ਜਲੰਧਰ (ਬਿਊਰੋ) : ਦੀਵਾਲੀ ਤੋਂ 2 ਦਿਨ ਬਾਅਦ ਭਾਈ ਦੂਜ ਤਿਉਹਾਰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਯਮਦੂਜ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਭਰਾ ਭੈਣ ਦੇ ਪਵਿੱਤਰ ਪ੍ਰੇਮ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਭਰ 'ਚ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰੇਮ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ਦਾ ਰੱਖੜੀ ਜਿੰਨਾ ਹੀ ਮਹੱਤਵ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਾਰੀ ਭਾਈ ਦੂਜ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ 6 ਨਵੰਬਰ ਦਿਨ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਰਿਵਾਜ਼ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਸ ਦਿਨ ਭਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਭੈਣਾਂ ਦੇ ਘਰ ਜਾਣਾ ਅਤੇ ਭੈਣਾਂ ਦੇ ਹੱਥੋਂ ਤਿਲਕ ਲਗਵਾ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੱਥ ਦੀ ਰੋਟੀ ਖਾਣੀ ਸ਼ੁਭ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਭੈਣਾਂ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਦੇ ਮੱਥੇ 'ਤੇ ਤਿਲਕ ਲਗਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਲੰਮੀ ਉਮਰ ਦੀ ਇੱਛਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਭੈਣ-ਭਰਾਵਾਂ (Brother-Sister) ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਭਰ ਯਮਰਾਜ ਦਾ ਡਰ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦਾ ਪਰ ਅੱਜ ਦੇ ਦੌਰ 'ਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਤਿਲਕ ਲਗਾਉਣ ਅਤੇ ਕਰਵਾਉਣ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਵਾਸਤੂ ਮੁਤਾਬਕ ਤਿਲਕ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਦਾ ਮੂੰਹ ਕਿਸ ਦਿਸ਼ਾ 'ਚ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਆਓ ਅੱਜ ਦੱਸਦੇ ਹਾਂ।
ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਭਾਈ ਦੂਜ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਤਿਲਕ ਦੇ ਸਮੇਂ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਕਿਸ ਦਿਸ਼ਾ ਵੱਲ ਮੂੰਹ ਕਰਕੇ ਬੈਠਣ। ਨਾਲ ਹੀ ਬੈਠ ਕੇ ਤਿਲਕ ਕਿਵੇਂ ਅਤੇ ਕਿੱਥੇ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਇੰਝ ਲਗਾਓ ਭਰਾ ਦੇ ਤਿਲਕ
ਭਾਈ ਦੂਜ 'ਤੇ ਤਿਲਕ ਲਗਾਉਣ ਲਈ ਸੋਫੇ, ਕੁਰਸੀ, ਬੀਨ ਬੈਗ ਅਤੇ ਬਿਸਤਰੇ ਦੀ ਬਜਾਏ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਚੌਰਸ ਰੱਖ ਕੇ ਅਤੇ ਉਸ 'ਤੇ ਬੈਠ ਕੇ ਤਿਲਕ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਭ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਭੈਣਾਂ ਤਿਲਕ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਟੇ ਜਾਂ ਗੋਬਰ ਨਾਲ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਇੱਕ ਚੌਕੀ ਬਣਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਚੌਕੀ ਬਣਾਉਂਦੇ ਸਮੇਂ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖੋ ਕਿ ਵਰਗ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰੱਖਿਆ ਜਾਵੇ ਕਿ ਬੈਠਣ ਸਮੇਂ ਭਰਾ ਦਾ ਮੂੰਹ ਉੱਤਰ ਜਾਂ ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮ ਦਿਸ਼ਾ ਵੱਲ ਹੋਵੇ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਭੈਣ ਦਾ ਮੂੰਹ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬ ਜਾਂ ਪੂਰਬ ਦਿਸ਼ਾ ਵੱਲ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚੌਕੀ 'ਤੇ ਲੱਕੜ ਦੀ ਸੋਟੀ ਰੱਖੋ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਉਸ 'ਤੇ ਬਿਠਾਓ। ਫਿਰ ਭੈਣਾਂ ਆਪ ਵੀ ਕਿਸੇ ਆਸਣ ਜਾਂ ਚਟਾਈ 'ਤੇ ਬੈਠ ਕੇ ਭਰਾ ਦੇ ਮੱਥੇ 'ਤੇ ਤਿਲਕ ਲਗਾਉਣ, ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਰਾ ਦੇ ਹੱਥ 'ਚ ਕਲਵਾ ਬੰਨ੍ਹਣ। ਫਿਰ ਦੀਵਾ ਜਗਾ ਕੇ ਭਰਾ ਦੀ ਆਰਤੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਮਠਿਆਈ ਚੜ੍ਹਾ ਕੇ ਭਰਾ ਦੀ ਲੰਬੀ ਉਮਰ ਦੀ ਅਰਦਾਸ ਕੀਤੀ।
ਤਿਲਕ ਲਗਾਉਂਦੇ ਸਮੇਂ ਜ਼ਰੂਰ ਰੱਖੋ ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ -
1. ਤਿਲਕ ਲਗਾਉਣ ਵੇਲੇ ਭਰਾ ਜਾਂ ਭੈਣ ਨੂੰ ਕਾਲੇ ਰੰਗ ਦੇ ਕੱਪੜੇ ਨਹੀਂ ਪਾਉਣੇ ਚਾਹੀਦੇ।
2. ਕਿਸੇ ਵੀ ਗੱਲ 'ਤੇ ਆਪਸ 'ਚ ਬਹਿਸ ਜਾਂ ਝਗੜਾ ਨਾ ਕਰੋ, ਨਾਲ ਹੀ ਘਰ 'ਚ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਬਣਾਈ ਰੱਖੋ।
3. ਹੋ ਸਕੇ ਤਾਂ ਭੈਣਾਂ ਨੂੰ ਤਿਲਕ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵਰਤ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਤਿਲਕ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਕੁਝ ਖਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਪੂਜਾ ਵਾਲੀ ਥਾਲੀ 'ਚ ਰੱਖੋ ਇਹ ਚੀਜ਼ਾਂ
ਭਾਈ ਦੂਜ ਦੀ ਥਾਲੀ 'ਚ 5 ਪਾਨ ਦੇ ਪੱਤੇ, ਸੁਪਾਰੀ ਅਤੇ ਚਾਂਦੀ ਦਾ ਸਿੱਕਾ ਜ਼ਰੂਰ ਰੱਖੋ। ਤਿਲਕ ਭੇਟ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਨੂੰ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਪਾਣੀ ਛਿੜਕ ਕੇ ਅਰਪਣ ਕਰੋ ਅਤੇ ਭਰਾ ਦੀ ਲੰਬੀ ਉਮਰ ਦੀ ਕਾਮਨਾ ਕਰੋ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਥਾਲੀ 'ਚ ਸਿੰਦੂਰ, ਫੁੱਲ, ਚਾਵਲ ਦੇ ਦਾਣੇ, ਨਾਰਿਅਲ ਅਤੇ ਮਠਿਆਈ ਵੀ ਰੱਖੋ।
ਕਿਵੇਂ ਮਨਾਉਣ ਭੈਣਾਂ ਭਾਈ ਦੂਜ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ
ਇਸ ਦਿਨ ਕੀਤੇ ਗਏ ਇਸ਼ਨਾਨ, ਦਾਨ ਅਤੇ ਚੰਗੇ ਕਰਮਾਂ ਦਾ ਫਲ ਕਈ ਗੁਣਾ ਵੱਧ ਹੈ ਪਰ ਭਾਈ ਦੂਜ ਨੂੰ ਯਮੁਨਾ ਨਦੀ 'ਚ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਨ ਦਾ ਵੱਡਾ ਮਹੱਤਵ ਹੈ। ਭੈਣਾਂ ਪਵਿੱਤਰ ਜਲ 'ਚ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਰਕੰਡੇਏ, ਬਲੀ, ਹਨੂਮਾਨ, ਵਭੀਸ਼ਨ, ਕ੍ਰਿਪਾਚਾਰੀਆ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ੂਰਾਮ ਜੀ ਆਦਿ ਅੱਠ ਚਿਰੰਜੀਵੀਆਂ ਦਾ ਵਿਧੀ ਅਨੁਸਾਰ ਪੂਜਾ ਕਰਨ, ਬਾਅਦ 'ਚ ਭਰਾ ਦੇ ਮੱਥੇ 'ਤੇ ਟਿੱਕਾ ਲਗਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਸੂਰਜ, ਚੰਦਰਮਾ, ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਦੇਵਤਾਵਾਂ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਸੁਖ ਸਾਂਦ ਲਈ ਪ੍ਰਾਥਨਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਕਿਰਤ ਦੇ ਦੇਵਤਾ-ਵਿਸ਼ਵਕਰਮਾ
NEXT STORY 
