ਮੁੰਬਈ— ਟੈਲੀਕਾਮ ਸੈਕਟਰ 'ਚ ਪਿਛਲੇ ਇਕ ਸਾਲ 'ਚ ਲਗਭਗ 25 % ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੀ ਨੌਕਰੀ ਚਲੀ ਗਈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੰਖਿਆ ਲਗਭਗ 75,000 ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਟੈਲੀਕਾਮ ਕੰਪਨੀਆਂ, ਟਾਵਰ ਫਾਰਮਾਂ ਅਤੇ ਵੇਂਡਰਸ 'ਚ ਕੰਸਾਲਿਡੇਸ਼ਨ ਵੱਧਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਇੰਡਸਟਰੀ 'ਚ ਅਪਲਾਈ ਕਾਸਟ 4-5 ਫੀਸਦੀ ਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੈਲਰੀ 'ਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਾਧਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਹੁਣ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਖਰਚ ਘੱਟ ਕਰਨ ਦੀ ਚੁਣੌਤੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸਦੀ ਪਹਿਲੀ ਗਜ਼ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ 'ਤੇ ਢਿੱਗ ਰਹੀ ਹੈ।
ਕੁਝ ਟੈਲੀਕਾਮ ਕੰਪਨੀਆਂ ਬੰਦ ਹੋਈ ਹੈ, ਕੁਝ ਨੇ ਕਾਮਜਾਬ ਘਟਾਇਆ ਹੈ ਤਾਂ ਕੁਝ ਫੀਸਦੀ ਅਤੇ ਕਾਨਟੈਕਟ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਦਾ ਰਾਸਤਾ ਦਿਖ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਾਲ ਭਰ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ 'ਚ ਇਸ ਸੇਕਟਰ 'ਚ ਹੁਣ 75 ਫੀਸਦੀ ਕਰਮਚਾਰੀ ਹੀ ਬਚੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ 'ਚ ਹੋਰ ਛਾਂਟੀ ਦੀ ਉਮੀਦ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਸਰਚ ਫਾਰਮ ਅਮਾ ਪਾਟਨਰਸ ਦੇ ਪਾਟਨਰਸ ਏ.ਰਾਮਚੰਦਰਨ ਨੇ ਦੱਸਿਆ, ' ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਖੇਤਰ 'ਚ ਤਿੰਨ ਲੱਖ ਕਰਮਚਾਰੀ ਸਨ। ਪਿਛਲੇ 12 ਮਹੀਨਿਆਂ 'ਚ ਉਸ 'ਚ 25 ਫੀਸਦੀ ਕੱਢੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।' ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਾਮਲਿਆਂ 'ਚ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਸੂਚਨਾ ਦੇ ਕੇ ਕੱਢਿਆ ਗਿਆ, ਜਦਕਿ ਕੁਝ ਮਾਮਲਿਆਂ 'ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 3-6 ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੀ ਸੈਲਰੀ ਦੇ ਕੇ ਹਟਾਇਆ ਗਿਆ।
ਰਾਮਚੰਦਰਨ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਵੇਂਡਰ ਕੰਪਨੀਆਂ 'ਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ 30-45 ਫੀਸਦੀ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੇ ਇਸ ਸੈਕਟਰ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਵਿੱਚ, ਟੈਲੀਕਾਮ ਆਪਰੇਟਰਸ ਨੇ ਵੀ 25-30 ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਕੱਢਿਆ। ਹੁਣ ਇੰਡਸਟਰੀ 'ਚ 2.25 ਲੱਖ ਕਰਮਚਾਰੀ ਵਚੇ ਹਨ। ਕੁਝ ਟੈਲੀਕਾਮ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦਾ ਰਲੇਵਾਂ ਹੋਣਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਬਾਅਦ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੀ ਸੰਖਿਆ 'ਚ ਹੋਰ ਕਮੀ ਆਵੇਗੀ। ਰਿਕੂਟਰਸ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਛਾਂਟੀ ਨਾਲ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਿਡਲ ਅਤੇ ਸੀਨੀਅਰ ਕਰਮਚਾਰੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੋਲ ਨੌਕਰੀ ਦੇ ਅਧਿਕ ਆਪਸ਼ਨ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਰਿਕੂਟਮੇਂਟ ਫਾਰਮ ਏ.ਬੀ.ਸੀ. ਕੰਸਲਟੇਂਟਸ ਦੇ ਐਗਜੀਕਿਊਟਵ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਵਿਵੇਕ ਮੇਹਤਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ, ' ਟੈਲੀਕਾਮ ਸੈਕਟਰ 'ਚ 50 ਫੀਸਦੀ ਤੋਂ ਅਧਿਕ ਕਰਮਚਾਰੀ ਮਿਡ ਲੇਵਲ ਮੈਨੇਜਰਸ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ 'ਚੋਂ 25-30 ਫੀਸਦੀ ਅਜਿਹੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੱਢਿਆ ਜਾ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ ਜਾਂ ਜਾਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਸੈਂਟਰ ਫਾਰਮ ਮਾਨਿਟਰਿੰਗ ਇੰਡੀਅਨ ਇਕਨਾਮੀ ( ਸੀ.ਐੱਮ.ਆਈ.ਏ) ਦੇ ਅਨੁਮਾਨ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ 2017 'ਚ ਜਨਵਰੀ ਤੋਂ ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੀ ਅਵਧੀ 'ਚ 15 ਲੱਖ ਨੌਕਰੀਆਂ ਘੱਟ ਹੋਈਆ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਇੰਡੀਆ 'ਚ ਓਵਰਵਾਲ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਅਵਸਰਾਂ 'ਚ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ ਹੈ। ਐੱਸ.ਬੀ.ਕੰਸਲਟੇਂਟਰਸ ਦੇ ਵਿਵੇਕ ਮੇਹਤਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇੰਡਸਟਰੀ ਨਾਲ ਹੋਰ ਕਰਮਚਾਰੀ ਕੱਢੇ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਸੈਕਟਰ 'ਚ ਹਜੇ ਲੱਗਭਗ 15 ਫੀਸਦੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।
ਟੈਲੀਕਾਮ ਸੈਕਟਰ 'ਤੇ 5 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਕਰਜ ਹੈ। ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੀ ਆਮਦਨੀ , ਮਰਜਰ ਅਤੇ ਕੈਸ਼ ਫਲੋ 'ਚ ਭਾਰੀ ਕਮੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਸਤੰਬਰ 'ਚ ਰਿਲਾਇੰਸ ਜਿਓ ਦੀ ਐਂਟਰੀ ਦੇ ਬਾਅਦ ਇੰਡਸਟਰੀ 'ਚ ਕੰਸਾਲਿਡੇਸ਼ਨ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵੀ ਤੇਜ਼ ਹੋਈ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਦੀ ਏਅਰਟੈਲ ਨੇ ਟਾਟਾ ਟੈਲੀਸਰਵਿਸੇਜ ਨੂੰ ਖਰੀਦਣ ਦੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਏਅਰਟੈਲ ਨੇਟੇਲਿਨਾਰ ਇੰਡੀਆ ਨੂੰ ਖਰੀਦਿਆ ਸੀ।
ਬਿਨਾਂ ਲਾਇਸੈਂਸ ਵਾਲੇ ਰੈਸਟੋਰੈਂਟਾਂ 'ਤੇ ਐੱਫ. ਐੱਫ. ਐੱਸ. ਏ. ਆਈ. ਦਾ ਸ਼ਿਕੰਜਾ
NEXT STORY