Fact Check by PTI
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ (ਗੌਰਵ ਲਲਿਤ/ਆਸ਼ੀਸ਼ਾ ਸਿੰਘ ਰਾਜਪੂਤ, ਪੀਟੀਆਈ ਫੈਕਟ ਚੈੱਕ) ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਇਕ ਟੀਵੀ ਚੈਨਲ ਦੀ 3 ਮਿੰਟ 33 ਸੈਕਿੰਡ ਦੀ ਵੀਡੀਓ ਕਲਿੱਪ ਵਾਇਰਲ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਇਹ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਕੇਂਦਰੀ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਨਿਰਮਲਾ ਸੀਤਾਰਮਨ ਇਕ ਸਰਕਾਰੀ ਨਿਵੇਸ਼ ਯੋਜਨਾ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਵੀਡੀਓ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ 21,000 ਰੁਪਏ ਦਾ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਪਹਿਲੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਹੀ 15,00,000 ਰੁਪਏ ਮਿਲ ਜਾਣਗੇ।
ਪੀਟੀਆਈ ਫੈਕਟ ਚੈਕ ਨੇ ਵਾਇਰਲ ਦਾਅਵਾ ਫਰਜ਼ੀ ਪਾਇਆ। ਸਾਡੀ ਜਾਂਚ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਡੀਪਫੇਕ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰੀ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਨਿਰਮਲਾ ਸੀਤਾਰਮਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਿਵੇਸ਼ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਵੀਡੀਓ ਵਿੱਚ ਏਆਈ ਤਕਨੀਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਨਿਰਮਲਾ ਸੀਤਾਰਮਨ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਨਾਲ ਛੇੜਛਾੜ ਕਰਕੇ ਵੌਇਸ ਕਲੋਨਿੰਗ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।
ਦਾਅਵਾ:
ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਫੇਸਬੁੱਕ 'ਤੇ ਇੱਕ ਉਪਭੋਗਤਾ ਨੇ "CNN-News18" ਦੀ ਇੱਕ ਵੀਡੀਓ ਕਲਿੱਪ ਸਾਂਝੀ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਕਿ ਕੇਂਦਰੀ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਨਿਰਮਲਾ ਸੀਤਾਰਮਨ ਨੇ ਇੱਕ ਸਰਕਾਰੀ ਨਿਵੇਸ਼ ਯੋਜਨਾ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਵੀਡੀਓ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ₹21,000 ਦਾ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਨ ਨਾਲ ਪਹਿਲੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ₹15,00,000 ਦਾ ਰਿਟਰਨ ਮਿਲੇਗਾ। ਪੋਸਟ ਦਾ ਲਿੰਕ, ਆਰਕਾਈਵ ਲਿੰਕ ਅਤੇ ਸਕ੍ਰੀਨਸ਼ੌਟ ਇੱਥੇ ਦੇਖੋ।
ਪੜਤਾਲ :
ਵਾਇਰਲ ਦਾਅਵੇ ਦੀ ਸੱਚਾਈ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਲਈ, ਡੈਸਕ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਗੂਗਲ ਲੈਂਸ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਵੀਡੀਓ ਦੇ ਕੀ-ਫ੍ਰੇਮਾਂ ਦੀ ਰਿਵਰਸ ਇਮੇਜ ਖੋਜ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਅਸੀਂ ਸੀਨੀਅਰ ਆਈਪੀਐਸ ਅਧਿਕਾਰੀ ਵੀ.ਸੀ. ਸੱਜਣਰ ਦੀ ਇੱਕ ਐਕਸ ਪੋਸਟ ਪਾਈ ਗਈ, 2 ਮਾਰਚ, 2025 ਨੂੰ, ਵਾਇਰਲ ਵੀਡੀਓ ਨੂੰ ਸਾਂਝਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਉਸਨੇ ਲਿਖਿਆ, “ਦੇਖੋ ਕਿਵੇਂ ਠੱਗਾਂ ਨੇ ਸਾਡੇ ਮਾਣਯੋਗ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ @nsitharaman ਦੇ ਵੀਡੀਓ ਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਨ ਲਈ AI ਦੁਆਰਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਆਵਾਜ਼ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ।
ਨੈੱਟਵਰਕ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦੇ ਕੋਈ ਲਾਭ ਨਹੀਂ ਕਮਾ ਸਕਦਾ - ਇਹ ਕੌੜਾ ਸੱਚ ਹੈ। ਮੈਂ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ ਹੀ MLM ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਲੜ ਰਿਹਾ ਹਾਂ, ਅਤੇ ਹੁਣ AI ਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਅਜਿਹੇ ਧੋਖਾਧੜੀ ਤੋਂ ਬੇਕਸੂਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਹੋਰ ਸੁਚੇਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਜੋ ਵੀ ਤੁਸੀਂ ਔਨਲਾਈਨ ਦੇਖਦੇ ਹੋ ਉਸ 'ਤੇ ਅੰਨ੍ਹੇਵਾਹ ਭਰੋਸਾ ਨਾ ਕਰੋ!” ਪੋਸਟ ਦਾ ਲਿੰਕ ਅਤੇ ਸਕ੍ਰੀਨਸ਼ੌਟ ਇੱਥੇ ਦੇਖੋ।
ਅਗਲੇਰੀ ਜਾਂਚ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਸਾਨੂੰ 1 ਫਰਵਰੀ 2025 ਨੂੰ ਡੀਡੀ ਇੰਡੀਆ ਦੇ ਯੂਟਿਊਬ ਚੈਨਲ 'ਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਨਿਰਮਲਾ ਸੀਤਾਰਮਨ ਦਾ ਅਸਲੀ ਵੀਡੀਓ ਮਿਲਿਆ। ਅਸੀਂ 49 ਮਿੰਟ 44 ਸੈਕਿੰਡ ਦੀ ਇਸ ਪ੍ਰੈਸ ਕਾਨਫਰੰਸ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਸੁਣਿਆ, ਪਰ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਨਿਰਮਲਾ ਸੀਤਾਰਮਨ ਨੇ ਕਿਤੇ ਵੀ ਕਿਸੇ ਨਿਵੇਸ਼ ਜਾਂ ਵਪਾਰਕ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਸਾਡੀ ਜਾਂਚ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਹੈ ਕਿ ਵਾਇਰਲ ਵੀਡੀਓ ਨੂੰ ਐਡਿਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਝੂਠੇ ਦਾਅਵਿਆਂ ਨਾਲ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪੋਸਟ ਦਾ ਲਿੰਕ ਅਤੇ ਸਕ੍ਰੀਨਸ਼ੌਟ ਇੱਥੇ ਦੇਖੋ।
ਜਾਂਚ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਸਾਨੂੰ 1 ਫਰਵਰੀ 2025 ਨੂੰ "THE HINDU" ਦੇ ਯੂਟਿਊਬ ਚੈਨਲ 'ਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਇੱਕ ਸਮਾਨ ਰਿਪੋਰਟ ਮਿਲੀ, ਜਿੱਥੇ ਕਿਤੇ ਵੀ ਨਿਵੇਸ਼ ਜਾਂ ਵਪਾਰਕ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਦਾ ਕੋਈ ਜ਼ਿਕਰ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਪੋਸਟ ਦਾ ਲਿੰਕ ਅਤੇ ਸਕ੍ਰੀਨਸ਼ੌਟ ਇੱਥੇ ਦੇਖੋ।
ਅਸੀਂ ਨਿਰਮਲਾ ਸੀਤਾਰਮਨ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਦੀ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕਤਾ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਲਈ AI ਟੂਲ ਰਿਸੈਮਬਲ ਡਿਟੈਕਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ। ਸਕੈਨਿੰਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਤੀਜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਵਾਇਰਲ ਆਡੀਓ ਨੂੰ ਸੰਪਾਦਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਹੇਠਾਂ ਦੇਖੋ ਨਤੀਜਾ ਅਤੇ ਲਿੰਕ।
ਜਾਂਚ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਹੋਰ ਡਿਟੈਕਟਰ ਟੂਲ, ਇਲੈਵਨਲੈਬਸ ਨੂੰ ਸਕੈਨ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਉੱਥੇ ਮਿਲੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਵਾਇਰਲ ਆਡੀਓ 97% ਸੰਪਾਦਿਤ ਹੈ। ਹੇਠਾਂ ਦੇਖੋ ਨਤੀਜਾ ਅਤੇ ਲਿੰਕ।
ਸਾਡੀ ਜਾਂਚ ਤੋਂ ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਡੀਪਫੇਕ ਤਕਨੀਕ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਬਣਾਈ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰੀ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਨਿਰਮਲਾ ਸੀਤਾਰਮਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਿਵੇਸ਼ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਦਾਅਵਾ
ਨਿਰਮਲਾ ਸੀਤਾਰਮਨ ਨੇ ਨਿਵੇਸ਼ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ।
ਤੱਥ
ਪੀਟੀਆਈ ਫੈਕਟ ਚੈਕ ਨੇ ਵਾਇਰਲ ਦਾਅਵਾ ਫਰਜ਼ੀ ਪਾਇਆ।
ਸਿੱਟਾ
ਸਾਡੀ ਜਾਂਚ ਤੋਂ ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਡੀਪਫੇਕ ਤਕਨੀਕ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਬਣਾਈ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰੀ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਨਿਰਮਲਾ ਸੀਤਾਰਮਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਿਵੇਸ਼ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਵੀਡੀਓ ਵਿੱਚ ਏਆਈ ਤਕਨੀਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਨਿਰਮਲਾ ਸੀਤਾਰਮਨ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਨਾਲ ਛੇੜਛਾੜ ਕਰਕੇ ਵੌਇਸ ਕਲੋਨਿੰਗ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।
(Disclaimer: ਇਹ ਫੈਕਟ ਚੈੱਕ ਮੂਲ ਤੌਰ 'ਤੇ PTI ਵੱਲੋਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ Shakti Collective ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ‘ਜਗ ਬਾਣੀ’ ਨੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ।)
ਕਰਤੱਬ ਦਿਖਾਉਂਦੇ ਬੱਚੇ ਦਾ ਵੀਡੀਓ RSS ਦੇ ਹੈੱਡ ਟੀਚਰ ਚੁਣੇ ਜਾਣ ਦੇ ਗ਼ਲਤ ਦਾਅਵੇ ਨਾਲ ਵਾਇਰਲ
NEXT STORY 
