ਵੈੱਬ ਡੈਸਕ : ਅੱਜ ਦੇ ਡਿਜੀਟਲ ਯੁੱਗ 'ਚ ਬੱਚੇ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨਾਂ ਤੇ ਇੰਟਰਨੈਟ ਨਾਲ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਉਹ ਛੋਟੀ ਉਮਰ 'ਚ ਹੀ ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਤੇ ਇੰਟਰਨੈਟ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਮਾਸੂਮ ਤੇ ਭੋਲੇ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਬੱਚੇ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧੀਆਂ ਲਈ ਆਸਾਨ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਪਰਾਧੀ ਪਛਾਣ ਚੋਰੀ, ਜਬਰੀ ਵਸੂਲੀ, ਬਲੈਕਮੇਲ ਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਮਾਨਸਿਕ ਅਤੇ ਸਰੀਰਕ ਸ਼ੋਸ਼ਣ 'ਚ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਤੋਂ ਉਦਾਹਰਣ
ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ, ਅਦਾਕਾਰ ਅਕਸ਼ੈ ਕੁਮਾਰ ਨੇ ਖੁਲਾਸਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਸਦੀ 13 ਸਾਲ ਦੀ ਧੀ, ਨਿਤਾਰਾ ਤੋਂ ਇੱਕ ਅਣਜਾਣ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਆਨਲਾਈਨ ਗੇਮ ਖੇਡਦੇ ਸਮੇਂ ਅਸ਼ਲੀਲ ਫੋਟੋਆਂ ਮੰਗੀਆਂ ਸਨ। ਨਿਤਾਰਾ ਨੇ ਤੁਰੰਤ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਨੂੰ ਸੂਚਿਤ ਕੀਤਾ ਤੇ ਬਚ ਗਈ। ਅਜਿਹੇ ਮਾਮਲੇ ਵੱਧ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਾਸੂਮ ਬੱਚੇ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧੀਆਂ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ।
ਦੇਸ਼ 'ਚ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵੱਧ ਰਿਹਾ
ਨੈਸ਼ਨਲ ਕ੍ਰਾਈਮ ਰਿਕਾਰਡ ਬਿਊਰੋ (NCRB) ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, 2023 'ਚ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿਰੁੱਧ ਅਪਰਾਧਾਂ ਦੇ ਲਗਭਗ 177,335 ਮਾਮਲੇ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ, ਜੋ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 9.2 ਫੀਸਦੀ ਵੱਧ ਹਨ। 2021 ਤੋਂ 2022 ਤੱਕ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿਰੁੱਧ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧ 'ਚ ਲਗਭਗ 32 ਫੀਸਦੀ ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧ ਦੇ ਖ਼ਤਰੇ
ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧੀ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ, ਐਪਸ ਤੇ ਆਨਲਾਈਨ ਗੇਮਾਂ ਰਾਹੀਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਹਾਸਲ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਇਕੱਠੀ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਪੈਸੇ ਵਸੂਲਣ, ਬਲੈਕਮੇਲ ਕਰਨ ਜਾਂ ਬੈਂਕ ਖਾਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੈਕ ਕਰਨ ਲਈ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਆਨਲਾਈਨ ਗੇਮਿੰਗ ਦੀ ਆਦਤ ਘਾਤਕ
ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਲਖਨਊ ਵਿੱਚ ਛੇਵੀਂ ਜਮਾਤ ਦੇ ਇੱਕ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਨੇ ਆਨਲਾਈਨ ਗੇਮ ਧੋਖਾਧੜੀ ਕਾਰਨ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਬੈਂਕ ਖਾਤੇ ਵਿੱਚੋਂ ₹1.4 ਮਿਲੀਅਨ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਕੀਤੇ। ਜਦੋਂ ਉਸਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਤਾਂ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਨੇ ਤਣਾਅ ਕਾਰਨ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰ ਲਈ।
ਮਾਪਿਆਂ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ
ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਅਤੇ ਗੇਮਾਂ ਦੇ ਫਾਇਦੇ ਅਤੇ ਨੁਕਸਾਨ ਸਿਖਾਓ: ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਅਤੇ ਆਨਲਾਈਨ ਗੇਮਾਂ ਦੇ ਫਾਇਦੇ ਅਤੇ ਨੁਕਸਾਨ ਸਮਝਾਓ।
ਸਾਵਧਾਨ ਰਹੋ: ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧ ਬਾਰੇ ਸਿੱਖਿਅਤ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧ ਪੋਰਟਲ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਪੁਲਸ ਸਾਈਬਰ ਯੂਨਿਟ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ 'ਤੇ ਮਦਦ ਮਿਲ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਵਿਵਹਾਰ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰੋ: ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਬੱਚੇ ਦੇ ਵਿਵਹਾਰ ਵਿੱਚ ਅਚਾਨਕ ਬਦਲਾਅ ਦੇਖਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਆਨਲਾਈਨ ਤੇ ਆਫਲਾਈਨ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰੋ।
ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਵਿਚਾਰ : ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਨਲਾਈਨ ਅਨੁਭਵਾਂ ਬਾਰੇ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰੋ।
ਕੰਟਰੋਲਡ ਸੈਟਿੰਗ: ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਡਿਵਾਈਸਾਂ ਅਤੇ ਐਪਸ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰੋ, ਸਮਾਂ ਅਤੇ ਸਮੱਗਰੀ ਸੀਮਾਵਾਂ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰੋ।
ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨਾ: ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਾਂਝੀ ਨਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਪਾਸਵਰਡ ਵਰਤਣਾਂ ਸਿਖਾਓ।
ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਣ 'ਤੇ ਕੀ ਕਰੀਏ
ਆਪਣੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਵਿੱਚ ਲੈ ਕੇ ਤੁਰੰਤ ਪੁਲਸ ਜਾਂ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧ ਰਿਪੋਰਟਿੰਗ ਪੋਰਟਲ ਨੂੰ ਘਟਨਾ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕਰੋ। ਸਕ੍ਰੀਨਸ਼ਾਟ, ਸੁਨੇਹੇ ਜਾਂ ਲਿੰਕ ਵਰਗੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਜਮ੍ਹਾਂ ਕਰੋ। ਲੋੜ ਪੈਣ 'ਤੇ ਕਾਉਂਸਲਿੰਗ ਲਓ।
ਜਗ ਬਾਣੀ ਈ-ਪੇਪਰ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਅਤੇ ਐਪ ਨੂੰ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਥੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ
For Android:- https://play.google.com/store/apps/details?id=com.jagbani&hl=en
For IOS:- https://itunes.apple.com/in/app/id538323711?mt=8
For Whatsapp:- https://whatsapp.com/channel/0029Va94hsaHAdNVur4L170e
ਪੰਜਾਬ 'ਚ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕੀਤਾ ਵੱਡਾ ਫੇਰਬਦਲ, ਪੜ੍ਹੋ ਖਾਸ ਖ਼ਬਰਾਂ
NEXT STORY 
