ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ - ਕਾਠਮੰਡੂ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਤੋਂ 10 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਇੱਕ ਪਾਣੀ ਦਾ ਜਲ ਕੁੰਡ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਆਰਾਮ ਅਵਸਥਾ ਵਿਚ ਵਿਰਾਜਦੇ ਹਨ ਹਨ। ਮੰਦਰ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ, ਇਸ ਧਾਮ ਦਾ ਨਾਮ ਬੁੱਢਾ ਨੀਲਕੰਠ ਹੈ। ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸਾਂਗੇ ਕਿ ਭੋਲੇਨਾਥ ਇਸ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਧਾਮ 'ਤੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੂੰ ਕਦੋਂ ਦਰਸ਼ਨ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਜਾਣੋ 5 ਹਜ਼ਾਰ ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੇ ‘ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਮੰਦਿਰ’ ਸਮੇਤ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਤੀਰਥ ਸਥਾਨਾਂ ਬਾਰੇ
ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਬੁੱਢਾ ਨੀਲਕੰਠ ਮੰਦਰ ਸ਼ਿਵਪੁਰੀ ਪਹਾੜੀ ਦੇ ਕੋਲ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਮੰਦਰ ਦੇ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਦੁਆਰ ਦੀ ਚੰਦਰਸ਼ੀਲਾ 'ਤੇ ਪਦਮਾਕਣ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚਤੁਰਭੁਜੀ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਨੂੰ ਵਿਚਕਾਰਲੇ ਸਥਾਨਿਕ ਆਸਣ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਹੈ। ਮੰਦਰ ਦੇ ਮੁੱਖ ਦਰਵਾਜ਼ੇ 'ਤੇ ਪਿੱਤਲ ਦਾ ਪੱਤਰਾ ਚੜ੍ਹਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਕ ਦਰਵਾਜ਼ੇ 'ਤੇ ਭਗਵਾਨ ਕਾਰਤੀਕੇਯ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ 'ਤੇ ਭਗਵਾਨ ਗਣੇਸ਼ ਬਿਰਾਜਮਾਨ ਹਨ। ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਦੁਆਰ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਪਾਣੀ ਦਾ ਜਲਕੁੰਡ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਬਿਰਾਜਮਾਨ ਹਨ। ਮੂਰਤੀ ਕਾਲੇ ਬੇਸਾਲਟ ਪੱਥਰ ਦੀ ਇੱਕ ਚੱਟਾਨ ਦੀ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ।
ਅਰਾਮ ਅਵਸਥਾ ਵਿਚ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਦੀ ਲੰਬਾਈ 5 ਮੀਟਰ ਅਤੇ ਜਲਕੁੰਡ ਦੀ ਲੰਬਾਈ 13 ਮੀਟਰ ਦੱਸੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸ਼ੇਸ਼ ਨਾਗ ਦੇ 11 ਫਨਾਂ ਨਾਲ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦੇ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਛਤਰ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦੇਵਤਾ ਨੂੰ ਚਾਂਦੀ ਦੇ ਕਿਰੀਟ ਅਤੇ ਬਾਜੂਬੰਦ ਨਾਲ ਸ਼ਿੰਗਾਰਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਮੂਰਤੀ ਦੇ ਪੈਰ ਵਿਸ਼ਰਾਮੰਦਾ ਦੇ ਆਸਣ ਵਿੱਚ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਇਸ ਮੰਦਰ 'ਚ ਸਿਰਫ ਹਿੰਦੂਆਂ ਨੂੰ ਹੀ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਧਰਮਾਂ ਦੇ ਲੋਕ ਇੱਥੇ ਦਾਖਲ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੇ।
ਆਓ ਹੁਣ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਮੰਦਰ ਦਾ ਨਾਂ ਬੁੱਢਾ ਨੀਲਕੰਠ ਕਿਉਂ ਪਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਇੱਕ ਮਾਨਤਾ ਹੈ ਕਿ ਜ਼ਹਿਰ ਨਿਗਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਦੋਂ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਨੇ ਜ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਗਲੇ ਵਿਚ ਰੋਕ ਲਿਆ ਅਤੇ ਗਲੇ ਵਿਚ ਜਲਣ ਹੋਣ ਲੱਗੀ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚੋਂ ਜ਼ਹਿਰ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਆ ਕੇ ਤ੍ਰਿਸ਼ੂਲ ਮਾਰਿਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਗੋਂਨਸਾਈਕੁੰਡ ਝੀਲ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਹੋਇਆ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਤੇ ਕਈ ਰਹੱਸ ਭਰਿਆ 'ਕੈਲਾਸ਼ਨਾਥ ਮੰਦਿਰ', ਜਾਣੋ ਇਸਦੀ ਖ਼ਾਸੀਅਤ
ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਗੋਸਾਈਂਕੁੰਡ ਝੀਲ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਤੀਰਥ ਸਥਾਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਜੋ ਕਿ 436 ਮੀਟਰ ਦੀ ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਕਾਠਮੰਡੂ ਦੇ 132 ਉੱਤਰ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ, ਗੋਸਾਈਂਕੁੰਡ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪਵਿੱਤਰ ਸਥਾਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸੇ ਗੋਸਾਈਂ ਕੁੰਡ ਦਾ ਪਾਣੀ ਪੁਰਾਣੇ ਨੀਲਕੰਠ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਨੇ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਦਾ ਨਾਮ ਬੁੱਢਾ ਨੀਲਕੰਠ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ।ਭਗਤਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਵਣ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਦੇ ਨਾਲ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਦੇ ਦੇਵਤੇ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਬਿੰਬ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸ਼ਰਾਵਣ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਹੀ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
ਹੁਣ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਮੰਦਰ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਕਥਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਦੱਸਦੇ ਹਾਂ। ਦਰਅਸਲ, ਮੂਰਤੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਬਾਰੇ ਦੋ ਕਥਾਵਾਂ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਹਨ। ਪਹਿਲੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕਥਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਲਿੱਛਵੀਆਂ ਦੇ ਅਧੀਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਗੁਪਤ ਨੇ 7ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਇਸ ਮੂਰਤੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ, ਇੱਕ ਹੋਰ ਕਥਾ ਅਨੁਸਾਰ, ਇੱਕ ਕਿਸਾਨ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਹਲ ਵਾਹੁ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਉਸਦਾ ਹਲ ਇੱਕ ਪੱਥਰ ਨਾਲ ਟਕਰਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਥੋਂ ਖੂਨ ਨਿਕਲਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ। ਜਦੋਂ ਉਸ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਖੁਦਾਈ ਕੀਤੀ ਗਈ ਤਾਂ ਇਸ ਮੂਰਤੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸੇ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਮੂਰਤੀ ਨੂੰ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਨੇਪਾਲ ਵਾਸੀ ਬੁੱਢੇ ਨੀਲਕੰਠ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : Ganga Saptami 2022 : ਇਸ ਦਿਨ ਕਰੋ ਘਰ 'ਚ ਗੰਗਾ ਜਲ ਦਾ ਛਿੜਕਾਅ, ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਤੇ ਸਮਰਿੱਧੀ ਦਾ ਹੋਵੇਗਾ ਵਾਸ
ਨੋਟ - ਇਸ ਖ਼ਬਰ ਬਾਰੇ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਕੁਮੈਂਟ ਬਾਕਸ ਵਿਚ ਜ਼ਰੂਰ ਸਾਂਝੇ ਕਰੋ।
ਮਾਤਾ ਲਕਸ਼ਮੀ ਜੀ ਕਰਨਗੇ ਹਰ ਇੱਛਾ ਪੂਰੀ, ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਨੂੰ ਜ਼ਰੂਰ ਕਰੋ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੰਤਰਾਂ ਦਾ ਜਾਪ
NEXT STORY 
