Jagbani

helo

Jagbani.in

ਸਾਨੂੰ ਦੁੱਖ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ opt-out ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹੋ।

ਪਰ ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਗਲਤੀ ਨਾਲ ''Block'' ਸਿਲੈਕਟ ਕੀਤਾ ਸੀ ਜਾਂ ਫਿਰ ਭਵਿੱਖ 'ਚ ਤੁਸੀਂ ਨੋਟਿਫਿਕੇਸ਼ਨ ਪਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਥੱਲੇ ਦਿੱਤੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਪਾਲਨ ਕਰੋ।

  • ਇੱਥੇ ਜਾਓ Chrome>Setting>Content Settings
  • ਇੱਥੇ ਕਲਿਕ ਕਰੋ Content Settings> Notification>Manage Exception
  • "https://www.punjabkesri.in:443" ਦੇ ਲਈ Allow ਚੁਣੋ।
  • ਆਪਣੇ ਬ੍ਰਾਉਜ਼ਰ ਦੀ Cookies ਨੂੰ Clear ਕਰੋ।
  • ਪੇਜ ਨੂੰ ਰਿਫ੍ਰੈਸ਼( Refresh) ਕਰੋ।
Got it
  • JagbaniKesari TvJagbani Epaper
  • Top News

    THU, OCT 23, 2025

    10:39:54 AM

  • important news for punjab school education board students

    ਪੰਜਾਬ ਸਕੂਲ ਸਿੱਖਿਆ ਬੋਰਡ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ...

  • australia new zealand work visa

    New Zealand ਤੇ Australia ਜਾਣ ਦੇ ਚਾਹਵਾਨਾਂ ਲਈ...

  • banks will remain closed in these states again today

    ਅੱਜ ਫਿਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੂਬਿਆਂ 'ਚ ਬੰਦ ਰਹਿਣਗੇ Bank;...

  • plane  crash  takeoff  fire

    ਵੱਡੀ ਖ਼ਬਰ : ਮੁੜ ਕ੍ਰੈਸ਼ ਹੋਇਆ ਜਹਾਜ਼, Take Off...

browse

  • ਪੰਜਾਬ
  • ਦੇਸ਼
    • ਦਿੱਲੀ
    • ਹਰਿਆਣਾ
    • ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ
    • ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼
    • ਹੋਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼
  • ਵਿਦੇਸ਼
    • ਕੈਨੇਡਾ
    • ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ
    • ਪਾਕਿਸਤਾਨ
    • ਅਮਰੀਕਾ
    • ਇਟਲੀ
    • ਇੰਗਲੈਂਡ
    • ਹੋਰ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਖਬਰਾਂ
  • ਦੋਆਬਾ
    • ਜਲੰਧਰ
    • ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ
    • ਕਪੂਰਥਲਾ-ਫਗਵਾੜਾ
    • ਰੂਪਨਗਰ-ਨਵਾਂਸ਼ਹਿਰ
  • ਮਾਝਾ
    • ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ
    • ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ
    • ਤਰਨਤਾਰਨ
  • ਮਾਲਵਾ
    • ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ
    • ਲੁਧਿਆਣਾ-ਖੰਨਾ
    • ਪਟਿਆਲਾ
    • ਮੋਗਾ
    • ਸੰਗਰੂਰ-ਬਰਨਾਲਾ
    • ਬਠਿੰਡਾ-ਮਾਨਸਾ
    • ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ-ਫਾਜ਼ਿਲਕਾ
    • ਫਰੀਦਕੋਟ-ਮੁਕਤਸਰ
  • ਤੜਕਾ ਪੰਜਾਬੀ
    • ਪਾਰਟੀਜ਼
    • ਪਾਲੀਵੁੱਡ
    • ਬਾਲੀਵੁੱਡ
    • ਪੌਪ ਕੌਨ
    • ਟੀਵੀ
    • ਰੂ-ਬ-ਰੂ
    • ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਯਾਦਾ
    • ਮੂਵੀ ਟਰੇਲਰਜ਼
  • ਖੇਡ
    • ਕ੍ਰਿਕਟ
    • ਫੁੱਟਬਾਲ
    • ਟੈਨਿਸ
    • ਹੋਰ ਖੇਡ ਖਬਰਾਂ
  • ਵਪਾਰ
    • ਨਿਵੇਸ਼
    • ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ
    • ਸ਼ੇਅਰ ਬਾਜ਼ਾਰ
    • ਵਪਾਰ ਗਿਆਨ
  • ਅੱਜ ਦਾ ਹੁਕਮਨਾਮਾ
  • ਗੈਜੇਟ
    • ਆਟੋਮੋਬਾਇਲ
    • ਤਕਨਾਲੋਜੀ
    • ਮੋਬਾਈਲ
    • ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਨਿਕਸ
    • ਐੱਪਸ
    • ਟੈਲੀਕਾਮ
  • ਦਰਸ਼ਨ ਟੀ.ਵੀ.
  • ਧਰਮ
  • Home
  • ਤੜਕਾ ਪੰਜਾਬੀ
  • ਦੇਸ਼
  • ਵਿਦੇਸ਼
  • ਖੇਡ
  • ਵਪਾਰ
  • ਧਰਮ
  • Google Play Store
  • Apple Store
  • E-Paper
  • Kesari TV
  • Navodaya Times
  • Jagbani Website
  • JB E-Paper

ਪੰਜਾਬ

  • ਦੋਆਬਾ
  • ਮਾਝਾ
  • ਮਾਲਵਾ

ਮਨੋਰੰਜਨ

  • ਬਾਲੀਵੁੱਡ
  • ਪਾਲੀਵੁੱਡ
  • ਟੀਵੀ
  • ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਯਾਦਾ
  • ਪਾਰਟੀਜ਼
  • ਪੌਪ ਕੌਨ
  • ਰੂ-ਬ-ਰੂ
  • ਮੂਵੀ ਟਰੇਲਰਜ਼

Photos

  • Home
  • ਮਨੋਰੰਜਨ
  • ਖੇਡ
  • ਦੇਸ਼

Videos

  • Home
  • Latest News 2023
  • Aaj Ka Mudda
  • 22 Districts 22 News
  • Job Junction
  • Most Viewed Videos
  • Janta Di Sath
  • Siasi-te-Siasat
  • Religious
  • Punjabi Stars Interview
    • Home
    • Dharm News
    • Jalandhar
    • ਚਿੱਤਰਕਾਰੀ ’ਚ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਵਿਰਾਸਤ-15

DHARM News Punjabi(ਧਰਮ)

ਚਿੱਤਰਕਾਰੀ ’ਚ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਵਿਰਾਸਤ-15

  • Updated: 10 Aug, 2019 10:04 AM
Jalandhar
guru nanak heritage in painting 15
  • Share
    • Facebook
    • Tumblr
    • Linkedin
    • Twitter
  • Comment

ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਅਤੇ ਬਾਬਰ : ਚਿੱਤਰਕਾਰ ਕਿਰਪਾਲ ਸਿੰਘ

ਇਹ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਰਚਨਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਹੈ। ਕਿਰਪਾਲ ਸਿੰਘ ਨੇ ਜਿਸ ਸਮੇਂ ਇਹ ਰਚੀ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਲਗਭਗ ਪੰਜ ਸੌ ਸਾਲ ਪਿੱਛੇ ਵੱਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਕੋਲ ਸਿਰਫ ਲਿਖੇ ਅਤੇ ਸੁਣੇ ਵੇਰਵੇ ਹਨ।

ਦ੍ਰਿਸ਼ ਵਿਚ ਭਾਵੇਂ ਦੋ ਵਿਪਰੀਤ ਧਿਰਾਂ ਆਪੋ-ਆਪਣੇ ਅੰਦਾਜ਼ ਵਿਚ ਹਾਜ਼ਰ ਹਨ ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਮਾਹੌਲ ਵਿਚ ਖਿੱਚੋਤਾਣ ਨਹੀਂ।

ਚਿੱਤਰਕਾਰ ਆਪਣੇ ਇਸ਼ਟ ਦੇਵ ਨੂੰ ਨਾਇਕ ਵਜੋਂ ਉਭਾਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦੁਨਿਆਵੀ ਨਾਇਕ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਦੈਵੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਅੱਗੇ ਸੰਸਾਰਿਕ ਵਸਤਾਂ ਬੇਮਾਇਨੇ ਹਨ।

ਇਸ ਕਿਰਤ ਦੇ ਪਿਛੋਕੜ ਵਿਚ ਘਟਨਾ ਘਟਿਤ ਹੋਣ ਦਾ ਵੇਰਵਾ ਹੈ। ਜਦ ਗੁਰੂ ਜੀ ਸੈਦਪੁਰ (ਐਮਨਾਬਾਦ) ਟਿਕੇ ਹੋਏ ਸਨ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹੀਂ ਦਿਨੀਂ ਕਾਬੁਲ ਤੋਂ ਤੁਰਿਆ ਬਾਬਰ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਨਗਰਾਂ ਨੂੰ ਲੁੱਟਦਾ, ਉਜਾੜਦਾ ਸੈਦਪੁਰ, ਪਹੁੰਚਦਾ ਹੈ। ਪਠਾਣ ਬਾਬਰ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨੋਂ ਅਸਮਰੱਥ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਤਬਾਹੀ ਮਗਰੋਂ ਉਥੋਂ ਦੇ ਨਿਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਕੈਦੀ ਬਣਾ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅੰਨ ਪੀਸਣ ਲਈ ਚੱਕੀਆਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।

ਹਕੂਮਤ ਦੇ ਨੌਕਰ ਚੱਕੀਆਂ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਚੱਲਣ ਦੀ ਖਬਰ ਜਦ ਬਾਬਰ ਨੂੰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਹ ਕਾਫੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਅਜਿਹੇ ਕਰਾਮਾਤੀ ਫਕੀਰ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਨਾਲ ਦੇਖਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕਿਰਪਾਲ ਸਿੰਘ ਉਸੇ ਵੇਰਵੇ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਪੇਂਟਿੰਗ ਦਾ ਆਧਾਰ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ।

ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਬਾਬਰ ਜੇਲ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਸੰਭਵ ਹੈ ਤਾਹੀਓਂ ਇਸ ਥਾਂ ਨੂੰ ਸੁਲਤਾਨ ਦੀ ਆਮਦ ਲਈ ਸਜਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਦਰਬਾਰ ਨਹੀਂ, ਜੇਲ ਹੈ। ਜੋ ਵੀ ਇਕਾਈਆਂ ਮਹਿੰਗੀਆਂ ਅਤੇ ਦੇਖਣਯੋਗ ਹਨ, ਸਭ ਆਰਜ਼ੀ ਸਮੇਂ ਲਈ ਹਨ। ਓਦਾਂ, ਦੂਸਰੇ ਖਿਆਲ ਅਨੁਸਾਰ, ਜੇਲ ਵੀ ਆਰਜ਼ੀ ਹੈ ਅਤੇ ਖੁਦ ਬਾਬਰ ਵੀ।

ਅਜੋਕੇ ਸਮੇਂ, ਜਿੱਥੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੂੰ ਕੈਦ ਰੱਖਿਆ ਸੀ, ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਕਾਇਮ ਹੈ।

ਮਿਲਣ ਵਾਲੀਆਂ ਦੋਹਾਂ ਧਿਰਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਸਮਾਨਤਾ ਵਾਲਾ ਕੋਈ ਤੱਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਕ ਧਿਰ ਪਾਰਲੋਕਿਕਤਾ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੈ, ਦੂਜੀ ਧਿਰ ਇਹਲੋਕਿਕਤਾ ਨੂੰ ਹੀ ਆਪਣਾ ਆਖਰੀ ਮੰਤਵ ਮੰਨ ਕੱਟ-ਵੱਢ, ਮਾਰਧਾੜ ਕਰੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਨੁਕਤੇ ਤੋਂ ਇਹ ਆਸਾਵਾਂ ਮੇਲ ਹੈ। ਦੋਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸੇ ਨੇ ਵੀ ਆਪਣਾ ਰਾਹ ਨਹੀਂ ਬਦਲਣਾ।

ਬਾਬਰ ਜੇਤੂ ਹੈ ਪਰ ਮਿਲਣ ਸਮੇਂ ਉਹ ਤਖਤ ਉੱਪਰ ਬੈਠਾ ਹੋਇਆ ਨਹੀਂ। ਸੁੰਦਰ, ਮਹਿੰਗੇ ਗਲੀਚਿਆਂ ਦੀ ਵਿਛਾਈ ਉੱਪਰ ਹੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ, ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ, ਬਾਬਰ, ਉਸ ਦਾ ਮੁੰਡਾ ਹਿਮਾਂਯੂ ਅਤੇ ਦੂਸਰੇ ਅਹਿਲਕਾਰ ਬੈਠੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਕੁਝ ਸਿਪਾਹੀ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋਏ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ।

ਇਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਪੇਂਟਿੰਗ ਇਕ ਪੱਖ ਨੂੰ ਪ੍ਰਮੁੱਖਤਾ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ ਜਦਕਿ ਦੂਜੇ ਪੱਖ ਨੂੰ ਦਬਾਅ ਰਹੀ ਹੈ ਜਾਂ ਇਹ ਕਹਿ ਲਓ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ–ਆਪ ਨੁੰ ਖੁਦ ਦਬਾਅ ਰਹੀ ਹੈ।

ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਇਕ ਕਰਤਾ (ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ) ਉੱਪਰ ਹੈ। ਚਾਰ ਦਿਸ਼ਾਵਾਂ ਵੱਲ ਕੀਤੀਆਂ ਚਾਰ ਯਾਤਰਾਵਾਂ ਦੌਰਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਤਰਕ ਆਸਰੇ, ਸਹਿਜ ਭਾਸ਼ਾ-ਵਿਹਾਰ ਨਾਲ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਭਰਮਾਂ, ਵਹਿਮਾਂ, ਅੰਧਵਿਸ਼ਵਾਸਾਂ ਵੱਲ ਜਾਣ ਤੋਂ ਮੋੜਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਮਨਵਾਉਣ ਵਾਸਤੇ ਜ਼ੋਰ-ਜਬਰ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਨਹੀਂ ਲਿਆ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਬਾਬਰ ਹੈ, ਜਿਹੜਾ ਰਾਜ ਵਿਸਥਾਰ ਹਿੱਤ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਵਿਹਾਰ ਦਾ ਆਧਾਰ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਵਿਰੋਧੀਆਂ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਬਰ, ਦਹਿਸ਼ਤ, ਵੱਢ-ਟੁੱਕ ਹੀ ਉਸ ਦੇ ਵਿਹਾਰ ਦਾ ਆਧਾਰ ਹੈ।

ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਕਰੀਬ ਸਾਹਮਣੇ ਬੈਠੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਬਾਬਤ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਹੈ ‘ਪਾਪ ਕੀ ਜੰਝ ਲੈ ਕਾਬੁਲਹੁ ਧਾਇਆ ਜੋਰੀ ਮੰਗੇ ਦਾਨੁ ਵੇ ਲਾਲੋ’।

ਅਸੀਂ ਮੰਨ ਕੇ ਚੱਲ ਸਕਦੇ ਹਾਂ, ਭਾਵੇਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾ ਸਹੀ, ਤਸਵੀਰ ਦੀ ਬੁਣਤੀ ਇਸੇ ਆਧਾਰ ਉੱਪਰ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਰਚਨਾ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿਚ ਹਨ ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਉਹ ਕੈਨਵਸ ਵਿਚਕਾਰ ਨਹੀਂ। ਉਹ ਚੌਂਕੜਾ ਲਾਈ ਬੈਠੇ ਹਨ। ਸੱਜਾ ਹੱਥ ਉੱਪਰ ਵੱਲ ਨੂੰ ਹੈ। ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਹੇ ਜਾ ਰਹੇ ਬੋਲਾਂ ਨੂੰ ਹੱਥ ਦਾ ‘ਜੈਸਚਰ’ ਅਨੁਵਾਦ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬੈਠਣ ਅਤੇ ਦੇਖਣ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ ‘ਨਿਰਭਓ ਨਿਰਵੈਰ’ ਵਾਲਾ ਹੈ।

ਕੈਨਵਸ ਦੇ ਸੱਜੇ ਵੱਲ ਬਾਬਰ ਬੈਠਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਦੇ ਖੱਬੇ ਹੱਥ ਸ਼ਰਾਬ ਦੀ ਸੁਰਾਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸੱਜੇ ਹੱਥ ਵਿਚ ਸ਼ਰਾਬ ਦਾ ਪਿਆਲਾ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਵੱਲ ਵਧਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਮੁੱਖ ਸੰਵਾਦ ਇਹੋ ਹੈ। ਗੱਲਬਾਤ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਹਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਹੈ। ਬਾਕੀ ਸਾਰੇ ਤਾਂ ਦਰਸ਼ਕ ਹਨ। ਇਹ ਸਰੋਤਾ ਵੀ ਹਨ ਪਰ ਜੋ ਕੁਝ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉਸ ਵਿਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਦਖਲ-ਅੰਦਾਜ਼ੀ ਬਿਲਕੁਲ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਖੱਬੇ ਵੱਲ ਬੈਠੇ ਬਾਬਰ ਦੇ ਮੁੰਡੇ ਦੀ ਵੀ ਨਹੀਂ। ਸੰਵਾਦ ਦੋ ਸ਼ਖਸੀਅਤਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਹੈ, ਦੋਹਾਂ ਦੇ ਆਪੋ-ਆਪਣੇ ਮਾਰਗ ਹਨ। ਇਹ ਇਕ-ਦੂਜੇ ਦੇ ਪੂਰਕ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਧੁਰ ਵਿਪਰੀਤ ਹਨ।

ਬਾਬਰ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੂੰ ਸ਼ਰਾਬ ਦਾ ਪਿਆਲਾ ਪੇਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਕ ਨਿਰੋਲ ਪੇਸਕਸ਼ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਦੋਸਤੀ ਦਾ ਹੱਥ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਕਵਾਇਦ ਵੀ ਹੈ ਪਰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਇਹ ਪ੍ਰਵਾਨ ਨਹੀਂ। ਜਿਸ ਹੱਥ ਨਾਲ ਪਿਆਲਾ ਫੜਨਾ ਸੀ, ਉਹ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ 'ਵਸਤ' ਵੱਲ ਸੰਕੇਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਇਕ ਹੋਰ ਖਿਆਲ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਬਾਬਰ ਤਾਮਸਿਕ ਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾਈ ਬੈਠਾ ਹੈ। ਉਹ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੰਸਾਰੀ ਹੈ। ਸੰਸਾਰ ਸੁੱਖ ਹੀ ਅੰਤਿਮ ਸੁੱਖ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਭਿੰਨ ਹਨ। ਉਹ ਸਾਤਵਿਕ ਗੁਣਾਂ ਦੇ ਧਾਰਣੀ ਹਨ। ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਹੋਣਾ ਸਦੀਵੀ ਨਹੀਂ। ਉਸ ਨੂੰ ਇਕ ਨਾ ਇਕ ਦਿਨ ਸੰਸਾਰ ਤਿਆਗਣਾ ਪੈਣਾ ਹੈ। ਸੋ ਉਸ 'ਕਰਤਾ ਪੁਰਖ' ਨੂੰ ਸਦਾ ਚੇਤੇ ਰੱਖਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸਾਨੂੰ ਆਪਸ ਵਿਚ ਪ੍ਰੇਮ ਭਾਵ ਨਾਲ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਇਸ ਬਿੰਦੂ ਉੱਪਰ ਸਾਡਾ ਧਿਆਨ ਵਸਤਰਾਂ ਵੱਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬਾਬਰ ਨੇ ਰੰਗਦਾਰ ਅਤੇ ਮੋਤੀਆਂ-ਹੀਰਿਆਂ ਜੜਿਤ ਪੋਸ਼ਾਕ ਪਾਈ ਹੋਈ ਹੈ। ਸਿਰ ਪਈ ਟੋਪੀ ਉੱਪਰ ਕਲਗੀ ਵੀ ਹੈ। ਕੋਲ ਹੀ ਅੰਗ ਰੱਖਿਅਕ ਖੜ੍ਹੇ ਹਨ। ਇਕ ਜਣੇ ਦੇ ਹੱਥ ਬਾਜ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਸ ਦਾ ਮੁੰਡਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਅਹੁਦੇਦਾਰ ਮੌਜੂਦ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਆਲੇ ਭਰਨ ਲਈ ਬਾਂਦੀ ਹਾਜ਼ਰ ਹੈ। ਇਹ ਅਮੀਰੀ ਅਤੇ ਠਾਠ ਦੇ ਲੱਛਣ ਮੰਨੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਬਾਬਰ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਅਹਿਲਕਾਰਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਆਪ ਹਨ ਅਤੇ ਸਦਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਸੰਗੀ ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਹਨ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਸਾਰੇ ਵਸਤਰ ਸਫੈਦ ਹਨ। ਮੋਢੇ ਉੱਪਰ ਭੂਰੇ ਰੰਗ ਦੀ ਚਾਦਰ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਗਲ, ਹੱਥ, ਸਿਰ ਬੰਨ੍ਹੀ ਪੱਗ ਉੱਪਰ ਕੋਈ ਮਾਲਾ ਨਹੀਂ। ਸਿਮਰਨਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਤੌਰ ’ਤੇ ਚਿੱਤਰਕਾਰ ਨੂੰ ਇਹ ਚੀਜ਼ਾਂ ਵਾਧੂ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹੋਣਗੀਆਂ। ਤਾਹੀਓਂ ਉਹ ਨਹੀਂ ਬਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ। ਦੂਜਾ, ਜਿਸ ਸ਼ਖਸ ਦੀ ਲਿਵ ‘ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ’ ਨਾਲ ਸਦਾ ਜੁੜੀ ਹੋਵੇ, ਨੂੰ ਸਿਮਰਨਾ ਦੇ ਮਣਕਿਆਂ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ। ਤੇਜਸਵੀ ਚਿਹਰਾ, ਸਰੂਰ ਗੜੁੱਚ ਨੈਣ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਅਧਿਆਤਮਕ ਅਵਸਥਾ ਦੀ ਦੱਸ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਸੰਸਾਰ ਨਿਵਾਸੀ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਸੰਸਾਰ ਤੋਂ ਪਾਰ ਵਿਚਰਦੇ ਹਨ।

ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਕਰੀਬ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੱਜੇ ਵੱਲ, ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਹਨ। ਮਰਦਾਨਾ ਦੇ ਦੋ ਗੁਣ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹੀ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਹਨ। ਇਕ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਨਾਲ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਦੂਜਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਰਬਾਬ ਬਿਨਾਂ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ। ਤਿੰਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਉਂਗਲਾਂ ਰਬਾਬ ਉੱਪਰ ਤੁਰਦੀਆਂ ਦਿਖਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਚਿੱਤਰਕਾਰ ਕੋਈ ਹੋਵੇ, ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿਧਾ ਦਾ ਹੋਵੇ, ਉਹ ਇਸ ਰਵਾਇਤ ਤੋਂ ਮੁਨਕਰ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ।

ਮਨ ਵਿਚ ਜਗਿਆਸਾ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਐਦਾਂ ਕਿਉ ਹੁੰਦਾ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ? ਕੀ ਗੁਰੂ ਜੀ ਇਕੋ ਵੇਲੇ ਦੋ ਧਰਾਤਲਾਂ ਉੱਪਰ ਵਿਚਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਹ ਬਾਹਰ ਮੁਖੀ (ਸੰਸਾਰਿਕ) ਹੁੰਦੇ ਹੋਇਆ ਵੀ ਅੰਤਰ ਮੁਖੀ ਹਨ। ਉਹ ਸੰਸਾਰਿਕ ਭਾਵੇਂ ਸਦਾ ਨਾ ਹੋਣ ਪਰ ਅੰਤਰਮੁਖੀ ਸਦਾ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਸ ਥਿਰ ਅਵਸਥਾ ਨੂੰ ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਆਪਣੀ ਰਬਾਬ ਦਾ ਸਾਥ ਸਦਾ ਦਿੰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਤਾਹੀਓਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਤੋਂ ਵੱਖ ਭਾਈ ਮਰਦਾਨੇ ਦੀ ਅਤੇ ਭਾਈ ਮਰਦਾਨੇ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ।

ਭਾਈ ਮਰਦਾਨੇ ਸਿਰ ਸਫ਼ੈਦ ਪੱਗ, ਗਲ ਹਲਕੀ ਨੀਲੀ ਰੰਗਤ ਦਾ ਚੋਲਾ ਹੈ। ਕਿਰਪਾਲ ਸਿੰਘ ਦੇ ਇਸ ਚਿੱਤਰ ਵਿਚ ਇਕ ਖਾਸੀਅਤ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਭਾਈ ਮਰਦਾਨੇ ਦਾ ਭਰਵਾਂ ਸਫੈਦ ਦਾੜ੍ਹਾ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ, ਖੱਤਦਾਰ ਦਾੜ੍ਹੀ ਨਹੀਂ।

ਕਰਾਮਾਤ ਦੇਖਣ ਆਏ ਇਸ ਆਹਲਾ ਹਜੂਮ ਵਿਚੋਂ ਕੋਈ ਵੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੂੰ ਮੁਖਾਤਿਬ ਨਹੀਂ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਬਾਬਰ ਕੰਨੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਹੁਕਮ ਨਾਲ ਹੋਰਾਂ ਸੰਗ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੈਦਖਾਨੇ ਪਾਇਆ ਸੀ। ਉਹੀ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਵਿਹਾਰ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਆਇਆ। ਬਾਕੀ ਦੂਸਰੇ ਤਾਂ ਮੂਕ ਸਰੋਤੇ-ਦਰਸ਼ਕ ਹਨ।

-ਜਗਤਾਰਜੀਤ ਸਿੰਘ

੯੮੯੯੦-੯੧੧੮੬

98990-91186

  • Guru Nanak Dev ji

ਭਵਿੱਖਫਲ: ਸਿਤਾਰਾ ਸਿਹਤ ਲਈ ਕਮਜ਼ੋਰ, ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦਾ ਰੱਖੋ ਧਿਆਣ

NEXT STORY

Stories You May Like

  • bhai dooj shubh muhurat
    ਅੱਜ ਹੈ Bhai Dooj, ਸ਼ੁੱਭ ਮਹੂਰਤ 'ਚ ਲਗਾਓ ਟਿੱਕਾ, ਭਰਾ ਨੂੰ ਕਰੀਅਰ 'ਚ ਮਿਲੇਗੀ ਸਫ਼ਲਤਾ
  • bhai dooj  rashifal  luck  debt
    ਭਾਈ ਦੂਜ 'ਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਰਾਸ਼ੀਆਂ ਦੀ ਚਮਕੇਗੀ ਕਿਸਮਤ, ਕਰਜ਼ ਤੋਂ ਮਿਲੇਗੀ ਰਾਹਤ
  • vastu tips for mirror
    ਘਰ 'ਚ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਲਿਆਉਂਦਾ ਹੈ ਸ਼ੀਸ਼ਾ, ਲਗਾਉਂਦੇ ਸਮੇਂ ਰੱਖੋ ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ
  • govardhan puja  auspicious time  date
    ਜਾਣੋ ਕਿਉਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ 'ਗੋਵਰਧਨ ਪੂਜਾ', ਇਸ ਸ਼ੁੱਭ ਮਹੂਰਤ 'ਚ ਕਰੋ ਪੂਜਾ
  • bhai dooj  shubh muhurat  sister  brother
    ਜਾਣੋ ਕਦੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ Bhai Dooj , ਨੋਟ ਕਰ ਲਵੋ ਟਿੱਕੇ ਦਾ ਸ਼ੁੱਭ ਮਹੂਰਤ
  • baba venga zodiac sign
    ਸਾਲ 2026 ਦੌਰਾਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਰਾਸ਼ੀ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਚਮਕੇਗੀ ਕਿਸਮਤ, ਮਸ਼ੀਨ ਨਾਲ ਗਿਣਨਗੇ ਨੋਟ! ਬਾਬਾ ਵੇਂਗਾ ਨੇ ਕਰ 'ਤੀ...
  • diwali 2025 home doors goddess lakshmi
    Diwali 2025 : ਦੀਵਾਲੀ ਦੀ ਰਾਤ ਕਿਉਂ ਖੋਲ੍ਹ ਕੇ ਰੱਖੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਘਰਾਂ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ? ਜਾਣੋ ਇਸ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਦਾ ਰਹੱਸ
  • vastu tips  note  tijori  diwali 2025
    Vastu Tips : ਨੋਟਾਂ ਨਾਲ ਭਰੀ ਰਹੇਗੀ ਤਿਜੌਰੀ, ਦੀਵਾਲੀ ਮੌਕੇ ਕਰ ਲਓ ਇਹ ਖ਼ਾਸ ਉਪਾਅ
  • china eastern airlines to resume flights from november 9
    ਚਾਈਨਾ ਈਸਟਰਨ ਏਅਰਲਾਈਨਜ਼ ਦੀਆਂ ਉਡਾਣਾਂ 9 ਨਵੰਬਰ ਤੋਂ ਫਿਰ ਸ਼ੁਰੂ
  • horrific incident in jalandhar on diwali night
    ਦੀਵਾਲੀ ਦੀ ਰਾਤ ਜਲੰਧਰ 'ਚ ਖ਼ੌਫ਼ਨਾਕ ਵਾਰਦਾਤ! 15 ਹਮਲਾਵਰਾਂ ਨੇ ਤੇਜ਼ਧਾਰ...
  • winter has arrived in punjab big weather forecast till 26th
    ਪੰਜਾਬ 'ਚ ਸਰਦੀਆਂ ਦੀ ਦਸਤਕ! ਪੜ੍ਹੋ 26 ਤਾਰੀਖ਼ ਤੱਕ ਮੌਸਮ ਦੀ Latest ਅਪਡੇਟ,...
  • major incident in jalandhar one person died during firing on diwali
    ਜਲੰਧਰ 'ਚ ਵੱਡੀ ਘਟਨਾ! ਦੋ ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਵਿਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਪਰਤੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਗੋਲ਼ੀ...
  • encounter of gangster wanted in amritsar s dharma murder case in punjab
    ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੇ ਧਰਮਾ ਕਤਲ ਕੇਸ 'ਚ ਲੋੜੀਂਦੇ ਗੈਂਗਸਟਰ ਦਾ ਐਨਕਾਊਂਟਰ! ਚੱਲੀਆਂ...
  • a young man was shot dead while eating a burger in jalandhar
    ਦੀਵਾਲੀ ਦੀ ਰਾਤ ਗੋਲ਼ੀਆਂ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਨਾਲ ਕੰਬਿਆ ਜਲੰਧਰ! ਬਰਗਰ ਖਾ ਰਹੇ ਨੌਜਵਾਨ ਦਾ...
  • good news for shehnaaz gill fans
    ਸ਼ਹਿਨਾਜ਼ ਗਿੱਲ ਦੇ ਪ੍ਰਸੰਸਕਾਂ ਲਈ Good News, ਇਸ ਦਿਨ ਆਵੇਗੀ Jalandhar
  • more than 50 incidents took place in jalandhar on diwali night
    ਜਲੰਧਰ 'ਚ ਦੀਵਾਲੀ ਦੀ ਰਾਤ ਵਾਪਰੀਆਂ 50 ਤੋਂ ਵਧ ਘਟਨਾਵਾ! ਕੈਮੀਕਲ ਫੈਕਟਰੀ 'ਚ...
Trending
Ek Nazar
husband commits suicide by jumping in front of the train

'Hello! ਸਾਰੇ ਸੁਣੋ, ਮੇਰੀ ਪਤਨੀ...', ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਪੰਜ ਮਹੀਨੇ ਬਾਅਦ ਪਤੀ ਨੇ ਬਣਾਈ...

samman plan gives 30gb data free sim and calls offer

730GB ਡਾਟਾ ਤੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ 5 ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵੀ ਘੱਟ ਖਰਚ! 365 ਦਿਨਾਂ ਦਾ ਪੈਸਾ ਵਸੂਲ...

realme smartphone is selling like hot cakes

5000 mAh ਬੈਟਰੀ, 108MP ਦਾ ਕੈਮਰਾ ਤੇ ਕੀਮਤ ਸਿਰਫ...! ਧੜਾ-ਧੜ ਵਿਕ ਰਿਹਾ...

famous actress engulfed in fire

ਦੀਵਾਲੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਵੱਡੀ ਘਟਨਾ ! ਮਸ਼ਹੂਰ ਅਦਾਕਾਰਾ ਨੂੰ ਅੱਗ ਨੇ ਪਾਇਆ ਘੇਰਾ, ਪਿਤਾ...

wearing these 3 gemstones on diwali is extremely inauspicious

ਦੀਵਾਲੀ 'ਤੇ ਇਹ 3 ਰਤਨ ਪਾਉਣੇ ਬੇਹੱਦ ਅਸ਼ੁੱਭ! ਹੋ ਸਕਦੈ Money Loss

famous actress got pregnant after one night stand

'One Night Stand' ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗਰਭਵਤੀ ਹੋਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ਅਦਾਕਾਰਾ! ਕਰਵਾਇਆ ਗਰਭਪਾਤ...

the thieves didn t even leave the junk shop

ਚੋਰਾਂ ਨੇ ਕਬਾੜੀਏ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ਵੀ ਨਹੀਂ ਛੱਡੀ, ਪਹਿਲਾਂ cctv ਕੈਮਰੇ ਤੋੜੇ, ਫਿਰ...

dhanteras  gold  silver  cheap things

ਸੋਨੇ-ਚਾਂਦੀ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਧਨਤੇਰਸ 'ਤੇ ਘਰ ਲੈ ਆਓ ਇਹ 4 ਸਸਤੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ, ਪੂਰਾ ਸਾਲ...

post office scheme will provide an income of 9000 every month

ਹਰ ਮਹੀਨੇ 9000 ਰੁਪਏ Extra Income! ਬੜੇ ਕੰਮ ਦੀ ਹੈ Post office ਦੀ ਇਹ...

soldier ra ped woman for 6 years

ਫੌਜੀ ਨੇ 6 ਸਾਲ ਤੱਕ ਔਰਤ ਦੀ ਰੋਲੀ ਪੱਤ, ਵਿਆਹ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਨ 'ਤੇ ਦਿੱਤੀ ਧਮਕੀ,...

case registered against former sho for talking obscenely to women

ਔਰਤਾਂ ਨਾਲ ਅਸ਼ਲੀਲ ਗੱਲਾਂ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਾਬਕਾ SHO ਖਿਲਾਫ਼ ਮਾਮਲਾ ਦਰਜ

engineering student raped in kolkata  classmate arrested

ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ ਮਾਮਲੇ ਮਗਰੋਂ ਇਕ ਹੋਰ ਵਿਦਿਆਰਥਣ ਨਾਲ ਗੰਦੀ ਹਰਕਤ, ਕਾਲਜ ਦੇ ਮੁੰਡੇ...

corporation action on building of former senior deputy mayor of akali dal

ਨਿਗਮ ਨੇ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਸੀਨੀਅਰ ਡਿਪਟੀ ਮੇਅਰ ਦੀ ਬਿਲਡਿੰਗ ’ਤੇ ਚਲਾਇਆ ਪੀਲਾ...

24k gold bar   picture of goddess lakshmi on dhanteras diwali  know price

ਧਨਤੇਰਸ-ਦੀਵਾਲੀ 'ਤੇ ਆਪਣਿਆ ਨੂੰ ਦਿਓ ਦੇਵੀ ਲਕਸ਼ਮੀ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਵਾਲੀ 24K Gold...

principal slaps girl school wearing slippers

ਚੱਪਲ ਪਾ ਸਕੂਲ ਆਈ ਕੁੜੀ ਦੇ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਨੇ ਜੜ੍ਹਿਆ ਥੱਪੜ, ਹੋਈ ਮੌਤ

train s route has been changed

ਰੇਲ ਯਾਤਰੀ ਦੇਣ ਧਿਆਨ, ਇਸ ਟਰੇਨ ਦਾ ਬਦਲਿਆ ਰੂਟ, ਦੁਬਾਰਾ ਬਣਾਉਣੀ ਪੈ ਸਕਦੀ ਸਫ਼ਰ...

drone and pistol recovered from border village of amritsar

ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੇ ਸਰਹੱਦੀ ਪਿੰਡ 'ਚੋਂ ਡਰੋਨ ਤੇ ਪਿਸਤੌਲ ਬਰਾਮਦ

brother of famous dhaba owner commits suicide in jalandhar

ਜਲੰਧਰ 'ਚ ਮਸ਼ਹੂਰ ਢਾਬਾ ਮਾਲਕ ਦੇ ਭਰਾ ਨੇ ਕੀਤੀ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ, ਦੋ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ...

Daily Horoscope
    Previous Next
    • ਬਹੁਤ-ਚਰਚਿਤ ਖ਼ਬਰਾਂ
    • ਧਰਮ
    • know why jamikand vegetable is prepared on diwali
      ਜਾਣੋ ਦੀਵਾਲੀ 'ਤੇ ਕਿਉਂ ਬਣਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਿਮੀਕੰਦ ਦੀ ਸਬਜ਼ੀ?
    • wearing these 3 gemstones on diwali is extremely inauspicious
      ਦੀਵਾਲੀ 'ਤੇ ਇਹ 3 ਰਤਨ ਪਾਉਣੇ ਬੇਹੱਦ ਅਸ਼ੁੱਭ! ਹੋ ਸਕਦੈ Money Loss
    • dhanteras  vastu tips  dhanteras 2025  salt
      Vastu Tips : ਧਨਤੇਰਸ 'ਤੇ ਲੂਣ ਨਾਲ ਕਰੋ ਇਹ ਉਪਾਅ, ਪੈਸਿਆਂ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਸਮੱਸਿਆ...
    • diwali clothes colors maa lakshmi diwali 2025
      Diwali 2025: ਮਾਂ ਲਕਸ਼ਮੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਦੌਰਾਨ ਭੁੱਲ ਕੇ ਵੀ ਨਾ ਪਹਿਨੋ ਇਹ 3 ਰੰਗ ਦੇ...
    • dhanteras dhanteras 2025  rashifal  rain of notes
      Dhanteras 2025: ਅੱਜ ਵਰ੍ਹੇਗਾ ਨੋਟਾਂ ਦਾ ਮੀਂਹ! ਮਾਲਾਮਾਲ ਹੋ ਜਾਣਗੇ ਇਨ੍ਹਾਂ...
    • dhanteras  dhanteras 2025  shopping  time
      Dhanteras 2025: ਅੱਜ ਹੈ ਧਨਤੇਰਸ, ਜਾਣੋ ਕਿੰਨੇ ਵਜੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗਾ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਦਾ...
    • dhanteras puja health
      Dhanteras 2025: ਚੁਟਕੀਆਂ 'ਚ ਖੁਸ਼ ਹੋਣਗੇ ਕੁਬੇਰ ਦੇਵ, ਜਾਣੋ ਧਨਤੇਰਸ ਲਈ ਪੂਜਾ...
    • diwali 2025  maa lakshmi  happy diwali
      Diwali 2025 : ਦੀਵਾਲੀ ਵਾਲੀ ਰਾਤ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਇਹ ਚੀਜ਼ਾਂ ਤਾਂ ਹੁੰਦੈ ਸ਼ੁੱਭ,...
    • owl  diwali  goddess lakshmi  hinduism
      ਉੱਲੂ ਹੀ ਕਿਉਂ ਹੈ ਮਾਂ ਲਕਸ਼ਮੀ ਦੀ ਸਵਾਰੀ? ਜਾਣੋ ਇਸ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਦਾ ਧਾਰਮਿਕ ਰਹੱਸ
    • dhanteras 2025 rashifal
      ਮਾਲਾਮਾਲ ਹੋਣ ਜਾ ਰਹੇ ਇਨ੍ਹਾਂ 5 ਰਾਸ਼ੀਆਂ ਵਾਲੇ ਲੋਕ! ਧਨਤੇਰਸ 'ਤੇ ਵਰ੍ਹੇਗਾ ਨੋਟਾਂ...
    • google play
    • apple store

    Main Menu

    • ਪੰਜਾਬ
    • ਦੇਸ਼
    • ਵਿਦੇਸ਼
    • ਦੋਆਬਾ
    • ਮਾਝਾ
    • ਮਾਲਵਾ
    • ਤੜਕਾ ਪੰਜਾਬੀ
    • ਖੇਡ
    • ਵਪਾਰ
    • ਅੱਜ ਦਾ ਹੁਕਮਨਾਮਾ
    • ਗੈਜੇਟ

    For Advertisement Query

    Email ID

    advt@punjabkesari.in


    TOLL FREE

    1800 137 6200
    Punjab Kesari Head Office

    Jalandhar

    Address : Civil Lines, Pucca Bagh Jalandhar Punjab

    Ph. : 0181-5067200, 2280104-107

    Email : support@punjabkesari.in

    • Navodaya Times
    • Nari
    • Yum
    • Jugaad
    • Health+
    • Bollywood Tadka
    • Punjab Kesari
    • Hind Samachar
    Offices :
    • New Delhi
    • Chandigarh
    • Ludhiana
    • Bombay
    • Amritsar
    • Jalandhar
    • Contact Us
    • Feedback
    • Advertisement Rate
    • Mobile Website
    • Sitemap
    • Privacy Policy

    Copyright @ 2023 PUNJABKESARI.IN All Rights Reserved.

    SUBSCRIBE NOW!
    • Google Play Store
    • Apple Store

    Subscribe Now!

    • Facebook
    • twitter
    • google +