ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ (ਇੰਦਰਜੀਤ)-ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਬਣ ਚੁੱਕਾ ਹੈ ਪਰ ਜਦੋਂ ਰਾਜਧਾਨੀ ਦਿੱਲੀ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਕਾਰਨ ਦਮ ਤੋੜਨ ਲੱਗਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਵਾਲੇ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਕਿਸਾਨ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਹਰ ਸਾਲ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਕੇਂਦਰ ਅਤੇ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਯਕੀਨ ਦਿਵਾਉਣ ਲਈ ਸਲਾਹ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨੂੰ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਕਈ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਨਾ ਤਾਂ ਕੋਈ ਇਕ ਕਾਰਨ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕੋਈ ਇਕ ਮਾਪਦੰਡ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਵਾਤਾਵਰਨ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਦੇ ਮਾਹਿਰ ਵਿਗਿਆਨੀ ਮਹੇਸ਼ ਦੁੱਗਲ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਲਈ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਸਰਗਰਮ ਹੋਣਾ ਪਵੇਗਾ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਦਾ ਕੋਈ ਇਕ ਕਾਰਨ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਮਨੁੱਖ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਏ ਕਾਰਨਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਲਗਾਤਾਰ ਬਦਲਾਅ ਵੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਗੰਭੀਰ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਜੋਕੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਅਣਜਾਣ ਰੂਪ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਨਾ ਤਾਂ ਅਤੀਤ ਵਿਚ ਕੋਈ ਸਬੂਤ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕੋਈ ਇਲਾਜ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ- ਸੁਖਬੀਰ ਬਾਦਲ ਦੇ ਅਸਤੀਫੇ 'ਤੇ ਜਥੇਦਾਰ ਦਾ ਨਵਾਂ ਫ਼ੈਸਲਾ
ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਬਣ ਜਾਂਦੈ ਸਥਿਤੀ ਬਦਲਣ ਦਾ ਕਾਰਨ
ਇਹ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਸਰਦੀਆਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ’ਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਗਰਮੀਆਂ ਵਿਚ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਧੂੜ, ਫੈਕਟਰੀਆਂ ਅਤੇ ਭੱਠੀਆਂ ਤੋਂ ਨਿਕਲਦਾ ਧੂੰਆਂ ਵਾਤਾਵਰਣ ’ਚ ਫੈਲਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਅਸਮਾਨ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਚੱਕਰ ਟਰਪੋ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਵੰਬਰ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਜਾਂ ਦੂਜੇ ਹਫ਼ਤੇ ’ਚ ਜ਼ਮੀਨ ’ਤੇ ਤਾਪਮਾਨ 20-25 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਸਥਿਤੀ ’ਚ ਬੱਦਲ ਆ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜੋ ਪੂਰੇ ਅਸਮਾਨ ਨੂੰ ਢੱਕ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਨਿਯਮ ਅਨੁਸਾਰ ਹਰ 1 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਉਚਾਈ ’ਤੇ ਤਾਪਮਾਨ 6.96 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਘੱਟਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਮਾਹੌਲ ’ਚ ਜੇਕਰ ਜ਼ਹਿਰੀਲਾ ਧੂੰਆਂ ਅਤੇ ਧੂੜ 4 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤੱਕ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਜ਼ੀਰੋ ਤਾਪਮਾਨ ਜਾਂ ਮਾਈਨਸ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਇਹ ਧੂੰਏਂ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕਰ ਲੈਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਪਰਤ ਇੰਨੀ ਸਖ਼ਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਸੂਰਜ ਦੀਆਂ ਕਿਰਨਾਂ ਵੀ ਇਸ ’ਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਸਾਹ ਘੁੱਟਣ ਅਤੇ ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਿਚ ਤਕਲੀਫ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਧੂੰਏਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਦੋ ਹੀ ਵਿਕਲਪ ਹਨ ਜਾਂ ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਰਾਹੀਂ ਨਕਲੀ ਮੀਂਹ ਨਾਲ ਤੋੜਿਆ ਜਾਵੇ ਜਾਂ ਮੀਂਹ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ- ਨਰਾਇਣ ਸਿੰਘ ਚੌੜਾ ਨੂੰ ਮਾਨਯੋਗ ਅਦਾਲਤ 'ਚ ਕੀਤਾ ਪੇਸ਼, ਫਿਰ ਮਿਲਿਆ 3 ਦਿਨ ਦਾ ਰਿਮਾਂਡ
ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਬੱਦਲ ਲੰਘ ਜਾਂਦੈ ਧਰਤੀ ਤੋਂ 2 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਉਚਾਈ ਦੇ ਨੇੜੇ
ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਦਿਨਾਂ ’ਚ ਸਮੋਗ ਨੂੰ ਤੋੜਨ ਜਾਂ ਮੀਂਹ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੇ ਬੱਦਲ, ਧਰਤੀ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ ਤੋਂ 2 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਉਚਾਈ ਤੋਂ ‘ਗਰਜ’ ਰਾਹੀਂ ਲੰਘਦੇ ਹਨ ਪਰ ਸਮੌਗ ਨੂੰ ਤੋੜਨ ਲਈ 5 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੀ ਉਚਾਈ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਪਰ ਮੀਂਹ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਬੱਦਲਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਬੱਦਲ ਆਲਟੋ-ਨਿੰਬੁਲੋਸ, ‘ਕਿਊਮੂਲਿਸ-ਨਿੰਬੁਲੋਸ’ ਲੜੀ ਦੇ ਬੱਦਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਬੱਦਲਾਂ ਦੀ ਇਹ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਸਰਦੀਆਂ ’ਚ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜਨਵਰੀ ਦੇ ਤੀਜੇ ਹਫ਼ਤੇ ਅਤੇ ਉਹ ਵੀ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਵਰਖਾ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਨਵੰਬਰ ਅਤੇ ਦਸੰਬਰ ’ਚ ਖਰਾਬ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਬਣੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਜਨਵਰੀ ਦੇ ਅੰਤ ’ਚ ਆਪਣੇ ਆਪ ਠੀਕ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ- ਪੰਜਾਬ ਵਾਸੀਆਂ ਲਈ ਅਹਿਮ ਖ਼ਬਰ, ਸਾਰਿਆਂ ਲਈ ਫਰੀ ਹੋਈਆਂ ਇਹ ਬੱਸਾਂ, ਹੋ ਗਿਆ ਵੱਡਾ ਐਲਾਨ
ਓਜ਼ੋਨ ਪਰਤ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਲਗਾਤਾਰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ
ਓਜ਼ੋਨ ਪਰਤ ’ਤੇ ਗੈਸਾਂ ਦਾ ਲਗਾਤਾਰ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਲਈ ਵੱਡੀ ਚੁਣੌਤੀ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਕਈ ਦੇਸ਼ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਭਾਵੇਂ ਇਸ ਵਿਚ ‘ਹੋਲ’ ਵਧਣ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਦੇ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ’ਤੇ ਕੋਈ ਸਿੱਧਾ ਅਸਰ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ ਪਰ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਕਿਰਨਾਂ ਕਾਰਨ ਪਸ਼ੂਆਂ, ਜੰਗਲੀ ਜਾਨਵਰਾਂ ਅਤੇ ਪੰਛੀਆਂ ਲਈ ਖ਼ਤਰਾ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਵੀ ਕਈ ਜੀਵ-ਜੰਤੂ ਅਲੋਪ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਜੰਗਲੀ ਖੇਤਰਾਂ ’ਚ ਸੂਰ, ਹਯਾਨਾ, ਮੈਦਾਨੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ’ਚ ਬਾਜ਼, ਗਿਰਝ, ਤੋਤੇ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸੁੰਦਰ ਪੰਛੀਆਂ ਵਰਗੇ ਆਕਾਸ਼ੀ ਪੰਛੀ ਅਤੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜੀਵਾਂ ’ਚੋਂ ਮੱਛੀਆਂ ਦੀਆਂ ਕਈ ਕਿਸਮਾਂ ਅਲੋਪ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ।
ਵਾਤਾਵਰਣ ’ਚ ਜ਼ਹਿਰੀਲੀਆਂ ਗੈਸਾਂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ
ਆਮ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ, ਜੋ ਕਿ ਰਬੜ, ਲੱਕੜ ਅਤੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਸਮੱਗਰੀ ਨੂੰ ਸਾੜਨ ਨਾਲ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਧੂੰਏਂ ਦੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨਾਲੋਂ ਕਿਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖਤਰਨਾਕ ਹੈ, ਜ਼ਹਿਰੀਲੀਆਂ ਗੈਸਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਹੈ ਜੋ ਧਰਤੀ ਦੇ ਪੰਧ ਦੇ ਟਰਪੋਸਫੀਅਰ ਤੋਂ 17 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤੋਂ 7 ਕਿ. ਮੀ ਸਪੋਲਿੰਗ ਵਿਚ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਨੂੰ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ’ਚ ਕੇ. ਐੱਫ. ਸੀ. (ਕਲੋਰੋ ਫਲੋਰੋ ਕਾਰਬਨ), ਜ਼ੀਰੋ (3) ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਸਿਰਫ 0.02 ਫੀਸਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਿੲਹ ਹਲਕੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਧਰਤੀ ਤੋਂ 30 ਕਿ.ਮੀ. ਇਸ ਦੀ ਹੋਂਦ ਦੂਜੇ ਆਰਬਿਟ ਯਾਨੀ ਸਟ੍ਰੈਟੋਸਫੀਅਰ ਤੱਕ ਫੈਲੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਘੱਟ ਮਾਤਰਾ ’ਚ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਇਹ ਬਹੁਤ ਖਤਰਨਾਕ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਹਾਈਡ੍ਰੋਕਲੋਰਿਕ ਕਾਰਬਨ, ਕਾਰਬਨ ਟ੍ਰਾਈਕਲੋਰਾਈਡ ਅਤੇ ਹੋਰ ਮਨੁੱਖ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਈਆਂ ਗੈਸਾਂ ਹਨ।
ਜਗ ਬਾਣੀ ਈ-ਪੇਪਰ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਅਤੇ ਐਪ ਨੂੰ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਥੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ
For Android:- https://play.google.com/store/apps/details?id=com.jagbani&hl=en
For IOS:- https://itunes.apple.com/in/app/id538323711?mt=8
ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮੌਸਮ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਵੱਡੀ ਅਪਡੇਟ, ਤੇਜ਼ ਹਵਾਵਾਂ ਚੱਲਣੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ, ਜਾਣੋ ਅਗਲੇ ਦਿਨਾਂ ਦਾ ਹਾਲ
NEXT STORY 
