ਨੈਸ਼ਨਲ ਡੈਸਕ - ਭਾਰਤ ਦੇ ਕਈ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਗਿਲਾਸ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਬੂੰਦਾਂ ਜ਼ਮੀਨ ‘ਤੇ ਛਿੜਕਣ ਦਾ ਰਿਵਾਜ ਅੱਜ ਵੀ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਦਿਲਚਸਪ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਪਰੰਪਰਾ ਕੇਵਲ ਭਾਰਤ ਤੱਕ ਸੀਮਿਤ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰਸਮ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰਥਾ ਨੂੰ ‘ਲਾਈਬੇਸ਼ਨ’ (Libation) ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਕਿਵੇਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਇਹ ਪਰੰਪਰਾ?
ਕੈਂਬ੍ਰਿਜ ਡਿਕਸ਼ਨਰੀ ਅਨੁਸਾਰ, ਕਿਸੇ ਦੇਵਤਾ ਜਾਂ ਮਰਹੂਮ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿੱਚ ਪੇਅ ਨੂੰ ਛਿੜਕਣਾ ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਪੀਣਾ “ਲਾਈਬੇਸ਼ਨ” ਕਹਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇਹ ਰਿਵਾਜ ਭੈਰਵ ਨਾਥ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਕਥਾਵਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਭੈਰਵ ਨਾਥ ਗੋਰਖਨਾਥ ਦੇ ਚੇਲੇ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤਾਂਤਰਿਕ ਸਿੱਧੀਆਂ ‘ਤੇ ਕਾਬੂ ਹਾਸਲ ਸੀ। ਲੋਕ ਮੰਨਦੇ ਸਨ ਕਿ ਸ਼ਰਾਬ ਦੀਆਂ ਬੂੰਦਾਂ ਭੈਰਵ ਨਾਥ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਕਰਕੇ ਉਹ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਬੁਰੀ ਤਾਕਤਾਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਸੇ ਕਾਰਣ ਇਹ ਰਸਮ ਹੌਲੇ-ਹੌਲੇ ਲੋਕ ਜੀਵਨ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਗਈ।
ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਹੋਰ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹੈ ਇਹ ਰਿਵਾਜ
ਮਿਸਰ, ਯੂਨਾਨ, ਰੋਮ, ਕਿਊਬਾ ਅਤੇ ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸ਼ਰਾਬ ਛਿੜਕਣ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਕਿਊਬਾ ਤੇ ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ ਵਿੱਚ ਇਸ ਰਸਮ ਨੂੰ “ਪੈਰਾ ਲੋਸ ਸਾਂਤੋਸ” ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ “ਸੰਤਾਂ ਲਈ ਸ਼ਰਾਬ ਦਾ ਹਿੱਸਾ”। ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ “ਪੈਰਾ ਸਾ ਯਾਵਾ” ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ “ਸ਼ਰਾਬ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸ਼ੈਤਾਨ ਲਈ”। ਕਈ ਸਥਾਨਾਂ ‘ਤੇ ਇਹ ਮਰਹੂਮ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਬੁਰੀ ਨਜ਼ਰ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਦੀ ਮੰਨਤਾ
ਕਈ ਲੋਕ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸ਼ਰਾਬ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਬੂੰਦਾਂ ਜ਼ਮੀਨ ‘ਤੇ ਛਿੜਕਣ ਨਾਲ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਉਰਜਾ ਦੂਰ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਬੁਰੀ ਨਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦੀ। ਕਈ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਆਦਤ ਪਿਢ਼ੀ ਦਰ ਪਿਢ਼ੀ ਚਲੀ ਆ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਅਜੇ ਵੀ ਇਸਨੂੰ ਇੱਕ ਰਵਾਇਤੀ ਰਸਮ ਵਜੋਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਮੰਗਲਵਾਰ ਤੇ ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਛੁੱਟੀ ਦਾ ਐਲਾਨ, ਜਾਣੋ ਕਿਉਂ ਬੰਦ ਰਹਿਣਗੇ ਸਕੂਲ-ਦਫ਼ਤਰ ?
NEXT STORY 
