ਜਲੰਧਰ : ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਪਰਵਰਿਸ਼ ਕਰਨਾ ਕੋਈ ਆਸਾਨ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਭਵਿੱਖ ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖੀਆਂ ਗਈਆਂ ਛੋਟੀਆਂ-ਛੋਟੀਆਂ ਆਦਤਾਂ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਹ ਸਮੇਂ ਅਨੁਸਾਰ ਹੋਰ ਸੁਧਾਰਦੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਬੱਚੇ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਗਲਤ ਆਦਤ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਖਤਮ ਹੋਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਹੋਰ ਵਧੇਗੀ। ਇਸੇ ਲਈ ਬਜ਼ੁਰਗ ਹਮੇਸ਼ਾ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਚੰਗੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਪਾਉਣ ਲਈ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਸਾਰੀਆਂ ਚੰਗੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪੈਸੇ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਸਿਖਾਉਣੀ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਮਾਪੇ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀਆਂ ਮੰਗਾਂ ਅੱਗੇ ਪੈਸੇ ਨੂੰ ਅਹਿਮੀਅਤ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੇ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਸ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਮੰਗਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ 5 ਸਾਲ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹੀ ਪੈਸੇ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ ਜਾਵੇ। ਬੱਚੇ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅੜਿੱਕੇ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਤੁਰੰਤ ਉਹ ਚੀਜ਼ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਰਵੱਈਏ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਇਹ ਆਦਤ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵੱਡੇ ਹੋਣ 'ਤੇ ਤਣਾਅ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲੱਗਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਪੈਸੇ ਦੀ ਕੀਮਤ ਅਤੇ ਭੂਮਿਕਾ ਦੋਵਾਂ ਬਾਰੇ ਸਮਝਾਉਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਇਹ ਸੁਝਾਅ ਯਕੀਨੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਪੈਸੇ ਦੀ ਕੀਮਤ ਸਿਖਾਉਣ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਡੀ ਮਦਦ ਕਰਨਗੇ।
ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਆਮਦਨ ਦਾ ਮਤਲਬ ਸਿਖਾਓ
ਆਪਣੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਦੱਸੋ ਕਿ ਪੈਸਾ ਕਿੱਥੋਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। 5 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਬੱਚੇ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝ ਕੇ ਮੰਗ ਕਰਨ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਮਦਨ ਦਾ ਮਤਲਬ ਦੱਸੋ। ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਉਹ ਥੋੜ੍ਹੇ-ਥੋੜ੍ਹੇ ਵੱਡੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜੇਬ ਦਾ ਪੈਸਾ ਠੀਕ ਕਰੋ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੈਸੇ ਦੀ ਕੀਮਤ ਸਮਝਾਓ।
ਪੈਸੇ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਸਿਖਾਓ
ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਪਾਕੇਟ ਮਨੀ ਦੇਣ ਦੇ ਨਾਲ, ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਪਿਗੀ ਬੈਂਕ ਜਾਂ ਪਿਗੀ ਬੈਂਕ ਵੀ ਖਰੀਦ ਕੇ ਦੇਵੋ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਪੈਸੇ ਇਕੱਠੇ ਕਰਨ ਲਈ ਕਹੋ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਤੁਸੀਂ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਬੱਚੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸੇਵਿਗਾਂ ਦੀ ਆਦਤ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸੇਵਿਂਗ ਦੇ ਅਰਥ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਸਮਝਾ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਇਸ ਨਾਲ ਉਹ ਇਸ ਆਦਤ ਦੀ ਅਹਿਮੀਅਤ ਬਾਰੇ ਜਾਣੂ ਹੋਵੇਗਾ।
ਖਰਚਣ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਦੱਸੋ
ਬੱਚੇ ਦੀ ਜੇਬ ਦੇ ਪੈਸੇ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਉਸ ਨੂੰ ਸਮਝਾਓ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਕਿਹੜੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖਰੀਦਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਬਿਨਾਂ ਸੋਚੇ-ਸਮਝੇ ਪੈਸਾ ਖਰਚ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਦਾਰੀ ਨਾਲ ਪੈਸਾ ਲਗਾਉਣਾ ਸਿਖਾਓ। ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਐਸ਼ੋ-ਆਰਾਮ ਅਤੇ ਲੋੜ ਦੇ ਫਰਕ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਸਕੇ।
ਬੱਚੇ ਤੁਹਾਡੇ ਤੋਂ ਸਿੱਖਣਗੇ
ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਕਰਨ ਜਾਂਦੇ ਹੋ ਅਤੇ ਬਿਨਾਂ ਸੋਚੇ-ਸਮਝੇ ਜਲਦੀ ਚੀਜ਼ਾਂ ਖਰੀਦਦੇ ਹੋਂ ਤਾਂ ਬੱਚੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਹੀ ਸਿੱਖਣਗੇ। ਇਸ ਲਈ ਆਪਣੀਆਂ ਆਦਤਾਂ 'ਤੇ ਕਾਬੂ ਰੱਖੋ। ਸਾਮਾਨ ਖਰੀਦਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੀਮਤ ਦੇਖ ਕੇ ਉਸ ਦੇ ਵਿਕਲਪਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰਕੇ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਕਰਨਾ ਚੰਗੀ ਆਦਤ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰੋ ਅਤੇ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੋ ਕਿ ਬੱਚਾ ਕੀਮਤ ਦੇਖ ਕੇ ਆਪਣੇ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਵਿਕਲਪ ਲੱਭ ਸਕੇ। ਇਹ ਆਦਤ ਉਸਨੂੰ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਪੈਸੇ ਪ੍ਰਤੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਬਣਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰੇਗੀ।
ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਫੈਸਲਾ ਕਰਨ ਦਿਓ
ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਦਿਮਾਗ ਨੂੰ ਘੱਟ ਸਮਝਣ ਦੀ ਗਲਤੀ ਨਾ ਕਰੋ। ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਚੀਜ਼ਾਂ ਸਿਖਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦਿਓ। ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੰਟਰੋਲ ਨਾ ਕਰੋ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਆਪਣਾ ਫੈਸਲਾ ਖੁਦ ਲਵੇਗਾ ਅਤੇ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਕਰੇਗਾ ਅਤੇ ਪੈਸੇ ਖਰਚ ਕਰੇਗਾ, ਤਾਂ ਉਹ ਕੁਝ ਗਲਤੀਆਂ ਤੋਂ ਸਿੱਖੇਗਾ। ਇਸ ਲਈ ਚੰਗੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਥੋੜ੍ਹਾ ਸਬਰ ਰੱਖਣ ਦੀ ਵੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਇਹ ਚੰਗੀ ਆਦਤ ਬੱਚੇ ਵਿੱਚ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਵਿਕਸਤ ਹੋਵੇਗੀ।
ਬਣਾਓ ਚਟਪਟਾ ‘ਰਾਮ ਲੱਡੂ’
NEXT STORY 
