Jagbani

helo

Jagbani.in

ਸਾਨੂੰ ਦੁੱਖ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ opt-out ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹੋ।

ਪਰ ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਗਲਤੀ ਨਾਲ ''Block'' ਸਿਲੈਕਟ ਕੀਤਾ ਸੀ ਜਾਂ ਫਿਰ ਭਵਿੱਖ 'ਚ ਤੁਸੀਂ ਨੋਟਿਫਿਕੇਸ਼ਨ ਪਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਥੱਲੇ ਦਿੱਤੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਪਾਲਨ ਕਰੋ।

  • ਇੱਥੇ ਜਾਓ Chrome>Setting>Content Settings
  • ਇੱਥੇ ਕਲਿਕ ਕਰੋ Content Settings> Notification>Manage Exception
  • "https://www.punjabkesri.in:443" ਦੇ ਲਈ Allow ਚੁਣੋ।
  • ਆਪਣੇ ਬ੍ਰਾਉਜ਼ਰ ਦੀ Cookies ਨੂੰ Clear ਕਰੋ।
  • ਪੇਜ ਨੂੰ ਰਿਫ੍ਰੈਸ਼( Refresh) ਕਰੋ।
Got it
  • JagbaniKesari TvJagbani Epaper
  • Top News

    TUE, JUL 01, 2025

    10:55:38 AM

  • uk australia work visa

    ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਅਤੇ UK 'ਚ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ 'ਚ ਕਾਮਿਆਂ...

  • major restrictions imposed in punjab till august 31

    ਪੰਜਾਬ 'ਚ 31 ਅਗਸਤ ਤੱਕ ਲੱਗੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਪਾਬੰਦੀਆਂ!...

  • no fuel for old vehicles

    No Fuel: ਅੱਜ ਤੋਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਾਹਨਾਂ 'ਚ ਨਹੀਂ ਪਾਇਆ...

  • from tomorrow there will be big changes in upi lpg rail ticket

    ਅੱਜ ਤੋਂ UPI, LPG, ਰੇਲ ਟਿਕਟ ਬੁਕਿੰਗ ਅਤੇ...

browse

  • ਪੰਜਾਬ
  • ਦੇਸ਼
    • ਦਿੱਲੀ
    • ਹਰਿਆਣਾ
    • ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ
    • ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼
    • ਹੋਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼
  • ਵਿਦੇਸ਼
    • ਕੈਨੇਡਾ
    • ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ
    • ਪਾਕਿਸਤਾਨ
    • ਅਮਰੀਕਾ
    • ਇਟਲੀ
    • ਇੰਗਲੈਂਡ
    • ਹੋਰ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਖਬਰਾਂ
  • ਦੋਆਬਾ
    • ਜਲੰਧਰ
    • ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ
    • ਕਪੂਰਥਲਾ-ਫਗਵਾੜਾ
    • ਰੂਪਨਗਰ-ਨਵਾਂਸ਼ਹਿਰ
  • ਮਾਝਾ
    • ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ
    • ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ
    • ਤਰਨਤਾਰਨ
  • ਮਾਲਵਾ
    • ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ
    • ਲੁਧਿਆਣਾ-ਖੰਨਾ
    • ਪਟਿਆਲਾ
    • ਮੋਗਾ
    • ਸੰਗਰੂਰ-ਬਰਨਾਲਾ
    • ਬਠਿੰਡਾ-ਮਾਨਸਾ
    • ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ-ਫਾਜ਼ਿਲਕਾ
    • ਫਰੀਦਕੋਟ-ਮੁਕਤਸਰ
  • ਤੜਕਾ ਪੰਜਾਬੀ
    • ਪਾਰਟੀਜ਼
    • ਪਾਲੀਵੁੱਡ
    • ਬਾਲੀਵੁੱਡ
    • ਪੌਪ ਕੌਨ
    • ਟੀਵੀ
    • ਰੂ-ਬ-ਰੂ
    • ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਯਾਦਾ
    • ਮੂਵੀ ਟਰੇਲਰਜ਼
  • ਖੇਡ
    • ਕ੍ਰਿਕਟ
    • ਫੁੱਟਬਾਲ
    • ਟੈਨਿਸ
    • ਹੋਰ ਖੇਡ ਖਬਰਾਂ
  • ਵਪਾਰ
    • ਨਿਵੇਸ਼
    • ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ
    • ਸ਼ੇਅਰ ਬਾਜ਼ਾਰ
    • ਵਪਾਰ ਗਿਆਨ
  • ਅੱਜ ਦਾ ਹੁਕਮਨਾਮਾ
  • ਗੈਜੇਟ
    • ਆਟੋਮੋਬਾਇਲ
    • ਤਕਨਾਲੋਜੀ
    • ਮੋਬਾਈਲ
    • ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਨਿਕਸ
    • ਐੱਪਸ
    • ਟੈਲੀਕਾਮ
  • ਦਰਸ਼ਨ ਟੀ.ਵੀ.
  • ਸਿਹਤ
  • ਅਜਬ ਗਜਬ
  • Home
  • ਤੜਕਾ ਪੰਜਾਬੀ
  • ਦੇਸ਼
  • ਵਿਦੇਸ਼
  • ਖੇਡ
  • ਵਪਾਰ
  • ਧਰਮ
  • Google Play Store
  • Apple Store
  • E-Paper
  • Kesari TV
  • Navodaya Times
  • Jagbani Website
  • JB E-Paper

ਪੰਜਾਬ

  • ਦੋਆਬਾ
  • ਮਾਝਾ
  • ਮਾਲਵਾ

ਮਨੋਰੰਜਨ

  • ਬਾਲੀਵੁੱਡ
  • ਪਾਲੀਵੁੱਡ
  • ਟੀਵੀ
  • ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਯਾਦਾ
  • ਪਾਰਟੀਜ਼
  • ਪੌਪ ਕੌਨ
  • ਰੂ-ਬ-ਰੂ
  • ਮੂਵੀ ਟਰੇਲਰਜ਼

Photos

  • Home
  • ਮਨੋਰੰਜਨ
  • ਖੇਡ
  • ਦੇਸ਼

Videos

  • Home
  • Latest News 2023
  • Aaj Ka Mudda
  • 22 Districts 22 News
  • Job Junction
  • Most Viewed Videos
  • Janta Di Sath
  • Siasi-te-Siasat
  • Religious
  • Punjabi Stars Interview
  • Home
  • Punjab News
  • Jalandhar
  • ਦਿਲ ਹੈ ਕਿ ਮਾਨਤਾ ਨਹੀਂ : ‘ਗਰਾਊਂਡ ਜ਼ੀਰੋ ਵਿਚ ਦਿਲ’

PUNJAB News Punjabi(ਪੰਜਾਬ)

ਦਿਲ ਹੈ ਕਿ ਮਾਨਤਾ ਨਹੀਂ : ‘ਗਰਾਊਂਡ ਜ਼ੀਰੋ ਵਿਚ ਦਿਲ’

  • Edited By Rajwinder Kaur,
  • Updated: 04 May, 2020 11:03 AM
Jalandhar
ground zero heart shivdeep
  • Share
    • Facebook
    • Tumblr
    • Linkedin
    • Twitter
  • Comment

ਸਥਾਨ-ਪ੍ਰਿਥਵੀ, 2020

ਸ਼ਿਵਦੀਪ

ਧੂੰਆਂ, ਲੋਹਾ ਜਾਂ ਕੰਕਰੀਟ। ਮਾਸਕ, ਲੋਹਾ ਰੋਕਣ ਲਈ ਜੈਕਟ ਜਾਂ ਲੋਹਾ ਸਾਂਭਣ ਲਈ ਇਕ ਛਾਤੀ, ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਅਣਜੰਮੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਕੀ ਦੇ ਕੇ ਜਾਂਵਾਗਾ। ਮੈਨੂੰ ਹਾਲੇ ਵੀ ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਇਕ ਫ਼ਿਲਮ ਵਾਂਗ ਲਗ ਰਿਹਾ। ਮੈਂ ਹੁਣ ਵੀ ਜਦੋਂ ਕਹਿੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਡਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਇਹ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਡਰ ਵਿਚੋਂ ਬੋਲ ਰਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹਾਂ। ਕਿਸੇ ਤੋਂ ਨਹੀਂ, ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਤੋਂ ਲੁਕਣ ਦੀ ਸਾਜਿਸ਼ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਾਂ। ਬਾਹਰਲਾ ਤਣਾਓ ਅਤੇ ਅੰਦਰ ਦੀ ਸੰਘਣੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਮੈਨੂੰ ਵਿਚਿਲਤ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਵਾਰ-ਵਾਰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਵਾਉਂਦਾ ਹਾਂ, ਵਾਰ-ਵਾਰ ਲਿਖਦਾ ਹਾਂ ਇਹ ਵਾਕ, ਇਹ ਸ਼ਬਦ ‘ਸੂਰਜ’, ਵਾਰ-ਵਾਰ ਕਹਿੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਸੂਰਜ ਡੁਬਣਾ ਮੈਨੂੰ ਚੰਗਾ ਲਗਣ ਲੱਗ ਪਿਆ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਕੱਲ ਫਿਰ ਮੁੜ ਆਵੇਗਾ ਨਵੀਂ ਆਸ ਨਾਲ। ਵਾਰ-ਵਾਰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਹੀ ਯਾਦ ਕਰਵਾਉਂਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਮੁਨੱਖ ਅਤੇ ਧਰਤੀ ਦੀ ਆਸ ਕਿਸੇ ਵੀ ਘਟਨਾ-ਦੁਰਘਟਨਾ ਤੋਂ ਗਿੱਠ ਕੁ ਉਚੀ ਹੀ ਰਹੀ ਹੈ।  

ਇਹ ਚੰਗੇ ਦਿਨ ਮੈਨੂੰ ਚੰਗੇ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਲਗ ਰਹੇ। ਇਸ ਤਰਾਂ ਘਰੇ ਬੈਠ ਕੇ ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਪੜ੍ਹਦੇ, ਲਿਖਦੇ ਰਹਿਣਾ, ਫਿਲਮਾਂ ਦੇਖਣਾ ਜਾਂ ਸਾਰਾ ਸਮਾਂ ਆਪਣੀ ਸਟੱਡੀ ਵਿਚ ਪਏ ਰਹਿਣਾ, ਇਹ ਸਭ ਲਈ ਮੇਰੀ ਵੱਡੀ ਲੜਾਈ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਤਰਾਂ ਦੇ ਦਿਨ ਬਿਤਾਣਾ ਮੇਰੇ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਚੰਗੇ ਦਿਨ ਹਨ। ਜਿਸਦੇ ਲਈ ਮੈਂ ਹਰ ਦਿਨ ਜਿੱਦ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਇਕ ਲਗਾਤਾਰ ਲੜਾਈ ਲੜੀ। ਨਿੱਕੇ ਜਿਹੇ ਘਰ ਵਿਚ ਮੇਰਾ ਇਕ ਅਗਿਆਤਵਾਸ ਹੈ, ਜਿਥੇ ਹੋਰ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ। ਮੈਂ ਘਰੋਂ ਬਾਹਰ ਨਹੀਂ ਜਾਵਾਂਗਾ, ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਸਟੱਡੀ ਵਿਚ ਬੈਠਾਂਗਾ, ਅੱਜ ਮੈਂ ਲਿਖਣਾ ਹੈ, ਇਹ ਨਵੀਂ ਆਈ ਕਿਤਾਬ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨੀ ਹੈ, ਪਲੀਜ਼ ਮੈਨੂੰ ਕੋਈ ਡਿਸਟਰਬ ਨਾ ਕਰੇ। ਪਲੀਜ਼ ਫੋਨ ਉਪਰ ਜੋ ਆਦਮੀ ਹੈ ਉਸਨੂੰ ਕਹੋ ਕਿ ਮੈਂ ਸੌਂ ਰਿਹਾ ਹਾਂ, ਉਸਨੂੰ ਕਹੋ ਮੈਂ ਘਰ ਨਹੀਂ। ਅੱਜ ਮੈਂ ਦਫਤਰ ਨਹੀਂ ਜਾ ਰਿਹਾ, ਅੱਜ ਮੈਂ ਦੋ-ਤਿੰਨ ਫਿਲਮਾਂ ਦੇਖਣੀਆਂ ਹਨ। ਕਮਾਲ ਹੈ ਹੁਣ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਇਹ ਸਭ ਕਰਨ ਲਈ ਦਿਨ ਹੈ, ਜਿਸਦੇ ਲਈ ਮੈਨੂੰ ਕੋਈ ਉਕਤ ਨਹੀਂ ਕਰਨੀ ਪੈ ਰਹੀ। ਇਕ ਇਕ ਕਰਕੇ ਨਿੱਕੀ ਵੱਡੀਆਂ ਥਾਂਵਾ ਬੰਦ ਹੋਣ ਦੀਆਂ ਖ਼ਬਰਾਂ, ਆਦਮੀ ਦੇਹ ਤਿਆਗ ਕੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧਦੇ ਨੰਬਰਾਂ ਵਾਲੀ ਸੂਚੀ  ਵਿਚ ਬਦਲ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਮੈਂ ਹੁਣੇ ਇਸ ਅਗਿਆਤਵਾਸ ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ। ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਬਾਹਰ ਮਾਹੌਲ ਸੰਘਣਾ ਹੋ ਰਿਹਾ, ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਅਗਿਆਤਵਾਸ ਵਿਚ ਬੇਚੈਨ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਆਨੇ ਬਹਾਨੇ ਫੋਨ ਮਿਲਾਉਂਦਾ ਹਾਂ, ਇਧਰ ਉਧਰ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਕਰਕੇ ਰੱਖ ਦਿੰਨਾ ਹਾਂ। ਆਨੇ ਬਹਾਨੇ ਬਾਹਰ ਸੜਕ ਉਪਰ ਨਿਕਲਦਾ ਹਾਂ, ਜੇਬ ਵਿਚ ਫੋਨ ਖੜਕਨ ਲਗਦਾ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਰਸੋਈ ਦਾ ਸਮਾਨ ਲਿਆਣ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਖਿਝ ਆਉਂਦੀ ਸੀ, ਅੱਜ ਸਵੇਰੇ ਉਹ ਵੀ ਲੈਣ ਚਲਾ ਗਿਆ, ਕਾਫ਼ੀ ਦੇਰ ਬੈਂਚ ਉਪਰ ਬੈਠ ਕੇ ਲੋਗਾਂ ਦੇ ਮੂੰਹ ਦੇਖਦਾ ਰਿਹਾ। ਕਿੰਨੇ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮੂੰਹ ਵੱਲ ਇਸ ਤਰਾਂ ਦੇਖਿਆ ਹੈ। ਮੇਰਾ ਦਿਲ ਕਰਦਾ ਹੈ ਮੈਂ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਬਸ ਦੇਖਦਾ ਰਹਾਂ। ਜੇਬ ਵਿਚ ਫਿਰ ਫੋਨ ਖੜਕਦਾ ਹੈ, ਪਹਿਲਾਂ ਕਦੇ ਬਾਹਰ ਨਹੀਂ ਜਾਣਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਹੁਣ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿਉਂ ਫਜ਼ੂਲ ਵਿਚ ਬਾਹਰ ਘੁੰਮ ਰਿਹਾ ਹਾਂ।  ਕਿਉਂ ਉਲਟ ਚਲਦਾ ਹਾਂ ਮੈਂ। ਕੀ ਮਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਚਮੁੱਚ ਇਸ ਤਰਾਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਰਫਕੱਟ ਅੱਖਾਂ ਸਾਹਮਣਿਓਂ ਗੁਜ਼ਰਦੇ ਹਨ। ਇਕ ਕਵੀ ਜਿਹੜੇ ਕੱਟ ਨੂੰ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚੋਂ ਵੀ ਬਾਹਰ ਰੱਖ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਇਕ ਅਦ੍ਰਿਸ਼ ਸਕਰੀਨ ਉਪਰ ਉਸਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਚਲਦੇ ਹਨ, ਇਹ ਮੈਂ ਹੁਣੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਹੈ।  

ਮੈਂ ਪਿਛਲੇ ਕਈ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਉਦਾਸ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਅਲਹਿਦਗੀ ਬੜੇ ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਅੱਜ ਵੀ ਉਦਾਸ ਨੀਂਦ ਉਤਾਰੀ ਹੈ ਦੇਹ ਤੋਂ। ਉਠਦਿਆਂ ਨਜ਼ਰ ਪਰਦੇ ਵੱਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਤੋਂ ਨਿੱਕੀ ਨਿੱਕੀ ਧੁੱਪ ਅੰਦਰ ਆ ਰਹੀ ਹੈ। ਪਿਆ ਪਿਆ ਉਸਦੀ ਤਸਵੀਰ ਖਿਚਦਾ ਹਾਂ, ਸੋਚਾਂ ਵਿਚ ਗੁਆਚ ਜਾਂਦਾ ਹਾਂ। ਇਕਦਮ ਮੇਰੇ ਦੁਆਲੇ ਪਈਆਂ ਚੀਜਾਂ ਮੇਰੇ ਉਪਰ ਹਾਵੀ ਹੋਣ ਲਗਦੀਆਂ ਹਨ। ਬਿਸਤਰ ਤੋਂ ਉਸਰਦਾ ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਘਰ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਦੇਖਦਾ ਹਾਂ। ਕਮਾਲ ਹੈ ਕਦੇ ਦੇਖਿਆ ਹੀ ਨਹੀਂ ਇਸ ਤਰਾਂ ਘਰ ਵੱਲ। ਮੈਂ ਹਰਿਕ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਯੂਮ ਕਰਕੇ ਦੇਖਣ ਲਈ ਬੇਚੈਨ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹਾਂ। ਕੈਮਰਾ ਚੁੱਕਦਾ ਹਾਂ, ਘਰ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਖਿੱਚਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦਾ ਹਾਂ। ਅਲੱਗ ਅਲੱਗ ਹਿਸੇ ਨੂੰ ਅਲੱਗ ਅਲੱਗ ਨਾਮ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ। ਸੱਚ ਜਾਣਨਾ ਮੈਂ ਪਹਿਲੀ ਵਾਲ ਘਰ ਨੂੰ ਐਨੇ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਵੇਖਿਆ ਹੈ। ਕਿੰਨੀਆਂ ਨਿੱਕੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਜੋ ਬੰਦੇ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸਾਹ ਲੈਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਮੈਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਵਸਤੂ ਵੀ ਬੜੀ ਸਹਿਜਤਾ ਨਾਲ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿਚ ਰਚ ਜਾਂਦੀ ਹੈ; ਐਨਾ ਕਿ ਆਪਣੇ ਹੋਣ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਹੀ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਅੱਜ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਬਾਲਕਨੀ ਦੀ ਕੰਧ ਨਾਲ ਲੱਗ ਖੜਾ ਰਿਹਾ। ਮੈਨੂੰ ਨਹੀਂ ਯਾਦ ਕਿ ਮੈਂ ਉਸ ਵਕਤ ਕੁੱਝ ਸੋਚ ਵੀ ਰਿਹਾ ਸੀ ਜਾਂ ਨਹੀਂ।  ਮੈਂਨੂੰ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਨਾਲ ਜੁੜਣਾ ਚੰਗਾ ਲਗ ਰਿਹਾ ਹੈ। 

ਇਹ ਦੂਰ ਦੀ ਘਟਨਾ ਨਹੀਂ ਹੈ: ਮੇਰੇ ਮਨੁੱਖੀ ਸੁਭਾਅ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਸੀ ਇਹ ਵਾਇਰਸ ਦੂਰ ਦੀ ਘਟਨਾ ਹੈ। ਮੈਂ ਆਦਤਨ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਅਜੋਕੇ ਦੌਰ ਵਿਚ ਕੁਝ ਵੀ ਦੂਰ ਨਹੀਂ। ਮੌਤ ਤਾਂ ਬਿਲਕੁਲ ਨਹੀਂ। ਸ਼ਾਇਦ ਮਨੁੱਖ ਹਮੇਸ਼ਾ ਵਾਂਗ ਦੇਰ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।  7-10 ਮਾਰਚ ਦੇ ਦਿਨ ਆਪਣੇ ਕੁਝ ਦੋਸਤਾਂ ਨਾਲ ਹਿਮਾਚਲ ਸਾਂ। ਉਥੋਂ ਵਾਪਸ ਆਕੇ ਇਸ ਵਾਇਰਸ ਦੀਆਂ ਦੀ ਖ਼ਬਰਾਂ ਵਧਣੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈਆਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਕ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਹੀ ਘਰ ਰਹਿਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਇਸ ਘਰ ਰਹਿਣ ਨੂੰ ਕੁਆਰੰਟੀਨ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਾਇਰਸ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਬਹੁਤੇ ਸ਼ਬਦ ਮੇਰੇ ਲਈ ਨਵੇਂ ਸਨ। ਸੋ ਇਹ ਨੇੜੇ ਕਿਤੇ ਦੀ ਘਟਨਾ ਨਾਲ ਮੈਂ ‘ਕੋਆਰੰਟੀਨ, ਹੋ ਗਿਆ। ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਪਤਾ ਚਲਿਆ ਕਿ 31 ਦਸੰਬਰ, 1:38 ਮਿੰਟ ’ਤੇ ਹੀ ਚਾਈਨਾ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਵੈਬਸਾਈਟ ਉਪਰ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ ਕਿ ਇਕ ਅਣਜਾਣ ਵਾਇਰਸ ਦਾ ਹਮਲਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। 1 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਵੂਹਾਨ ਦੀ ਸੀ ਫੂਡ ਮਾਰਕਿਟ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਕਈ ਦਿਨ ਬਾਅਦ ਪਤਾ ਚਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਵਾਇਰਸ ਇਕ ਮਨੁੱਖ ਤੋਂ ਦੂਸਰੇ ਵਿਚ ਫੈਲਦਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਚਲ ਸੋ ਚਲ ਜੋ ਅੱਜ ਵੀ ਜਾਰੀ ਹੈ। ਮੈਂ ਚਾਈਨਾ ਦੇ ‘ਵੁਹਾਨ’ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦਾ ਸਾਂ, ਨਾ ਉਥੋਂ ਦੀ ਸੀ-ਫੂਡ ਮਾਰਕਿਟ ਨੂੰ। ਜਦੋਂ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਇਹ ਖ਼ਬਰਾਂ ਵਧਣੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈਆਂ ਮੈਂ ਤਾਂ ਵੀ ਇਸਨੂੰ ਦੂਰ ਦੀ ਘਟਨਾ ਮੰਨ ਰਿਹਾ ਸਾਂ। ਕਾਰਨ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਪਰ ਮੈਂ ਮੰਨਣਾ ਨਹੀਂ ਚਹੁੰਦਾ ਸਾਂ ਕਿ ਇਹ ਬਹੁਤ ਨੇੜੇ ਦੀ ਘਟਨਾ ਹੈ।

PunjabKesari

ਸ਼ਾਇਦ ਜਦੋਂ ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਹਰਕਤ ਵਿਚ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਕੋਈ ਵੀ ਘਟਨਾ ਦੂਰ ਦੀ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੀ। ਇਹ ਇਸੇ ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਉਪਰ ਫੈਲੀ ਇਕ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ ਨੇ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਅੰਦਰ ਜੋ ਸੀ ਉਸਨੂੰ ਉਘਾੜ ਕੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਚੰਗੇ ਬੰਦੇ ਵੀ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕਰਕੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਅਜੇ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਪਰ ਬਹੁਤਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰੋਂ ਇਹੀ ਸਭ ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਸੀ ਹੋਰ ਜਿਆਦਾ ਉਘੜ ਕੇ ਆਇਆ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਚੁਕੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਹੁਣ ਸਿਰਫ਼ ਸਾਡੇ ਮੁਲਕ ਦੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਰਹੀ। ਇਸ ਮਹਾਮਾਰੀ ਨੇ ਸਾਡੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸਮਾਜਿਕ ਤਾਣੇ ਬਾਣੇ ਵਿਚ ਵਸਿਆ ਅਣਮਨੁੱਖੀ ਵਿਚਾਰ ਅੰਡਰਲਾਈਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ 21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਵਰਲਡ ਹੈਲਥ ਸਿਸਟਮ ਦੀ ਵੀ ਪੋਲ ਖੁੱਲ ਗਈ ਹੈ। ਠੀਕ ਹੈ ਕਿ ਕੋਈ ਵੀ ਮੁਲਕ ਅਜਿਹੀ ਘਟਨਾ ਲਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਰ ਜੋ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਹੋਇਆ ਉਹ ਇੰਨਾ ਗੈਰ-ਜਿੰਮੇਰਾਨਾ ਸੀ ਕਿ ਉਸਦਾ ਅੰਦਾਜਾ ਲਗਾਉਣਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੈ । ਮੈਨੂੰ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਹੁਣ ਮੰਨ ਲਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹਿਦਾ ਹੈ ਕਿ ਲਾਕ-ਡਾਊਨ ਕਈ ਸਰਕਾਰਾਂ ਲਈ ਪਰਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਅੱਜ ਵੀ ਮਾੱਬ ਲਿੰਚਇੰਗ, ਰੇਪ, ਭੁੱਖਮਰੀ ਅਤੇ ਸੁਵਿਧਾਵਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਲੋਕ ਮਰ ਰਹੇ ਹਨ ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੀ ਸਮਾਜਿਕ, ਰਾਜਨੀਤਕ ਅਤੇ ਦਿਮਾਗੀ ਬਣਤਰ ਉਪਰ ਦੁਬਾਰਾ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨਾ ਪਏਗਾ। ਇਕਵੀਂ ਸਦੀ ਮਸ਼ੀਨ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਇਹ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਹਰਗਿਜ਼ ਨਹੀਂ।

ਮਨੁੱਖ ਘਟੀਆਂ ਤੋਂ ਹੋਰ ਘਟੀਆਂ ਹੋਈ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਬਹੁਤ ਜਲਦੀ ਸਮਝ ਲੈਣਾ ਪਵੇਗਾ ਕਿ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਅਤੇ ਇਸ ਕਾਲ ਅੰਦਰ ਹੁੰਦੀ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੂਰ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਬਿਲਕੁਲ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਇਹ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੌਰਾਨ ਵੀ ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰ ਨਿਗਾਹ ਨਹੀਂ ਮਾਰਾਂਗੇ ਤਾਂ ਮਨੁੱਖ ਇਸ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੋਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਿਘਾਰ ਵੱਲ ਜਾਵੇਗਾ। ਸਾਨੂੰ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਇਕ ਕੁਲੈਕਟਵ ਅਪਰੋਚ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਅਸੀਸੀ ਦੇ ਸੰਗੀਤ, ਈਰਾਨ ਦੀ ਨਰਜ਼ਿਸ਼, ਆਇਰਲੈਂਡ ਦੇ ਹੈਂਡਰਿਕ ਅਤੇ ਹੋਰ ਲੋਗ ਜੋ ਲਗਾਤਾਰ ਵਧਧੇ ਹਪਏ ਆਂਕੜਿਆਂ ਨੂੰ ਮਹਿਜ਼ ਆਂਕੜਿਆਂ ਦੇ ਤੌਰ ਉਪਰ ਨਹੀਂ ਦੇਖ ਰਹੇ, ਨਾਲ ਸਾਡੀ ਸਾਂਝ ਕੀ ਹੈ ਇਹ ਬਹੁਤ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਦੇਖਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਨਾਵਲ ‘ਪਲੇਗ’ ਵਿਚ ਕਾਮੂ  ਇਕ ਥਾਂ ਲਿਖਦਾ ਹੈ ਕਿ, “ਬੁਰਾਈ ਬੰਦੇ ਦੀ ਅਗਿਆਨਤਾ ਵਿਚੋਂ ਨਿਕਲਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਚੰਗੇ ਇਰਾਦੇ ਵੀ ਉੰਨਾ ਹੀ ਨੁਕਸਾਨ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜੇਕਰ ਸਾਡੀ ਉਹਨਾਂ ਨਾਲ ਤਾਲਮੇਲ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨਹੀਂ।” 

ਸਿਰਫ਼ ਵਧਦੇ ਆਂਕੜੇ ਦੇਖਦਾ ਹਾਂ- ਮੈਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਵਾਰ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਇਕ ਕਵੀ ਲਈ ਇਹ ਮਰਦੇ ਹੋਏ ਲੋਕ ਸਿਰਫ਼ ਆਂਕੜਾ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਕਵਿਤਾ ਮੈਨੂੰ ਅਜੇ ਵੀ ਰਾਹ ਦਿੰਦੀ ਹੈ, ਸਾਹ ਦਿੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਊਣਾ ਦੀ ਆਸ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਮੈਂ ਜਦੋਂ ਸੂਰਜ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਨਹੀਂ ਲਿਖਣ ਪਾਉਂਦਾ ਉਦੋਂ ਇਕ ਸ਼ਬਦ ਲਿਖਦਾ ਹਾਂ, ‘ਸੂਰਜ’। ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਵੀ ਆਸ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਵੀ ਹੁਣ ਮੈਂ ਆਂਕੜੇ ਦੇਖਦਾ ਹਾਂ, ਗਿਣਤੀ-ਮਿਣਤੀ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਮੁਲਕਾਂ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿਚ ਘੱਟ ਆਂਕੜੇ ਰੱਖਦਾਂ ਹਾਂ। ਹੁਣ ਉਚੇਚ ਨਾਲ ਕੋਈ ਖ਼ਬਰ ਨਹੀਂ ਪੜਦਾ। ਪਹਿਲੇ ਕੁੱਝ ਦਿਨ ਖ਼ਬਰਾਂ ਉਪਰ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖੀ, ਫਿਰ ਉਹ ਵੀ ਬੋਰ ਕਰਨ ਲੱਗੀਆਂ। 15-20 ਦਿਨ ਕੁਆਰੰਟੀਨ ਵਿਚ ਨਿਕਲਣ ਤੋਂ ਸਭ ਕੁੱਝ ਆਦਤਨ ਜਿਹਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਮੇਰੇ ਅੰਦਰਲੇ ਕਿਸੇ ਬੰਦੇ ਨੇ ਇਸ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਮੋਢਿਆ ਉਪਰ ਰੱਖ ਦਿਤਾ ਹੈ। ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿਉਂ ਵਧਦੇ ਆਂਕੜੇ ਮੈਨੂੰ ਉੰਨੇ ਦੁਖਦਾਈ ਨਹੀਂ ਲਗ ਰਹੇ, ਜਿੰਨੇ ਮੇਰੇ ਦਿਲ ਨੂੰ ਲਗਦੇ ਹਨ। ਕੁੱਝ ਇਕ ਵਾਰ ਇਸ ਵਾਇਰਸ ਉਪਰ ਲਿਖਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੁਣ ਮਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਚੈਪਟਰ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿਆਂ। ਹਰ ਰੋਜ਼ ਉਹੀ ਆਸ, ਉਹੀ ਸੂਰਜ ਅਤੇ ਉਹੀ ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਆਪਣੀ ਹੋਂਦ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਲੜਦੇ ਹਾਂ।

ਦੁਬਾਰਾ ਲਿਖਦਾ ਹਾਂ ‘ਸੂਰਜ’। ਬਹੁਤੇ ਟੀ.ਵੀ ਚੈਨਲਾਂ ਅਤੇ ਝੰਡਾ ਬਰਦਾਰਾਂ ਨੇ ਹੁਣ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਨੂੰ ਕਮਰਸ਼ੀਅਲ ਬਣਾ ਲਿਆ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਬਾਰੇ ਹੁਣ ਲਿਖਣ ਨੂੰ ਦਿਲ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। ਇਹ ਸਭ ਜਗ ਜ਼ਾਹਿਰ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਹੁਣ ਮੈਂ ਇਸ ਗੱਲ ਵਿਚੋਂ ਵੀ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਗਿਆ ਹਾਂ ਕਿ ਇਸ ਕਿਸੇ ਦੀ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਸੀ ਜਾਂ ਕੁਦਰਤ ਦਾ ਪ੍ਰਕੋਪ। ਦੋਹਾਂ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਆਦਮੀ ਆਦਮੀ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਖੜ ਗਿਆ ਹੈ। ਮਰੀਜ਼ਾ ਦੀ ਗਣਨਾ, ਮੌਤਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਅਤੇ ਵਾਰਡਾਂ ਦੀ ਵੰਡ ਦੇ ਅਧਾਰ ਸਾਡੇ ਅੰਦਰਲੇ ਅਧਾਰ ਨੂੰ ਬੜਾ ਨਿਖ਼ਾਰ ਕੇ ਕਟਹਿਰੇ ਵਿਚ ਖ਼ੜਾ ਕਰ ਦਿਤਾ ਹੈ। ਸਿਵੇਆਂ ਦੇ ਰਾਹ ਬੰਦ, ਹਮਦਰਦੀ ਖ਼ਤਮ, ਸ਼ੱਕ, ਅਤੇ ਵਾਇਰਸ ਨੂੰ ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਤਬਕੇ ਨਾਲ ਜੋੜੇ ਜਾਣਾ ਇਕ ਕੁੱਝ  ਬਹੁਤ ਛੋਟੇ ਦਰਜੇ ਦੀਆਂ ਉਦਹਰਣਾ ਹਨ। ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਚਹਿਰਾ ਮਾਸਕ ਪਿਛੇ ਵੀ ਨੰਗਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦੋ ਧੜਿਆਂ ਵਿਚ ਵੰਡੇ ਗਏ ਹਨ ਲੋਕ-ਮਾਸਕ ਵਾਲ ਅਤੇ ਬਿਨਾਂ ਮਾਸਕ ਵਾਲੇ, ਦੋਵੇਂ ਇਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਬਹੁਤੇ ਮੁਲਕ ਨੂੰ ਇਸ ਸਮੇਂ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਦੀ ਘਾਟ ਰੜਕ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਵਾਇਰਸ ਗਰੀਬ ਲਈ ਭੁਖਮਰੀ ਹੈ, ਮਿਡਲ ਕਲਾਸ ਲਈ ਜੇਲ, ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਘਰਾਣਿਆ ਲਈ ਮੌਕਾ ਬਣ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਬੀਮਾਰੀ ਨੇ ਸਾਡੇ ਬਾਹਰੀ ਅਤੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਬੰਧ ਨੂੰ ਨੰਗਾ ਕਰ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਰਾ ਮੁਲਕ, ਇਸਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਕਿਆਸਰਾਈਆਂ ਸਭ ਕੁਝ ਇਥੋਂ ਦੇ ਬਾਸ਼ਿੰਦਆਂ ਵਾਂਗ ਖੋਖ਼ਲਾ ਹੋ ਗਿਆ ਲਗਦਾ ਹੈ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਮੌਬਲਿਚਿੰਗ ਦੀ ਘਟਨਾ ਬਹੁਤ ਨੇੜੇ ਲਗ ਰਹੀ ਹੈ, ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਬੰਦ ਘਰ ਵਿਚ ਵੀ ਇਸਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਇਸ ਜਿਸ ਭੀੜ ਤੋਂ ਮੈਂ ਡਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਕੌਣ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ ਇਸ ਭੀੜ ਵਿਚ। 

ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਕਹਿਣ ਵਿਚ ਵੀ ਕੋਈ ਝਿਜਕ ਨਹੀਂ ਕਿ ਡਰ ਗਿਆ ਹਾਂ, ਖਿੱਝ ਕੇ ਕਹਿੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ‘ਚੰਗਾ ਜੇ ਮਰ ਜਾਂਦਾ ਡਾਰਵਿਨ ਦਾ ਬਾਂਦਰ’। 

ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਅੰਦਰਲੀ ਅਤੇ ਬਾਹਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿਚ ਬਦਲਾਅ: ਮੈਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿਹੜੀ ਦੌੜ ਇਸ ਮਹਾਮਾਰੀ ਨੂੰ ਇਕ ‘ਗ੍ਰੈਂਡ-ਈਵੈਂਟ’ ਵਿਚ ਬਦਲਣ ਦੀ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਮੁਲਕ ਵਿਚ ਦੇਖੀ ਹੈ ਹਾਲੇ ਤੱਕ ਕਿਤੇ ਹੋਰ ਨਹੀਂ ਦੇਖੀ। ਸਾਡੇ ਬਹੁਤੇ ਫੈਸਲੇ ਇਸ ਤਰਾਂ ਲਗਦੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਅਸੀਂ ਇਸ ‘ਕੋਰੋਨਾ-ਈਵੈਂਟ’ ਨੂੰ ਸੈਲੀਬ੍ਰੇਟ ਕਰਨ ਲਈ ਮਿਥੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਾਡੇ ਅੰਦਰਲਾ ਮਦਾਰੀਪੁਣਾ ਹੈ, ਪਾਖ਼ੰਡ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਲਗਦਾ ਸੀ ਕਿ ਇਸ ਸਖ਼ਤ ਸਮੇਂ ਦਰਮਿਆਨ ਅਸੀਂ ਅੰਤਰਿ ਸੰਵਾਦ ਰਾਂਹੀ ਅੰਦਰਲੇ ਮਹਾਂਮਾਨਵ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਗੇ ਪਰ ਉਲਟ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਬ੍ਰਹਮਰਾਖ਼ਸ਼ ਵੱਡਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਅੰਦਰਲੀ ਅੱਗ ਨੂੰ ਇਕ ਹੋਰ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਰਾਹ ਉਪਰ ਧਕੇਲ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਜਿਸਦਾ ਖਮਿਆਜ਼ਾ ਆਣ ਵਾਲੀਆਂ ਨਸਲਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਅੰਦਰ ਬਣਦੀ ਜੁਗਤ ਰਾਂਹੀ ਭੁਗਤਿਆ ਜਾਏਗਾ। ਹਰਾਰੀ, ਅਰੁੰਧਤੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਈ ਚਿੰਤਕਾਂ ਦੇ ਆਰਟੀਕਲ ਪੜ ਲਏ ਹਨ। ਮੇਰੇ ਵੀ ਦਿਮਾਗ ਹੁਣ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਇਸ ਵਿਚਾਰ ਨੇ ਹਾਵੀ ਹੋਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿਤਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸਾਰੇ ਚੈਪਟਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੀ ਬਦਲਾਅ ਹੋਏਗਾ। ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਘਟਨਾਵਾਂ ਤੋਂ ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ ਉਪਰ ਕੋਈ ਪਾਜ਼ੀਟਵ ਬਦਲਾਅ ਹੋਵੇਗਾ ਇਹ ਮੰਨਣ ਨੂੰ ਦਿੱਲ ਨਹੀਂ ਮੰਨਦਾ। ਮੈਂ ਇਸ ਸ਼ੰਕਾ ਵਿਚ ਹਾਂ ਕਿ ਮਨੁੱਖ ਫਿਰ ਵਾਪਿਸ ਉਸੇ ਬੇਤਾਲੀ ਰਿਦਮ ਵਿਚ ਵਾਪਿਸ ਪਰਤ ਜਾਏਗਾ, ਜਿਥੋਂ ਇਹ ਉਖੜਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਸਾਡੇ ਸਮਿਆਂ ਦੀ ਇਕ ਬਹੁਤ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਘਟਨਾ ਹੈ, ਬਾਹਰੀ ਵੀ ਅਤੇ ਜ਼ਿਹਨੀ ਵੀ।         
ਇਸ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿਚ ਪੈਰ ਰੱਖਣ ਨੂੰ ਦਿਲ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਦਿੱਲ ਬਾਹਰ ਜਾਣ ਨੂੰ ਬੇਚੈਨ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।    
 
 

  • Ground Zero
  • Heart
  • Shivdeep
  • ਸ਼ਿਵਦੀਪ
  • ਗਰਾਊਂਡ ਜ਼ੀਰੋ
  • ਦਿਲ

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ 'ਚ ਅੱਜ ਤੋਂ 'ਕਰਫਿਊ' ਖਤਮ, ਸਵੇਰੇ 10 ਵਜੇ ਤੋਂ 6 ਵਜੇ ਤੱਕ ਖੁੱਲ੍ਹਣਗੀਆਂ ਦੁਕਾਨਾਂ

NEXT STORY

Stories You May Like

  • traffic jam  person  heart attack
    ਜਾਮ 'ਚ ਫਸਣ ਕਾਰਨ ਕਾਰ 'ਚ ਬੈਠੇ ਸ਼ਖਸ ਨੂੰ ਪਿਆ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ
  • important step in treating childhood genetic heart disease
    ਜੈਨੇਟਿਕ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਜੂਝ ਰਹੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਆਸ ਦੀ ਕਿਰਨ
  • soldier dies of heart attack while on duty
    ਡਿਊਟੀ ਦੌਰਾਨ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪੈਣ ਕਾਰਨ ਫ਼ੌਜੀ ਦੀ ਮੌਤ
  • international yoga day
    ਕਾਲਾ ਸੰਘਿਆਂ ਦੀ ਦੁਸਹਿਰਾ ਗਰਾਊਂਡ 'ਚ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਯੋਗ ਦਿਵਸ
  • recognition of 67 b ed colleges in u p  cancelled
    ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਵੱਡੀ ਖਬਰ! 67 B.Ed ਕਾਲਜਾਂ ਦੀ ਮਾਨਤਾ ਰੱਦ
  • men dies in israel after bomb explodes
    ਇਜ਼ਰਾਈਲ 'ਚ ਭਾਰੀ ਬੰਬ ਧਮਾਕੇ ਤੋਂ ਡਰੇ ਭਾਰਤੀ ਨੌਜਵਾਨ ਦੀ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪੈਣ ਨਾਲ ਮੌਤ
  • government school  teacher
    ਪੰਜਾਬ : ਦਿਲ ਕੰਬਾਅ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਹਾਦਸੇ 'ਚ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ ਦੀ ਅਧਿਆਪਕਾ ਦੀ ਮੌਤ
  • shehnaaz gill looks beautiful in latest traditional look
    ਪੰਜਾਬੀ ਮੁਟਿਆਰ ਬਣ ਸਹਿਨਾਜ਼ ਗਿੱਲ ਨੇ ਦਿਖਾਏ ਹੁਸਨ ਦੇ ਜਲਵੇ, ਖੂਬਸੂਰਤ ਤਸਵੀਰਾਂ ਨੇ ਜਿੱਤਿਆ ਦਿਲ
  • punjab weather update
    ਪੰਜਾਬ 'ਚ ਅੱਜ ਭਾਰੀ ਮੀਂਹ ਤੇ ਹਨੇਰੀ ਦਾ Alert! ਸਵੇਰੇ-ਸਵੇਰੇ 10 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ...
  • warning of thunderstorm and heavy rain in punjab
    ਪੰਜਾਬ 'ਚ ਹਨੇਰੀ-ਤੂਫ਼ਾਨ ਤੇ ਭਾਰੀ ਮੀਂਹ ਦੀ ਚੇਤਾਵਨੀ, 15 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਲਈ ਅਲਰਟ...
  • raw onion is a superfood for men  a powerful health ally
    ਕੱਚਾ ਪਿਆਜ਼ ਹੈ ਮਰਦਾਂ ਲਈ ਸੂਪਰਫੂਡ, ਸਿਹਤ ਦਾ ਤਾਕਤਵਰ ਸਾਥੀ, ਜਾਣੋ ਖਾਣ ਦਾ ਸਹੀ...
  • commissionerate police jalandhar destroys seized narcotics
    ਕਮਿਸ਼ਨਰੇਟ ਪੁਲਸ ਜਲੰਧਰ ਨੇ ਜ਼ਬਤ ਕੀਤੇ ਨਸ਼ੀਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਨੂੰ ਕੀਤਾ ਨਸ਼ਟ
  • guru granth sahib ji decorated in the house was desecrated
    ਪੰਜਾਬ 'ਚ ਵੱਡੀ ਘਟਨਾ! ਘਰ 'ਚ ਸੁਸ਼ੋਭਿਤ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਬੇਅਦਬੀ
  • big drug racket busted in jalandhar
    ਜਲੰਧਰ 'ਚ ਵੱਡੇ ਡਰੱਗ ਰੈਕੇਟ ਦਾ ਪਰਦਾਫਾਸ਼, ਕਰੋੜਾਂ ਦੀ ਹੈਰੋਇਨ ਤੇ ਹਥਿਆਰਾਂ ਸਣੇ...
  • latest weather of punjab storm and heavy rain will come
    ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮੌਸਮ ਦੀ ਤਾਜ਼ਾ ਅਪਡੇਟ, ਆਵੇਗਾ ਤੂਫ਼ਾਨ ਤੇ ਭਾਰੀ ਮੀਂਹ, 15 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ...
  • commissionerate police jalandhar  farewell to 15 retired police officers
    ਕਮਿਸ਼ਨਰੇਟ ਪੁਲਸ ਜਲੰਧਰ ਵੱਲੋਂ 15 ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਪੁਲਸ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਨਿੱਘੀ...
Trending
Ek Nazar
latest weather of punjab storm and heavy rain will come

ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮੌਸਮ ਦੀ ਤਾਜ਼ਾ ਅਪਡੇਟ, ਆਵੇਗਾ ਤੂਫ਼ਾਨ ਤੇ ਭਾਰੀ ਮੀਂਹ, 15 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ...

terrorist attacks in pakistan

ਪਾਕਿਸਤਾਨ 'ਚ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਮਲੇ, ਪੰਜ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ

man held for   raping   domestic help in arunachal

ਦੋ ਸਾਲ ਘਰ 'ਚ ਰੱਖੀ ਨੌਕਰਾਨੀ ਨਾਲ ਮਾਲਕ ਧੱਕੇ ਨਾਲ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ 'ਗੰਦਾ ਕੰਮ',...

german foreign minister visits kyiv

ਜਰਮਨ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕੀਵ ਦੌਰੇ 'ਤੇ, ਕੀਤਾ ਇਹ ਵਾਅਦਾ

pakistan army chief asim munir statement

ਪਾਕਿ ਫੌਜ ਮੁਖੀ ਨੇ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ 'ਚ ਅੱਤਵਾਦ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ 'ਜਾਇਜ਼ ਸੰਘਰਸ਼'

big blow to iran nuclear program due to american attacks

ਅਮਰੀਕੀ ਹਮਲਿਆਂ ਨਾਲ ਈਰਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਝਟਕਾ

afghan refugee families returned

ਤਿੰਨ ਹਜ਼ਾਰ ਅਫਗਾਨ ਸ਼ਰਨਾਰਥੀ ਪਰਿਵਾਰ ਪਰਤੇ ਵਾਪਸ

sikh community in canada

ਕੈਨੇਡਾ 'ਚ ਸਿੱਖ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੂੰ ਸਾਵਧਾਨ ਰਹਿਣ ਦੀ ਅਪੀਲ, ਜਾਣੋ ਪੂਰਾ ਮਾਮਲਾ

weather has changed punjab

ਪੰਜਾਬ 'ਚ ਮੌਸਮ ਨੇ ਬਦਲਿਆ ਮਿਜਾਜ਼, ਮੀਂਹ ਨਾਲ ਮੌਸਮ ਹੋਇਆ ਸੁਹਾਵਣਾ, ਜਾਣੋ ਅਗਲੇ...

large consignment of drugs seized

ਵੱਡੀ ਸਫਲਤਾ, ਨਸ਼ੀਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਵੱਡੀ ਖੇਪ ਬਰਾਮਦ

pakistan closes border

ਸੁਰੱਖਿਆ ਖਤਰਾ! ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਨਾਲ ਲੱਗਦੀ ਮੁੱਖ ਸਰਹੱਦ ਕੀਤੀ ਬੰਦ

6 year old teghbir singh conquers highest peak in russia sets world record

ਛੋਟੀ ਉਮਰ 'ਚ ਰੋਪੜ ਦੇ ਤੇਗਬੀਰ ਨੇ ਮਾਰੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਮੱਲ੍ਹਾਂ, ਰੂਸ ’ਚ ਹਾਸਲ...

terrorist attack attempt failed in pakistan

ਪਾਕਿਸਤਾਨ 'ਚ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਮਲੇ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਅਸਫਲ, ਮਾਰੇ ਗਏ ਦੋ ਸ਼ੱਕੀ ਅੱਤਵਾਦੀ

eighth festival of faiths held in ohio

ੳਹਾਈੳ ਵਿਖੇ ਅੱਠਵਾਂ ਫੈਸਟੀਵਲ ਆਫ ਫੇਥਸ ਆਯੋਜਿਤ (ਤਸਵੀਰਾਂ)

plane shook during landing

ਯਾਤਰੀਆਂ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਜਹਾਜ਼ ਲੈਂਡਿੰਗ ਦੌਰਾਨ ਲੱਗਾ ਹਿੱਲਣ, ਵੀਡੀਓ ਵਾਇਰਲ

firing at firefighters

ਅਮਰੀਕਾ 'ਚ ਫਾਇਰਫਾਈਟਰਾਂ 'ਤੇ ਗੋਲੀਬਾਰੀ, ਦੋ ਮਾਰੇ ਗਏ

heavy rain for next 3 hours in punjab

ਪੰਜਾਬ 'ਚ ਅਗਲੇ 3 ਘੰਟੇ ਭਾਰੀ! ਵੱਜਣ ਲੱਗੀ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੇ ਫੋਨ ਦੀ ਘੰਟੀ, 11...

major accident in punjab team member dies during shooting

ਪੰਜਾਬ 'ਚ ਵੱਡਾ ਹਾਦਸਾ! ਸ਼ੂਟਿੰਗ ਦੌਰਾਨ ਟੀਮ ਮੈਂਬਰ ਦੀ ਮੌਤ, ਪੈ ਗਈਆਂ ਭਾਜੜਾਂ

Daily Horoscope
    Previous Next
    • ਬਹੁਤ-ਚਰਚਿਤ ਖ਼ਬਰਾਂ
    • easily get australia uk work visa
      ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਅਤੇ UK 'ਚ ਕਾਮਿਆਂ ਦੀ ਭਾਰੀ ਮੰਗ, ਤੁਰੰਤ ਕਰੋ ਅਪਲਾਈ
    • bsf rajouri battalion apprehended pakistani
      ਘੁਸਪੈਠ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਨਾਕਾਮ; ਫੌਜ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਨਾਗਰਿਕ ਨੂੰ ਕੀਤਾ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ
    • american tourists attacked with a knife and robbed  2 miscreants arrested
      ਅਮਰੀਕੀ ਸੈਲਾਨੀਆਂ 'ਤੇ ਚਾਕੂ ਨਾਲ ਹਮਲਾ ਕਰ ਕੀਤੀ ਲੁੱਟ-ਖੋਹ, ਪੁਲਸ ਐਨਕਾਊਂਟਰ...
    • 500 tariff will be imposed on india and china if they trade with russia
      ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਧਮਕੀ : ਰੂਸ ਨਾਲ ਵਪਾਰ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਭਾਰਤ ਤੇ ਚੀਨ 'ਤੇ ਲੱਗੇਗਾ 500...
    • cartridges recovered from hakim salauddin s house
      ਹਕੀਮ ਸਲਾਊਦੀਨ ਦੇ ਘਰੋਂ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦਾ ਜ਼ਖੀਰਾ ਬਰਾਮਦ
    • iran will soon make a nuclear bomb  un organization warns
      ਈਰਾਨ ਜਲਦੀ ਬਣਾ ਲਵੇਗਾ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਬੰਬ! ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਸੰਗਠਨ ਨੇ ਦਿੱਤੀ...
    • is railways going to implement new rules  now reservation chart
      ਕੀ ਰੇਲਵੇ ਨਵਾਂ ਨਿਯਮ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਜਾ ਰਿਹੈ? ਹੁਣ 8 ਘੰਟੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਰਿਜ਼ਰਵੇਸ਼ਨ...
    • hpv key factor for rise in cancer cases among indian youth
      ਦੇਸ਼ ’ਚ ਕੈਂਸਰ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ’ਚ ਵਾਧੇ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ‘ਹਿਊਮਨ...
    • maoists should lay down arms and join mainstream  shah
      ਮਾਓਵਾਦੀ ਹਥਿਆਰ ਸੁੱਟਣ ਤੇ ਮੁੱਖ ਧਾਰਾ ’ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ : ਸ਼ਾਹ
    • mumbai mosques launched mobile app
      ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਲੋਕ ਐਪ ਰਾਹੀਂ ਅਜ਼ਾਨ ਸੁਣ ਸਕਣਗੇ
    • residents of karnail singh street forced to live a life of misery
      ਸੀਵਰੇਜ ਦੇ ਓਵਰਫਲੋਅ ਕਾਰਨ ਨਰਕ ਭਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਤੀਤ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਨੇ ਕਰਨੈਲ...
    • ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਖਬਰਾਂ
    • warning of thunderstorm and heavy rain in punjab
      ਪੰਜਾਬ 'ਚ ਹਨੇਰੀ-ਤੂਫ਼ਾਨ ਤੇ ਭਾਰੀ ਮੀਂਹ ਦੀ ਚੇਤਾਵਨੀ, 15 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਲਈ ਅਲਰਟ...
    • mother and son die in road accident
      ਸੜਕ ਹਾਦਸੇ 'ਚ ਉੱਜੜਿਆ ਪਰਿਵਾਰ! ਮਾਂ-ਪੁੱਤ ਦੀ ਮੌਤ, ਤਿੰਨ ਭੈਣਾਂ ਦਾ ਇਕਲੋਤਾ...
    • encounter by patiala police
      ਪਟਿਆਲਾ ਪੁਲਸ ਵੱਲੋਂ ਐਨਕਾਊਂਟਰ, ਫਾਇਰਿੰਗ ਦੌਰਾਨ ਗੈਂਗਸਟਰ ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਬੱਬੂ...
    • vigilance bureau catches constable red handed while taking bribe
      '30000 ਦੇ ਨ੍ਹੀਂ ਤਾਂ...!' ਹੌਲਦਾਰ ਨੇ ਦਿੱਤੀ ਝੂਠਾ ਪਰਚਾ ਪਾਉਣ ਦੀ ਧਮਕੀ ਤੇ...
    • encounter by police in sangrur
      ਸੰਗਰੂਰ 'ਚ ਪੁਲਸ ਵੱਲੋਂ ਐਨਕਾਊਂਟਰ, 11 ਪਰਚਿਆਂ ਵਾਲਾ ਮੁਲਜ਼ਮ ਕੀਤਾ ਕਾਬੂ
    • raw onion is a superfood for men  a powerful health ally
      ਕੱਚਾ ਪਿਆਜ਼ ਹੈ ਮਰਦਾਂ ਲਈ ਸੂਪਰਫੂਡ, ਸਿਹਤ ਦਾ ਤਾਕਤਵਰ ਸਾਥੀ, ਜਾਣੋ ਖਾਣ ਦਾ ਸਹੀ...
    • mukandpur youth dies in australia
      ਮੁਕੰਦਪੁਰ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨ ਦੀ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ’ਚ ਮੌਤ, ਮ੍ਰਿਤਕ ਦੇਹ ਪਹੁੰਚੀ ਘਰ
    • big action by amritsar police
      ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਪੁਲਸ ਦੀ ਵੱਡੀ ਕਾਰਵਾਈ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ-ਕੈਨੇਡਾ ਅਧਾਰਤ ਡਰੱਗ ਨੈੱਟਵਰਕ ਦਾ...
    • commissionerate police jalandhar destroys seized narcotics
      ਕਮਿਸ਼ਨਰੇਟ ਪੁਲਸ ਜਲੰਧਰ ਨੇ ਜ਼ਬਤ ਕੀਤੇ ਨਸ਼ੀਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਨੂੰ ਕੀਤਾ ਨਸ਼ਟ
    • guru granth sahib ji decorated in the house was desecrated
      ਪੰਜਾਬ 'ਚ ਵੱਡੀ ਘਟਨਾ! ਘਰ 'ਚ ਸੁਸ਼ੋਭਿਤ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਬੇਅਦਬੀ
    • google play
    • apple store

    Main Menu

    • ਪੰਜਾਬ
    • ਦੇਸ਼
    • ਵਿਦੇਸ਼
    • ਦੋਆਬਾ
    • ਮਾਝਾ
    • ਮਾਲਵਾ
    • ਤੜਕਾ ਪੰਜਾਬੀ
    • ਖੇਡ
    • ਵਪਾਰ
    • ਅੱਜ ਦਾ ਹੁਕਮਨਾਮਾ
    • ਗੈਜੇਟ

    For Advertisement Query

    Email ID

    advt@punjabkesari.in


    TOLL FREE

    1800 137 6200
    Punjab Kesari Head Office

    Jalandhar

    Address : Civil Lines, Pucca Bagh Jalandhar Punjab

    Ph. : 0181-5067200, 2280104-107

    Email : support@punjabkesari.in

    • Navodaya Times
    • Nari
    • Yum
    • Jugaad
    • Health+
    • Bollywood Tadka
    • Punjab Kesari
    • Hind Samachar
    Offices :
    • New Delhi
    • Chandigarh
    • Ludhiana
    • Bombay
    • Amritsar
    • Jalandhar
    • Contact Us
    • Feedback
    • Advertisement Rate
    • Mobile Website
    • Sitemap
    • Privacy Policy

    Copyright @ 2023 PUNJABKESARI.IN All Rights Reserved.

    SUBSCRIBE NOW!
    • Google Play Store
    • Apple Store

    Subscribe Now!

    • Facebook
    • twitter
    • google +