ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ/ਹਿਸਾਰ—ਭਾਰਤ ਸਮੇਤ ਤਿੰਨ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨਿਕਾਂ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸਿੰਧੂ ਘਾਟੀ ਸੱਭਿਅਤਾ ਦੇ ਨਿਵਾਸੀਆਂ ਦੇ ਚਿਹਰਿਆਂ ਦੀ ਹੂਬਹੂ ਸ਼ਕਲਾਂ ਬਣਾਉਣ 'ਚ ਸਫਲਤਾ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਵਿਗਿਆਨਿਕਾਂ ਨੇ 4,500 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੇ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਰਾਖੀਗੜ੍ਹੀ 'ਚ ਮਿਲੇ 37 'ਚੋਂ 2 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਖੋਪੜੀਆਂ ਤੋਂ ਚਿਹਰੇ ਬਣਾਏ। 15 ਵਿਗਿਆਨਿਕਾਂ ਅਤੇ 6 ਵਿਦਿਅਕਾਂ ਦੀ ਟੀਮ ਨੇ ਖੋਪੜੀਆਂ ਦੇ ਅਸਲੀ ਚਿਹਰੇ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੰਪਿਊਟਿਡ ਟੋਮੋਗ੍ਰਾਫੀ (ਸੀ. ਟੀ) ਡਾਟਾ ਰਾਹੀਂ ਕ੍ਰੈਨੈਫੇਸ਼ੀਅਲ ਰੀਕੰਸਟ੍ਰਕਸ਼ਨ (ਸੀ. ਐੱਫ. ਆਰ.) ਤਕਨੀਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ।
ਵਿਗਿਆਨਿਕਾਂ ਦੀ ਇਸ ਉਪਲੱਬਧੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਿੰਧੂ ਘਾਟੀ ਦੇ ਨਿਵਾਸੀ ਕਿਵੇਂ ਦਿਸਦੇ ਸੀ, ਇਸ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਉਣਾ ਆਸਾਨ ਹੋ ਗਿਆ। ਕੇਸ ਸਟੱਡੀ 'ਚ ਭਾਰਤ, ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ ਅਤੇ ਯੂ. ਕੇ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ। ਇਹ ਕੇਸ ਸਟੱਡੀ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਵਸੰਦ ਸ਼ਿੰਦੇ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਵਾਨ ਜੂ ਲੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ 'ਚ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਜੋ ਐਨਾਟੋਮਿਕਲ ਸਾਇੰਸ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ 'ਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਈ। ਨੈਸ਼ਨਲ ਜਿਓਗ੍ਰਾਫਿਕ ਸੁਸਾਇਟੀ ਨੇ ਇਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਲਈ ਆਰਥਿਕ ਸਹਾਇਤਾ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਰਾਖੀਗੜ੍ਹੀ ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਹਿਸਾਰ ਜ਼ਿਲੇ ਦਾ ਪਿੰਡ ਹੈ, ਜੋ ਸਿੰਧੂ ਘਾਟੀ ਸੱਭਿਅਤਾ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਸਥਾਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਪ੍ਰਿਸਟ ਕਿੰਗ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੋਈ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਨਹੀਂ ਸੀ-
ਮਾਹਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਹੁਣ ਤੱਕ ਅਸੀਂ ਇਸ ਦਾ ਕੋਈ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਨਹੀਂ ਲਗਾ ਸਕੇ ਸੀ ਕਿ ਸਿੰਧੂ ਘਾਟੀ ਸੱਭਿਅਤਾ ਦੇ ਲੋਕ ਕਿਵੇ ਦਿਸਦੇ ਸੀ ਪਰ ਹੁਣ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਚਿਹਰਿਆਂ ਦੀਆਂ ਸ਼ਕਲਾਂ ਦਾ ਕੁਝ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲੱਗ ਗਿਆ ਹੈ। ਸਿੰਧੂ ਘਾਟੀ ਸੱਭਿਅਤਾ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸਰੀਰਕ ਸ਼ਕਲਾਂ ਦਾ ਢਾਂਚਾ ਤਿਆਰ ਕਰ ਪਾਉਣਾ ਹੁਣ ਤੱਕ ਸਭ ਤੋਂ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਸੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਸੱਭਿਅਤਾ ਦੀ ਹੁਣ ਤੱਕ ਲੋੜੀਦੀ ਖੋਜ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕੀ ਸੀ। ਮੋਹਨਜੋਦੜੋ ਤੋਂ ਮਿਲੀ ਪ੍ਰਿਸਟ ਕਿੰਗ ਦੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਮੂਰਤੀ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇੱਥੇ ਇੱਕ ਵੀ ਕਲਾਕ੍ਰਿਤੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲੀ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸਰੀਰਕ ਢਾਂਚੇ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ।
ਹਰਿਆਣਾ ਭਾਰਤੀ ਸੱਭਿਅਤਾ ਦਾ ਪਾਲਣ ਪੋਸ਼ਣ ਕਰਨ ਵਾਲਾ -
ਅੱਜ ਦਾ ਰਾਖੀਗੜ੍ਹੀ ਉਸ ਦੌਰ 'ਚ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਪਹਿਲਾਂ ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਸ਼ਹਿਰ ਹੋਇਆ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਇਹ ਖੋਜ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਵਸੰਤ ਸ਼ਿੰਦੇ ਦੀ ਅਗਵਾਈ 'ਚ 2015 'ਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ 'ਚ ਕਈ ਕੰਕਾਲ ਅਤੇ ਸੱਭਿਅਤਾ ਦੇ ਅਵਸ਼ੇਸ਼ ਮਿਲੇ ਸੀ। ਹੁਣ ਤੱਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਸਿੰਧ 'ਚ ਸਿੰਧੂ ਘਾਟੀ ਦੇ ਨੇੜੇ ਵਸੀ 4,500 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀ ਹੜੱਪਾ ਸੱਭਿਅਤਾ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੀ ਸੱਭਿਅਤਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਹੜੱਪਾ ਸੱਭਿਅਤਾ ਬਾਹਰੀ ਨਹੀਂ, ਸਾਡੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਹੀ ਵਸਾਈ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ ਹਰਿਆਣਾ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਸੱਭਿਅਤਾ ਦਾ ਪਾਲਣ ਪੋਸ਼ਣ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਨਗਰ ਕੀਰਤਨ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਧਮਧਾਨ ਸਾਹਿਬ ਤੋਂ ਖ਼ਾਲਸਈ ਜਾਹੋ-ਜਲਾਲ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਰਵਾਨਾ
NEXT STORY