ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ : ਪਾਕਿਸਤਾਨ 'ਚ ਹਿੰਦੂ ਤੇ ਸਿੱਖ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦੇ ਪੂਜਾ ਸਥਾਨਾਂ ਦੀ ਮਾੜੀ ਹਾਲਤ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਰਿਪੋਰਟ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ। ਸੰਸਦੀ ਕਮੇਟੀ ਆਨ ਮਾਈਨੋਰਿਟੀ ਕਾਕਸ (Parliamentary Committee on Minority Caucus) ਅੱਗੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਇੱਕ ਤਾਜ਼ਾ ਰਿਪੋਰਟ ਨੇ ਇਹ ਖੁਲਾਸਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਪੂਰੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ 'ਚ 1,817 ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰਾਂ ਤੇ ਸਿੱਖ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ 'ਚੋਂ, ਇਸ ਸਮੇਂ ਸਿਰਫ਼ 37 ਹੀ ਚਾਲੂ (operational) ਹਨ।
ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ, ਸਦੀਆਂ ਪੁਰਾਣੇ ਇਹ ਪੂਜਾ ਸਥਾਨ ਘੱਟ ਰਹੀ ਹਿੰਦੂ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਆਬਾਦੀ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਮਾੜੀ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ (poor government maintenance) ਕਾਰਨ ਬਦਤਰ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ।
ETPB 'ਤੇ ਸਵਾਲ, ਗੈਰ-ਮੁਸਲਿਮ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਦੀ ਮੰਗ
ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸੈਸ਼ਨ ਦੌਰਾਨ, ਕਨਵੀਨਰ ਸੈਨੇਟਰ ਦਾਨੇਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਨੇ ਇਹ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਕਾਕਸ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਲਈ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਗਾਰੰਟੀਆਂ ਨੂੰ ਠੋਸ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਵਿੱਚ ਬਦਲਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੇਗਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ 'ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਗਾਰੰਟੀਆਂ ਦੇ ਵਿਹਾਰਕ ਅਮਲ' ਦੇ ਹੱਕਦਾਰ ਹਨ।
ਮੀਟਿੰਗ 'ਚ, ਡਾ. ਰਮੇਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਵਣਕਵਾਨੀ ਨੇ ਇਵੈਕੂਈ ਟਰੱਸਟ ਪ੍ਰਾਪਰਟੀ ਬੋਰਡ (ETPB) ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਆਲੋਚਨਾ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ETPB ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੰਦਰਾਂ ਤੇ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਨ 'ਚ ਅਸਫਲ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜੋ ਇਸ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਖੇਤਰ ਅਧੀਨ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਵਣਕਵਾਨੀ ਨੇ ਇਹ ਮੰਗ ਵੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ETPB ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਇੱਕ ਗੈਰ-ਮੁਸਲਿਮ ਨੂੰ ਸੌਂਪੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਇਹ ਦਲੀਲ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਕਿ ਤਾਂ ਹੀ ਅਣਗੌਲੀਆਂ ਧਾਰਮਿਕ ਜਾਇਦਾਦਾਂ ਦੀ ਬਹਾਲੀ ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਨਾਲ ਹੋ ਸਕੇਗੀ।
ਵੰਡ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਵਿਰਾਸਤ
ਐੱਮਐੱਨਏ ਕੇਸੂ ਮੱਲ ਖੇਲ ਦਾਸ ਨੇ ਕਮੇਟੀ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮੰਦਰ ਤੇ ਗੁਰਦੁਆਰੇ 1947 ਦੀ ਵੰਡ (Partition) ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਛੱਡ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਸਥਾਨਕ ਹਿੰਦੂ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਭਾਈਚਾਰੇ ਭਾਰਤ ਚਲੇ ਗਏ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਗੱਲ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਫਿਰ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਢਾਂਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਨਿਸ਼ਾਨ (Cultural Landmarks) ਵਜੋਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਅੰਦਰੋਂ ਅਤੇ ਬਾਹਰੋਂ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਲਈ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਸਿੱਖਿਆ ਤੇ ਰੁਜ਼ਗਾਰ 'ਚ ਸੁਧਾਰ ਦੀ ਮੰਗ
ਇਸ ਮੀਟਿੰਗ 'ਚ ਸਿਰਫ਼ ਧਾਰਮਿਕ ਸਥਾਨਾਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੋਰ ਸੁਧਾਰਾਂ 'ਤੇ ਵੀ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਕਾਕਸ ਨੇ ਸਕੂਲੀ ਪਾਠਕ੍ਰਮ 'ਚੋਂ ਨਫ਼ਰਤ ਵਾਲੀ ਸਮੱਗਰੀ (Hate Content) ਨੂੰ ਹਟਾਉਣ, ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਵਜ਼ੀਫ਼ੇ (Scholarships) ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ, ਤੇ ਗੈਰ-ਮੁਸਲਿਮ ਸਿਖਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ 20-ਨੰਬਰ ਦੇ ਹਿਫ਼ਜ਼-ਏ-ਕੁਰਾਨ ਕੋਟੇ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਕੋਟਾ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ।
ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਲਈ ਨੌਕਰੀਆਂ ਦੇ ਕੋਟੇ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕਰਨ ਦੀ ਵੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਤੇ ਜਵਾਬਦੇਹੀ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਸੀਨੀਅਰ ਨੌਕਰਸ਼ਾਹਾਂ ਨੂੰ ਅਗਲੀਆਂ ਮੀਟਿੰਗਾਂ 'ਚ ਹਾਜ਼ਰ ਹੋਣ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਸਮਾਜਿਕ ਨਿਆਂ, ਧਾਰਮਿਕ ਸਦਭਾਵਨਾ ਅਤੇ ਬਰਾਬਰੀ ਦੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਆਦਰਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ ਦੇ ਆਪਣੇ ਸੰਕਲਪ ਨੂੰ ਦੁਹਰਾਇਆ।
ਸਭ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿਓ..!'' ਮੌਤ ਦੇ ਤਾਂਡਵ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰੀ ਬੈਠਾ ਸੀ 25 ਸਾਲਾ ਨੌਜਵਾਨ, US 'ਚ ਵੱਡੀ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਹੋਈ ਨਾਕਾਮ
NEXT STORY 
