ਜੁਲਾਈ ਵਿਚ ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਨੇ ਕੈਨੇਡਾ ਅਤੇ ਮੈਕਸੀਕੋ ਤੋਂ ਦਰਾਮਦ ’ਤੇ 20 ਫੀਸਦੀ ਦੀ ਛੋਟ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਫਿਰ ਉਹ ਪਿੱਛੇ ਹਟ ਗਿਆ ਅਤੇ ਕਾਰਵਾਈ ਨੂੰ ਇਕ ਮਹੀਨੇ ਲਈ ਮੁਲਤਵੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਟਰੰਪ ਨੇ ਚੀਨ ’ਤੇ 10 ਫੀਸਦੀ ਟੈਰਿਫ ਲਗਾਉਣ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਰੱਖਿਆ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਚੋਣ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦੌਰਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਲੋਂ 60 ਫੀਸਦੀ ਟੈਰਿਫ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਟਰੰਪ ਨੇ ਆਪਣੇ ਗੁਆਂਢੀਆਂ ’ਤੇ 20 ਫੀਸਦੀ ਟੈਰਿਫ ਲਾਇਆ ਅਤੇ ਚੀਨ ’ਤੇ ਵੀ 20 ਫੀਸਦੀ ਟੈਰਿਫ ਲਾਉਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ। ਵਾਲ ਸਟਰੀਟ ਦੇ ਦਿੱਗਜਾਂ ਨੇ ਸਾਬਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਉਸ ਦਾ ਵੱਢਣਾ ਉਸ ਦੇ ਭੌਂਕਣ ਤੋਂ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਾੜਾ ਸੀ।
ਭੂ-ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ ’ਤੇ ਟਰੰਪ ਨੇ ਆਪਣੀ ਚੋਣ ਮੁਹਿੰਮ ਦੌਰਾਨ ਯੂਕ੍ਰੇਨ ਵਿਚ ਜਲਦੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਸੀ ਪਰ ਸੱਤਾ ਸੰਭਾਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿਚ ਕੋਈ ਵੀ ਸਖ਼ਤ ਨੀਤੀ ਨਹੀਂ ਅਪਣਾਈ। ਫਿਰ ਵਲਾਦੀਮੀਰ ਪੁਤਿਨ ਨਾਲ 90 ਮਿੰਟ ਦੀ ਗੱਲਬਾਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੇ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਹ ਇਕ ਸ਼ਾਂਤੀ ਸਮਝੌਤੇ ’ਤੇ ਸਹਿਮਤ ਹੋ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਨਾਟੋ ਦੀ ਚਾਲ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।
ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿਚ ਰੂਸ ਅਤੇ ਚੀਨ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਯੂਰਪ ਵਿਚ ਯੂਕ੍ਰੇਨ ’ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਜ਼ੇਲੈਂਸਕੀ ਨੂੰ ਵ੍ਹਾਈਟ ਹਾਊਸ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਠਹਿਰਨ ਦੌਰਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ।
ਜ਼ੇਲੈਂਸਕੀ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕੀ ਫੌਜ ਅੱਗੇ ਝੁਕਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਇਆ ਗਿਆ। ਬਦਲੇ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨਾਲ ਭਰੇ ਟਰੰਪ ਨੇ ਹੁਣ ਫੌਜੀ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਵਧਾ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ। ਇਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਉਸ ਦਾ ਕੱਟਣਾ ਉਸ ਦੇ ਭੌਂਕਣ ਨਾਲੋਂ ਵੀ ਮਾੜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵਿਸ਼ਵ ਰਾਜਨੀਤੀ ਨੂੰ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਕ ਉਸ ’ਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜੋ ਉਹ ਦੇਖ ਰਹੇ ਹਨ। ਟਰੰਪ ਇਕ ਅਜਿਹਾ ਆਦਮੀ ਹੈ ਜੋ ਬਿਨਾਂ ਸਲਾਹ-ਮਸ਼ਵਰੇ ਦੇ ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅਧੀਨ ਕਰਨ ਲਈ ਦ੍ਰਿੜ੍ਹ ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਸਭ ਤੋਂ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ ਸਮੇਤ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਬੇਇੱਜ਼ਤ ਕਰ ਕੇ ਅਤੇ ਕੁਚਲ ਕੇ ਆਪਣੀ ਤਾਕਤ ਦਿਖਾਉਣੀ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਕੀ ਇਹ ਸਖ਼ਤੀ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਬਹੁਤ ਲਾਭ ਦੇਵੇਗਾ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਮਹਾਨ ਬਣਾਏਗਾ? ਪਰ ਇਸ ਦੇ ਬਿਲਕੁਲ ਉਲਟ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਪੁਤਿਨ ਨੂੰ ਇਕ ਸਹਿਯੋਗੀ ਅਤੇ ਯੂਰਪ ਨੂੰ ਦੁਸ਼ਮਣ ਵਜੋਂ ਵੇਖਣਾ ਕੋਈ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਦਲੀਲ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਉਹ ਯੂਕ੍ਰੇਨ ਨੂੰ ਰੂਸ ਅੱਗੇ ਝੁਕਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰ ਕੇ ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਮਹਾਨ ਨਹੀਂ ਬਣਾ ਸਕਦੇ। ਉਹ ਪੁਰਾਣੇ ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਬੰਧਨਾਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਤੋੜ ਸਕਦੇ।
ਯੂਰਪ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਨਾਲ ਅਮਰੀਕਾ ਲਈ ਗੰਭੀਰ ਨਤੀਜੇ ਨਹੀਂ ਨਿਕਲਣਗੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਇਹ ਕਹਿਣਾ ਬਿਲਕੁਲ ਸਹੀ ਹੈ ਕਿ ਯੂਰਪ ਨੇ ਨਾਟੋ ਦੇ ਖਰਚ ਵਿਚ ਕਾਫ਼ੀ ਯੋਗਦਾਨ ਨਹੀਂ ਪਾਇਆ ਹੈ ਪਰ ਪੁਤਿਨ ਨਾਲ ਹੱਥ ਮਿਲਾਉਣਾ ਕੋਈ ਬਦਲ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਟਰੰਪ ਗੈਰ -ਯਕੀਨੀ ਅਤੇ ਅਸਥਿਰ ਹਨ। ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦਾ ਕਿ ਉਹ ਅੱਗੇ ਕੀ ਕਰਨਗੇ? ਜਾਂ ਉਹ ਅਸਲ ਵਿਚ ਕੀ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ? ਉਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਮਹਾਨ ਬਣਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਉਸ ਦੇ ਕੰਮ ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ ਸਾਬਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਿਮਾਗ ’ਚ ਕੀ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ? ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਾਗਲਪਨ ਵਿਚ ਕੋਈ ਤਰੀਕਾ ਲੱਭ ਰਹੇ ਹਨ ਪਰ ਸਾਰੀਆਂ ਵਿਆਖਿਆਵਾਂ ਸਤਹੀ ਅਤੇ ਮਹੱਤਵਹੀਨ ਹਨ।
ਟਰੰਪ ਉਸ ਪੁਰਾਣੇ ਯੁੱਗ ਵਿਚ ਵਾਪਸ ਜਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਮਹਾਸ਼ਕਤੀਆਂ ਨੇ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚ ਵੰਡਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਅਮਰੀਕਾ ਉੱਤੇ ਹਾਵੀ ਹੈ, ਰੂਸ ਯੂਰਪ ਉੱਤੇ ਹਾਵੀ ਹੈ ਅਤੇ ਚੀਨ ਏਸ਼ੀਆ ਉੱਤੇ ਹਾਵੀ ਹੈ। ਇਹ ਸੱਚ ਹੋਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਅਜੀਬ ਲੱਗਦਾ ਹੈ।
ਖੈਰ, ਰੂਸ ਸਾਰੇ ਯੂਰਪ ’ਤੇ ਹਾਵੀ ਹੋਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੈ ਜਾਂ ਚੀਨ ਸਾਰੇ ਏਸ਼ੀਆ ’ਤੇ ਹਾਵੀ ਹੋਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਜੋ ਦੇਖ ਰਹੇ ਹਾਂ ਉਹ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਹੱਲ ਦੇ ਪਾਗਲਪਨ ਹੈ।
ਸ਼ੁਰੂ ਵਿਚ ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਕਿ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਟਰੰਪ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਵਪਾਰ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਪਰ ਉਹ ਇੰਨੇ ਬੇਰਹਿਮ ਅਤੇ ਹਮਲਾਵਰ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਹੁਣ ਡਰਪੋਕ ਕੈਨੇਡਾ ਨੇ ਵੀ ਹਥਿਆਰ ਚੁੱਕਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਓਂਟਾਰੀਓ ਸਟੇਟ ਦੇ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਡੱਗ ਫੋਰਡ ਨੇ ਮੁਸਕਰਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਬਿਜਲੀ ਸਪਲਾਈ ਕੱਟਣ ਦੀ ਧਮਕੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਮੈਕਸੀਕੋ ਅਤੇ ਚੀਨ ਵੀ ਜਵਾਬੀ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ।
ਚੀਨ ਅਮਰੀਕੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਉਤਪਾਦਾਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਟਰੰਪ ਨੂੰ ਮੱਧ-ਪੱਛਮੀ ਰਾਜਾਂ ਵਿਚ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਆਮ ਤੌਰ ’ਤੇ ਜਿੱਤਦੇ ਹਨ। ਚੀਨ ਇਕ ਵੱਡਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕਾਰਕ ਹੈ। ਯੂਰਪ ਵੀ ਟਰੰਪ ਵੱਲੋਂ ਨਾਟੋ ਦੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਅਪਮਾਨ ਤੋਂ ਨਾਰਾਜ਼ ਹੈ ਅਤੇ ਚੁੱਪ-ਚਾਪ ਨਹੀਂ ਝੁਕੇਗਾ।
ਇਹ ਟੈਰਿਫਾਂ ਨਾਲ ਜਵਾਬੀ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰੇਗਾ ਅਤੇ ਟਰੰਪ ਨੂੰ ਨਾਪਸੰਦ ਕਰ ਰਹੇ ਟੈਕਸਾਂ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਨਹੀਂ ਲਵੇਗਾ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਵੈਟ ਅਤੇ ਤਕਨੀਕੀ ਦਿੱਗਜਾਂ ਦੇ ਮਾਲੀਏ ’ਤੇ ਟੈਕਸਾਂ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਨਹੀਂ ਲਵੇਗਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅੰਸ਼ਿਕ ਤੌਰ ’ਤੇ ਜੋਅ ਬਾਈਡੇਨ ਦੇ ਅਧੀਨ ਵੱਧ ਮਹਿੰਗਾਈ ਕਾਰਨ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਅਮਰੀਕੀ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਸਟੀਲ ਅਤੇ ਐਲੂਮੀਨੀਅਮ ਵਿਚ ਭਾਰੀ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਕਿਉਂਕਿ 35 ਫੀਸਦੀ ਟੈਰਿਫ ਵੀ ਅਮਰੀਕੀ ਕਿਰਤ ਅਤੇ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਉੱਚ ਲਾਗਤ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ। ਅਜਿਹੇ ਨਿਵੇਸ਼ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ’ਤੇ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਟਰੰਪ ਸਿਰਫ਼ 4 ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਰਹਿਣਗੇ। ਸੰਖੇਪ ਵਿਚ ਟਰੰਪ ਦੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਵਿਸ਼ਵ ਵਪਾਰ ਅਤੇ ਜੀ. ਡੀ. ਪੀ. ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣਗੀਆਂ। ਇਹ ਹੌਲੀ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਸਭ ਤੋਂ ਮਾੜੀ ਸਥਿਤੀ ਇਹ ਹੋਵੇਗੀ ਕਿ ਅਮਰੀਕੀ ਸਟਾਕ ਮਾਰਕੀਟ (ਸ਼ੇਅਰ ਬਾਜ਼ਾਰ) ਦਾ ਬੁਲਬੁਲਾ ਫਟ ਜਾਵੇਗਾ।
ਟਰੰਪ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਮਰੀਕੀ ਬਾਂਡ ਅਤੇ ਇਕੁਇਟੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਹ ਰੁਝਾਨ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ ਤਾਂ ਇਕ ਗੰਭੀਰ ਮੰਦੀ ਆ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਕੀ ਇਹ ਟਰੰਪ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਰੁਖ਼ ਬਦਲਣ ਲਈ ਮਨਾ ਲਵੇਗਾ? ਸਿਰਫ਼ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਹੰਕਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਿੱਛੇ ਹਟਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਨਹੀਂ ਦੇਵੇਗਾ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਸਾਨੂੰ ਅਮਰੀਕੀ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿਚ ਵੱਡੀ ਮੰਦੀ ਲਈ ਤਿਆਰ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਅਸਰ ਭਾਰਤ ਸਮੇਤ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ’ਤੇ ਪਵੇਗਾ। ਇਹ ਪੱਕਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਯਕੀਨਨ ਸੰਭਵ ਹੈ। ਭਵਿੱਖ ਹਨੇਰਾ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਮੀਦ ਦੀ ਕਿਰਨ ਦੇਖਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ।
ਸਵਾਮੀਨਾਥਨ ਐੱਸ. ਅੰਕਲੇਸਰੀਆ ਅਈਅਰ
ਜ਼ਮੀਨ ਵੇਚ ਕੇ ਕਰਜ਼ਾ ਲੈ ਕੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਕਿਉਂ ਜਾਈਏ
NEXT STORY 
