ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ (ਅਸ਼ਵਨੀ) - ਰਣਜੀਤ ਸਾਗਰ ਦੇ ਇਰਦ-ਗਿਰਦ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਟੂਰਿਜ਼ਮ ਸਥਾਨ ਦਾ ਜੋ ਸੁਪਨਾ ਸਾਬਕਾ ਉਪ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਸੁਖਬੀਰ ਬਾਦਲ ਨੇ ਦੇਖਿਆ ਸੀ, ਉਸ ਨੂੰ ਮੌਜੂਦਾ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ 'ਤੇ ਤੁਲ ਗਈ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਦਾ ਦੁਬਾਰਾ ਮਸੌਦਾ ਤਿਆਰ ਕਰਕੇ ਵਾਤਾਵਰਨ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਲਈ ਭੇਜਿਆ ਹੈ। ਖਾਸ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਵਾਤਾਵਰਨ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਕਰੀਬ ਦੋ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਨੂੰ ਇਹ ਕਹਿੰਦਿਆਂ ਠੁਕਰਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਯੋਜਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਦਿਖਾਵੇ ਦਾ ਈਕੋ ਟੂਰਿਜ਼ਮ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਅਸਲ 'ਚ ਵੱਡੇ ਨਿਰਮਾਣ ਕਾਰਜ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਹ ਸਿੱਧੇ ਡੈਮ ਦੇ ਕੈਚਮੈਂਟ ਏਰੀਆ ਅਤੇ ਈਕੋ-ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸੂਰਤ 'ਚ ਯੋਜਨਾ ਮੌਜੂਦਾ ਰੂਪ 'ਚ ਫਾਰੈਸਟ ਕੰਜ਼ਰਵੇਸ਼ਨ ਐਕਟ ਦੇ ਤਹਿਤ ਸਵੀਕਾਰ ਲਾਇਕ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਬਾਵਜੂਦ ਇਸ ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਕ ਵਾਰ ਫੇਰ ਤੋਂ ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਲਈ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਯੋਜਨਾ 'ਚ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀ ਤੁਲਣਾ ਇਸ ਵਾਰ ਵਣ ਭੂਮੀ ਦੀ ਡਿਮਾਂਡ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਹੁਣ 31.42 ਹੈਕਟੇਅਰ ਵਣ ਭੂਮੀ ਦੀ ਡਿਮਾਂਡ:
ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਸ ਵਾਰ ਤਿਆਰ ਪ੍ਰਸਤਾਵ 'ਚ ਯੋਜਨਾ ਲਈ ਵਾਤਾਵਰਨ ਮੰਤਰਾਲੇ ਤੋਂ 31.42 ਹੈਕਟੇਅਰ ਵਣ ਭੂਮੀ ਨੂੰ ਡਾਇਵਰਟ ਕਰਨ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪਿਛਲੀ ਅਕਾਲੀ-ਭਾਜਪਾ ਸਰਕਾਰ ਦੌਰਾਨ ਤਿਆਰ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਦੇ ਤਹਿਤ 123.68 ਹੈਕਟੇਅਰ ਵਣ ਭੂਮੀ ਨੂੰ ਡਾਇਵਰਟ ਕਰਨ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਉਥੇ ਹੀ, ਹੁਣ ਤਿਆਰ ਪ੍ਰਸਤਾਵ 'ਚ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਰਣਜੀਤ ਸਾਗਰ ਡੈਮ ਦੇ ਕੁੱਝ ਟਾਪੂਆਂ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕਰਕੇ ਵਣ ਭੂਮੀ ਦੀ ਡਿਮਾਂਡ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਨਿਰਮਾਣ ਕਾਰਜਾਂ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਕਲੀਅਰ ਨਹੀਂ:
ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ 'ਚ ਨਿਰਮਾਣ ਕਾਰਜਾਂ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਸਾਫ਼ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਵਾਤਾਵਰਨ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੂੰ ਭੇਜੇ ਲੇਅ-ਆਊਟ ਪਲਾਨ 'ਚ ਕਈ ਏਕੜ ਖੇਤਰ 'ਚ ਈਕੋ ਰਿਜ਼ਾਰਟ, ਇੰਟਰਪ੍ਰੀਟੇਸ਼ਨ ਸੈਂਟਰ, ਪਾਰਕਿੰਗ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਦਾ ਹੀ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਮੰਤਰਾਲਾ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਇਸ ਗੱਲ 'ਤੇ ਇਤਰਾਜ਼ ਜਤਾ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ। ਰਿਜੈਕਟ ਕੀਤੇ ਗਏ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਸਬੰਧੀ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਯੋਜਨਾ ਸਾਈਟ ਸਪੈਸੇਫਿਕ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇੱਥੇ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਨਿਰਮਾਣ ਕਾਰਜਾਂ ਦਾ ਉਦੋਂ ਪਤਾ ਚੱਲੇਗਾ, ਜਦੋਂ ਇਹ ਜਗ੍ਹਾ ਇਸਤੇਮਾਲ 'ਚ ਲਿਆਂਦੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਯੋਜਨਾ ਡੈਮ ਦੇ ਕੈਚਮੈਂਟ ਏਰੀਆ 'ਚ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਨਿਰਮਾਣ ਕਾਰਜਾਂ ਨਾਲ ਜਲਾਸ਼ੇ 'ਤੇ ਗਾਰ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਵਧ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਈਕੋ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰੇਗੀ। ਨਾਲ ਹੀ, ਇਹ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਪਬਲਿਕ ਯੂਟੀਲਿਟੀ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਅਲਬੱਤਾ, ਈਕੋ ਟੂਰਿਜ਼ਮ ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਵੱਡਾ ਇੰਫ੍ਰਾਸਟ੍ਰਕਚਰ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ, ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਈਕੋ ਟੂਰਿਜ਼ਮ ਪਾਲਿਸੀ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਵੀ ਇਹ ਯੋਜਨਾ ਨਿਆਂਸੰਗਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਮੌਜੂਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ 'ਤੇ ਵੀ ਕੁੱਝ ਅਜਿਹੇ ਹੀ ਇਤਰਾਜ਼ ਉਠ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਸਾਇਲ ਕੰਜ਼ਰਵੇਸ਼ਨ ਐਂਡ ਐਫਾਰੈਸਟੇਸ਼ਨ 'ਤੇ ਖਰਚ ਹੋਏ ਸਨ 4.4 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ:
ਰਣਜੀਤ ਸਾਗਰ ਦੇ ਵਣ ਖੇਤਰ 'ਚ ਸਾਇਲ ਕੰਜ਼ਰਵੇਸ਼ਨ ਐਂਡ ਐਫਾਰੈਸਟੇਸ਼ਨ ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਕਰੀਬ 4.4 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਖਰਚ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਇਸ ਲਈ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਤਹਿਤ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਰੁੱਖਾਂ ਦੀ ਕਟਾਈ ਨਾਲ ਇਥੇ ਵਾਤਾਵਰਨ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਰਿਜੈਕਟ ਕੀਤੇ ਗਏ ਪ੍ਰਸਤਾਵ 'ਤੇ ਟਿੱਪਣੀ ਕਰਦਿਆਂ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਇਸ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਸੀ।
ਪਹਿਲਾਂ ਅਤੇ ਹੁਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ 'ਚ ਸਿਰਫ਼ ਇਹ ਬਦਲਾਅ:
ਪਹਿਲਾਂ: ਇਹ ਯੋਜਨਾ ਕਰੀਬ 1000 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਸੀ।
ਹੁਣ: ਇਹ ਯੋਜਨਾ 465 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਹੈ।
ਪਹਿਲਾਂ: ਰਣਜੀਤ ਸਾਗਰ ਦੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਟਾਪੂਆਂ 'ਤੇ ਚਾਰ ਪਾਕੇਟ 'ਚ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੋਟਲ, ਈਕੋ ਰਿਸੋਰਟ, ਰਿਹਾਇਸ਼ ਅਤੇ ਪਾਰਕਿੰਗ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਸੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ 'ਚ ਪਾਕੇਟ-ਏ 'ਚ 250 ਕਮਰੇ ਅਤੇ 60 ਵਿਲਾ ਸਹਿਤ 5 ਲਗਜਰੀ ਵਿਲਾ ਵਾਲਾ ਈਕੋ ਰਿਸੋਰਟ, ਐਮਿਊਜ਼ਮੈਂਟ ਪਾਰਕ, ਕੈਪਿੰਗ ਸਾਇਟ ਅਤੇ ਸੜਕ ਨਿਰਮਾਣ। ਪਾਕੇਟ-ਬੀ 'ਚ 150 ਹਾਊਸਿੰਗ ਪਲਾਟ ਅਤੇ ਕਲੱਬ, ਕਨਵੈਂਸ਼ਨ ਸੈਂਟਰ, 200 ਕਮਰਿਆਂ ਵਾਲਾ 4 ਸਿਤਾਰਾ ਹੋਟਲ, 195 ਕਮਰਿਆਂ ਵਾਲਾ 5 ਸਿਤਾਰਾ ਹੋਟਲ, 200 ਕਮਰਿਆਂ ਵਾਲਾ ਬਜਟ ਹੋਟਲ, 175 ਕਮਰਿਆਂ ਵਾਲੇ ਸਰਵਿਸ ਅਪਾਰਟਮੈਂਟ, ਪਿੰਡ ਵਰਗਾ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣਾ ਵਾਲਾ ਮਾਲ, ਸੜਕਾਂ, ਪਾਰਕਿੰਗ ਅਤੇ ਸਟਾਫ਼ ਰੂਮ। ਪਾਕੇਟ-ਸੀ 'ਚ ਇਸ ਪਾਕੇਟ ਦੇ ਤਹਿਤ 5 ਲਗਜ਼ਰੀ ਵਿਲਾ ਵਿਦ ਜੈਟੀ, 9 ਪਿਚ ਐਂਡ ਪੁਟ ਕੋਰਸ, ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਕਨਵੈਂਸ਼ਨ ਸੈਂਟਰ, 200 ਕਮਰਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਅਟੈਚ ਗੋਲਫ ਕੋਰਸ ਸਹਿਤ ਪਾਰਕਿੰਗ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਹੋਵੇਗੀ। ਪਾਕੇਟ-ਡੀ 'ਚ 200 ਕਮਰੇ ਅਤੇ 50 ਵਿਲਾ ਵਾਲਾ ਸਪਾਅ ਰਿਸੋਰਟ, ਰੈਸਤਰਾਂ, ਕੈਫੇ ਅਤੇ ਤਮਾਮ ਮੁੱਢਲੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।
ਹੁਣ: ਤਿੰਨ ਟਾਪੂਆਂ 'ਤੇ ਯੋਜਨਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਪਾਲਾਂਗੀ ਟਾਪੂ 'ਤੇ 3.68 ਏਕੜ 'ਚ ਈਕੋ ਰਿਜ਼ਾਰਟ, 11.76 ਏਕੜ 'ਚ ਈਕੋ ਰਿਜ਼ਾਰਟ, 12.52 ਏਕੜ 'ਚ ਈਕੋ ਰਿਜ਼ਾਰਟ, 4.5 ਏਕੜ 'ਚ ਇੰਟਰਪ੍ਰੇਟੇਸ਼ਨ ਸੈਂਟਰ, 6.82 ਏਕੜ 'ਚ ਪਾਰਕਿੰਗ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਮੂਸ਼ਾਰਬਾ ਟਾਪੂ-2.90 ਏਕੜ 'ਚ ਈਕੋ ਰਿਜ਼ਾਰਟ ਅਤੇ ਕੁਲਾਰਾ- 13.54 ਏਕੜ 'ਚ ਈਕੋ ਰਿਜ਼ਾਰਟ, 2 ਏਕੜ 'ਚ ਇੰਟਰਪ੍ਰੇਟੇਸ਼ਨ ਸੈਂਟਰ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਹੈ।
ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਨਗਰ ਕੀਰਤਨ ਦਾ ਮੋਹਾਲੀ ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ ਭਰਵਾਂ ਸਵਾਗਤ
NEXT STORY