Jagbani

helo

Jagbani.in

ਸਾਨੂੰ ਦੁੱਖ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ opt-out ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹੋ।

ਪਰ ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਗਲਤੀ ਨਾਲ ''Block'' ਸਿਲੈਕਟ ਕੀਤਾ ਸੀ ਜਾਂ ਫਿਰ ਭਵਿੱਖ 'ਚ ਤੁਸੀਂ ਨੋਟਿਫਿਕੇਸ਼ਨ ਪਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਥੱਲੇ ਦਿੱਤੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਪਾਲਨ ਕਰੋ।

  • ਇੱਥੇ ਜਾਓ Chrome>Setting>Content Settings
  • ਇੱਥੇ ਕਲਿਕ ਕਰੋ Content Settings> Notification>Manage Exception
  • "https://www.punjabkesri.in:443" ਦੇ ਲਈ Allow ਚੁਣੋ।
  • ਆਪਣੇ ਬ੍ਰਾਉਜ਼ਰ ਦੀ Cookies ਨੂੰ Clear ਕਰੋ।
  • ਪੇਜ ਨੂੰ ਰਿਫ੍ਰੈਸ਼( Refresh) ਕਰੋ।
Got it
  • JagbaniKesari TvJagbani Epaper
  • Top News

    MON, AUG 25, 2025

    5:27:36 PM

  • major accident on jalandhar pathankot nh during heavy rain

    ਭਾਰੀ ਬਾਰਿਸ਼ ਦੌਰਾਨ ਜਲੰਧਰ-ਪਠਾਨਕੋਟ NH 'ਤੇ ਵੱਡਾ...

  • expensive liquor was served in marriage palaces

    ਮੈਰਿਜ ਪੈਲੇਸਾਂ 'ਚ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਹੀ ਮਹਿੰਗੀ ਸ਼ਰਾਬ,...

  • schools closed

    ਵੱਡੀ ਖ਼ਬਰ ; ਭਲਕੇ ਸਕੂਲਾਂ 'ਚ ਛੁੱਟੀ ਦਾ ਐਲਾਨ

  • dhoni name written on sanju samson jersey

    ਸੰਜੂ ਸੈਮਸਨ ਦੀ ਜਰਸੀ 'ਤੇ ਕਿਉਂ ਲਿਖਿਆ ਹੈ...

browse

  • ਪੰਜਾਬ
  • ਦੇਸ਼
    • ਦਿੱਲੀ
    • ਹਰਿਆਣਾ
    • ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ
    • ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼
    • ਹੋਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼
  • ਵਿਦੇਸ਼
    • ਕੈਨੇਡਾ
    • ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ
    • ਪਾਕਿਸਤਾਨ
    • ਅਮਰੀਕਾ
    • ਇਟਲੀ
    • ਇੰਗਲੈਂਡ
    • ਹੋਰ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਖਬਰਾਂ
  • ਦੋਆਬਾ
    • ਜਲੰਧਰ
    • ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ
    • ਕਪੂਰਥਲਾ-ਫਗਵਾੜਾ
    • ਰੂਪਨਗਰ-ਨਵਾਂਸ਼ਹਿਰ
  • ਮਾਝਾ
    • ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ
    • ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ
    • ਤਰਨਤਾਰਨ
  • ਮਾਲਵਾ
    • ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ
    • ਲੁਧਿਆਣਾ-ਖੰਨਾ
    • ਪਟਿਆਲਾ
    • ਮੋਗਾ
    • ਸੰਗਰੂਰ-ਬਰਨਾਲਾ
    • ਬਠਿੰਡਾ-ਮਾਨਸਾ
    • ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ-ਫਾਜ਼ਿਲਕਾ
    • ਫਰੀਦਕੋਟ-ਮੁਕਤਸਰ
  • ਤੜਕਾ ਪੰਜਾਬੀ
    • ਪਾਰਟੀਜ਼
    • ਪਾਲੀਵੁੱਡ
    • ਬਾਲੀਵੁੱਡ
    • ਪੌਪ ਕੌਨ
    • ਟੀਵੀ
    • ਰੂ-ਬ-ਰੂ
    • ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਯਾਦਾ
    • ਮੂਵੀ ਟਰੇਲਰਜ਼
  • ਖੇਡ
    • ਕ੍ਰਿਕਟ
    • ਫੁੱਟਬਾਲ
    • ਟੈਨਿਸ
    • ਹੋਰ ਖੇਡ ਖਬਰਾਂ
  • ਵਪਾਰ
    • ਨਿਵੇਸ਼
    • ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ
    • ਸ਼ੇਅਰ ਬਾਜ਼ਾਰ
    • ਵਪਾਰ ਗਿਆਨ
  • ਅੱਜ ਦਾ ਹੁਕਮਨਾਮਾ
  • ਗੈਜੇਟ
    • ਆਟੋਮੋਬਾਇਲ
    • ਤਕਨਾਲੋਜੀ
    • ਮੋਬਾਈਲ
    • ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਨਿਕਸ
    • ਐੱਪਸ
    • ਟੈਲੀਕਾਮ
  • ਦਰਸ਼ਨ ਟੀ.ਵੀ.
  • ਧਰਮ
  • ਅਜਬ ਗਜਬ
  • Home
  • ਤੜਕਾ ਪੰਜਾਬੀ
  • ਦੇਸ਼
  • ਵਿਦੇਸ਼
  • ਖੇਡ
  • ਵਪਾਰ
  • ਧਰਮ
  • Google Play Store
  • Apple Store
  • E-Paper
  • Kesari TV
  • Navodaya Times
  • Jagbani Website
  • JB E-Paper

ਪੰਜਾਬ

  • ਦੋਆਬਾ
  • ਮਾਝਾ
  • ਮਾਲਵਾ

ਮਨੋਰੰਜਨ

  • ਬਾਲੀਵੁੱਡ
  • ਪਾਲੀਵੁੱਡ
  • ਟੀਵੀ
  • ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਯਾਦਾ
  • ਪਾਰਟੀਜ਼
  • ਪੌਪ ਕੌਨ
  • ਰੂ-ਬ-ਰੂ
  • ਮੂਵੀ ਟਰੇਲਰਜ਼

Photos

  • Home
  • ਮਨੋਰੰਜਨ
  • ਖੇਡ
  • ਦੇਸ਼

Videos

  • Home
  • Latest News 2023
  • Aaj Ka Mudda
  • 22 Districts 22 News
  • Job Junction
  • Most Viewed Videos
  • Janta Di Sath
  • Siasi-te-Siasat
  • Religious
  • Punjabi Stars Interview
  • Home
  • Punjab News
  • Jalandhar
  • 1947 ਵੰਡ 'ਚ ਔਰਤਾਂ ਅਣਖ, ਤਾਕਤ, ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਉਜਾੜੇ ਦੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ ਬਣੀਆਂ

PUNJAB News Punjabi(ਪੰਜਾਬ)

1947 ਵੰਡ 'ਚ ਔਰਤਾਂ ਅਣਖ, ਤਾਕਤ, ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਉਜਾੜੇ ਦੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ ਬਣੀਆਂ

  • Edited By Anuradha,
  • Updated: 15 Aug, 2020 05:46 PM
Jalandhar
independence day
  • Share
    • Facebook
    • Tumblr
    • Linkedin
    • Twitter
  • Comment

ਜਲੰਧਰ (ਹਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਕਾਹਲੋਂ) : 1947 ਜਿੱਥੇ ਸਾਡੇ ਲਈ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਾ ਜਸ਼ਨ ਸੀ ਉੱਥੇ ਖੂਨੀ ਵਾਰਦਾਤਾਂ ਨਾਲ ਲੱਥ-ਪਥ ਪੀੜਾਂ ਦੀ ਦਾਸਤਾਨ ਵੀ ਹੈ। 73 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਇਹ ਪੀੜ ਮਨਾਂ ਤੋਂ ਵਿਸਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਵੰਡ ਦਾ ਨਕਸ਼ਾ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਰੈੱਡਕਲਿੱਫ ਵੀ ਇਕ ਮੁਲਾਕਾਤ 'ਚ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹਨੂੰ ਅਹਿਸਾਸ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿ ਇਹਦਾ ਅੰਜ਼ਾਮ ਇਹ ਹੋਵੇਗਾ। ਰੈੱਡਕਲਿੱਫ ਮੁਤਾਬਕ ਸੈਂਕੜੇ ਸਾਲਾਂ ਦੀਆਂ ਸਾਂਝਾ ਨਾਲ ਬਣੇ ਸਮਾਜ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਉਹਨੂੰ ਕੁਝ ਮਹੀਨੇ ਹੀ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਤਾਂ ਜੋ ਛੇਤੀ-ਛੇਤੀ ਬਟਵਾਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ। 1947 ਮੁੰਕਮਲ ਜ਼ਖ਼ਮਾਂ ਦੀ ਦਾਸਤਾਨ ਹੈ। ਇਹ ਵੰਡ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਵੱਡੀ ਤਸ਼ੱਦਦ ਸੀ। 1947 ਦੀ ਵੰਡ ਵਿਚ ਹਿੰਦੂ ਮੁਸਲਾਮ ਸਿੱਖ ਤੋਂ ਲੈਕੇ ਇਸਾਈਆਂ, ਸਿੰਧੀਆਂ ਤੱਕ ਹਰ ਔਰਤ ਤਸ਼ੱਦਦ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਈ। ਦੋਵੇਂ ਪਾਸੇ ਅਣਖ ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਬਰੀ ਉਧਾਲਕੇ ਵਸਾਇਆ ਗਿਆ। ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਬਲਾਤਕਾਰ ਅਤੇ ਕਤਲ ਹੋਏ। ਸੈਂਕੜੇ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਪਰਿਵਾਰ ਵਾਲਿਆਂ ਆਪਣੀ ਹੱਥੀ ਆਪ ਮਾਰ ਮੁਕਾਇਆ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਕਿਸੇ ਗੈਰ-ਧਰਮੀ ਦੇ ਕਾਬੂ ਨਾ ਆ ਜਾਵੇ।

ਅੱਜ ਆਖਾਂ ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ
ਹਰਿਆਣਾ ਸਕੱਤਰੇਤ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ 'ਚ 1414 ਸਫਿਆਂ ਦੀ ਹਿੰਦੂ-ਸਿੱਖ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਅਗਵਾ ਕੀਤੇ ਦੀ ਵਿਸਤਾਰ ਰਿਪੋਰਟ ਹੈ। ਭਾਗ 1 ਅਤੇ 2 ਦੀ ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਦਾ ਮੁੱਖ ਬੰਧ ਅੰਬਾਲਾ ਜਲੰਧਰ ਡਿਵੀਜ਼ਨ ਦੇ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਏ. ਜੇ. ਫਲੈਚਰ ਨੇ 24 ਮਈ 1954 ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਮੁਤਾਬਕ ਅਗਵਾ ਹੋਈਆਂ ਹਿੰਦੂ-ਸਿੱਖ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 21,809 ਹੈ।

ਦਸੰਬਰ 1947 ਤੋਂ ਅਗਸਤ 1955 ਤੱਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ 5801, ਡੇਰਾ ਇਸਮਾਈਲ ਖ਼ਾਨ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਫਰੰਟੀਅਰ ਤੋਂ 492, ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਤੋਂ 601 ਸਮੇਤ 9032 ਅਗਵਾ ਕੀਤੀਆਂ ਹਿੰਦੂ-ਸਿੱਖ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚੇ ਵਾਪਸ ਲਿਆਂਦੇ ਗਏ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਪੰਜਾਬ, ਪਟਿਆਲਾ ਈਸਟ ਪੰਜਾਬ, ਰਾਜਸਥਾਨ ਅਲਵਰ ਅਤੇ 21 ਜਨਵਰੀ 1949 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਤੋਂ ਅਗਵਾ ਕੀਤੀਆਂ ਮੁਸਲਮਾਨ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 20,728 ਸੀ ਜੋ ਮੁੜ ਵਸੇਬੇ ਮਹਿਕਮੇ ਨੇ ਛੁਡਵਾਈਆਂ। ਇਨ੍ਹਾਂ 'ਚੋਂ ਅੰਬਾਲੇ ਤੋਂ 1125, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਤੋਂ 1762, ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ ਤੋਂ 2426 ਸਮੇਤ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ, ਗੁੜਗਾਓਂ, ਹਿਸਾਰ, ਜਲੰਧਰ, ਕਾਂਗੜਾ ਤੱਕ ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਰੀਕਵਰ ਕੀਤੀਆਂ ਮੁਸਲਮਾਨ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 12,921 ਸੀ। ਪਟਿਆਲਾ ਈਸਟ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪਟਿਆਲਾ ਤੋਂ 3924, ਨਾਭੇ ਤੋਂ 1081 ਸਮੇਤ ਕੁੱਲ ਗਿਣਤੀ 6707 ਸੀ।

ਮਾਮੀ ਇਨਾਇਤ ਬੀਬੀ
1947 ਦੇ ਹੱਲਿਆਂ 'ਚ ਬਾਬਾ ਸੁੰਦਰ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬੇਗ਼ਮ ਦਾ ਕਤਲ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਪਿੱਛੇ ਚਾਰ ਧੀਆਂ ਜ਼ਿੰਦਾ ਬਚੀਆਂ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਗਿੱਲ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਬੀਬੀ ਜਸਵੰਤ ਕੌਰ ਨੇ ਸੰਭਾਲਿਆ। ਕੁਝ ਚਿਰ ਬਾਅਦ ਟਿਕ ਟਕਾ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਸਰੀਫਾਂ ਤੇ ਜਮਾਲਾਂ ਨੂੰ ਪਾਕਿ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ। ਇਨਾਇਤ ਬੀਬੀ ਅਤੇ ਅਜ਼ੀਜ਼ਾ ਨੇ ਜਸਵੰਤ ਕੌਰ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਮੰਨ ਲਿਆ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਜਾਣ ਤੋਂ ਮਨ੍ਹਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਨ੍ਹਾਂ 'ਚੋਂ ਬੀਬੀ ਜਸਵੰਤ ਨੇ ਇਨਾਇਤ ਬੀਬੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਜਿਸ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਉਹ ਸਰਦਾਰ ਸੀ। ਇਹ ਰਾਜਿੰਦਰ ਕੌਰ ਭੱਠਲ ਦੀ ਸਰਕਾਰ 'ਚ ਮੰਤਰੀ ਰਹੇ ਹਰਨੇਕ ਸਿੰਘ ਘੰੜੂਆਂ ਦਾ ਮਾਮਾ ਸੀ। ਨਿੱਕੀ ਭੈਣ ਅਜ਼ੀਜ਼ਾਂ ਦਾ ਵਿਆਹ ਅਹਿਮਦਗੜ੍ਹ ਨੇੜੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਪਰਿਵਾਰ 'ਚ ਹੋਇਆ। ਹਰਨੇਕ ਸਿੰਘ ਮੁਤਾਬਕ ਸਹਿਮਤੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਮਾਮੀ ਇਨਾਇਤ ਬੀਬੀ ਨੂੰ ਮੁੜ ਵਸੇਬੇ ਮਹਿਕਮੇ ਵਾਲੇ ਉਧਾਲੀ ਕੁੜੀ ਸਮਝਕੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਲੈ ਗਏ। ਇਕ ਦਿਨ ਮੈਨੂੰ ਮਾਮੀ ਦੀ ਭੈਣ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਹੀ ਮਾਮੀ ਇਨਾਇਤ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਾ। ਮਾਮੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਖੇ ਜ਼ਿਲਾ ਮੀਆਂਵਲੀ ਤਹਿਸੀਲ ਪਿੱਪਲਾਂ ਦੇ ਚੱਕ ਵਿਚ ਵਿਆਹੀ ਸੀ।

ਹਰਨੇਕ ਸਿੰਘ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਤੋਂ 700 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦਾ ਸਫਰ ਤੈਅ ਕਰ ਕੇ ਉਹ ਆਪਣੀ ਮਾਮੀ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਗਏ ਪਰ ਮਾਮੀ ਨੇ ਆਂਢ-ਗੁਆਂਢ ਤੋਂ ਪਰਦਾ ਰੱਖਣ ਲਈ ਪਛਾਨਣ ਤੋਂ ਮਨ੍ਹਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਮਾਮੀ ਨਾਲ ਮਾਵਾਂ ਵਾਲਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਸੀ। ਦਿਲ ਕਰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਮਾਮੀ ਦੇ ਗੱਲ ਲੱਗਕੇ ਦਿਲ ਖੋਲ੍ਹਕੇ ਰੋਵਾਂ ਪਰ ਲੋਕ ਲਾਜ ਨੂੰ ਧਿਆਨ 'ਚ ਰੱਖਦਿਆਂ ਮੈਂ ਵੀ ਆਪਣੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਮਿੱਤਰਾਂ ਨਾਲ ਸਹਿਜ ਹੀ ਘੁੰਮਣ ਦਾ ਬਹਾਨਾ ਦੱਸ ਦਿੱਤਾ। ਹਰਨੇਕ ਸਿੰਘ ਜਦੋਂ ਮਾਮੀ ਘਰੋਂ ਵਿਦਾ ਹੋਣ ਲੱਗੇ ਤਾਂ ਮਾਮੀ ਨੇ ਮੁੜ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕਲਿਆ ਅੰਦਰ ਬੁਲਾਇਆ। ਮਾਮੀ ਇਨਾਇਤ ਬੋਲੀ ਕਿ ਪੁੱਤ ਗੁੱਸਾ ਨਾ ਕਰੀਂ, ਮੈਂ ਇੱਥੇ ਘੰੜੂਏ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਦੱਸਿਆ ਨਹੀਂ, ਤੂੰ ਵੀ ਬਾਹਰ ਜਾਕੇ ਇਹੋ ਕਹੀਂ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਰਣੀਏ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਭੇਜਿਆ ਹੈ। ਉਸ ਪਲ ਸਿਆਲਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਮਾਮੀ ਮੁੜਕੋ-ਮੁੜਕੀਂ ਹੋਈ ਸੀ। ਉਹਨੇ ਮਾਮੇ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛਿਆ ਤਾਂ ਮੈਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹ ਪੂਰਾ ਹੋ ਗਿਆ ਏ। ਮਾਮੀ ਇਹ ਸੁਣ ਠੰਢੀ ਪੈ ਗਈ ਸੀ। ਹਰਨੇਕ ਸਿੰਘ ਮੁਤਾਬਕ ਬਟਵਾਰੇ ਦੌਰਾਨ ਅਣਖ, ਬੁਰਛਾਗਰਦੀ ਅਤੇ ਅਦਲਾ-ਬਦਲੀ ਨੇ ਜਨਾਨੀਆਂ ਦਾ ਜੋ ਮਾਨਸਿਕ ਤੇ ਸ਼ਰੀਰਕ ਘਾਣ ਕੀਤਾ ਹੈ ਉਹ ਜ਼ਖ਼ਮ ਉਹੀ ਸਮਝ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਬੀਤੀਆਂ ਹਨ।

ਨੂਰੀ ਉਰਫ ਜਸਵੰਤੀ
16 ਜੂਨ 2020 ਨੂੰ ਪਾਕਿ ਦੀ ਨੂਰੀ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਜਸਵੰਤੀ ਰੱਬ ਨੂੰ ਪਿਆਰੀ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। 1947 ਦੇ ਹੱਲਿਆਂ ਵਿਚ ਜਸਵੰਤੀ (ਨੂਰੀ) 5 ਸਾਲ ਦੀ ਸੀ। 22 ਅਕਤੂਬਰ 1947 ਨੂੰ ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਮਕਬੂਜ਼ਾ ਕਸ਼ਮੀਰ 'ਤੇ ਵਜ਼ੀਰਿਸਤਾਨ ਦੇ ਫਿਰਕੂ ਧਾੜਵੀਆਂ ਨੇ ਹਮਲਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਜਸਵੰਤੀ ਡਰਕੇ ਘਰੋਂ ਬਾਹਰ ਭੱਜੀ। ਵਾਪਸ ਆਈ ਤਾਂ ਘਰ ਲਹੂ ਲੂਹਾਨ ਸੀ ਅਤੇ ਜਸਵੰਤੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿਚ ਇੱਕਲੀ ਰਹਿ ਗਈ ਸੀ। ਜਸਵੰਤੀ ਦੇ ਮਾਪੇ ਮਨਸਹੇਰਾ ਤੋਂ ਸਨ ਜੋ ਮੁੱਜ਼ਫ਼ਰਾਬਾਦ ਰਹਿੰਦੇ ਸੀ। ਜਸਵੰਤੀ ਘਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਇੱਕਲੀ ਜੇਹਲਮ ਦਰਿਆ ਨੂੰ ਗਈ। ਇਸ ਦਰਿਆ ਦੇ ਕੰਢੇ ਉਸ ਦਿਨ ਸਵੇਰੇ 300 ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਕਤਲ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇੱਥੇ ਹੀ ਜਸਵੰਤੀ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਦੀ ਲੋਥ ਖ਼ੂਨ ਨਾਲ ਲੱਥਪੱਥ ਮਿਲੀ। ਜਸਵੰਤੀ ਨੂੰ ਉਸ ਸਮੇਂ ਮਨਸੂਦ ਨਾਂ ਦੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਨੇ ਸੰਭਾਲਿਆ ਅਤੇ ਉਹਦਾ ਨਾਂ ਜਸਵੰਤੀ ਤੋਂ ਨੂਰੀ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ। 13 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ 'ਚ ਨੂਰੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਬੱਚੇ ਹੋਏ। ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਟੀਬੀ ਦੀ ਬੀਮਾਰੀ ਕਰਕੇ ਪਤੀ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਨੂਰੀ ਨੇ ਇੱਕਲਿਆ ਹੀ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸਾਂਭਿਆ।

PunjabKesari

1970 'ਚ ਨੂਰੀ ਆਪਣੇ ਅਸਲ ਮਾਪਿਆਂ ਦੀ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ ਦੇ ਈਸ਼ਰ ਸਿੰਘ ਹੁਣਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲੀ। ਈਸ਼ਰ ਸਿੰਘ ਹੁਣ ਗ਼ੁਲਾਮ ਸਰਵਰ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਮਾਨਸਹੇਰਾ ਵਿਚ ਮੁਸਲਮਾਨ ਸੀ। ਗ਼ੁਲਾਮ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਕਾਕਾ ਤਬਲੀਗੀਆਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੋਣ ਕਰ ਕੇ 1996 'ਚ ਦਿੱਲੀ ਆਏ। ਇੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਤੇਜਪਾਲ ਸਿੰਘ ਹੁਣਾਂ ਨਾਲ ਹੋਈ। ਤੇਜਪਾਲ ਸਿੰਘ ਦੇ ਪਿਤਾ ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਾਕਾ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਾਨਸਹੇਰਾ ਤੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਭੈਣ ਜਸਵੰਤੀ ਵਿਛੜ ਗਈ ਸੀ। ਕਾਕਾ ਨੇ 2 ਸਾਲ ਬਾਅਦ 1998 'ਚ ਪਤਾ ਕਰ ਲਿਆ ਕਿ ਨੂਰੀ ਭੂਆ ਹੀ ਜਸਵੰਤੀ ਹੈ। 51 ਸਾਲ ਹੋ ਗਏ ਸਨ। ਨੂਰੀ ਦਾ ਦੂਜਾ ਵਿਆਹ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਡਾਕਟਰ ਪਤੀ ਨਾਲ ਰਾਵਲਪਿੰਡੀ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ। ਉਹਨੇ ਮਿਲਣ ਤੋਂ ਮਨ੍ਹਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਹਨੇ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਫਿਰ ਤੋਂ ਕੁਝ ਇੰਝ ਵਾਪਰਨਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ 'ਚ ਕਿਸੇ ਤੂਫ਼ਾਨ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਕਾਕਾ ਦੀ ਹਿੰਮਤ ਨਾਲ 1999 'ਚ ਅਖੀਰ ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਆਏ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਭੈਣ ਨੂੰ ਮਿਲੇ। ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਪਣੀ ਭੈਣ ਨੂਰੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸੱਜੇ ਪੈਰ ਦਾ ਅੰਗੂਠਾ ਵਿਖਾਇਆ ਜੋ ਬਚਪਨ ਵਿਚ ਸਾਈਕਲ ਤੋਂ ਡਿੱਗਕੇ ਲਹਿ ਗਿਆ ਸੀ। ਨੂਰੀ ਨੂੰ ਬਚਪਨ ਦੀ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਦੀ ਇਹ ਇਕਲੌਤੀ ਯਾਦ ਸੀ ਜੋ ਹੱਲਿਆਂ ਤੋਂ ਦੋ ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਪਰੀ ਸੀ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਿਲਣ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ ਭੈਣ-ਭਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਫਿਰ ਤੋਂ ਜੋੜ ਗਿਆ। 2 ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲੇ ਨੂਰੀ ਭੂਆ ਦਾ ਸਵਰਗਵਾਸ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਸਿੰਘਾਪੁਰ ਤੋਂ ਲੋਸਟ ਹੈਰੀਟੇਜ-ਦੀ ਸਿੱਖ ਲੈਗੇਸੀ ਇਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਲਿਖਾਰੀ ਅਮਰਦੀਪ ਸਿੰਘ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮੇਰੇ ਪੁਰਖੇ ਮੁੱਜ਼ਫਰਾਬਾਦ ਤੋਂ ਗੋਰਖਪੁਰ (ਯੂ. ਪੀ.) ਆਏ ਸਨ। 47 ਵਿਚ ਮੇਰੀ ਭੂਆ ਨੇ ਇਕ ਹੀ ਦਿਨ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਦੋ ਬੱਚੇ ਗਵਾਏ ਸਨ ਅਤੇ ਕੁੱਛੜ ਬੱਚੀ ਨੂੰ ਬਾਕੀਆਂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਜੇਹਲਮ 'ਚ ਸੁੱਟਣਾ ਪਿਆ ਸੀ। ਅਜਿਹੀਆਂ ਬੀਤੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਕਰਨਾ ਸੌਖਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।

ਕਦੀ ਨਾ ਮਿਲੀਆਂ ਭੈਣਾਂ
ਲਹਿੰਦੇ ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਅਫਜ਼ਲ ਤੌਸੀਫ਼ ਪਿੰਡ ਸਿੰਬਲੀ ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਦੀ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀ ਸੀ ਜੋ ਪੰਜਾਬੀ ਅਦਬ ਦੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਅਦੀਬ ਹੋਈ ਹੈ। 1947 ਦੇ ਹੱਲਿਆਂ 'ਚ ਅਫ਼ਜ਼ਲ ਅਤੇ ਉਹਦੇ ਮਾਂ-ਪਿਓ ਇਸ ਕਰ ਕੇ ਬੱਚ ਗਏ ਕਿ ਪਿਤਾ ਕੋਟੇ ਪੁਲਸ ਡਿਊਟੀ 'ਚ ਸਨ ਅਤੇ ਆਪ ਅਫਜ਼ਲ ਮਾਂ ਨਾਲ ਸਮਰਾਲੇ ਨੇੜੇ ਨਾਨਕੇ ਪਿੰਡ ਕੁਮ ਖੁਰਦ ਸੀ। ਪਿੱਛੋਂ ਅਫ਼ਜ਼ਲ ਦੇ ਦੋ ਤਾਏ ਨਿਆਮਤ ਖਾਨ ਅਤੇ ਫਜ਼ਲ ਖ਼ਾਨ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ 'ਚੋਂ 12 ਜੀਆਂ ਸਮੇਤ ਪੂਰੇ ਪਿੰਡ 'ਚ 250 ਤੋਂ ਵੱਧ ਬੰਦੇ ਕਤਲ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਤਾਏ ਨਿਆਮਤ ਖ਼ਾਨ ਦੀ 4 ਕੁੜੀਆਂ 'ਚੋਂ 2 ਨੇ ਖ਼ੂਹ 'ਚ ਛਾਲ ਮਾਰ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ 2 ਕੁੜੀਆਂ ਨੂੰ ਧਾੜਵੀ ਚੁੱਕ ਕੇ ਲੈ ਗਏ। ਪਿੰਡ ਸਿੰਬਲੀ ਦੇ 101 ਕਤਲਾਂ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਗੜ੍ਹਸ਼ੰਕਰ ਦੇ ਥਾਣੇ 'ਚ ਵੀ ਦਰਜ ਹੈ। ਪਤਨੀ, ਮਾਂ, ਮੁੰਡਾ ਅਤੇ ਦੋ ਧੀਆਂ ਦੇ ਕਤਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਫਜ਼ਲ ਦਾ ਨਿੱਕਾ ਤਾਇਆ ਫ਼ਜ਼ਲ ਖ਼ਾਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਜਾ ਦਿਮਾਗੀ ਸੰਤੁਲਣ ਗਵਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਖੀਰ ਮਰ ਗਿਆ। ਅਫਜ਼ਲ ਦੇ ਤਾਏ ਦੀਆਂ 2 ਉਧਾਲੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਸਰਵਰੀ ਅਤੇ ਸਦੀਕਣ 'ਚੋਂ ਸਦੀਕਣ 2 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਪੁਲਸ ਨੇ ਲੱਭ ਲਈ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਪਰਿਵਾਰ ਕੋਲ ਭੇਜਿਆ। ਅਫਜ਼ਲ ਤੌਸੀਫ ਮੁਤਾਬਕ 2 ਸਾਲਾਂ 'ਚ ਅਣਗਿਣਤ ਵਾਰ ਬਲਾਤਕਾਰ ਅਤੇ ਤਸ਼ੱਦਦ ਨੇ ਭੈਣ ਸਦੀਕਣ ਨੂੰ ਵੀ ਚੁੱਪ ਕਰਵਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਅਖੀਰ ਗੁੰਮਸੁਮ ਰਹਿੰਦੀ ਸਦੀਕਣ ਵੀ ਮਰ ਗਈ। ਅਫ਼ਜ਼ਲ ਦੀ ਦੂਜੀ ਨਿੱਕੀ ਭੈਣ ਸਰਵਰੀ ਨੂੰ ਲੱਭਣ ਦਾ ਜ਼ਿੰਮਾ ਨਵਾਂ ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ ਕਹਾਣੀਕਾਰ ਅਜਮੇਰ ਸਿੱਧੂ ਨੇ ਲਿਆ। ਅਫਜ਼ਲ ਦੀ ਭੈਣ ਪਿੰਡ ਮਜਾਰਾਂ ਕਲਾਂ ਵਿਆਹੀ ਸੀ। ਅਜਮੇਰ ਸਿੱਧੂ ਨੇ ਅਫ਼ਜ਼ਲ ਤੌਸੀਫ਼ ਨੂੰ ਭੈਣ ਮਿਲਣ ਦੀ ਚਿੱਠੀ ਪਾਈ ਪਰ ਕਾਗਜ਼ੀ ਕਾਰਵਾਈਆਂ 'ਚ ਆਉਂਦੇ-ਆਉਂਦੇ ਸਰਵਰੀ 2006 'ਚ ਆਪਣੀ ਉਮਰ ਹੰਡਾ ਮਰ ਗਈ। ਅਫ਼ਜ਼ਲ 2007 'ਚ ਪਹੁੰਚੀ। ਭੈਣ ਨਾ ਸਹੀ ਅਫ਼ਜ਼ਲ ਆਪਣੇ ਭੈਣ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਮਿਲਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ ਪਰ ਸਰਵਰੀ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮਾਸੀ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਤੋਂ ਮਨ੍ਹਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਅਫਜ਼ਲ ਆਪਣੀ ਨਿੱਕੀ ਭੈਣ ਸਰਵਰੀ ਨੂੰ ਬਿਨਾ ਮਿਲਿਆ ਹੀ 8 ਸਾਲ ਬਾਅਦ 30 ਦਸੰਬਰ 2014 ਨੂੰ ਫੌਤ ਹੋ ਗਈ।

PunjabKesari

1947 ਵੰਡ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਨੂੰ ਲੰਭਣ ਵਾਲੀਆਂ ਬੀਬੀਆਂ ਦਾ ਨਜ਼ਰੀਆ
ਉਰਵਸ਼ੀ ਭੁਟਾਲੀਆ ਦੀ ਅਦਰ ਸਾਈਡ ਆਫ ਸਾਈਲੈਂਸ ਦੇ ਲੇਖਕ ਉਰਵਸ਼ੀ ਭੁਟਾਲੀਆ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ 1947 'ਚ ਔਰਤਾਂ ਨਾਲ ਜੋ ਹੋਇਆ ਇਹ ਤਸ਼ੱਦਦ ਘਰ ਅਤੇ ਬਾਹਰ ਹਰ ਪਾਸੇ ਹੋਇਆ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਅਸਮਤ ਨਾਲ ਜੋ ਖਿਲਵਾੜ ਹੋਇਆ ਉਸ ਬਾਰੇ ਉਹ ਖੁਦ ਵੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੀਆ। ਇਸ ਬਾਰੇ ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਸਟੇਟ ਵੀ ਕਦੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ 'ਚ ਰਹਿ ਗਈਆਂ ਬੀਬੀਆਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਨ ਨੂੰ ਨਾਮੋਸ਼ੀ ਮੰਨਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। 1947 'ਚ ਅਗਵਾ ਕੀਤੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਸਟੇਟ ਨੇ ਜਦੋਂ ਮੁੜ ਛੁਡਵਾਇਆ ਉਸ ਦੌਰਾਨ ਵੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਹ ਨਹੀਂ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਅਸੀਂ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਕਾਬਲੀਅਤ 'ਤੇ ਯਕੀਨ ਕਰੀਏ ਕਿ ਉਹ ਕੀ ਚਾਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਵੀ ਵਸੂਲੀ ਇੰਝ ਹੀ ਕੀਤੀ ਜਿਵੇਂ ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸਿਰਫ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਤਬਾਦਲੇ ਦੀ ਹੈ ਬਜਾਏ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹਾਲਾਤ ਵੀ ਸਮਝੇ ਜਾਂਦੇ। ਇਸ ਅਹਿਸਾਸ ਨੂੰ ਸਮਝੋ ਕਿ ਦੋਵੇਂ ਪਾਸੇ ਦੇ ਬੰਦਿਆਂ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਹੀ ਮਾਵਾਂ ਭੈਣਾਂ ਨਾਲ ਅਜਿਹਾ ਜੋ ਕੀਤਾ ਉਹ ਬਹੁਤ ਸੋਚ ਸਮਝਕੇ ਸੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਸੀ ਕਿ ਦੂਜਿਆਂ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਚੁੱਕ ਕੇ ਅਸੀਂ ਸਾਹਮਣੇ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਕੀ ਜ਼ਖ਼ਮ ਦੇ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਇਸ ਵਹਿਸ਼ੀ ਸੋਚ ਨੇ ਔਰਤ ਦੇ ਅੰਦਰ ਦਾ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਢਹਿ-ਢੇਰੀ ਕੀਤਾ ਹੈ।

PunjabKesari

ਅਨਾਮ ਜ਼ਕਰੀਆ
ਬਿਟਵੀਨ ਦੀ ਗ੍ਰੇਟ ਡਿਵਾਈਡ ਦੀ ਲਿਖਾਰੀ ਅਨਾਮ ਜ਼ਕਰੀਆ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ 1947 ਵੰਡ ਦੌਰਾਨ ਜੋ ਘਾਣ ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਹੋਇਆ ਉਹ ਤਾਂ ਕਾਲਾ ਸੱਚ ਹੈ ਹੀ ਪਰ ਇਸ ਤ੍ਰਾਸਦੀ ਦੌਰਾਨ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ 'ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜ਼ੁਬਾਨ ਨੂੰ ਕਦੀ ਸੁਣਿਆ ਨਹੀਂ ਗਿਆ। ਅਣਖ਼ ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਹਿੰਦੂ ਸਿੱਖ ਅਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਬੀਬੀਆਂ ਦੀਆਂ ਇੱਜ਼ਤਾਂ ਲੁੱਟੀਆਂ ਪਰ 1947 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹਨਾਂ ਬੀਬੀਆਂ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਵੀ ਅਣਖ਼ ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਚੁੱਪ ਹੀ ਕਰਵਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਇਸ ਬਾਰੇ ਔਰਤਾਂ, ਪਰਿਵਾਰ, ਸਰਕਾਰ ਕਿਸੇ ਨੇ ਵੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਕਿੱਡਾ ਜ਼ੁਰਮ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਜਿਸ ਸੰਤਾਪ ਨੂੰ ਹੰਡਾਇਆ ਬਾਅਦ 'ਚ ਅਸੀਂ ਸਮਾਜ ਉਸ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਹੀ ਦਬਾਉਂਦਾ ਆਇਆ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਮਸਲਾ ਔਰਤ ਨਾਲ ਵਧੀਕੀ ਦਾ ਨਹੀਂ ਮਸਲਾ ਖੁਦ ਦੀ ਆਣ-ਬਾਣ-ਸ਼ਾਨ ਇੱਜ਼ਤ ਦੇ ਬੇਇੱਜ਼ਤ ਹੋਣ ਦਾ ਵਧੇਰੇ ਸੀ।

PunjabKesari

ਸਬੀਹਾ ਸੁਮਾਰ
ਖ਼ਾਮੋਸ਼ ਪਾਣੀ ਫ਼ਿਲਮ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੇ ਹਦਾਇਤਕਾਰ ਸਬੀਹਾ ਸੁਮਾਰ ਦਾ ਨਜ਼ਰੀਆ ਹੈ ਕਿ ਦੋ ਮੁਲਕ ਜੰਮੇ। ਲੋਕੀ ਦੂਜਿਆਂ ਦੀਆਂ ਜਨਾਨੀਆਂ ਚੁੱਕਣ ਲੱਗੇ। ਆਪਣੀਆਂ ਧੀਆਂ ਵੱਢਣ ਲੱਗੇ। ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ ਇੱਜ਼ਤ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕੁਝ ਕੁੜੀਆਂ ਮਰ ਗਈਆਂ। ਕੁਝ ਕੁੜੀਆਂ ਬੱਚ ਗਈਆਂ। ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਸਮੁੰਦਰ ਸੀ ਜੋ ਸਭ ਕੁਝ ਪਿੱਛੇ ਛੱਡਕੇ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਟੁੱਟੀਆਂ ਯਾਦਾਂ! ਅਧੂਰੇ ਖ਼ਵਾਬ! ਰੱਬ ਦੇ ਘਰ! ਵੰਡ ਇਹੋ ਤਾਂ ਸੀ। ਇਸ ਕਾਲੇ ਇਤਿਹਾਸ ਲਈ ਅਸੀਂ ਕਿੰਨਾ ਕੁ ਸੋਚਦੇ ਹਾਂ?

PunjabKesari

  • independence day
  • ladies
  • 1947 ਵੰਡ
  • ਔਰਤਾਂ

ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦ ਕਰਵਾਉਣ 'ਚ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੀਆਂ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਲਾਮਿਸਾਲ : ਸੁੰਦਰ ਸ਼ਾਮ ਅਰੋੜਾ

NEXT STORY

Stories You May Like

  • punjabis still bear the brunt of the 1947 partition  jathedar gargajj
    ਪੰਜਾਬੀ ਅੱਜ ਵੀ 1947 ਦੀ ਵੰਡ ਦਾ ਸੰਤਾਪ ਹੰਢਾ ਰਹੇ : ਜਥੇਦਾਰ ਗੜਗੱਜ
  • 1947 hijratnama 89  mai mahinder kaur basra
    1947 ਹਿਜਰਤਨਾਮਾ 89 : ਮਾਈ ਮਹਿੰਦਰ ਕੌਰ ਬਸਰਾ
  • freedom or destruction  the real truth of punjab in 1947
    ਆਜ਼ਾਦੀ ਜਾਂ ਬਰਬਾਦੀ, ਪੰਜਾਬ ਦਾ 1947 ਦਾ ਅਸਲ ਸੱਚ
  • exports of india  s major textile items increased  central government
    ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਵਸਤਾਂ ਦਾ ਨਿਰਯਾਤ ਵਧਿਆ : ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ
  • august 20  21 and 22 will be special days for the women of gurdaspur
    ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਖ਼ੁਸ਼ਖ਼ਬਰੀ! 20, 21 ਤੇ 22 ਅਗਸਤ ਨੂੰ...
  • punjab mother son
    Punjab: ਪੁੱਤ ਦੀ ਮੌਤ ਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਬਣੀਆਂ ਮਾਂ ਦੀਆਂ 'ਕਾਲੀਆਂ ਕਰਤੂਤਾਂ'! ਹੋਸ਼ ਉਡਾ ਦੇਵੇਗਾ ਪੂਰਾ ਮਾਮਲਾ
  • pakistan monsoon death toll hits 657
    657 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਤੇ 1000 ਜ਼ਖਮੀ! ਕਹਿਰ ਬਣ ਵਰ੍ਹਿਆ ਮਾਨਸੂਨ, ਉਜਾੜੇ ਕਈ ਘਰ
  • india s strong response to terrorism government
    ਜਦੋਂ ਵੀ ਅੱਤਵਾਦ ਖ਼ਤਰਾ ਬਣੇਗਾ, ਭਾਰਤ ਪੂਰੀ ਤਾਕਤ ਨਾਲ ਜਵਾਬ ਦੇਵੇਗਾ : ਸਰਕਾਰ
  • major accident on jalandhar pathankot nh during heavy rain
    ਭਾਰੀ ਬਾਰਿਸ਼ ਦੌਰਾਨ ਜਲੰਧਰ-ਪਠਾਨਕੋਟ NH 'ਤੇ ਵੱਡਾ ਹਾਦਸਾ, ਕਈ ਵਾਹਨਾਂ ਦੀ ਟੱਕਰ,...
  • case of firing on dr rahul sood of kidney hospital is being traced
    ਜਲੰਧਰ 'ਚ ਕਿਡਨੀ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਡਾ. ਰਾਹੁਲ ਸੂਦ 'ਤੇ ਹੋਈ ਫਾਇਰਿੰਗ ਦਾ ਮਾਮਲਾ...
  • pargat singh said punjab farmers subsidised urea is disappearing in factories
    ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦਾ ਸਬਸਿਡੀ ਵਾਲਾ ਯੂਰੀਆ ਫੈਕਟਰੀਆਂ 'ਚੋਂ ਹੋ ਰਿਹਾ ਗਾਇਬ:...
  • cm mann expressed grief death on sant baljinder singh head of rara sahib
    ਰਾੜਾ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਸੰਪਰਦਾਇਕ ਮੁਖੀ ਸੰਤ ਬਲਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੇ ਅਕਾਲ ਚਲਾਣੇ 'ਤੇ CM...
  • big revelations by dgp gaurav yadav cases of murder of a boy in kulpur
    ਅਮਰੀਕਾ ਬੈਠੇ ਗੈਂਗਸਟਰਾਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬ 'ਚ ਕਰਵਾਇਆ ਵੱਡਾ ਕਾਂਡ, DGP ਗੌਰਵ ਯਾਦਵ ਦੇ...
  • cm bhagwant mann s open letter to punjabis on ration card issue
    ਰਾਸ਼ਨ ਕਾਰਡ ਦੇ ਮੁੱਦੇ 'ਤੇ CM ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਦੀ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨੂੰ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਚਿੱਠੀ
  • power  disrupted in rain  more than 3000 complaints of   fault   received
    ਮੀਂਹ ’ਚ ਪਾਵਰ ਸਿਸਟਮ ਅਸਤ-ਵਿਅਸਤ, 'ਫਾਲਟ' ਦੀਆਂ ਪਹੁੰਚੀਆਂ 3000 ਤੋਂ ਵੱਧ...
  • lakhvir lakha interview
    ਨਿੱਜੀ ਰੰਜਿਸ਼ਾਂ ਛੱਡ ਕੇ ਪਾਰਟੀ ਸੰਗਠਨ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ: ਲਖਵੀਰ ਲੱਖਾ
Trending
Ek Nazar
sutlej river in spate due to heavy rain

ਪੰਜਾਬ ਵਾਸੀਆਂ ਲਈ ਖ਼ਤਰੇ ਦੀ ਘੰਟੀ! ਭਾਰੀ ਬਾਰਿਸ਼ ਕਾਰਨ ਉਫਾਨ 'ਤੇ ਸਤਲੁਜ ਦਰਿਆ,...

7 flood gates of ranjit sagar dam had to be opened

ਰਣਜੀਤ ਸਾਗਰ ਡੈਮ ਦੇ 7 ਫਲੱਡ ਗੇਟ ਖੋਲ੍ਹੇ, ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਵਲੋਂ ਚਿਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ, ਅਲਰਟ...

swift car swept away in fast flowing water two police officers were inside

ਪਾਣੀ ਦੇ ਤੇਜ਼ ਵਹਾਅ 'ਚ ਵਹਿ ਗਈ ਸਵਿਫਟ ਕਾਰ, ਅੰਦਰ ਸਵਾਰ ਸਨ ਦੋ ਪੁਲਸ ਅਧਿਕਾਰੀ

ravi river continues teachers and students could not reach schools

ਰਾਵੀ ਦਰਿਆ ਦਾ ਕਹਿਰ ਲਗਾਤਾਰ ਜਾਰੀ, ਸਕੂਲਾਂ 'ਚ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚ ਸਕੇ ਅਧਿਆਪਕ ਤੇ...

hoshiarpur gas tanker tragedy 4 accused of gas theft arrested

ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਟੈਂਕਰ ਹਾਦਸੇ ਦੇ ਮਾਮਲੇ 'ਚ ਪੁਲਸ ਦੀ ਵੱਡੀ ਕਾਰਵਾਈ, 4 ਮੁਲਜ਼ਮ ਕੀਤੇ...

beware of electricity thieves in punjab powercom is taking big action

ਪੰਜਾਬ 'ਚ ਬਿਜਲੀ ਚੋਰੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਾਵਧਾਨ! ਪਾਵਰਕਾਮ ਕਰ ਰਿਹੈ ਵੱਡੀ ਕਾਰਵਾਈ

painful cctv video of hoshiarpur tanker blast surfaced

ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਟੈਂਕਰ ਬਲਾਸਟ ਦੀ ਦਰਦਨਾਕ  CCTV ਵੀਡੀਓ ਆਈ ਸਾਹਮਣੇ, ਮੌਤਾਂ ਦਾ ਵਧਿਆ...

a tragic end to love a married woman was murdered by her lover

Punjab: ਪਿਆਰ ਦਾ ਖ਼ੌਫ਼ਨਾਕ ਅੰਤ! ਦੋ ਪਤੀਆਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਪ੍ਰੇਮੀ ਨਾਲ ਰਹਿਣਾ...

heavy rains will occur in punjab the department s big prediction

ਪੰਜਾਬ 'ਚ 24, 25, 26, 27 ਤਾਰੀਖ਼ਾਂ ਲਈ ਹੋਈ ਵੱਡੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ! 11...

link of 7 villages broken due to release of water in ravi river

ਪੰਜਾਬ 'ਚ ਖ਼ਤਰੇ ਦੀ ਘੰਟੀ, ਰਾਵੀ ਦਰਿਆ 'ਚ ਪਾਣੀ ਛੱਡਣ ਕਾਰਨ ਟੁੱਟਿਆ 7 ਪਿੰਡਾਂ...

woman exposed for doing wrong things under the guise of a spa center

ਸਪਾ ਸੈਂਟਰ ਦੀ ਆੜ ’ਚ ਗਲਤ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਔਰਤ ਦਾ ਪਰਦਾਫਾਸ਼, ਕੁੜੀਆਂ ਤੋਂ...

excise department raids 5 famous bars in punjab

ਪੰਜਾਬ ਦੇ 5 ਮਸ਼ਹੂਰ ਬਾਰਾਂ ’ਤੇ ਆਬਕਾਰੀ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਰੇਡ, ਦਿੱਤੀ ਵੱਡੀ ਚਿਤਾਵਨੀ

preparations for major action against property tax defaulters

ਪੰਜਾਬ 'ਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਡਿਫ਼ਾਲਟਰਾਂ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਵੱਡੀ ਕਾਰਵਾਈ ਦੀ ਤਿਆਰੀ! 31 ਅਗਸਤ ਤੱਕ...

big weather forecast for punjab heavy rains for 5 days

ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮੌਸਮ ਬਾਰੇ ਵੱਡੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ, 5 ਦਿਨ ਪਵੇਗਾ ਭਾਰੀ ਮੀਂਹ! ਇਹ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ...

holiday declared in punjab on wednesday

ਪੰਜਾਬ 'ਚ 27 ਤਰੀਖ ਨੂੰ ਵੀ ਛੁੱਟੀ ਦਾ ਐਲਾਨ! ਨੋਟੀਫ਼ਿਕੇਸ਼ਨ ਜਾਰੀ

special restrictions imposed in punjab s big grain market

ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਵੱਡੀ ਦਾਣਾ ਮੰਡੀ 'ਚ ਲੱਗੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪਾਬੰਦੀਆਂ, ਆੜ੍ਹਤੀਆ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ...

deposit property tax by august 31

31 ਅਗਸਤ ਤੱਕ ਜਮ੍ਹਾਂ ਕਰਵਾ ਲਓ ਪ੍ਰੋਪਰਟੀ ਟੈਕਸ, ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਤੇ ਐਤਵਾਰ ਵੀ ਖੁੱਲ੍ਹੇ...

heavy rain warning in large parts of punjab

ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਵੱਡੇ ਹਿੱਸੇ 'ਚ ਭਾਰੀ ਮੀਂਹ ਦੀ ਚਿਤਾਵਨੀ, ਇਹ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਹੋ ਜਾਣ ALERT

Daily Horoscope
    Previous Next
    • ਬਹੁਤ-ਚਰਚਿਤ ਖ਼ਬਰਾਂ
    • australia new zealand indian workers visa
      New Zealand ਤੇ Australia ਜਾਣ ਦੇ ਚਾਹਵਾਨਾਂ ਲਈ ਸੁਨਹਿਰੀ ਮੌਕਾ, ਕਾਮਿਆਂ ਲਈ...
    • heavy rains will occur in punjab the department s big prediction
      ਪੰਜਾਬ 'ਚ 24, 25, 26, 27 ਤਾਰੀਖ਼ਾਂ ਲਈ ਹੋਈ ਵੱਡੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ! 11...
    • beware of electricity thieves in punjab powercom is taking big action
      ਪੰਜਾਬ 'ਚ ਬਿਜਲੀ ਚੋਰੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਾਵਧਾਨ! ਪਾਵਰਕਾਮ ਕਰ ਰਿਹੈ ਵੱਡੀ ਕਾਰਵਾਈ
    • punjabi boy dies in road accident in canada
      ਕੈਨੇਡਾ ਤੋਂ ਮਿਲੀ ਮੰਦਭਾਗੀ ਖ਼ਬਰ ਨੇ ਘਰ 'ਚ ਪੁਆਏ ਵੈਣ, ਪੰਜਾਬੀ ਨੌਜਵਾਨ ਦੀ ਹੋਈ...
    • painful cctv video of hoshiarpur tanker blast surfaced
      ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਟੈਂਕਰ ਬਲਾਸਟ ਦੀ ਦਰਦਨਾਕ  CCTV ਵੀਡੀਓ ਆਈ ਸਾਹਮਣੇ, ਮੌਤਾਂ ਦਾ ਵਧਿਆ...
    • jalaliya river overflows due to continuous rains in punjab
      ਪੰਜਾਬ 'ਚ ਲਗਾਤਾਰ ਪੈ ਰਹੇ ਮੀਂਹ ਕਾਰਨ ਜਲਾਲੀਆ ਦਰਿਆ ਦਾ ਕਹਿਰ, 30 ਪਿੰਡ ਹੋਏ...
    • chakki bridge may collapse continuous rain wreaks havoc
      ਰੁੜ ਸਕਦੈ ਚੱਕੀ ਪੁਲ! ਆਵਾਜਾਈ ਰੋਕੀ, ਰਸਤੇ ਹੋਏ ਡਾਇਵਰਟ
    • p chidambaram
      ‘ਵਾਅਦਾਖਿਲਾਫੀ ਦਾ ਮਾਮਲਾ’
    • sourav ganguly became the head coach of the team
      ਸੌਰਵ ਗਾਂਗੁਲੀ ਬਣੇ ਟੀਮ ਦੇ ਹੈੱਡ ਕੋਚ, ਮਿਲੀ ਇਸ ਟੀਮ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ
    • terrorist conspiracy failed in jammu and kashmir
      ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ 'ਚ ਅੱਤਵਾਦੀ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਨਾਕਾਮ! ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲਾਂ ਨੇ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ 'ਚ...
    • op singh article
      ਕਦੇ-ਕਦੇ ਸੱਚਾਈ ਪਹਿਲੀ ਨਜ਼ਰ ’ਚ ਨਹੀਂ ਦਿਸਦੀ
    • ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਖਬਰਾਂ
    • gndu vice chancellor appeared at sri akal takht sahib
      GNDU ਦੇ ਵਾਈਸ ਚਾਂਸਲਰ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਸਾਹਿਬ ’ਤੇ ਹੋਏ ਪੇਸ਼, ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ...
    • bikram majithia
      ਮਜੀਠੀਆ ਤੋਂ ਪੁੱਛਗਿੱਛ ਕਰਨ ਲਈ ਸਿੱਟ ਦੀ ਟੀਮ ਪੁੱਜੀ ਨਾਭਾ ਜੇਲ੍ਹ, ਕਰੀਬ 2 ਘੰਟੇ...
    • case of firing on dr rahul sood of kidney hospital is being traced
      ਜਲੰਧਰ 'ਚ ਕਿਡਨੀ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਡਾ. ਰਾਹੁਲ ਸੂਦ 'ਤੇ ਹੋਈ ਫਾਇਰਿੰਗ ਦਾ ਮਾਮਲਾ...
    • cm mann expressed grief death on sant baljinder singh head of rara sahib
      ਰਾੜਾ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਸੰਪਰਦਾਇਕ ਮੁਖੀ ਸੰਤ ਬਲਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੇ ਅਕਾਲ ਚਲਾਣੇ 'ਤੇ CM...
    • accident in fazilka
      ਰੂਹ ਕੰਬਾਊ ਹਾਦਸਾ : ਕਈ ਵ੍ਹੀਕਲਾਂ 'ਤੇ ਚੜ੍ਹ ਗਈ ਬਲੈਰੋ ਗੱਡੀ, ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਪਈਆਂ...
    • protest held on majitha road
      ਪੁਲਸ ਹਿਰਾਸਤ ’ਚ ਕੁੱਟਮਾਰ ਕਾਰਨ ਹੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਮੌਤ, ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਮਜੀਠਾ ਰੋਡ...
    • blood donation camp organized in memory of lala jagat narayan
      ਲਾਲਾ ਜਗਤ ਨਾਰਾਇਣ ਦੀ ਯਾਦ 'ਚ ਲਾਇਆ ਗਿਆ ਖ਼ੂਨਦਾਨ ਕੈਂਪ, 101 ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਕੀਤਾ...
    • terrorist conspiracy foiled in punjab
      ਪੰਜਾਬ 'ਚ ਅੱਤਵਾਦੀ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਨਾਕਾਮ, 4 ਹੈਂਡ ਗ੍ਰਨੇਡ ਤੇ RDX ਸਮੇਤ ਇਕ ਮੁਲਜ਼ਮ...
    • big revelations by dgp gaurav yadav cases of murder of a boy in kulpur
      ਅਮਰੀਕਾ ਬੈਠੇ ਗੈਂਗਸਟਰਾਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬ 'ਚ ਕਰਵਾਇਆ ਵੱਡਾ ਕਾਂਡ, DGP ਗੌਰਵ ਯਾਦਵ ਦੇ...
    • gangster encounter in punjab
      ਪੰਜਾਬ 'ਚ ਗੈਂਗਸਟਰ ਦਾ ਐਨਕਾਊਂਟਰ! ਪੁਲਸ ਦੀ ਗੱਡੀ 'ਤੇ ਕੀਤੇ ਫਾਇਰ ਤਾਂ...
    • google play
    • apple store

    Main Menu

    • ਪੰਜਾਬ
    • ਦੇਸ਼
    • ਵਿਦੇਸ਼
    • ਦੋਆਬਾ
    • ਮਾਝਾ
    • ਮਾਲਵਾ
    • ਤੜਕਾ ਪੰਜਾਬੀ
    • ਖੇਡ
    • ਵਪਾਰ
    • ਅੱਜ ਦਾ ਹੁਕਮਨਾਮਾ
    • ਗੈਜੇਟ

    For Advertisement Query

    Email ID

    advt@punjabkesari.in


    TOLL FREE

    1800 137 6200
    Punjab Kesari Head Office

    Jalandhar

    Address : Civil Lines, Pucca Bagh Jalandhar Punjab

    Ph. : 0181-5067200, 2280104-107

    Email : support@punjabkesari.in

    • Navodaya Times
    • Nari
    • Yum
    • Jugaad
    • Health+
    • Bollywood Tadka
    • Punjab Kesari
    • Hind Samachar
    Offices :
    • New Delhi
    • Chandigarh
    • Ludhiana
    • Bombay
    • Amritsar
    • Jalandhar
    • Contact Us
    • Feedback
    • Advertisement Rate
    • Mobile Website
    • Sitemap
    • Privacy Policy

    Copyright @ 2023 PUNJABKESARI.IN All Rights Reserved.

    SUBSCRIBE NOW!
    • Google Play Store
    • Apple Store

    Subscribe Now!

    • Facebook
    • twitter
    • google +