ਬਿਜ਼ਨੈੱਸ ਡੈਸਕ : ਇੱਕ ਸਮਾਂ ਸੀ ਜਦੋਂ ਗੁਆਂਢੀ ਨੇਪਾਲ ਆਪਣੀ ਕਰੰਸੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰੈਸ ਵਿੱਚ ਛਾਪਦਾ ਸੀ, ਪਰ ਹੁਣ ਇਹ ਪ੍ਰਥਾ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੰਦ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। 2015 ਦੇ ਆਸ-ਪਾਸ, ਨੇਪਾਲ ਨੇ ਇਹ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਚੀਨ ਨੂੰ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤੀ, ਅਤੇ ਇਹ ਇਕੱਲਾ ਨਹੀਂ ਹੈ; ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼, ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ, ਮਲੇਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਥਾਈਲੈਂਡ ਵਰਗੇ ਕਈ ਹੋਰ ਏਸ਼ੀਆਈ ਦੇਸ਼ ਵੀ ਹੁਣ ਆਪਣੀ ਕਰੰਸੀ ਛਾਪਣ ਲਈ ਚੀਨ ਵੱਲ ਮੁੜ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਤਬਦੀਲੀ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਆਰਥਿਕ ਸਗੋਂ ਭੂ-ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਵੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਚੀਨ ਵਿਸ਼ਵ ਮੁਦਰਾ ਛਾਪਣ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਖਿਡਾਰੀ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਰਿਕਾਰਡ ਪੱਧਰ ਤੋਂ ਮੂਧੇ ਮੂੰਹ ਡਿੱਗਾ ਸੋਨਾ, ਚਾਂਦੀ ਹੋਈ ਮਹਿੰਗੀ, ਜਾਣੋ ਕਿੰਨੇ ਹੋਏ ਕੀਮਤੀ ਧਾਤਾਂ ਦੇ ਭਾਅ
ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਨੇਪਾਲ ਡੀਲ ਟੁੱਟਣ ਦੇ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ
ਲਗਭਗ 1945 ਤੋਂ 2015 ਤੱਕ, ਨੇਪਾਲ ਦੀ ਕੁਝ ਕਰੰਸੀ ਨਾਸਿਕ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰੈਸ ਵਿੱਚ ਛਾਪੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ, ਪਰ ਇਹ ਭਾਈਵਾਲੀ ਦੋ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਟੁੱਟ ਗਈ ਸੀ:
ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਵਿਵਾਦ ਅਤੇ ਨਕਸ਼ਾ:
ਨੇਪਾਲ ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਬੈਂਕ ਨੋਟਾਂ 'ਤੇ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਇੱਕ ਸੋਧਿਆ ਹੋਇਆ ਨਕਸ਼ਾ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਵਿਵਾਦਿਤ ਖੇਤਰ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਲਿਪੁਲੇਖ, ਲਿੰਪੀਆਧੁਰਾ ਅਤੇ ਕਾਲਾਪਾਣੀ, ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਏ ਗਏ ਹਨ।
ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਵਿਵਾਦ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਅਜਿਹੇ ਨੋਟ ਛਾਪਣ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਅਸਹਿਮਤੀ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਅਸਹਿਮਤੀ ਨੇ ਨੇਪਾਲ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਪ੍ਰਿੰਟਿੰਗ ਵਿਕਲਪ ਲੱਭਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : Cash Deposit 'ਤੇ IT ਵਿਭਾਗ ਦਾ ਸਖ਼ਤ ਨਿਯਮ, ਜਾਣੋ ਕਦੋਂ ਮਿਲ ਸਕਦੈ ਇਨਕਮ ਟੈਕਸ ਦਾ Notice
ਆਧੁਨਿਕ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਅਤੇ ਘੱਟ ਲਾਗਤ:
ਇੱਕ ਚੀਨੀ ਸਰਕਾਰੀ ਮਾਲਕੀ ਵਾਲੀ ਕੰਪਨੀ ਚਾਈਨਾ ਬੈਂਕਨੋਟ ਪ੍ਰਿੰਟਿੰਗ ਅਤੇ ਮਿੰਟਿੰਗ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ (CBPMC) ਨੇ ਗਲੋਬਲ ਟੈਂਡਰ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਬੋਲੀ ਲਗਾਈ।
ਘੱਟ ਲਾਗਤ, ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਪ੍ਰਿੰਟਿੰਗ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਰੰਗ ਬਦਲਣ ਵਾਲੀ ਸਿਆਹੀ ਅਤੇ ਵਾਟਰਮਾਰਕ) ਦੇ CBPMC ਦੇ ਭਰੋਸੇ ਨੇ ਨੇਪਾਲ ਨੂੰ ਚੀਨ ਨੂੰ ਠੇਕਾ ਦੇਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ।
ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ, ਨੇਪਾਲ ਰਾਸ਼ਟਰ ਬੈਂਕ ਨੇ ਵੀ ਉਸੇ ਚੀਨੀ ਕੰਪਨੀ ਨੂੰ 1,000 ਰੁਪਏ ਦੇ 43 ਕਰੋੜ ਨੋਟ ਛਾਪਣ ਦਾ ਠੇਕਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਜਿਸਦੀ ਅਨੁਮਾਨਿਤ ਲਾਗਤ $1.6985 ਕਰੋੜ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : Gold-Silver ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ 'ਚ ਤੂਫ਼ਾਨੀ ਵਾਧਾ, ਜਾਣੋ ਅਚਾਨਕ ਇੰਨਾ ਮਹਿੰਗਾ ਕਿਉਂ ਹੋ ਗਿਆ 10 ਗ੍ਰਾਮ ਸੋਨਾ
ਚੀਨ ਮੁਦਰਾ ਛਪਾਈ ਵਿੱਚ 'ਗਲੋਬਲ ਲੀਡਰ' ਕਿਵੇਂ ਬਣਿਆ?
ਅੱਜ, ਚੀਨ ਦੀ ਸਰਕਾਰੀ ਮਾਲਕੀ ਵਾਲੀ ਕੰਪਨੀ, CBPMC, ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਨੇਪਾਲ ਲਈ, ਸਗੋਂ ਏਸ਼ੀਆਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼, ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ, ਮਲੇਸ਼ੀਆ, ਥਾਈਲੈਂਡ ਅਤੇ ਕੁਝ ਹੱਦ ਤੱਕ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਲਈ ਵੀ ਮੁਦਰਾ ਛਾਪਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰੋਬਾਰ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਆਉਣ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਸੌਦਾ ਹੈ।
ਸੌਦੇ ਦਾ ਰਾਜ਼: CBPMC ਨੇ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਨਿੱਜੀ ਮੁਦਰਾ ਪ੍ਰਿੰਟਰ, ਡੇ ਲਾ ਰੂ ਦੇ ਪ੍ਰਿੰਟਿੰਗ ਕਾਰੋਬਾਰ ਨੂੰ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਆਪਣੀ ਸਹਾਇਕ ਕੰਪਨੀ, ਚਾਈਨਾ ਗਰੁੱਪ ਵਿੰਗਰਟ ਪ੍ਰਿੰਟਿੰਗ ਕੰਪਨੀ ਲਿਮਟਿਡ ਰਾਹੀਂ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ।
ਪ੍ਰਾਪਤੀ: 2015 ਵਿੱਚ, ਚਾਈਨਾ ਗਰੁੱਪ ਨੇ ਡੇ ਲਾ ਰੂ ਦੇ ਬੈਂਕ ਨੋਟ ਪ੍ਰਿੰਟਿੰਗ ਕਾਰੋਬਾਰ ਨੂੰ ਲਗਭਗ £20 ਮਿਲੀਅਨ (ਲਗਭਗ ₹200 ਕਰੋੜ) ਵਿੱਚ ਖ਼ਰੀਦ ਲਿਆ। ਇਸ ਸੌਦੇ ਵਿੱਚ ਯੂਕੇ-ਅਧਾਰਤ ਪ੍ਰਿੰਟਿੰਗ ਪ੍ਰੈਸ, ਤਕਨਾਲੋਜੀ, ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਅਤੇ 140 ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲੇ ਗਾਹਕ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਤੁਹਾਡੇ ਬਾਅਦ ਕਿਸ ਨੂੰ ਮਿਲੇਗੀ Bank 'ਚ ਜਮ੍ਹਾ ਰਾਸ਼ੀ, ਜਾਣੋ Nominees ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਨ ਲਈ RBI ਦੇ ਨਿਯਮ
ਨਤੀਜਾ: ਇਸ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਨੇ CBPMC ਦੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਦੁੱਗਣਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਮੁਦਰਾ ਛਪਾਈ ਕੰਪਨੀ ਬਣ ਗਈ।
ਗਲੋਬਲ ਨੋਟ ਪ੍ਰਿੰਟਿੰਗ: ਸਰਕਾਰੀ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਕੰਪਨੀਆਂ
ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਨੋਟ ਪ੍ਰਿੰਟਿੰਗ ਕੁਝ ਵੱਡੀਆਂ ਸਰਕਾਰੀ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਰਕਾਰੀ ਕੰਪਨੀਆਂ:
ਕੰਪਨੀ ਦਾ ਨਾਮ ਦੇਸ਼ ਮੁੱਖ ਕਾਰਜ
CBPMC ਚੀਨ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵਿਕਾਸਸ਼ੀਲ ਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਛਪਾਈ ਕਰਦਾ ਹੈ।
USਬਿਊਰੋ ਆਫ਼ ਐਂਗ੍ਰੇਵਿੰਗ ਐਂਡ ਪ੍ਰਿੰਟਿੰਗ, ਯੂਐਸਏ, ਸਿਰਫ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਛਾਪਦਾ ਹੈ।
ਨੈਸ਼ਨਲ ਪ੍ਰਿੰਟਿੰਗ ਬਿਊਰੋ (NPB) ਜਾਪਾਨ ਜਾਪਾਨੀ ਯੇਨ ਛਾਪਦਾ ਹੈ
ਇੰਡੀਆ ਸਕਿਓਰਿਟੀ ਪ੍ਰੈਸ, ਇੰਡੀਆ ਭਾਰਤੀ ਰੁਪਏ ਛਾਪਦਾ ਹੈ।
ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਨਿੱਜੀ ਕੰਪਨੀਆਂ:
ਕੰਪਨੀ ਦਾ ਨਾਮ ਦੇਸ਼ ਮੁੱਖ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ
ਡੀ ਲਾ ਰੂ (ਹੁਣ ਚੀਨੀ ਨਿਯੰਤਰਣ ਅਧੀਨ) ਯੂਕੇ 140 ਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਮੁਦਰਾ ਛਾਪਣ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਨਿੱਜੀ ਕੰਪਨੀ ਸੀ।
ਗੀਸੇਕ ਅਤੇ ਡੇਵਰੀਏਂਟ ਜਰਮਨੀ ਯੂਰੋ ਸਮੇਤ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਨੋਟ ਛਾਪਦਾ ਹੈ।
ਕਾਨਾ (ਹੁਣ ਕ੍ਰੇਨ ਦੀ ਮਲਕੀਅਤ) ਸਵੀਡਨ/ਅਮਰੀਕਾ ਬੈਂਕ ਨੋਟਾਂ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਾਗਜ਼ ਅਤੇ ਸਿਆਹੀ ਵਿੱਚ ਮਾਹਰ ਹੈ।
ਫੋਰਟਰਸ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਪੋਲੀਮਰ ਪਲਾਸਟਿਕ ਬੈਂਕ ਨੋਟ ਛਾਪਣ ਵਿੱਚ ਮਾਹਰ ਹੈ।
ਨੋਟ - ਇਸ ਖ਼ਬਰ ਬਾਰੇ ਕੁਮੈਂਟ ਬਾਕਸ ਵਿਚ ਦਿਓ ਆਪਣੀ ਰਾਏ।
ਜਗਬਾਣੀ ਈ-ਪੇਪਰ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਅਤੇ ਐਪ ਨੂੰ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਥੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ
For Android:- https://play.google.com/store/apps/details?id=com.jagbani&hl=en
For IOS:- https://itunes.apple.com/in/app/id538323711?mt=8
Delhi blast: ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਉਦਯੋਗ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ, ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਬੁਕਿੰਗਾਂ ਘਟੀਆਂ
NEXT STORY 
