Jagbani

helo

Jagbani.in

ਸਾਨੂੰ ਦੁੱਖ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ opt-out ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹੋ।

ਪਰ ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਗਲਤੀ ਨਾਲ ''Block'' ਸਿਲੈਕਟ ਕੀਤਾ ਸੀ ਜਾਂ ਫਿਰ ਭਵਿੱਖ 'ਚ ਤੁਸੀਂ ਨੋਟਿਫਿਕੇਸ਼ਨ ਪਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਥੱਲੇ ਦਿੱਤੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਪਾਲਨ ਕਰੋ।

  • ਇੱਥੇ ਜਾਓ Chrome>Setting>Content Settings
  • ਇੱਥੇ ਕਲਿਕ ਕਰੋ Content Settings> Notification>Manage Exception
  • "https://www.punjabkesri.in:443" ਦੇ ਲਈ Allow ਚੁਣੋ।
  • ਆਪਣੇ ਬ੍ਰਾਉਜ਼ਰ ਦੀ Cookies ਨੂੰ Clear ਕਰੋ।
  • ਪੇਜ ਨੂੰ ਰਿਫ੍ਰੈਸ਼( Refresh) ਕਰੋ।
Got it
  • JagbaniKesari TvJagbani Epaper
  • Top News

    THU, JUL 10, 2025

    5:18:12 PM

  • plane crash

    ਹਵਾ 'ਚ ਹੋਈ 2 ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੀ ਟੱਕਰ, ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਾਰੇ...

  • marriage the bride along with her uncle

    ਫੁੱਫੜ ਦੇ ਪਿਆਰ 'ਚ ਅੰਨੀ ਹੋਈ ਭਤੀਜੀ ਰੋਜ਼ ਭੇਜਦੀ...

  • every punjabi will get health insurance worth rs 10 lakhs

    ਹਰ ਪੰਜਾਬੀ ਨੂੰ ਮਿਲੇਗਾ 10 ਲੱਖ ਦਾ ਹੈਲਥ...

  • big relief to election commission from supreme court

    ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਨੂੰ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਰਾਹਤ,...

browse

  • ਪੰਜਾਬ
  • ਦੇਸ਼
    • ਦਿੱਲੀ
    • ਹਰਿਆਣਾ
    • ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ
    • ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼
    • ਹੋਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼
  • ਵਿਦੇਸ਼
    • ਕੈਨੇਡਾ
    • ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ
    • ਪਾਕਿਸਤਾਨ
    • ਅਮਰੀਕਾ
    • ਇਟਲੀ
    • ਇੰਗਲੈਂਡ
    • ਹੋਰ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਖਬਰਾਂ
  • ਦੋਆਬਾ
    • ਜਲੰਧਰ
    • ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ
    • ਕਪੂਰਥਲਾ-ਫਗਵਾੜਾ
    • ਰੂਪਨਗਰ-ਨਵਾਂਸ਼ਹਿਰ
  • ਮਾਝਾ
    • ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ
    • ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ
    • ਤਰਨਤਾਰਨ
  • ਮਾਲਵਾ
    • ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ
    • ਲੁਧਿਆਣਾ-ਖੰਨਾ
    • ਪਟਿਆਲਾ
    • ਮੋਗਾ
    • ਸੰਗਰੂਰ-ਬਰਨਾਲਾ
    • ਬਠਿੰਡਾ-ਮਾਨਸਾ
    • ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ-ਫਾਜ਼ਿਲਕਾ
    • ਫਰੀਦਕੋਟ-ਮੁਕਤਸਰ
  • ਤੜਕਾ ਪੰਜਾਬੀ
    • ਪਾਰਟੀਜ਼
    • ਪਾਲੀਵੁੱਡ
    • ਬਾਲੀਵੁੱਡ
    • ਪੌਪ ਕੌਨ
    • ਟੀਵੀ
    • ਰੂ-ਬ-ਰੂ
    • ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਯਾਦਾ
    • ਮੂਵੀ ਟਰੇਲਰਜ਼
  • ਖੇਡ
    • ਕ੍ਰਿਕਟ
    • ਫੁੱਟਬਾਲ
    • ਟੈਨਿਸ
    • ਹੋਰ ਖੇਡ ਖਬਰਾਂ
  • ਵਪਾਰ
    • ਨਿਵੇਸ਼
    • ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ
    • ਸ਼ੇਅਰ ਬਾਜ਼ਾਰ
    • ਵਪਾਰ ਗਿਆਨ
  • ਅੱਜ ਦਾ ਹੁਕਮਨਾਮਾ
  • ਗੈਜੇਟ
    • ਆਟੋਮੋਬਾਇਲ
    • ਤਕਨਾਲੋਜੀ
    • ਮੋਬਾਈਲ
    • ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਨਿਕਸ
    • ਐੱਪਸ
    • ਟੈਲੀਕਾਮ
  • ਦਰਸ਼ਨ ਟੀ.ਵੀ.
  • ਸਿਹਤ
  • ਅਜਬ ਗਜਬ
  • Home
  • ਤੜਕਾ ਪੰਜਾਬੀ
  • ਦੇਸ਼
  • ਵਿਦੇਸ਼
  • ਖੇਡ
  • ਵਪਾਰ
  • ਧਰਮ
  • Google Play Store
  • Apple Store
  • E-Paper
  • Kesari TV
  • Navodaya Times
  • Jagbani Website
  • JB E-Paper

ਪੰਜਾਬ

  • ਦੋਆਬਾ
  • ਮਾਝਾ
  • ਮਾਲਵਾ

ਮਨੋਰੰਜਨ

  • ਬਾਲੀਵੁੱਡ
  • ਪਾਲੀਵੁੱਡ
  • ਟੀਵੀ
  • ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਯਾਦਾ
  • ਪਾਰਟੀਜ਼
  • ਪੌਪ ਕੌਨ
  • ਰੂ-ਬ-ਰੂ
  • ਮੂਵੀ ਟਰੇਲਰਜ਼

Photos

  • Home
  • ਮਨੋਰੰਜਨ
  • ਖੇਡ
  • ਦੇਸ਼

Videos

  • Home
  • Latest News 2023
  • Aaj Ka Mudda
  • 22 Districts 22 News
  • Job Junction
  • Most Viewed Videos
  • Janta Di Sath
  • Siasi-te-Siasat
  • Religious
  • Punjabi Stars Interview
  • Home
  • Meri Awaz Suno News
  • Jalandhar
  • 1947 ਹਿਜਰਤਨਾਮਾ 43 : ਪਿੰਡ ਬਜੂਹਾ ਖੁਰਦ-ਨਕੋਦਰ 47 ਦੇ ਆਰ-ਪਾਰ

MERI AWAZ SUNO News Punjabi(ਨਜ਼ਰੀਆ)

1947 ਹਿਜਰਤਨਾਮਾ 43 : ਪਿੰਡ ਬਜੂਹਾ ਖੁਰਦ-ਨਕੋਦਰ 47 ਦੇ ਆਰ-ਪਾਰ

  • Edited By Rajwinder Kaur,
  • Updated: 29 Nov, 2020 04:17 PM
Jalandhar
hijratnama village bajuha khurd nakodar
  • Share
    • Facebook
    • Tumblr
    • Linkedin
    • Twitter
  • Comment

ਪਿੰਡ ਦੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦੀ ਜ਼ੁਬਾਨੀ

(1) " ਮੈਂ ਕਰਤਾਰ ਚੰਦ ਵਲਦ ਬਸੰਤ ਰਾਮ ਪਿੰਡ ਬਜੂਹਾ ਖੁਰਦ ਤੋਂ ਬੋਲਦਾ ਪਿਆ। 1947 ਸਮੇਂ ਸਾਡਾ ਪਿੰਡ ਬਜੂਹਾ ਖੁਰਦ, ਅਤੇ ਗੁਆਂਢੀ ਪਿੰਡਾਂ ਚੱਕ ਵੇਂਡਲ, ਬਜੂਹਾ ਕਲਾਂ ਅਤੇ ਪੰਡੋਰੀ ਰਾਜਪੂਤਾਂ ਪਿੰਡ ਮੁਸਲਿਮ ਬਹੁ ਵਸੋਂ ਵਾਲੇ ਪਿੰਡ ਸਨ। ਵੇਂਡਲ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਕੁਝ ਘਰ ਜੱਟ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਸਨ ਤੇ ਬਾਕੀਆਂ ਵਿਚ ਨਾਂਹ ਦੇ ਬਰਾਬਰ । ਕਿੱਤਿਆਂ ਦੇ ਅਧਾਰਤ ਬਾਕੀ ਬਰਾਦਰੀਆਂ ਦੇ ਕੋਈ 30-30, 40-40 ਘਰ ਸਨ। ਬਜੂਹਾ ਖੁਰਦ ਵਿੱਚ ਰੌਲਿਆਂ ਸਮੇਂ ਮੁਸਲਮਾਨਾ ਵਿਚ ਮਨਸਬਦਾਰ ਉਰਫ਼ ਮਣਸੋ ਚੌਧਰੀ, ਨਕਸ਼ ਬੰਦ ਲੰਬੜਦਾਰ, ਗੁਲਾਮ ਮੁਹੰਮਦ ਉਰਫ਼ ਗਾਮਾ ਲੰਬੜ, ਦਿੱਤੇ ਖਾਨ ਰਾਜਪੂਤ ਲੰਬੜ ਅਤੇ ਸ਼ੇਰ ਮੁਹੰਮਦ ਖਾਨ ਪਹਿਲਵਾਨ ਵਗੈਰਾ ਪਿੰਡ ਦੇ ਚੌਧਰੀਆਂ ਵਿਚ ਸ਼ੁਮਾਰ ਸਨ। ਹੋਰ ਬੂਟੇ ਖਾਨ, ਭੂਣੀ ਦਾ ਗਾਮਾ ਮੱਖੀ, ਬੂਟਾ ਚੌਧਰੀ, ਉਮਰਦੀਨ ਚੌਧਰੀ, ਮੁਹੰਮਦ ਦੀਨ ਨਾਈ, ਆਜ਼ਾਦ ਮੁਹੰਮਦ, ਸਰਦਾਰ ਮੁਹੰਮਦ, ਰਸ਼ੀਦ ਮੁਹੰਮਦ, ਨਿਆਮਤ ਅਲੀ, ਨੂਰਦੀਨ, ਮੁਹੰਮਦ ਦੀਨ  ਅਤੇ ਹਸਨ ਵਗੈਰਾ ਮੇਰੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਹਨ।

ਰੌਲਿਆਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲੇ ਇਸ ਪਿੰਡ ਦੇ, ਜੋ ਪੁਰਾਣੇ ਪੱਕੇ ਗ਼ੈਰ ਮੁਸਲਿਮ ਵਾਸੂ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸੂਦਾਂ ਦਾ ਟੱਬਰ ਦੇ ਖੁਸ਼ੀਆ ਵਲਦ ਗੇਂਦਾਂ ਰਾਮ, ਗੇਂਦਾ ਰਾਮ ਦਾ ਛੋਟਾ ਭਰਾ ਗੁਰਦਿੱਤਾ, ਨਿਰੰਜੀ, ਜੋ ਰਾਸ਼ਨ ਦਾ ਸਰਕਾਰੀ ਡੀਪੂ ਚਲਾਇਆ ਕਰਦਾ ਸੀ, ਮਾਸਟਰ ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮ, ਰੂਪ ਲਾਲ ਅਤੇ ਗੁਰਦਿੱਤਾ ਵਲਦ ਬਾਈ ਵਗੈਰਾ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਹਨ। ਤਰਖਾਣਾ/ਲੁਹਾਰਾਂ ਵਿਚ ਸੋਹਣ ਪੁੱਤਰ ਮੁਣਸ਼ੀ, ਜਿਸ ਦਾ ਲਾਣਾ ਹੁਣ ਤੀਕ ਇਥੇ ਹੀ ਵਾਸ ਕਰਦੈ, ਲਾਲ ਚੰਦ ਪੁੱਤਰ ਨਗੀਨਾ ਅਤੇ ਦੌਲਤੀ ਵਗੈਰਾ, ਇਹ ਦੋਹੇਂ ਪਰਿਵਾਰ ਬਾਅਦ ’ਚ ਦੇਹਰਾਦੂਨ ਆਬਾਦ ਹੋ ਗਏ। ਬਾਲਮੀਕ ਭਾਈਚਾਰੇ ’ਚੋਂ ਰਾਧਾ ਰਾਮ, ਮੀਂਹ ਮੱਲ, ਫਕੀਰੀਆ, ਬਹੂ ਰਾਮ ਸੇਵਾਦਾਰ, ਮਹਿੰਗਾ, ਜਗਤ ਰਾਮ ਵਗੈਰਾ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਹਨ।

ਆਦਿ ਧਰਮੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ’ਚੋਂ ਰੁਲੀਆ ਰਾਮ,ਬਾਬਾ ਪੋਲੋ, ਰੱਖਾ ਰਾਮ, ਮਈਆ, ਬੰਤਾ ਅਤੇ ਗਾਹੀਆ, ਮਾਹੀਆ, ਸ਼ਾਮਾ ਪੁੱਤਰਾਨ ਮੀਹਾਂ ਵਲਦ ਬਿੱਲਾ ਵਗੈਰਾ ਦੇ ਟੱਬਰ। ਘੁਮਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਭੋਲਾ ਬੁਰਾ, ਮਈਆ, ਛੱਜੂ ਅਤੇ ਬੂਟਾ ਵਗੈਰਾ ਦੇ ਟੱਬਰ ਸ਼ੁਮਾਰ ਨੇ। ਸੈਂਸੀਆਂ ਵਿਚੋਂ ਬਾਬਾ ਅਰੂੜ, ਮੀਂਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਖੋਂ ਆਰੀ ਜਵਾਲਾ, ਈਸਰ, ਸੰਤਾ ਅਤੇ ਧਰਮਾ ਦੇ ਟੱਬਰ ਸਨ। ਮੁਸਲਿਮ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਮੁਹੱਬਤ ਸੀ। ਆਂਡ-ਗੁਆਂਢ ਪਿੰਡਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਬਰਾਬਰ ਦਾ ਸਹਿਚਾਰਾ ਸੀ ਤੇ ਜਦ ਰੌਲੇ ਪਏ ਤਾਂ ਮੁਸਲਿਮਾ ਨੇ ਵੀ ਹਿਜਰਤ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਬਜੂਹਾ ਰੌਲਾ ਪੈ ਜਾਣਾ ਕਿ ਚਾਨੀਆਂ ਵਾਲੇ ਹੱਲਾ ਕਰਨ ਆ ਚੜ੍ਹੇ ਤੇ ਚਾਨੀਆਂ ਰੌਲਾ ਪੈ ਜਾਣਾ ਕਿ ਬਜੂਹਾ ਵਾਲੇ ਆ ਗਏ। ਕਈ ਮੁਸਲਮਾਨਾ ਹਥਿਆਰ ਲੈ ਕੋਠਿਆਂ ’ਤੇ ਚੜ੍ਹ ਜਾਣਾ ਅਤੇ ਕਈਆਂ ਡਰਦਿਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਵਿਚ ਵੜ ਜਾਣਾ ਪਰ ਹਮਲਾ ਕਿਸੇ ਵੀ ਨਾ ਕੀਤਾ। ਬਾਹਰ ਕਿਧਰੇ 'ਕੱਲਾ ਦੁਕੱਲਾ ਕਿਸੇ ਵਿਰੋਧੀ ਦੇ ਅੜਿੱਕੇ ਆ ਜਾਂਦਾ ਤਾਂ ਵਾਰ ਕਰ ਜਾਂਦੇ। ਮੁਸਲਮਾਨ ਪਿੰਡ ਛੱਡਣ ਵੇਲੇ ਜਾਰ ਜਾਰ ਰੋਏ।

ਬੇਈਂ ਪਾਰ ਪਰਤਾਪ ਪੁਰੇ 35 ਪਿੰਡਾਂ ਦਾ ਕੈਂਪ ਲੱਗਾ ਸੀ, ਸੋ ਉਹ ਉਥੇ ਚਲੇ ਗਏ। ਦੂਜੇ ਤੀਜੇ ਦਿਨ ਦੋ ਮੁਸਲਮਾਨ ਨੂਰਦੀਨ ਅਤੇ ਮੁਹੰਮਦ ਦੀਨ (ਇਸ ਦੀਆਂ ਦੋ ਪਤਨੀਆਂ ਸਨ। ਜਗਰਾਲ ਰੋਡ ਟਿੱਬੇ ’ਤੇ ਖੂਹ ਸੀ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮੂੰਗਫਲੀ ਅਤੇ ਮੋਠ ਬੀਜਿਆ ਕਰਦਾ ਸੀ, ਉਹ) ਟਿੱਬੇ ਵਾਲੇ ਖੂਹ ਤੋਂ ਰਹਿ ਗਿਆ ਛੋਟਾ ਸੰਦੂਕ ਲੈਣ ਆਏ (ਇਹ ਖੂਹ ਰੌਲਿਆਂ ਉਪਰੰਤ ਸੰਤੋਖ ਸਿੰਘ ਗੁੜੇ ਨੂੰ ਅਲਾਟ ਹੋਇਆ) ਸੰਦੂਕ ਸਿਰ ’ਤੇ ਚੁੱਕੀ ਵਾਪਸ  ਜਾਂਦਿਆਂ ਨੂੰ, ਲੁੱਟ ਖੋਹ ਕਰਦੇ ਫਿਰਦੇ ਇਕ ਟੋਲੇ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ’ਚੋਂ ਨੂਰਦੀਨ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਮੁਹੰਮਦ ਦੀਨ ਭੱਜ ਨਿੱਕਲਿਆ। ਬਚ ਗਏ ਨੇ ਕੈਂਪ ਵਿੱਚ ਜਾ ਕੇ ਇਤਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ।

PunjabKesari

ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਮੁਹੰਮਦ ਦੀਨ ਕੈਂਪ ’ਚੋਂ 25-30 ਮੁਸਲਮਾਨਾ ਦਾ ਜਥਾ ਗੁਹੀਰਾਂ ਪੁਲ ਵੰਨੀਓਂ ਲੈ ਕੇ ਬਦਲਾ ਲੈਣ ਦੀ ਨੀਅਤ ਨਾਲ ਪਿੰਡ ਵਾਪਸ ਪਰਤਿਆ। ਤਦੋਂ ਉਸ ਵਕਤ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਸਮਾਨ ਲੁੱਟਣ ਦੀ ਨੀਅਤ ਨਾਲ ਪਿੰਡ ਪਹੁੰਚੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਲੋਕ ਗੱਡੇ ਛੱਡ ਕੇ ਨੱਠ ਤੁਰੇ। ਇੱਕਾ ਦੁੱਕਾ ਹੱਥ ਆਏ ਬੰਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮਾਰ ਵੀ ਦਿੱਤੇ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਮਰ ਗਿਆਂ ਵਿਚ ਖਿਆਲ ਐ ਕਿ ਦੋ ਚੱਕਾਂ ਦੇ ਨਾਈ/ਝੀਰ ਅਤੇ ਇਕ ਵੇਂਡਲ ਦਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਲੋਂ ਛੱਡੇ ਸਮਾਨ ਸਮੇਤ 8 ਗੱਡੇ, ਉਹ ਹੱਕ ਕੇ ਕੈਂਪ ਨੂੰ ਲੈ ਤੁਰੇ। ਜਾਂਦਿਆਂ ਫਿਰ ਉਹ ਧਾਹਾਂ ਮਾਰ-ਮਾਰ ਰੋਏ, ਵੱਡੇ ਰੋਜੇ ਮੱਥਾ ਟੇਕ ਕੇ ਵੀ ਗਏ। ਦੋ ਕੁ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਕੁੱਝ ਮੁਸਲਿਮ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਆਜ਼ਾਦ ਮੁਹੰਮਦ, ਹਸਨ, ਸਰਦਾਰ ਮੁਹੰਮਦ, ਰਸ਼ੀਦ ਮੁਹੰਮਦ, ਨਿਆਮਤ ਅਲੀ ਅਤੇ ਗਾਮਾ ਲੰਬੜ ਵਗੈਰਾ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ, ਮਿਲਣ ਲਈ ਪਿੰਡ ਆਏ। ਉਹ ਤਦੋਂ ਚੱਕ -2 ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਲਾਇਲਪੁਰ ਵਿਚ ਆਬਾਦ ਹੋ ਗਏ।

ਪਿੰਡ ਛੱਡ ਗਏ ਮੁਸਲਿਮ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦਾ ਖੱਪਾ ਭਰਨ ਲਈ ਬਾਰ ’ਚੋਂ ਉੱਠ ਕੇ ਆਏ ਜ਼ਿੰਮੀਦਾਰ ਪਾਖਰ ਸਿੰਘ, ਰੇਸ਼ਮ ਸਿੰਘ ,ਸਾਧੂ ਸਿੰਘ ਗੁੜਿਆਂ ਤੋਂ। ਦਰਸ਼ਣ ਸਿੰਘ, ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਕੈਦੀ, ਪ੍ਰੀਤਮ ਸਿੰਘ ਕੈਦੀ, ਮਲਕੀਤ ਸਿੰਘ ਕੈਦੀ, ਸਵਰਨ ਸਿੰਘ ਕੈਦੀ, ਮਿਲਖਾ, ਸੋਹਣ ਸਿੰਘ ਡਰੈਵਰ, ਸਾਧੂ ਸਿੰਘ , ਕੁੰਦਨ ਸਿੰਘ, ਲਛਮਣ ਸਿੰਘ ਪੁੱਤਰਾਨ ਬੇਲਾ ਸਿੰਘ, ਬਿੱਕਰ ਸਿੰਘ, ਮਲਕੀਤ ਸਿੰਘ ਪੁੱਤਰਾਨ ਬਾਵਾ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਦੀਦਾਰ ਸਿੰਘ ਵਗੈਰਾ ਪਿੰਡ ਧਾਲੀਵਾਲ ਤੋਂ। ਜਵਾਲਾ ਸਿੰਘ, ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ, ਕਿਰਪਾਲ ਸਿੰਘ, ਦੇਬੀ ਅਤੇ ਗਿੰਦੋ ਚੱਕ ਕਲਾਂ ਤੋਂ। ਪਿਆਰਾ ਸਿੰਘ, ਸਵਰਨ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਬੰਤਾ ਸਿੰਘ  ਸ਼ੰਕਰ ਤੋਂ। ਮਾਝੇ ਤੋਂ ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ, ਸੰਤੋਖ ਸਿੰਘ, ਨਿਸ਼ਾਨ ਸਿੰਘ, ਸੁਮਿੱਤਰ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਮਾਸਟਰ ਸੁਰਿੰਦਰਪਾਲ ਸਿੰਘ ਵਗੈਰਾ ਆਏ। ਮੱਖਣ ਸਿੰਘ, ਸੁਲੱਖਣ ਸਿੰਘ ਪੁਤਰਾਨ ਦਰਸ਼ਣ ਸਿੰਘ ਧਾਲੀਵਾਲ ਇਹ ਬਾਰੋਂ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਗੁਆਂਢੀ ਧਾਲੀਵਾਲ ਤੋਂ ਹੀ ਆ ਕੇ ਇਥੇ ਜ਼ਮੀਨ ਮੁੱਲ ਲਈ, ਇਨ੍ਹਾਂ।

ਰੌਲਿਆਂ ਤੋਂ ਕੋਈ 20 ਕੁ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਦੀ ਇਕ ਗੱਲ ਯਾਦ ਆ ਰਹੀ ਹੈ ਮੈਨੂੰ। ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਰਾਜ ਮਿਸਤਰੀ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਸਾਂ। ਸਰਹੱਦ ਤੇ ਤਦੋਂ ਏਨੀ ਸਖਤੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਹੁੰਦੀ। ਮੈਂ ਇਕ ਮਾਲ ਵਾਹਕ ਟਰੱਕ ’ਤੇ ਸਵਾਰ ਹੋ ਕੇ ਲਾਹੌਰ ਜਾ ਪਹੁੰਚਾ। ਤੁਰ ਕੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ਨੂੰ ਹੋ ਤੁਰਿਆ। ਸਾਡੇ ਪਿੰਡ ਤੋ ਗਏ ਮੁਸਲਿਮ ਫਕੀਰੀਆ ਝੀਰ ਦੀ ਬੇਟੀ ਮੀਦਾਂ ਜੋ ਕਰੀਬ ਮੇਰੀ ਹਾਣੀ ਸੀ, ਕੋਠੇ ’ਤੇ ਖੜੀ ਵਾਲ਼ ਪਈ ਸੁਕਾਏ। ਉਸ ਮੈਨੂੰ ਪਛਾਣ ਲਿਆ ਅਤੇ ਨੌਕਰ ਨੂੰ ਮੇਰੇ ਮਗਰ ਦੌੜਾਇਆ। ਮਕਾਨ ਵਿਚ ਹੋਟਲ ਪਾਇਆ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਉਨ੍ਹਾਂ। ਪਿੰਡ ਦੀ ਸੁੱਖ ਸਾਂਦ ਪੁੱਛੀ। ਖੂਬ ਖਾਤਰਦਾਰੀ ਵੀ ਕੀਤੀ। ਮੈਂ ਕਹਿਓਸ ਕਿ ਲਾਹੌਰ ’ਚ ਤੇਸੀਆਂ ਲੈਣ ਆਇਐਂ। ਉਸ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤੇਰੇ ਪੈਸੇ ਨਹੀਂ ਚੱਲਣੇ ਇਥੇ। ਉਸ ਆਪਣੇ ਸ਼ੌਹਰ ਜੋ ਸੁੱਥਣ ਪਾਈ ਬਲੋਚ ਸ਼ਕਲ ਦਾ ਲਗਦਾ ਸੀ, ਨੂੰ ਬੁਲਾ ਕੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ’ਚੋਂ ਤੇਸੀਆਂ ਮੰਗਵਾ ਦਿੱਤੀਆਂ ਤੇ ਮੈਨੂੰ ਚਾਹ ਪਾਣੀ ਉਪਰੰਤ ਛੇਤੀ ਚਲੇ ਜਾਣ ਲਈ ਕਹਿ ਦਿੱਤਾ। ਉਹਦਾ ਸ਼ੌਹਰ ਬਾਹਰ ਇਕ ਚੁਰੱਸਤੇ ’ਚੋਂ, ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਾਲੇ ਟਰੱਕ ਵਿੱਚ ਬਿਠਾ ਗਿਆ, ਮੈਨੂੰ।

PunjabKesari

(2) 4 ਜੂਨ 2020 ਨੂੰ ਮੁੜ ਕੁੱਝ ਗੱਲਾਂ ਦੀ ਤਸਦੀਕ ਲਈ ਇਸੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਕਰੀਬ 90 ਕੁ ਸਾਲ ਦੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਮਿਲਖੀ ਪੁੱਤਰ ਗਾਹੀਆ ਦੀ ਲੱਭਤ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਬਾ ਯਾਦਾਸ਼ਤ ਕਹਾਣੀ ਇੰਞ ਕਹਿ ਸੁਣਾਈ ।-" ਰੌਲਿਆਂ ਵੇਲੇ 17 ਕੁ ਸਾਲ ਦਾ ਸਾਂ,ਮੈਂ। ਤਿੰਨ ਮੁਸਲਿਮ ਭਰਾ ਕਰਮਵਾਰ ਫੱਤਾ ਉਰਫ ਫਤਹਿ ਖਾਂ, ਗੁਲਾਮ ਨਬੀ ਛੜਾ ਅਤੇ ਮੌਲਾ ਬਖਸ਼ ਪੁੱਤਰਾਨ ਕੰਮਾ ਉਰਫ ਕਰਮ ਬਖ਼ਸ਼ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਸਾਂ ਤਦੋਂ, ਕੇਵਲ ਦੋ ਰੁ: ਮਹੀਨਾ। ਹੁਣ ਦੀ ਆਦਿ ਧਰਮੀਆਂ ਦੀ ਖੂਹੀ ਤੋਂ ਥੋੜਾ ਅੱਗੇ ਲਹਿੰਦੇ ਪਾਸੇ ਘਰ ਸੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ। ਚਾਹ ਰੋਟੀ ਛਕ ਲੈਣੀ ਅਤੇ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਪੱਠਿਆਂ ਦੀ ਪੰਡ ਲੈ ਆਉਣੀ। ਬਾਹਰ ਸੜਕ ’ਤੇ ਚਾਨੀਆਂ ਵੱਲ ਦੇ ਪਾਸੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਅੰਦਰ ਵੱਲ ਹਵੇਲੀ ਸੀ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ। ਉਸ ਹਵੇਲੀ ’ਤੇ ਬੁੱਧੂ ਵਲਦ ਮੁਣਸ਼ੀ ਕਾਬਜ ਐ ਹੁਣ। ਇਹਦੇ ਬਰਾਬਰ ਸੜਕ ਪਾਰ ਮੁਣਸ਼ੀ ਮਿਸਤਰੀ ਦਾ ਖਰਾਸ ਚੱਲਦਾ ਸੀ ਉਦੋਂ? ਜਦ ਕੈਂਪ ’ਚੋਂ ਵਾਪਸ ਮੁਸਲਿਮ ਜਥਾ ਆਇਆ, ਤਦੋਂ ਮੈਂ ਉਸੇ ਖਰਾਸ  ’ਤੇ ਬਲਦ ਹੱਕਦਾ ਪਿਆ ਸਾਂ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਪਿੰਡ ਦੇ ਮੂਲ ਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਤਾਂ ਕੁਝ ਨਾ ਕਿਹਾ ਪਰ ਬਾਹਰੋਂ ਲੁੱਟ ਦੀ ਨੀਅਤ ਨਾਲ ਆਏ ਲੋਕਾਂ ਮਗਰ ਜ਼ਰੂਰ ਭੱਜੇ ਉਹ। ਕੈਂਪ ਵਿੱਚ ਹਿਜਰਤ ਕਰ ਗਏ ਮੁਸਲਮਾਨਾ ਦੇ ਮਗਰ 2-3 ਦਫਾ ਦਾਣਾ ਫੱਕਾ ਦੀ ਇਮਦਾਦ ਲੈ ਕੇ ਸੂਦਾਂ ਦੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਘਨੱਈਆ, ਖੁਸ਼ੀਆ, ਗੁਰਦਿੱਤਾ ਵਗੈਰਾ ਗਏ। ਆਦਿ ਧਰਮੀਆਂ ’ਚੋਂ ਰੁਲੀਆ ਅਤੇ ਮੈਂ ਵੀ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ ਵਲੋਂ ਆਖੀਰੀ ਵਾਰੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਕੈਂਪ ’ਚ ਗਏ ਤਾਂ ਅੱਗਿਓਂ ਕੁਝ ਮੁਸਲਿਮ ਸਾਨੂੰ ਮਾਰਨ ਨੂੰ ਪਏ। ਅਸਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਫ਼ਾਈ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਦਿਆਂ ਭਾਈਆਂ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਆਏ ਆਂ। ਰੌਲਾ ਸੁਣ ਕੇ ਬਜੂਹਾਂ ਵਾਲੇ ਮੁਸਲਿਮ ਵੀ ਆ ਗਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਮਝਾਇਆ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ। ਮੁੜ ਉਨ੍ਹਾਂ, ਕੈਂਪ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਸਾਰ ਨੂੰ ਕੋਈ ਨਾ ਗਿਆ।

ਜਲੰਧਰ ਰੋਡ ’ਤੇ ਪਿੰਡੋਂ ਬਾਹਰ ਖੱਬੇ ਹੱਥ ਮੱਖਣ ਸਿੰਘ ਵਲਦ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਦੀ ਕੋਠੀ ਹੈ ਜਿਥੇ, ਉਥੇ ਬਹਿਕ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਦੁਪਹਿਰ ਵੇਲੇ ਚਰਦਾ ਹੋਇਆ ਵੱਗ ਇਥੇ ਆਰਾਮ ਲਈ ਬਹਿੰਦਾ ਸੀ। ਆਉਂਦੇ ਜਾਂਦੇ ਰਾਹਗੀਰ ਵਗੈਰਾ ਵੀ ਬਹਿ ਜਾਂਦੇ। ਜਲੰਧਰ ਵਲੋਂ ਆਉਂਦਿਆਂ ਪਿੰਡ ਦੇ ਮੱਥੇ ਤੇ ਸੜਕ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੁੱਕਾ ਪੀਰ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਐ। ਇਹਦੇ ਬਰਾਬਰ ਵੱਡੇ ਬਜੂਹਾਂ ਵੰਨੀ ਮੁਸਲਿਮ ਫਕੀਰ ਦਾ ਤਕੀਆ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਨੂਰਦੀਨ ਮਰਾਸੀ ਉਥੇ ਅੱਗ ਮੱਘਦੀ ਰੱਖਦਾ। ਰੌਲਿਆਂ ਵੇਲੇ ਮੁਸਲਿਮ ਮਾਮਦੀਨ ਵੀ ਉਥੇ ਹੀ ਬਹਿੰਦਾ ਸੀ ਅਕਸਰ। ਲੋੜਵੰਦ ਚੁੱਲ੍ਹੇ ਜਾਂ ਹੁੱਕੇ ਲਈ ਉਥੋਂ ਅੱਗ ਮੰਗ ਲਿਆਉਂਦੇ। ਇਹਦੇ ਨਾਲ ਮਣਸੋ ਲੰਬੜ ਕੀ ਹਵੇਲੀ ਸੀ। ਹਵੇਲੀ ’ਚ ਇਕ ਖੂਹੀ, 3 ਟੋਭੇ ਤੇ ਪੱਠੇ ਕੁਤਰਣ ਲਈ ਗੇੜੀ। ਹਦਵਾਣੇ ਜਿੱਡਾ ਸਿਰ, ਝੋਟੇ ਵਰਗੇ ਡੇਲੇ, ਚੱਕੀ ਦੇ ਪੁੱੜ ਵਰਗੀ ਛਾਤੀ ਤੇ ਲਾਲ ਮੱਘਦਾ ਜੁੱਸਾ ਸੀ ਉਦਾ। ਪਿੰਡ ਦਾ ਚੌਧਰੀ ਅਤੇ ਕੈਂਦ ਬੰਦਾ ਸੀ ਉਹ। ਪਿੰਡ ਦੀ ਪਰਿਆ ’ਚ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਕੋਈ ਗੱਲ ਨਾ ਤੁਰਦੀ, ਜਦ ਤੱਕ ਮਣਸੋ ਨਾ ਪਹੁੰਚਦਾ। 5 ਹਲਾਂ ਤੇ 3 ਖੂਹਾਂ ਦੀ ਖੇਤੀ ਸੀ ਉਦੀ। ਗੰਨਾ ਵੀ ਬੀਜਦੇ ਤੇ ਥਾਬਲਕੇ 'ਟੇਸ਼ਣ ਤੇ ਲਗਦੇ ਕੰਡੇ ’ਤੇ ਗੰਨਾ 3 ਆਨੇ ਮਣ ਵੇਚਦਾ। ਰੇਲ ਰਾਹੀਂ ਗੰਨਾ ਅੱਗੇ ਜਾਂਦਾ।

ਆਦਿ ਧਰਮੀ ਨਾਜਰ ਅਤੇ ਸਰਵਣ ਕੰਮੀ ਸਨ ਉਦੇ। ਵੱਡਾ, ਉਚਾ ਤੇ ਪਿੱਤਲ ਜੜਤ ਮੀਨਾਕਾਰ ਗੱਡਾ ਸੀ ਉਦੇ ਕੋਲ। ਉਸ ਤਰਾਂ ਦਾ ਗੱਡਾ ਸ਼ਿੰਦਰ ਜੱਟ ਦਾ ਪਿਓ ਸੂਬਾ, ਲਿਆਇਆ ਸੀ ਬਾਰੋਂ,ਆਉਂਦਾ। ਵੱਡੇ ਰੋਜੇ ਦੀ ਵੀ ਬੜੀ ਮਾਨਤਾ ਸੀ। ਸੱਪ ਜਾਂ ਕੁੱਤੇ ਦੇ ਕੱਟੇ ਜ਼ਖ਼ਮ ਤੇ ਰੋਜਿਓਂ ਮਿੱਟੀ ਲਿਆ ਬੰਨ੍ਹ ਲੈਣੀ। ਪੈਰ ’ਚ ਲੱਗੀ ਸੂਲ ਨੂੰ ਵੀ ਉਥੇ ਸੁੱਟ ਕੇ ਆਉਣਾ। ਰੁਕਨੇ ਘੁੰਨੇ ਦੀ ਹਵੇਲੀ ਹੁੰਦੀ ਸੀ ਰੋਜੇ ਕੋਲ। ਮੈਨੂੰ ਇਕ ਘਟਨਾ ਯਾਦ ਆ ਰਹੀ ਐ। ਗੁੜ ਕੱਢਦਿਆਂ ਚੋਭੇ ’ਚ ਬਾਲਣ ਝੋਕ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਮੈਂ ਉਦੋਂ। ਸਾਹਮਣੇ ਵੇਂਡਲ ਵਾਲੇ ਰਾਹ ਤੇ ਤਿੰਨ ਮੁਸਲਿਮ ਰੌਲੇ ਵਾਲੀ ਕਿਕਰ ਪੁੱਟ ਰਹੇ ਸਨ। ਘੁੰਨੇ ਦਾ ਸਫੀ ਗੰਡਾਸੀ ਲੈ ਕੇ ਰੋਕਣ ਲਈ ਭੱਜਿਆ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤੇ ਆਪਣੀ ਬਾਂਹ ਵੱਢਵਾ ਕੇ ਉਲਟੇ ਪੈਰੀਂ ਭੱਜ ਆਇਆ ।

PunjabKesari

1990 ਦੇ ਆਰ ਪਾਰ ਖੁਸ਼ੀ ਮੁਹੰਮਦ ਪਿੰਡ ਮਿਲਣ ਆਇਆ, ਕੁਝ ਦਿਨ ਰਹਿ ਕੇ ਗਿਆ ਇਥੇ। 2010 ਦੇ ਕਰੀਬ ਮਣਸੋ ਲੰਬੜ ਵਲਦ ਬੂਟਾ ਦਾ ਪੋਤਾ ਵੀ ਪਿੰਡ ਮਿਲਣ ਆਇਆ। ਉਹਨੂੰ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦਾ ਘਰ ਨਾ ਲੱਭੇ। ਕਹਿਓਸ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵਡੇਰੀ ਉਮਰ ਦੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਨੂੰ ਸੱਦ ਭੇਜੋ। ਮੈਂ ਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਵਲਦ ਚੰਨਣ ਸਿੰਘ ਕੇ ਟਿੱਬੇ ਵਾਲੇ ਖੂਹ ’ਤੇ ਸਾਂ ਉਦੋਂ। ਮੈਨੂੰ ਬੰਦਾ ਬੁਲਾਉਣ ਗਿਆ। ਮੈਂ ਸਾਰਾ ਪਿੰਡ ਵਖਾਇਆ ਉਸ ਨੂੰ। ਪਟਵਾਰੀ ਵਾਲੀ ਹਵੇਲੀ ਮੁਸਲਿਮ ਚੌਧਰੀ ਮਣਸਾ ਦੀ ਸੀ। ਚੱਕ ਕਲਾਂ ਰੋਡ ’ਤੇ ਮਦਨ ਦੇ ਭੱਠੇ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਸੱਜੇ ਪਾਸੇ ਥੋੜਾ ਉਰਾਰ ਮਣਸੋ ਲੰਬੜ ਦਾ ਖੂਹ ਸੀ। ਵੇਂਡਲ ਰੋਡ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਨਗਰ ’ਤੇ ਧੁਰ ਅੱਗੇ ਬੇਂਈ ਤੇ ਜੋ ਦੀਨੇ ਦਾ ਡੁੰਮ ਹੈ, ਦੇ ਉਰਾਰ ਮੁਸਲਿਮ ਮੋਚੀ ਆਂ ਦਾ ਖੂਹ ਸੀ। ਚਾਨੀਆਂ ਰੋਡ ’ਤੇ ਬਿੱਕਰ ਸਿੰਘ ਵਾਲਾ ਖੂਹ ਆਜ਼ਾਦ ਮੁਹੰਮਦ ਅਤੇ ਰੋਡੇ ਮੁਸਲਿਮ ਕਾ ਸੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਉਲਟ ਦਿਸ਼ਾ, ਥੋੜਾ ਅੰਦਰ ਅਤੇ ਉਰਾਰ ਸਯੱਦਾਂ ਕਾ ਖੂਹ ਵਜਦਾ ਸੀ। ਜਿਥੇ ਹੁਣ ਜਨਕ ਸਿੰਘ ਧਾਲੀਵਾਲ ਕਾਬਜ ਐ। ਪਿੰਡੋਂ ਵੱਡੇ ਬਜੂਹਾਂ ਸੜਕ ’ਤੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਸਿੰਘ ਮਝੈਲ ਦੀ ਕੋਠੀ ਦੇ ਵੱਡੇ ਬਜੂਹਾਂ ਵੰਨੀ ਦਿੱਤੇ ਖਾਂ ਲੰਬੜ ਦੀ ਹਵੇਲੀ, ਪਿੱਛੇ, ਮੁਸਲਿਮ ਦਾਤੂ ਅਤੇ ਫੂਲੇ ਕਾ ਗੋਰੇ ਵਾਲਾ ਖੂਹ ਸੀ, ਜਿਥੇ ਹੁਣ ਨਿਸ਼ਾਨ ਸਿੰਘ ਮਝੈਲ ਕਾਬਜ ਐ। ਇਸੇ ਸੜਕ ’ਤੇ ਅੱਗੇ ਮੰਡੀ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਖੱਬੇ ਹੱਥ ਪਟਵਾਰੀ ਵਾਲਾ ਖੂਹ, ਰੋਹੀ ਵਾਲਾ ਗਭਲਾ ਖੂਹ ਸਦੱਦੀਂ ਦਾ ਸੀ, ਉਦੋਂ ਜਿਥੇ ਹੁਣ ਸੰਤੋਖ ਸਿੰਘ ਮਝੈਲ ਕਾਬਜ ਐ।

ਹਲਟ ਹੁੰਦਾ ਸੀ, ਉਥੇ। ਜਿਸ ਨੂੰ ਵੀ ਲੋੜ ਹੋਣੀ ਉਸ ਆਪਣੇ ਵਲਦ ਜੋੜ ਲੈਣੇ। ਇਸ ਦੇ ਇਰਦ ਗਿਰਦ ਰੋਹੀ ਵਾਲੇ ਉਰਲਾ ਅਤੇ ਪਰਲਾ ਦੋ ਖੂਹ ਹੋਰ ਵੀ ਸਨ। ਸਟੇਸ਼ਨ ਵਾਲੀ ਸੜਕ ’ਤੇ ਪਿੰਡੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿੱਕਲਦਿਆਂ ਖੱਬੇ ਹੱਥ ਬੇਰੀਆਂ ਵਾਲਾ ਖੂਹ ਘਨੱਈਆ/ਗੁਰਦਿੱਤਾ ਸੂਦ ਦਾ ਸੀ। ਉਥੋਂ ਅੱਗੇ ਖੱਬੇ ਹੱਥ ਵੱਡੇ ਪਿੱਪਲ ਵਾਲਾ ਖੂਹ ਤਖਾਣਾ ਦੇ ਨਗੀਨੇ ਅਤੇ ਮੁਣਸ਼ੀ ਕਾ। ਪਿੰਡ ਦੀਆਂ ਕਈ ਬੀਬੀਆਂ ਖਾਸ ਕਰ ਮੁਸਲਿਮ ਮੋਚੀ ਆਂ ਦੀਆਂ ਉਥੋਂ ਪਾਣੀ ਦੀਆਂ ਗਾਗਰਾਂ ਭਰ ਲਿਆਇਆ ਕਰਦੀਆਂ। 4 ਕੁ ਖੇਤ ਵਾਟ ’ਤੇ ਅੱਗੇ ਖੱਬੇ ਹੱਥ ਮੁਣਸ਼ਾ ਕਾਣਾ ਮੁਸਲਿਮ ਦਾ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਉਸੇ ਹੱਥ ਸਟੇਸ਼ਨ ਨਜ਼ਦੀਕ ਸ਼ਾਹ ਮੁਹੰਮਦ ਕਾ ਖੂਹ ਸੀ, ਜਿਥੇ ਹੁਣ ਵਕੀਲਾਂ ਦਾ ਗੁਰਬਖਸ਼ ਸਿੰਘ ਕਾਬਜ ਐ। ਗ਼ੁਲਾਮ ਮੁਹੰਮਦ ਵਲਦ ਮਣਸੋ ਲੰਬੜ ਕਾ ਖੂਹ ਜੋ ਦਾਣਾ ਮੰਡੀ ਦੇ ਪਿਛਵਾੜੇ ਹੈ, ਤੇ ਮਿੱਤਰ ਮਝੈਲ ਕਾਬਜ ਐ। ਰੜੇ ਵਾਲਾ, ਪੱਕੇ ਵਾਲਾ, ਨਵੇਂ ਵਾਲਾ, ਸੁਜਾਰੇ ਵਾਲਾ ਮੁਦੇ ਵਾਲਾ, ਜੋਇਆਂਵਾਲਾ ਅਤੇ ਦਰਿਆਈ ਖ਼ਾਂ ਕਾ ਖੂਹ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸੀ। ਦਰਿਆਈ ਦੇ ਤਿੰਨ ਭਰਾ ਹੋਰ ਸਨ, ਗੁਲਾਮ ਰਸੂਲ, ਅਲੀ ਮੁਹੰਮਦ ਤੇ ਅਮੀਰ ਖਾਂ। ਇਸ ਦੇ ਦੋ ਹੋਰ ਭਰਾ ਯਾਕੂਬ ਤੇ ਕਬੂਲ, ਜੋ ਮਾਂਓਂ ਮਤਰੇਆ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਾਪ ਦਾ ਨਾਂ ਅਬਦੁੱਲਾ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ 3 ਖੂਹ ਉਜਾੜ ਸਨ, ਸ਼ੈਦ ਪਿਛਲੇ ਜਮਾਨੇ ’ਚ ਚਰਸ ਚਲਦੇ ਰਹੇ ਹੋਣਗੇ।

ਪਿੰਡ ’ਚ ਹੱਟੀ ਇਕ ਨਿਰੰਜੀ ਸੂਦ ਅਤੇ ਦੂਜੀ ਖੁਸ਼ੀ ਮੁਹੰਮਦ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਖੁਸ਼ੀ ਵਾਲਾ ਘਰ ਸੂਬੇ ਪਾਸ ਐ ਹੁਣ। ਰੁਲੀਆ ਝੀਰ ਮਸ਼ਕਾਂ ’ਚ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਘਰਾਂ ’ਚ ਪਾਣੀ ਢੋਇਆ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਉਦੇ ਘਰੋਂ ਹੁਮਾ ਭੱਠੀ ’ਤੇ ਦਾਣੇ ਭੁੰਨਿਆਂ ਕਰਦੀ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾ ਦੇ ਘਰ ਅਤੇ ਬਾਰੋਂ ਆਇਆ ਹਰੀ ਚੰਦ ਕਾਬਜ ਐ। ਇਕ ਹੋਰ ਹੁਮਾ ਮੁਸਲਿਮ ਬੜੀ ਦਬੰਗ ਜਨਾਨੀ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਉਸ ਦੀ ਬੇਟੀ ਆਪਣੀ ਮਰਜੀ ਨਾਲ ਮੁਣਸ਼ੀ ਕਾਣੇ ਦੇ ਬਹਿ ਗਈ ਸੀ ਜਾ ਕੇ। ਕਾਕੀ ਕੇ ਅੰਬ ਵਾਲੇ ਖੂਹ ’ਤੇ ਬਾਰੋਂ ਆਇਆ ਰੋਡੂ ਕਿਆਂ ਦਾ ਪਰੀਤਮ ਸਿੰਘ ਕਾਬਜ ਹੋਇਆ, ਉਸ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ ਸੰਤ, ਆਬਾਦ ਹੈ ਉਥੇ। ਉਮਰਦੀਨ ਚੌਧਰੀ ਦੀ ਹਵੇਲੀ ’ਚ ਪਿੰਡ ਅੰਦਰਲਾ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਤਾਮੀਰ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘਰ ਅਤੇ ਮੱਖਣ ਸਿੰਘ ਪੁੱਤਰ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਕਾਬਜ ਐ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਖੂਹ ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਹੌਲਦਾਰ ਪੁੱਤਰ ਬਿੱਕਰ ਸਿੰਘ ਚਾਨੀਆਂ ਰੋਡ ਦੀ ਪਿਛਾੜੀ ਹੈ, ਜਿਥੇ ਹੁਣ ਜਾਗਰ ਸਿੰਘ ਧਗਾਣਾ ਧਾਲੀਵਾਲ ਕਾਬਜ ਐ। ਉਮਰਦੀਨ ਕੇ ਖੂਹ ਦੀ ਇਕ ਘਟਨਾ ਮੈਨੂੰ ਯਾਦ ਆ ਰਹੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਖੂਹ ’ਚ ਇਕੋ ਵੇਲੇ ਦੋ ਹਲਟ ਮਾਲਾਂ ਚਲਦੀਆਂ ਸਨ। ਇਕ ਹਲਟ ਤੇ ਝੋਟੇ ਦੇ ਨਾਲ ਪਲੂਣ ਝੋਟੀ ਜੋੜੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਹੱਕਣ ਵਾਲਾ ਮੁੰਡਾ ਵੀ ਪਲੂਣ ਸੀ। ਉਹ ਪਸ਼ੂ ਹੱਕਦਾ ਝੋਟੀ ਦੇ ਔਰੇ ਥਾਂ ਪਰੈਣੀ ਲਾਈ ਜਾਏ। ਝੋਟੀ ਨੇ ਜੋਰ ਦੀ ਛੜ ਮਾਰੀ ਉਹਦੇ। ਉਹ ਸਿੱਧਾ ਖੂਹ ਵਿੱਚ ਜਾ ਪਿਆ। ਜਾਨ ਤਾਂ ਬਚ ਗਈ ਉਹਦੀ ਪਰ ਸੱਟਾਂ ਚੰਗੀਆਂ ਲੱਗੀਆਂ।

ਮੁਸਲਮਾਨ ਸੰਧਾ ਲੰਬੜ ਦੇ ਘਰ ਤੇ ਜਿੰਦਰ ਧਾਲੀਵਾਲ ਕਾਬਜ ਐ। ਵੱਡੇ ਰੋਜੇ ਅਤੇ ਬੇਈਂ ਦੇ ਪੱਤਣ ਤੇ ਹਾੜ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਮੇਲਾ ਲਗਦਾ ਸੀ ਉਦੋ। ਜ਼ਮੀਨੀ ਮੁਰੱਬਿਆਂ ਦੇ ਵੀ ਨਾਮ ਸਨ। ਮਦਨ ਦੇ ਭੱਠੇ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਮਣਸੋ ਲੰਬੜ ਕੀ ਜ਼ਮੀਨ 'ਉਚਾ ਮੁੱਲਾ' ਵੇਈਂ ਵੱਲ ਚਲਦਿਆਂ ਅੱਗੇ ਬਲਿਆਣਾ, ਭਜਾਈ, ਤੇਲਿਆਣਾ, ਪਿੰਡੋਂ ਵੇਂਡਲ ਰੋਡ ਦੇ ਸੱਜੇ ਹੱਥ ਝੰਡਾ, ਸੁੱਕੀ ਵੇਈਂ ਅਤੇ ਟਿੱਬੇ ਵਾਲੀ ਜ਼ਮੀਨ ਵੱਜਦੀ ਸੀ ਉਦੋਂ। ਪਿੰਡੋਂ ਸਟੇਸ਼ਨ ਰੋਡ ਦਾ ਖੱਬਾ ਪਾਸਾ ਰਾੜੇਵਾਲਾ ਤੇ ਚਾਨੀਆਂ ਰੋਡ ਪੱਕਿਆਂ ਵਾਲਾ ਵੱਜਦਾ ਸੀ। ਇਥੇ ਜਯਾਦਾ ਛੋਲੇ ਜਾਂ ਚਰੀ ਬਾਜਰਾ ਹੀ ਬੀਜਦੇ ਸਨ ਉਦੋਂ। ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ, ਜਿਥੇ ਹੁਣ ਛਿੰਦੇ ਧਿਗਾਣੇ ਦਾ ਘਰ ਆ ਰੌਲਿਆਂ ਵੇਲੇ ਹਲਟੀ ਚਲਦੀ ਹੁੰਦੀ ਸੀ ਤਦੋਂ। ਹਲਟੀ ਛੋਟੀ ਹੁੰਦੀ। ਪਾਣੀ ਵੀ ਉਪਰ ਹੀ ਸਨ। ਬਲਦ ਨਹੀਂ ਜੁੜਦੇ ਸਨ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਗਾਧੀ ਨੂੰ ਹੱਥ ਨਾਲ ਹੀ ਗੇੜ ਕੇ ਪਾਣੀ ਭਰ ਲੈਂਦਾ। ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਥਾਂ ਸੀ। ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਪਿੱਪਲ ਸੀ ਉਥੇ। ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਮਸਲਾ ਹੋਣਾ ਤਾਂ ਉਥੇ ਵੀ ਪੰਚਾਇਤ ਜੁੜਦੀ। ਆਏ ਸਾਲ ਕਵਾਲੀਆਂ ਵੀ ਹੋਇਆ ਕਰਦੀਆਂ ,ਉਥੇ। ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਮੁਸਲਮਾਨਾ ਦੇ ਦੋ ਗਰੁੱਪ ਸਨ। ਵੰਡ ਤੋਂ ਸਾਲ ਖੰਡ ਪਹਿਲੇ ਇਕ ਧਿਰ ਨੇ ਦੂਜੀ ਧਿਰ ਦਾ ਮੁਸਲਿਮ ਚੌਧਰੀ ਦਾਦੜੀ, ਜੋ ਤਕੜਾ ਜੂਏਬਾਜ਼ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਦੋ ਬੇਗ਼ਮਾ ਸਨ, ਦਾ ਕਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।

ਵੰਡ ਤੋਂ ਕੁੱਝ ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਦਾਦੜੀ ਧਿਰ ਨੇ ਨਾਮੀ ਬੂਰੇ ਝੋਟੇ ਵਾਲੇ ਪਹਿਲਵਾਨ, ਸ਼ੇਰ ਮੁਹੰਮਦ ਦਾ ਕਤਲ ਕਰਤਾ। ਰੌਲਿਆਂ ਨੇ ਜਦ ਪੂਰੀ ਗਰਮੀ ਫੜੀ ਹੋਈ ਸੀ, ਤਦ ਇਸ ਪਿੰਡ ਦੇ ਦੋ ਮੁਸਲਿਮ ਬੰਦੇ ਹੱਜ ਕਰਕੇ ਆਏ। ਬਜੂਹਾ ਖੁਰਦ, ਬਜੂਹਾ ਕਲਾਂ, ਵੇਂਡਲ, ਜਗਰਾਲ ਵਗੈਰਾ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁਸਲਿਮ ਵਸੋਂ ਦੀ ਬਹੁਤਾਤ ਸੀ ਤਦੋਂ। ਗੁਆਂਢੀ ਪਿੰਡਾਂ ਤੋਂ ਕਈ ਮੁਸਲਮਾਨ ਹਾਜੀਆਂ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਆਉਂਦੇ ਅਤੇ ਸਲਾਹਾਂ ਕਰਦੇ ਕਿ ਕਿਸੇ ਗੁਆਂਢੀ ਸਿੱਖ ਪਿੰਡ ਉਪਰ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਜਾਏ। ਪਰ ਕਿਸੇ ਨੇ ਇਸ ’ਤੇ ਅਮਲ ਨਾ ਕੀਤਾ। ਪਿੰਡ ਦੇ ਮੁਸਲਿਮ ਬਜੁਰਗਾਂ ਇਹ ਵੀ ਮਤਾ ਪਾਸ ਕੀਤਾ ਕਿ ਵੱਡੇ ਰੋਜੇ ਕੁਰਾਨ ਸ਼ਰੀਫ ਰੱਖੀ ਜਾਏ। ਜੇ ਕੁਰਾਨ ਸ਼ਰੀਫ ਤੁਰ/ਹਿੱਲ ਪਈ ਤਾਂ ਪਿੰਡ ਛੱਡ ਜਾਵਾਂਗੇ। ਦੂਜੇ ਦਿਨ ਸਵੇਰ ਬਜੁਰਗ ਗਏ ਤਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੁਰਾਨ ਹਿਲਦੀ ਹੋਈ ਨਜ਼ਰ ਆਈ। ਜਿਸ ’ਤੇ ਉਹ ਉਸੇ ਦਿਨ ਪਿੰਡ ਛੱਡ ਗਏ। ਮੌਲਾ ਬਖਸ਼, ਗ਼ੁਲਾਮ ਅਲੀ ਅਤੇ ਫ਼ੱਤਾ ਪੁੱਤਰਾਨ ਕੰਮਾ ਵਗੈਰਾ ਨੇ ਸ਼ਾਮ ਹਨੇਰਾ ਪੱਸਰਦਿਆਂ ਅਤੇ ਪਿੰਡ ਛੱਡਿਆ। ਪਿੰਡ ਛੱਡਣ ਤੋਂ ਐਨ ਪਹਿਲੇ ਵੱਡੇ ਰੋਜੇ ਧਾਹਾਂ ਮਾਰ ਮਾਰ ਰੋਏ ਉਹ।"

PunjabKesari
  
(3). ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਨੌਜਵਾਨ ਰਾਣਾ ਮੰਝ, ਜਿਸ ਦੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦਾ ਪਿੰਡ ਇਹੋ ਬਜੂਹਾ ਖ਼ੁਰਦ ਐ, ਵੱਲੋਂ, ਇਸ ਪਿੰਡ ਤੋਂ 12 ਵੇਂ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰੇ ਗਏ ਮੁਸਲਮਾਨ ਫ਼ਜ਼ਲ ਮੰਝ ਵਲਦ ਫਤਹਿ ਖਾਂ ਵਲਦ ਕਰਮ ਬਖਸ਼ ਦੀ ਵੀਡੀਓ U-Tube ’ਤੇ ਪਾਈ ਦੇਖੀ। ਇਹ ਉਹੋ ਪਰਿਵਾਰ ਐ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘਰ ਉਪਰੋਕਤ ਦਰਜ ਮਿਲਖੀ ਰੌਲਿਆਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਨੌਕਰ ਸੀ। ਉਹ ਬੋਲਦੇ ਨੇ,"ਇਕ ਮੁਸਲਮਾਨ ਬਜ਼ੁਰਗ ਨੇ ਬਜੂਹਾ ਖ਼ੁਰਦ ਤੇ ਉਹਦੇ ਭਤੀਜੇ ਨੇ ਬਜੂਹਾ ਕਲਾਂ ਪਿੰਡ ਬੰਨ੍ਹਿਐਂ। ਉਸ ਦੀ ਇਕ ਭਤੀਜੀ ਭੱਟੀ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੇ ਵਿਆਹੀ ਹੋਈ ਸੀ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਵੀ ਆਪਣੇ ਗੁਆਂਢੀ ਵਸਾ ਲਿਆ, ਜਿਥੇ ਪਿੰਡ ਪੰਡੋਰੀ ਆਬਾਦ ਹੋਇਆ। ਸਾਧੂ ਘੁਮਿਆਰ ਦੇ ਬੇਟੇ ਸੋਹਣੀ ਅਤੇ ਮੋਹਣੀ ਮੇਰੇ ਹਮ ਉਮਰ ਬਚਪਨ ਦੇ ਸਾਥੀ ਸਨ। ਨਿਆਮਤ ਲੁਹਾਰ ਦਾ ਖਰਾਸ ਚੱਲਦਾ ਸੀ। ਰੋਡਿਆਂ ਕੇ ਟੱਬਰ ’ਚੋਂ ਹੀ ਹਸਨ ਵਲਦ ਗੁਲਾਮ ਰਸੂਲ, ਹਯਾਤ ਅਤੇ ਪੀਰਾਂ ਦਿੱਤਾ, ਮੇਰੇ ਸੰਗੀਆਂ ’ਚ ਸ਼ੁਮਾਰ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਟੱਬਰ ’ਚੋਂ ਨਬੀ ਬਖਸ਼ ਖੂਹ ’ਤੇ ਕੋਠੇ ਤੋਂ ਡਿੱਗ ਪਿਆ, ਮੰਜੇ ’ਤੇ ਪਾ ਕੇ ਘਰ ਲਿਆਂਦਾ ਤਾਂ ਫੌਤ ਹੋ ਗਿਆ, ਉਹ। ਪਿੰਡ ’ਚ ਮਸੀਤ ਵੀ ਇਹੋ ਰੋਡੇ ਕਿਆਂ ਦੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਹੀ ਬਣਾਈ ਸੀ। ਟੱਬਰ ’ਚੋਂ ਮੇਰਾ ਤਾਇਆ ਲੱਗਦਾ ਪੀਰ ਬਖਸ਼ ਰਸਤੇ ’ਚ ਕਾਫਲੇ ’ਚ ਹੀ ਮਰ ਗਿਆ। ਮੇਰੇ ਚਾਚਿਓਂ ਤਾਇਓਂ ਭਰਾ, ਹਾਸ਼ਮ ਅਤੇ ਰਾਏ ਸ਼ਮੀਰ ਨਾਲ ਨਿਰੰਜੀ ਸੂਦ ਦੁਕਾਨ ਦਾਰ ਦਾ ਬੇਟਾ ਗੋਭੀ ਚੰਦ ਜੰਡਿਆਲਾ ਸਕੂਲ ’ਚ ਪੜ੍ਹਦੇ ਸਨ। ਪਿੰਡ ’ਚ ਮਸਜਿਦ ਉਪਰੋਕਤ ਦਰਜ ਰਾਣਾ ਮੰਝ ਦੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ, ਜੋ ਰੋਡਿਆਂ ਦਾ ਟੱਬਰ ਵੱਜਦੈ, ਨੇ ਬਣਾਈ। ਸਾਡਾ ਘਰ ਮੋਚੀਆਂ ਵਾਲੀ ਗਲੀ ਵਿੱਚ ਸੀ। ਮੋਚੀਆਂ ਦੇ ਫ਼ਕੀਰ ਹੁਸੈਨ ਤੇ ਸਰਦਾਰ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਖੇਡਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਪਿਛਲੇ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ’ਚ, ਮੋਚੀਆਂ ਦਾ ਮੁੰਡਾ ਅਮੂਬ ਤੇ ਮਲਕਾਂ ਦਾ ਮੁੰਡਾ ਵੀ, ਜਿਦੇ ਨਾਨਕੇ ਓਧਰ ਹੀ ਨੇ। ਉਹ ਬਜੂਹਾ ਦਾ ਗੇੜਾ ਲਾ ਆਏ ਨੇ।" ਬਾਕੀ ਹੋਰ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਾਫੀ ਗੱਲਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਪਿੰਡ ਦੇ ਬਜ਼ੁਰਗ, ਉੱਤੇ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਨੇ।

(4)  ਚਾਨੀਆਂ ਪਿੰਡ ਤੋਂ ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮ ਪ੍ਰਤਾਪ ਪੁੱਤਰ ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਘੋ ਹੋਰਾਂ ਬਜੂਹਾ ਪਿੰਡ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਦੋ ਰੌਚਕ ਵਾਕਿਆਤ ,ਇੰਞ ਕਹਿ ਸੁਣਾਏ -" ਰੌਲ਼ਿਆਂ ਤੋਂ 6 ਕੁ ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਬਜੂਹਾਂ ਤੋਂ ਜ਼ਮੀਲ ਨਾਮੇ ਇਕ ਮੁਸਲਮਾਨ ਹਕੀਮ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਦਵਾਈ ਦੇਣ ਆਇਆ ਤਾਂ ਬੀਰੂ ਲੁਹਾਰ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ਤੇ ਆਣ ਪਹੁੰਚਾ। ਉਥੇ ਚੇਲਿਆਂ ਦਾ ਮਿਲਖਾ ਸਿੰਘ ਵੀ ਹਲ਼ ਦਾ ਚੰਡ ਚੜਾਉਣ ਲਈ ਬੈਠਾ ਸੀ। 3-4 ਹੋਰ ਬੰਦੇ ਬੈਠੇ ਸਨ ਤਾਂ ਹਕੀਮ ਬੋਲਿਆ ਕਿ ਆਪਣੀ ਇਹ ਸਾਰੀ ਨਕੋਦਰ ਤਸੀਲ ਪਾਕਿ: ਵਿਚ ਚਲੇ ਜਾਣੀ ਆਂ ਤਾਂ ਚੇਲਿਆ ਦਾ ਮਿਲਖਾ ਸਿੰਘ ਉਸ ਨਾਲ ਤਲਖ਼ੀ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਆਇਆ, ਜਿਸ ’ਤੇ ਕੁੜੱਤਣ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਈ। ਉਸ ਨੇ ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਪਿੰਡ ਜਾ ਕੇ ਕਾਫੀ ਵਧਾ ਚੜਾ ਕੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ। ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਦਾ ਫੱਤੂ ਮੋਚੀ ਮੁਸਲਮਾਨ ਜਿਹਦੇ ਘਰ ’ਚ ਹੁਣ ਗੋਗਾ ਸਬਜ਼ੀ ਵਾਲਾ ਰਹਿੰਦੈ ਵੀ ਬੜਾ ਖਰੂਦੀ ਬੰਦਾ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਬਜੂਹਾਂ ਜਾ ਕੇ ਐਵੇਂ ਹੀ ਰੌਲ਼ਾ ਪਾ ਤਾ ਕਿ ਚਾਨੀਆਂ ਵਾਲਿਆਂ ਤੇਲੀ ਮੁਸਲਮਾਨ ਝੰਡਾ, ਜ਼ਮਾਲਦੀਨ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ੀਏ ਨੂੰ ਮਾਰ ਤਾ। ਬਜੂਹਾਂ ਵਾਲਿਆਂ ਉਥੇ ਆਪਣੀਆਂ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰੀਆਂ ’ਚੋਂ ਵਸਦੇ ਬੰਦੇ ਚੱਕੀ ਵਾਲਾ ਮੁਣਸ਼ੀ, ਬੀਬੀ ਸੇਵਾ ਦਈ ਦਾ ਬਾਪ ਨਗੀਨਾ ਅਤੇ ਦੌਲਤੀ, ਜੋ ਪਿਛੋਂ ਦੇਹਰਾਦੂਨ ਚਲਿਆ ਗਿਆ ਆਦਿ ਨੂੰ ਇਕ ਕਮਰੇ ਵਿਚ ਬੰਦ ਕਰਕੇ ਤੇਲੀਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਸਬੰਧੀ ਤਸਦੀਕ ਕਰਨ ਆਏ। ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਪੰਚਾਇਤ ਹੋਈ ਤਾਂ ਫੱਤੂ ਦੀ ਗੱਲ ਝੂਠੀ ਨਿੱਕਲੀ। ਝੰਡੂ ਹੋਰਾਂ ਨੂੰ ਸੱਦਿਆ ਗਿਆ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਈ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਨਾ ਕੀਤੀ। ਆਖਣ ਲੱਗੇ ਕਿ ਪਿੰਡ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਛੱਡਣਾ ਨਹੀਂ। ਕੇਸ ਰੱਖਣੇ ਔਖੇ ਆ ਹਿੰਦੂ ਬਣ ਜਾਵਾਂਗੇ। ਇਸ ਤਰਾਂ ਝੂਠੇ ਪਏ ਮੁਸਲਿਮਾਂ, ਜਿੱਥੇ ਫੱਤੂ ਦੀ ਕਾਫੀ ਲਾਹ ਪਾ ਕੀਤੀ, ਉਥੇ ਬਜੂਹਾਂ ਜਾ ਕੇ ਹਿੰਦੂ ਛੱਡ ਦਿੱਤੇ।"

ਚਾਨੀਆਂ ਪਿੰਡ ਤੋਂ ਹੀ ਚੇਲਿਆਂ ਦੇ ਸ. ਸਤਨਾਮ ਸਿੰਘ ਦਰਦੀ ਪੁੱਤਰ ਸ.ਮੋਹਣ ਸਿੰਘ ਸਰਪੰਚ ਹੋਰਾਂ ਉਪਰੋਕਤ ਦਰਜ ਜ਼ਮੀਲ ਹਕੀਮ ਦਾ ਇਕ ਹੋਰ ਵਾਕਿਆ ਇੰਞ ਕਹਿ ਸੁਣਾਇਆ- " ਰੌਲਿਆਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲੀ ਸਿਆਲ਼ ਰੁੱਤ ਸੀ। 16ਵੇਂ ਵਰ੍ਹੇ ’ਚ ਸੀ ਮੈਂ ਤਦੋਂ। ਬਜੂਹਾਂ ਦੇ ਰਾਹ ’ਤੇ ਹਲਟ ਚਲਦਾ ਸੀ ਸਾਡਾ। ਕਪਾਹ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਮੋੜਿਆ ਸੀ। ਮੈਂ ਪੱਠੇ ਵੱਢਦਿਆਂ ਦਾਤੀ ਆੜ ’ਤੇ ਗੱਡ ਕੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਕਿਆਰਾ ਦੇਖਣ ਚਲਿਆ ਗਿਆ। ਜ਼ਮੀਲ ਹਕੀਮ, ਉਮਰਾਂ/ਮਾਤਾ ਲੱਜਿਆ ਕੇ ਖੂਹ ’ਤੇ ਦਵਾਈ ਦੇ ਕੇ ਆਵੇ। ਉਸ ਨੇ ਸਿਰ ਉਤੇ ਤਾਜਾ ਤੋੜਿਆ ਸਾਗ ਅਤੇ ਗੰਨੇ ਰੱਖੇ ਹੋਏ। ਆੜ ’ਤੇ ਗੱਡੀ ਦਾਤੀ ਦੇਖ ਕੇ ਉਸ ਦਾ ਦਿਲ ਬੇਈਮਾਨ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਹ ਬਹਾਨੇ ਨਾਲ ਸਾਗ/ਗੰਨੇ ਸਿਰ ਤੋਂ ਉਤਾਰ ਕੇ ਚੱਲਦੀ ਆੜ ’ਚੋਂ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਅਤੇ ਮੂੰਹ ਧੋਣ ਲੱਗਾ। ਤੁਰਦਿਆਂ ਉਸ ਪੈਰ ਦੇ ਅੰਗੂਠੇ /ਉਂਗਲ ਨਾਲ ਦਾਤੀ ਨੂੰ ਚੁੱਕ ਕੇ ਸਾਗ ਵਿਚ ਅੜਾ ਲਿਆ। ਮੈਂ ਇਹ ਸਾਰਾ ਸੀਨ ਖੇਤ ਦੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸਿਓਂ ਦੇਖ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਮੈਂ ਭੱਜ ਕੇ ਖੂਹ ’ਤੇ ਹਲਟ ਜੁੜੇ ਬਲਦ ਹੱਕਦੇ ਚਾਚਾ ਸੋਹਣ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਇਤਲਾਹ ਦਿੱਤੀ। ਅੱਗੋਂ ਚਾਚੇ ਆਖਿਆ , " ਤੂੰ ਭੱਜ ਕੇ ਰੋਕ ਉਸ ਨੂੰ। ਆਖ, ਚਾਚੇ ਨੇ ਦਵਾ ਦਾਰੂ ਲੈਣੀ ਆਂ, ਮਿਲ ਕੇ ਜਾਵੇ।" ਮੈਂ ਭੱਜ ਕੇ ਮੁੱਲਾਂ ਨੂੰ ਕਹਿ ਸੁਣਾਈ ਅਤੇ ਉਹ ਰੁੱਕ ਗਿਆ। ਗਰਮ ਮਿਜਾਜ ਚਾਚੇ ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਚੰਗੀ ਲਾਹ-ਪਾਹ ਕੀਤੀ ਤੇ ਕਿਆਰਾਂ/ਢਾਬ ਤੇ ਵੱਡਾ ਪਿੱਪਲ ਵੱਡਦੇ ਆਰਾਕਸ਼  ਅਤੇ ਸਬੱਬੀਂ ਹੋਰਸ ਫੈਸਲੇ ਲਈ ਜੁੜੀ ਚਾਨੀਆਂ-ਬਜੂਹਾਂ ਦੀ ਪੰਚਾਇਤ ਪਾਸ ਲੈ ਗਿਆ। ਉਹ ਉਥੇ ਬਜੂਹਾਂ ਦੇ ਮੁਸਲਿਮ ਪੰਚਾਇਤੀ ਬੰਦੇ ਦਾ ਹੁੱਕਾ ਫੜ ਕੇ ਪੀਣ ਲੱਗਾ। ਚਾਚੇ ਨੇ ਫਿਰ ਉਸ ਦੀ ਚੰਗੀ ਝਾੜ ਕੀਤੀ ਕਿ ਇਕ ਤੂੰ ਮੁਲਜ਼ਮ ਤੇ ਦੂਜਾ ਪੰਚਾਇਤ ਵਿਚ ਚੌਧਰੀ ਦਾ ਹੁੱਕਾ ਫੜ ਕੇ ਪੀਣ ਲੱਗ ਪਿਆਂ? ਉਹ ਬਹੁੜੀਆਂ ਪਾਏ ਕਿ ਆਹ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਮੁੰਡੇ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਗੇੜ ਚ ਲੈ ਲਿਆ। ਇਸ ਤਰਾਂ ਮੁਆਫ਼ੀ ਮੰਗਣ ਉਪਰੰਤ ਉਸ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਨਮੋਸ਼ੀ ਦਾ ਝੰਬਿਆ ਉਹ ਫਿਰ ਰੌਲ਼ਿਆਂ ਤੱਕ ਮੁੜ ਕਦੀ ਇਸ ਰਾਹ ਤੇ ਨਾ ਡਿੱਠਾ ।"

ਲੇਖਕ:ਸਤਵੀਰ ਸਿੰਘ ਚਾਨੀਆਂ 
92569-73526

  • Hijratnama
  • Village Bajuha
  • Khurd
  • Nakodar
  • ਹਿਜਰਤਨਾਮਾ
  • ਪਿੰਡ ਬਜੂਹਾ
  • ਖੁਰਦ
  • ਨਕੋਦਰ

ਪੀ.ਏ.ਯੂ. ਨੇ ਪਰਾਲੀ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਉਦਯੋਗਿਕ ਇਕਾਈ ਨਾਲ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਉਪਰ ਕੀਤੇ ਦਸਤਖ਼ਤ

NEXT STORY

Stories You May Like

  • weapons  drones  ak47
    ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ : ਡਰੋਨ ਰਾਹੀਂ ਆਈ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੀ ਖੇਪ ਬਰਾਮਦ, AK 47 ਵੀ ਮਿਲੀ
  • major action against drug peddlers
    ਨਸ਼ਾ ਤਸਕਰਾਂ 'ਤੇ ਵੱਡੀ ਕਾਰਵਾਈ ! 43 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਤੋਂ ਵੱਧ ਅਫੀਮ ਜ਼ਬਤ, ਤਿੰਨ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ
  • beware  a serious disease has spread in this district of punjab
    ਸਾਵਧਾਨ! ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਇਸ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ 'ਚ ਫੈਲੀ ਗੰਭੀਰ ਬੀਮਾਰੀ, ਪਿੰਡ 'ਚ ਮਚੀ ਹਾਹਾਕਾਰ (ਵੀਡੀਓ)
  • deadbody of unidentified person recovered from suchi village
    ਸੁੱਚੀ ਪਿੰਡ ਤੋਂ ਅਣਪਛਾਤੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਲਾਸ਼ ਬਰਾਮਦ, ਫੈਲੀ ਸਨਸਨੀ
  • punjab  village  people  police
    ਦਿਨ ਚੜ੍ਹਦੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਇਸ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਪੈ ਗਿਆ ਰੌਲਾ, ਘਟਨਾ ਦੇਖ ਹਰ ਕੰਬ ਗਿਆ ਹਰ ਕੋਈ
  • ied blast in bijapur 2 crpf soldiers injured
    ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ : ਧਮਾਕੇ ’ਚ ਸੀ. ਆਰ. ਪੀ. ਐੱਫ. ਦੇ 2 ਜਵਾਨ ਜ਼ਖਮੀ
  • abroad  death  family
    ਪਿੰਡ ਮੰਡੀਰਾਂਵਾਲਾ ਦੇ ਹਰਪਾਲ ਸਿੰਘ ਦੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਮੌਤ
  • sensex nifty stock market
    ਸੈਂਸੈਕਸ 415 ਅੰਕ ਚੜ੍ਹਿਆ, ਨਿਫ਼ਟੀ 25,350 ਦੇ ਪਾਰ
  • big revelation in the case of youth committing suicide due to love affairs
    ਪ੍ਰੇਮ ਸੰਬੰਧਾਂ 'ਚ ਨੌਜਵਾਨ ਵੱਲੋਂ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਨ ਦੇ ਮਾਮਲੇ 'ਚ ਵੱਡਾ ਖ਼ੁਲਾਸਾ,...
  • case registered against drug smuggler bholi who gave fake bail
    ਨਸ਼ਾ ਸਮੱਗਲਰ ਭੋਲੀ ਦੀ ਜਾਅਲੀ ਜ਼ਮਾਨਤ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਬੇਟੀ ਸਮੇਤ 4 ’ਤੇ ਕੇਸ ਦਰਜ
  • government loss of crores of rupees due to strike prtc employees
    ਪਨਬੱਸ/PRTC ਮੁਲਾਜ਼ਮਾਂ ਵੱਲੋਂ ਚੱਕਾ ਜਾਮ ਕਰਨ 'ਤੇ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਕਰੋੜਾਂ ਰੁਪਏ ਦਾ...
  • heartbreaking accident verna car overturns on jalandhar pathankot highway
    ਰੂਹ ਕੰਬਾਊ ਹਾਦਸਾ! ਜਲੰਧਰ-ਪਠਾਨਕੋਟ ਹਾਈਵੇਅ 'ਤੇ ਪਲਟੀ ਵਰਨਾ ਕਾਰ, ਇਕ ਦੀ ਮੌਤ
  • case registered against punjab police employee
    ਪੰਜਾਬ ਪੁਲਸ ਮੁਲਾਜ਼ਮ 'ਤੇ ਕੇਸ ਹੋਇਆ ਦਰਜ, ਹੈਰਾਨ ਕਰੇਗਾ ਪੂਰਾ ਮਾਮਲਾ
  • pratap bajwa s big statement on adjournment of vidhan sabha session
    ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਮੁਲਤਵੀ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰਤਾਪ ਬਾਜਵਾ ਦਾ ਵੱਡਾ ਬਿਆਨ
  • punjab weather update
    ਪੰਜਾਬ ਦੇ 14 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਲਈ ਜਾਰੀ ਹੋਇਆ ਅਲਰਟ! ਪੜ੍ਹੋ ਮੌਸਮ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ
  • ed raids in dunki root cases
    ‘ਡੰਕੀ ਰੂਟ’ ਮਾਮਲੇ ’ਚ ED ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ’ਚ 11 ਥਾਵਾਂ ’ਤੇ ਮਾਰੇ ਛਾਪੇ
Trending
Ek Nazar
action ordered against owners of vacant plots in this district of punjab

ਪੰਜਾਬ 'ਚ ਖਾਲੀ ਪਲਾਟਾਂ ਦੇ ਮਾਲਕਾਂ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਕਾਰਵਾਈ ਦੇ ਹੁਕਮ

rains in punjab may worsen the situation

ਪੰਜਾਬ 'ਚ ਪੈ ਰਹੇ ਮੀਂਹ ਕਾਰਨ ਵਿਗੜ ਸਕਦੀ ਸਥਿਤੀ

punjab husband wife

ਪੰਜਾਬ: ਸੱਜ-ਵਿਆਹੀ ਕੁੜੀ ਪਹੁੰਚੀ ਥਾਣੇ! ਕਹਿੰਦੀ- 'ਮੇਰੀਆਂ ਅਸ਼ਲੀਲ ਤਸਵੀਰਾਂ...'

heartbreaking accident verna car overturns on jalandhar pathankot highway

ਰੂਹ ਕੰਬਾਊ ਹਾਦਸਾ! ਜਲੰਧਰ-ਪਠਾਨਕੋਟ ਹਾਈਵੇਅ 'ਤੇ ਪਲਟੀ ਵਰਨਾ ਕਾਰ, ਇਕ ਦੀ ਮੌਤ

eat curd in rainy season

ਕੀ ਬਰਸਾਤ ਦੇ ਮੌਸਮ 'ਚ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦੈ 'ਦਹੀਂ' ਦਾ ਸੇਵਨ? ਜਾਣ ਲਓ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ

alert issued for 14 districts of punjab

ਪੰਜਾਬ ਦੇ 14 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਲਈ Alert ਜਾਰੀ! ਮੌਸਮ ਦੀ ਹੋਈ ਵੱਡੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ, 2...

sgpc president harjinder singh dhami s big statement

SGPC ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਧਾਮੀ ਦਾ ਵੱਡਾ ਬਿਆਨ, ਬੇਅਦਬੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਹੋਣੀ...

flood occurred in this area of punjab

ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਇਸ ਇਲਾਕੇ 'ਚ ਆਇਆ ਹੜ੍ਹ! ਫ਼ੌਜ ਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੇ ਸਾਂਭਿਆ ਮੋਰਚਾ, DC ਨੇ...

connecting flights to amsterdam and manchester started from adampur airport

ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਲਈ Good News, ਹੁਣ ਆਦਮਪੁਰ ਏਅਰਪੋਰਟ ਤੋਂ ਹੋਰ ਫਲਾਈਟਾਂ ਹੋਈਆਂ ਸ਼ੁਰੂ

strict orders in force in punjab till january 8 2026

ਪੰਜਾਬ 'ਚ 8 ਜਨਵਰੀ ਤੱਕ ਲਾਗੂ ਹੋਏ ਸਖ਼ਤ ਹੁਕਮ, ਸਵੇਰੇ 7 ਵਜੇ ਤੋਂ ਰਾਤ 9 ਵਜੇ...

pm modi receives warm welcome in namibia  talks with president

ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਦਾ ਨਾਮੀਬੀਆ 'ਚ ਨਿੱਘਾ ਸਵਾਗਤ, ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨੰਦੀ-ਨਡੈਤਵ...

israeli air strikes in gaza strip

ਗਾਜ਼ਾ ਪੱਟੀ 'ਚ ਇਜ਼ਰਾਇਲੀ ਹਮਲੇ, ਮਾਰੇ ਗਏ 40 ਫਲਸਤੀਨੀ

forest fire in france

ਫਰਾਂਸ 'ਚ ਜੰਗਲ ਦੀ ਅੱਗ ਹੋਈ ਤੇਜ਼, ਹਵਾਈ ਆਵਾਜਾਈ ਠੱਪ

what makes a good ai prompt  here are 4 expert tips

AI ਨਾਲ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਕਮਾਲ! ਪੱਲੇ ਬੰਨ੍ਹ ਲਓ ਇਹ 4 ਗੱਲਾਂ

australian pm to visit china

ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆਈ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਇਸ ਹਫ਼ਤੇ ਕਰਨਗੇ ਚੀਨ ਦਾ ਦੌਰਾ

russia attack with drone and missiles on ukraine

ਰੂਸ ਨੇ ਯੂਕ੍ਰੇਨ 'ਤੇ ਮੁੜ ਦਾਗੇ 728 ਡਰੋਨ ਅਤੇ 13 ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ

pakistan government  pia

ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ PIA ਨੂੰ ਵੇਚਣ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਤੇਜ਼!

grandson grandmother police arrested

ਸ਼ਰਮਨਾਕ! ਪੋਤੇ ਨੇ 65 ਸਾਲਾ ਦਾਦੀ ਨੂੰ ਬਣਾਇਆ ਹਵਸ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ

Daily Horoscope
    Previous Next
    • ਬਹੁਤ-ਚਰਚਿਤ ਖ਼ਬਰਾਂ
    • australia study permit apply
      ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਨੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਖੋਲ੍ਹੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ, ਸਿੱਧਾ ਮਿਲੇਗਾ ਸਟੱਡੀ ਪਰਮਿਟ
    • aap announces new in charges
      'ਆਪ' ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਦੋ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕਿਆਂ ਲਈ ਨਵੇਂ ਇੰਚਾਰਜਾਂ ਦਾ ਕੀਤਾ ਐਲਾਨ
    • big relief for old vehicle owners
      ਪੁਰਾਣੇ ਵਾਹਨਾਂ ਦੇ ਮਾਲਕਾਂ ਨੂੰ ਵੱਡੀ ਰਾਹਤ, 1 ਨਵੰਬਰ ਤੋਂ ਨਵਾਂ ਨਿਯਮ ਆਵੇਗਾ
    • who is nimisha priya
      ਕੌਣ ਹੈ ਨਿਮਿਸ਼ਾ ਪ੍ਰਿਆ? ਯਮਨ 'ਚ 16 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ ਫਾਂਸੀ
    • corona
      ਕੋਰੋਨਾ ਨਾਲ ’ਚ 48 ਘੰਟਿਆਂ ’ਚ 3 ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਮੌਤ
    • numerology
      ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਪੈਸੇ ਨਾਲ ਖੇਡਦੇ ਹਨ ਇਨ੍ਹਾਂ 4 ਤਾਰੀਖਾਂ ਨੂੰ ਜੰਮੇ ਲੋਕ
    • good news for seven crore members
      7 ਕਰੋੜ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਖੁਸ਼ਖਬਰੀ, PF ਖਾਤੇ 'ਚ ਆ ਗਿਆ ਵਿਆਜ ਦਾ ਪੈਸਾ, ਇੰਝ ਕਰੋ ਚੈੱਕ
    • indian government blocked 2335 accounts
      X ਦਾ ਦਾਅਵਾ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 2335 ਖਾਤੇ ਕਰਵਾਏ ਬਲੌਕ
    • big news about property tax
      ਪ੍ਰਾਪਰਟੀ ਟੈਕਸ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਵੱਡੀ ਖ਼ਬਰ: ਨੁਕਸਾਨ ਤੋਂ ਬਚਣਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜਲਦ ਕਰ ਲਓ...
    • pm modi honored with brazil  s highest honor
      PM ਮੋਦੀ ਨੂੰ ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ ਦਾ ਸਰਵਉੱਚ ਸਨਮਾਨ, 'ਨੈਸ਼ਨਲ ਆਰਡਰ ਆਫ ਸਾਊਦਰਨ ਕਰਾਸ'...
    • rss sets stage for next bjp president
      RSS ਨੇ ਅਗਲੇ ਭਾਜਪਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਲਈ ਮੰਚ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ
    • ਨਜ਼ਰੀਆ ਦੀਆਂ ਖਬਰਾਂ
    • social media remedies
      ਤੁਸੀਂ ਵੀ Internet ਤੋਂ ਦੇਖ ਅਪਣਾਉਂਦੇ ਹੋ ਘਰੇਲੂ ਨੁਸਖ਼ੇ ਤਾਂ ਹੋ ਜਾਓ ਸਾਵਧਾਨ...
    • if you want to become a doctor then definitely read this news
      ਡਾਕਟਰ ਬਣਨਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜ਼ਰੂਰ ਪੜ੍ਹੋ ਇਹ ਖ਼ਬਰ, ਘੱਟ ਬਜਟ 'ਚ ਤੁਹਾਡਾ ਸੁਫ਼ਨਾ ਹੋ...
    • hijrat nama 88 s kishan singh sandhu
      ਹਿਜਰਤ ਨਾਮਾ 88 :  ਸ. ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਸੰਧੂ
    • hijrat nama 87  prof  rattan singh jaggi patiala
      ਹਿਜਰਤ ਨਾਮਾ 87 :  ਪ੍ਰੋ. ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਜੱਗੀ ਪਟਿਆਲਾ
    • 1947 hijratnama 86  ajit singh patiala
      1947 ਹਿਜ਼ਰਤਨਾਮਾ 86 : ਅਜੀਤ ਸਿੰਘ ਪਟਿਆਲਾ
    • air pollution is extremely dangerous for the heart
      ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦਿਲ ਲਈ ਬੇਹੱਦ ਖ਼ਤਰਨਾਕ
    • bjp 6 member committee starts investigation into desecration of dr ambedkar
      ਡਾ. ਅੰਬੇਡਕਰ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਦੇ ਅਪਮਾਨ ਮਾਮਲੇ 'ਚ BJP ਦੇ 6 ਮੈਂਬਰੀ ਕਮੇਟੀ ਵੱਲੋਂ...
    • 1947 hijratnama 85  dalbir singh sandhu
      1947 ਹਿਜ਼ਰਤਨਾਮਾ 85 : ਦਲਬੀਰ ਸਿੰਘ ਸੰਧੂ
    • canada will issue 4 37 lakh study permits in 2025
      ਕੈਨੇਡਾ 2025 'ਚ 4.37 ਲੱਖ ਸਟੱਡੀ ਪਰਮਿਟ ਕਰੇਗਾ ਜਾਰੀ
    • big action by batala police on amritsar hotel
      ਬਟਾਲਾ ਪੁਲਸ ਦੀ ਵੱਡੀ ਕਾਰਵਾਈ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੋਟਲ 'ਚ ਕੀਤੀ ਰੇਡ ਤੇ...
    • google play
    • apple store

    Main Menu

    • ਪੰਜਾਬ
    • ਦੇਸ਼
    • ਵਿਦੇਸ਼
    • ਦੋਆਬਾ
    • ਮਾਝਾ
    • ਮਾਲਵਾ
    • ਤੜਕਾ ਪੰਜਾਬੀ
    • ਖੇਡ
    • ਵਪਾਰ
    • ਅੱਜ ਦਾ ਹੁਕਮਨਾਮਾ
    • ਗੈਜੇਟ

    For Advertisement Query

    Email ID

    advt@punjabkesari.in


    TOLL FREE

    1800 137 6200
    Punjab Kesari Head Office

    Jalandhar

    Address : Civil Lines, Pucca Bagh Jalandhar Punjab

    Ph. : 0181-5067200, 2280104-107

    Email : support@punjabkesari.in

    • Navodaya Times
    • Nari
    • Yum
    • Jugaad
    • Health+
    • Bollywood Tadka
    • Punjab Kesari
    • Hind Samachar
    Offices :
    • New Delhi
    • Chandigarh
    • Ludhiana
    • Bombay
    • Amritsar
    • Jalandhar
    • Contact Us
    • Feedback
    • Advertisement Rate
    • Mobile Website
    • Sitemap
    • Privacy Policy

    Copyright @ 2023 PUNJABKESARI.IN All Rights Reserved.

    SUBSCRIBE NOW!
    • Google Play Store
    • Apple Store

    Subscribe Now!

    • Facebook
    • twitter
    • google +