ਰਸਮੀ ਜੰਗ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਵਿਚ ਜਾਣ ਦੀ ਕੋਈ ਲੋੜ ਨਹੀਂ, ਪੂਰਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਸਾਡੇ ਸਾਹਮਣੇ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਇਕੋ ਸਮੇਂ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੀ ਅਸਲ ਕੰਟਰੋਲ ਰੇਖਾ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਪੰਜਾਬ, ਰਾਜਸਥਾਨ ਅਤੇ ਗੁਜਰਾਤ ਤੱਕ ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ਾਂ, ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ, ਰਾਕੇਟਾਂ ਅਤੇ ਡਰੋਨਾਂ ਨਾਲ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਅਤੇ ਫੌਜੀ ਟਿਕਾਣਿਆਂ ’ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਇਕ ਅਣਐਲਾਨੀ ਜੰਗ ਹੈ। ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ਾਂ, ਡਰੋਨਾਂ, ਰਾਕੇਟਾਂ ਅਤੇ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ 8 ਮਈ ਨੂੰ ਰਾਤ 8 ਤੋਂ 10 ਵਜੇ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਜੰਮੂ, ਪਠਾਨਕੋਟ, ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ, ਕਪੂਰਥਲਾ, ਜਲੰਧਰ ਅਤੇ ਜੈਸਲਮੇਰ ਵਿਚ ਫੌਜੀ ਟਿਕਾਣਿਆਂ ਅਤੇ ਅਸਲਾ ਡਿਪੂਆਂ ’ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ।
ਇਹ ਜੰਗ ਭਾਰਤ ਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਰਾਹੀਂ ਪ੍ਰੌਕਸੀ ਜੰਗ ਰਾਹੀਂ ਭਾਰਤ ਦਾ ਖੂਨ ਵਹਾਉਂਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਅੰਦਰੂਨੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਧੀਨ ਇਸ ਦੇ ਆਤਮਘਾਤੀ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਰਨ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਸੀ। ਇਸ ਵਿਚ ਇਸ ਨੇ 1999 ਵਿਚ ਕਾਰਗਿਲ ਦੀਆਂ ਪਹਾੜੀਆਂ ਵਿਚ ਮੁਜਾਹਿਦੀਨ ਦੇ ਨਾਂ ’ਤੇ ਆਪਣੇ ਸੈਨਿਕਾਂ ਦੀ ਘੁਸਪੈਠ ਵੀ ਕਰਵਾਈ ਅਤੇ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਸਰਹੱਦਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖਾਲੀ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਇਕ ਸੀਮਤ ਜੰਗ ਲੜਨੀ ਪਈ ਜੋ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਚੱਲੀ ਅਤੇ 500 ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੈਨਿਕ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋ ਗਏ।
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸਾਡੇ ’ਤੇ ਜੰਗ ਥੋਪਦਾ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਇਸ ਤੋਂ ਬਚਦੇ ਰਹੇ। ਜੇਕਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਇਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ’ਤੇ ਹਮਲਾ ਮੰਨਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਅੱਤਵਾਦ ਉਸ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਇਕ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਸਵਾਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਹੁਣ ਅੱਗੋਂ ਕੀ? ਜਦੋਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ 22 ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਸਿੰਧੂਰ ਲਈ 15 ਦਿਨ ਲਏ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਾਰੀਆਂ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਖ਼ਤਰਿਆਂ ਦਾ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਸਰਬਪੱਖੀ ਤਿਆਰੀਆਂ ਕਰਨ ਲਈ ਅਜਿਹਾ ਕੀਤਾ। ਫੌਜ ਨੂੰ ਉਸ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਅਨੁਸਾਰ ਸਮਾਂ ਦੇਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੀ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵੱਲੋਂ ਫੌਜੀ ਟਿਕਾਣਿਆਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਉਣ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਨਾਕਾਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ 4 ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਡੇਗ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿਚ ਬਣੇ 2 ਐੱਫ-16 ਅਤੇ ਚੀਨ ਵਿਚ ਬਣੇ 2 ਜੇ. ਐੱਫ. -17 ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਜੈਸਲਮੇਰ ਵਿਚ ਸੁੱਟੇ ਗਏ ਐੱਫ-16 ਦੇ ਦੋ ਪਾਇਲਟਾਂ ਅਤੇ ਅਖਨੂਰ ਵਿਚ ਸੁੱਟੇ ਗਏ ਦੂਜੇ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਦੋ ਪਾਇਲਟਾਂ ਨੂੰ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਬਲਾਂ ਨੇ ਹਿਰਾਸਤ ਵਿਚ ਲੈ ਲਿਆ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਇਸ ਹਿਮਾਕਤ ਦਾ ਢੁੱਕਵਾਂ ਜਵਾਬ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਭਾਰਤ ਨੇ ਇਕੋ ਸਮੇਂ ਲਾਹੌਰ, ਰਾਵਲਪਿੰਡੀ, ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ, ਪਿਸ਼ਾਵਰ ਅਤੇ ਸਿਆਲਕੋਟ ਸਮੇਤ 7 ਸ਼ਹਿਰਾਂ ’ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ। ਫੌਜ ਅਤੇ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਜਲ ਸੈਨਾ ਵੀ ਇਸ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਈ। ਅਰਬ ਸਾਗਰ ਵਿਚ ਤਾਇਨਾਤ ਜਲ ਸੈਨਾ ਦੇ ਜੰਗੀ ਜਹਾਜ਼ ਆਈ. ਐੱਨ. ਐੱਸ. ਵਿਕਰਾਂਤ ਨੇ ਕਰਾਚੀ ’ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਬੰਦਰਗਾਹ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
ਜੰਗੀ ਬੇੜੇ ਤੋਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ’ਤੇ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਵੀ ਦਾਗੀਆਂ ਗਈਆਂ। 1971 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਜਲ ਸੈਨਾ ਨੇ ਮੋਰਚਾ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, 1971 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਪਹਿਲਾ ਮੌਕਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਸੈਨਾਵਾਂ ਦੇ ਤਿੰਨੋਂ ਵਿੰਗ ਮਿਲ ਕੇ ਇਕ ਸਥਾਈ ਬਦਲੇ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਵਜੋਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਬੇਵੱਸ ਅਤੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਪੰਗ ਕਰਨ ਲਈ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਮਰੀਕੀ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰਾਲਾ ਪੈਂਟਾਗਨ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਉੱਚ ਅਧਿਕਾਰੀ ਮਾਈਕਲ ਰੂਬਿਨ ਨੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਇਕ ਲੰਮੀ ਇੰਟਰਵਿਊ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।
ਕੁਝ ਸਤਰਾਂ ਦੇਖੋ, “ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਇਹ ਟਕਰਾਅ ਅੱਤਵਾਦ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਲਈ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਭਾਰਤ ਅੱਤਵਾਦ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਮੈਂ ਸੋਚਦਾ ਸੀ ਕਿ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦੇਣ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਸਮਾਂ ਲਿਆ, ਪਰ ਹੁਣ ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਨੇ ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਕਾਰਵਾਈ ਕੀਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਕਿੰਨੀ ਸਮਰੱਥ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਘਿਰ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣਾ ਚਿਹਰਾ ਬਚਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਪਰ ਆਸਿਫ ਮੁਨੀਰ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਇਕ ਟੋਆ ਪੁੱਟਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਇਕ ਦਿਨ ਇਸ ਵਿਚ ਡਿੱਗ ਜਾਓਗੇ। ਟੋਆ ਪੁੱਟਣਾ ਬੰਦ ਕਰੋ ਅਤੇ ਅੱਗੇ ਵਧੋ।’’
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅੱਤਵਾਦ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਡਾ ਖੂਨ ਵਹਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਇਸ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਕਾਰਵਾਈ ਵੀ ਨਾ ਕਰੀਏ? ਆਖ਼ਿਰਕਾਰ, ਜੋ ਲੋਕ ਤਣਾਅ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਆਵਾਜ਼ ਬੁਲੰਦ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਛਾਤੀਆਂ ਪਿੱਟ ਰਹੇ ਹਨ, ਉਹ ਕੀ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ? ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਇਹੀ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਕਾਰਵਾਈ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਆਪਣੀ ਇੱਜ਼ਤ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਅਸੀਂ ਕੁਝ ਤੇਜ਼ ਅਤੇ ਤੀਬਰ ਹਮਲੇ ਕਰੀਏ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ’ਚ ਦੋਵੇਂ ਦੇਸ਼ ਨਿਊਕਲੀਅਰ ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਵਿਚੋਲਗੀ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕਰਨ।
ਇਸ ਵਾਰ ਭਾਰਤ ਇਕ ਵਿਆਪਕ ਸਰਬਪੱਖੀ ਜਵਾਬੀ ਕਾਰਵਾਈ ਚਲਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਫੌਜੀ ਕਾਰਵਾਈ, ਵਿੱਤੀ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਨਾਕਾਬੰਦੀ, ਤੀਬਰ ਕੂਟਨੀਤਿਕ ਕਾਰਵਾਈਆਂ, ਪਾਣੀ ਦੇ ਹਮਲੇ, ਅੰਦਰੂਨੀ ਏਕਤਾ ਆਦਿ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸ਼ਾਂਤੀ ਲਈ ਸੱਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਏ। ਭਾਰਤ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕੁਦਰਤੀ ਦ੍ਰਿੜ੍ਹ ਇਰਾਦੇ ਅਤੇ ਰਵੱਈਏ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ, ਕੋਈ ਵੀ ਦੇਸ਼ ਸਾਨੂੰ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਜੰਗ ਰੋਕਣ ਲਈ ਉਪਦੇਸ਼ ਨਹੀਂ ਦੇ ਸਕਦਾ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਜਾਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡਾ ਸੰਘਰਸ਼ ਸਵੈ-ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਮਜਬੂਰੀ ਅਧੀਨ ਲੜਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਇਸ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਨਤੀਜਾ ਅਮਰੀਕੀ ਉਪ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਜੇ. ਡੀ. ਵੇਂਸ ਦੇ ਇਕ ਬਿਆਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, ‘‘ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਤਣਾਅ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਅਸੀਂ ਅਜਿਹੀ ਜੰਗ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਨਹੀਂ ਹੋਣ ਜਾ ਰਹੇ ਜੋ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿਚ ਸਾਡਾ ਕੋਈ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਅਤੇ ਜਿਸ ਦਾ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਇਸ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਨਾਲ ਕੋਈ ਲੈਣਾ-ਦੇਣਾ ਨਹੀਂ ਹੈ।’’ ਚੀਨ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਲਈ ਅੰਦਰੂਨੀ ਸਮਰਥਨ ਅਤੇ ਹਮਦਰਦੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਪਰ ਉਹ ਇਸ ਸਮੇਂ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ।
ਭਾਰਤ ਦੀ ਰਣਨੀਤੀ ਉਹੀ ਹੈ ਜੋ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਭਾਵ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਕੁਝ ਵੀ ਕਰੇ, ਸਾਨੂੰ ਉਸ ਦੀ ਫੌਜੀ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਝਟਕਾ ਦੇਣਾ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਆਰਥਿਕ ਤੌਰ ’ਤੇ ਨੁਕਸਾਨ ਝੱਲਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ। ਹੁਣ ਜੇਕਰ ਇਸ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਹਵਾਈ, ਜ਼ਮੀਨੀ ਅਤੇ ਜਲ ਸੈਨਾ ਕੇਂਦਰਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਲਾਹੌਰ, ਰਾਵਲਪਿੰਡੀ ਅਤੇ ਕਰਾਚੀ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਲਈ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ।
-ਅਵਧੇਸ਼ ਕੁਮਾਰ
ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿ ਜੰਗ ਵਿਚਾਲੇ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਆਦੇਸ਼ ; 'ਸਾਈਰਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਤੋਂ ਕਰੋ ਪਰਹੇਜ਼...'
NEXT STORY 
