂਰਜ’ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਦੇ ਦਿਨ ਸੂਰਜ ‘ਕੈਪ੍ਰਿਕਾਨ ਸਰਕਲ’ ਵਿੱਚ ਪੁੱਜਦਾ ਹੈ। ਦਿਨ ਦੇ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਵੱਡੇ ਹੋਣ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 25 ਦਸੰਬਰ ਦੇ ਬਾਅਦ ਹੋਣ ਲੱਗਦੀ ਹੈ। ਤਕਨੀਕੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਸਾਡੀ ਧਰਤੀ ਨਾਰਥ ਅਤੇ ਸਾਊਥ 2 ਪੋਲ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਸੂਰਜ ਢਲਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਮੀ ਰਾਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ 16 ਘੰਟੇ ਦੀ ਰਾਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਨਿਯਮਤ ਖਗੋਲੀ ਘਟਨਾ ਹੈ ਜੋ ਇੱਕ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਸਮੇਂ ’ਤੇ ਆਪਣੇ ਖ਼ੁਦ ਵਾਪਰਦੀ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵ ਵਿੱਚ ਆਸਟਰੇਲੀਆ, ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ, ਸਾਊਥ ਅਫਰੀਕਾ, ਅਰਜਨਟੀਨਾ ਆਦਿ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਗਰਮੀ ਰਹੇਗੀ ਜਾਂ ‘ਸਮਰ ਸੋਲਸਟਾਇਸ’ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲੇਗਾ ਜਿਸ ਦੇ ਚਲਦੇ ਉੱਥੇ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਬਾ ਦਿਨ ਵੇਖਿਆ ਜਾਵੇਗਾ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਚੇਨਈ ਸੁਪਰ ਕਿੰਗਜ਼ ਦੇ ਤੇਜ਼ ਗੇਂਦਬਾਜ਼ ਯੋ ਮਹੇਸ਼ ਨੇ ਕ੍ਰਿਕਟ ਤੋਂ ਲਿਆ ਸੰਨਿਆਸ
ਨੋਟ : ਇਸ ਖ਼ਬਰ ਬਾਰੇ ਕੀ ਹੈ ਤੁਹਾਡੀ ਰਾਏ। ਕੁਮੈਂਟ ਕਰਕੇ ਦਿਓ ਜਵਾਬ।
ਸਿੰਘੂ-ਔਚੰਦੀ ਸਮੇਤ ਕਈ ਸਰਹੱਦਾਂ ਬੰਦ, ਦਿੱਲੀ ਪੁਲਸ ਨੇ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਆਵਾਜਾਈ ਐਡਵਾਇਜ਼ਰੀ
NEXT STORY 
