ਹਾਲ ਹੀ ਵਿਚ ਸਿਹਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਸਾਰੇ ਮੰਤਰਾਲਿਆਂ, ਵਿਭਾਗਾਂ, ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀਆਂ ਕੰਟੀਨਾਂ ਵਿਚ ਗੁਲਾਬ ਜਾਮੁਨ, ਸਮੋਸਾ, ਕਚੌਰੀ, ਜਲੇਬੀ, ਪੀਜ਼ਾ, ਫ੍ਰੈਂਚ ਫਰਾਈਜ਼, ਪੇਸਟਰੀ, ਵੜਾ-ਪਾਵ ਆਦਿ ਬਾਰੇ ਬੋਰਡ ਲਗਾਉਣ। ਇਹ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਦੱਸਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਕਿੰਨੀ ਖੰਡ ਅਤੇ ਤੇਲ ਹੈ। ਇਹ ਲੈਟਰ ਹੈੱਡਾਂ ਅਤੇ ਲਿਫਾਫਿਆਂ ਆਦਿ ’ਤੇ ਵੀ ਛਾਪਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਮੋਟਾਪਾ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹਰ 5 ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਮੋਟਾਪੇ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹੈ। ਬੱਚੇ ਵੀ ਬਹੁਤ ਮੋਟੇ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਖਾਣ ਨਾਲ ਸ਼ੂਗਰ, ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ ਆਦਿ ਵਰਗੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਮੋਟਾਪੇ ਨਾਲ ਲੜਨ ਦੀ ਪਹਿਲ ਚੰਗੀ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਵਿਚ ਇਕ ਮਹਾਮਾਰੀ ਕਿਹਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਵੀ ਇਹੀ ਕਹਿ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿਚ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਆਪਣੇ ਭੋਜਨ ਵਿਚ 10 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਚਰਬੀ ਘਟਾਓ। ਪਰ ਮੰਨ ਲਓ ਕਿ ਅਜਿਹਾ ਕੰਟੀਨਾਂ ਅਤੇ ਦਫਤਰਾਂ ਵਿਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਦੁਕਾਨਾਂ ਵਿਚ ਉਪਲਬਧ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦਾ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ? ਕੀ ਕਿਸੇ ਵੱਡੀ ਬਹੁ-ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਚਿਪਸ, ਨੂਡਲਜ਼ ਆਦਿ ’ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ? ਹਰ ਕੋਈ ਜਾਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬੱਚੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਦਿਲਚਸਪੀ ਨਾਲ ਖਾਂਦੇ ਹਨ। ਫਿਰ ਚਾਕਲੇਟਾਂ ਬਾਰੇ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ?
ਇਨ੍ਹੀਂ ਦਿਨੀਂ ਜਦੋਂ ਵੀ ਹੋਲੀ, ਦੀਵਾਲੀ, ਰੱਖੜੀ ਵਰਗੇ ਤਿਉਹਾਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ‘ਕੁਛ ਮੀਠਾ ਹੋ ਜਾਏ’ ਵਰਗੇ ਨਾਅਰਿਆਂ ਨਾਲ ਚਾਕਲੇਟਾਂ ਦਾ ਵੱਡਾ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ, ਇਨ੍ਹੀਂ ਦਿਨੀਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਆਉਣ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਕਿੰਨਾ ਮਿਲਾਵਟ ਵਾਲਾ ਮਾਵਾ ਫੜਿਆ ਗਿਆ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਠਿਆਈਆਂ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਕਿੰਨੀ ਮਿਲਾਵਟ ਹੈ। ਸਥਾਨਕ ਮਠਿਆਈਆਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ, ਲੋਕ ਗੁਣਵੱਤਾ ਦੇ ਨਾਮ ’ਤੇ ਚਾਕਲੇਟਾਂ ਵੱਲ ਭੱਜਦੇ ਹਨ।
ਇਕ ਵਾਰ ਇਕ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਪੱਤਰਕਾਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਇਨ੍ਹੀਂ ਦਿਨੀਂ ਬੱਚੇ ਲੱਡੂ ਨਹੀਂ ਖਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ, ਪਰ ਉਹ ਹਰ ਸਮੇਂ ਚਾਕਲੇਟ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਫਿਰ ਮੋਮੋ, ਜੋ ਕਿ ਮਹਾਨਗਰਾਂ ਦੀ ਹਰ ਗਲੀ ’ਤੇ ਵਿਕਣ ਵਾਲੇ ਹਨ, ਹੁਣ ਛੋਟੇ ਕਸਬਿਆਂ ਅਤੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਪਹੁੰਚ ਗਏ ਹਨ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰਾ ਮੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਇਕ ਪਾਸੇ ਇਹ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਪਕੌੜੇ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਮਾਤ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਦਿਲਚਸਪੀ ਅਤੇ ਮੌਸਮ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸਥਾਨਕ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਖਾਣ ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਵਧਿਆ ਹੈ। ਪੁਰਾਣੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਪੂਰੀਆਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪਕਵਾਨ ਸਿਰਫ਼ ਖਾਸ ਮੌਕਿਆਂ ਅਤੇ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ’ਤੇ ਘਰ ਵਿਚ ਬਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਸਨ, ਪਰ ਹੁਣ ਜਦੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਹਰ ਸਮੇਂ ਉਪਲਬਧ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਿਹਨਤ ਨਹੀਂ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ, ਸਿਰਫ਼ ਪੈਸੇ ਖਰਚ ਕਰਨੇ ਪੈਂਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਲੋਕ ਇਸ ਆਸਾਨ ਤਰੀਕੇ ਨੂੰ ਅਪਣਾ ਰਹੇ ਹਨ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਕੋਈ ਵੀ ਸਮੋਸਾ, ਜਲੇਬੀ, ਗੁਲਾਬ ਜਾਮੁਨ ਆਦਿ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦਾ। ਇਹ ਕਦੇ-ਕਦਾਈਂ ਹੀ ਖਾਧੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪੱਛਮੀ ਫੂਡ ਮਾਫੀਆ ਭਾਰਤੀ ਘਰੇਲੂ ਬਾਜ਼ਾਰ ’ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਨਾਲ ਬਾਜ਼ਾਰ ਭਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਰਸੋਈਆਂ ਵਿਚ ਪਕਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਭੋਜਨ ਦੀ ਥਾਂ ਲਗਭਗ ਇਸ ਨੇ ਲੈ ਲਈ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਅਜਿਹੇ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਵੀ ਦੇਖੇ ਹੋਣਗੇ ਕਿ ਫਲਾਣੇ ਮਸਾਲੇ ਜਾਂ ਫਲਾਣੀ ਜਗ੍ਹਾ ਤੋਂ ਭੋਜਨ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ, ਮਾਂ ਦੇ ਹੱਥ ਦਾ ਭੋਜਨ।
ਭਾਵ ਮਾਂ ਨੂੰ ਖਾਣਾ ਪਕਾਉਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਇਸ ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮਸਾਲਿਆਂ ਨਾਲ ਪਕਾਇਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਭੋਜਨ ਕਿਸੇ ਖਾਸ ਜਗ੍ਹਾ ਤੋਂ ਮੰਗਵਾਇਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿਚ ਇਕ ਅਖ਼ਬਾਰ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪੰਨੇ ’ਤੇ ਇਕ ਔਰਤ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਛਾਪੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਤੁਹਾਡੀ ਮਾਂ ਨੂੰ ਵੀਕਐਂਡ ’ਤੇ ਖਾਣਾ ਪਕਾਉਣ ਵਿਚ ਕਿੰਨੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ।
ਸਿਹਤ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਇਕ ਚੰਗੀ ਗੱਲ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖੰਡ, ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਚਰਬੀ, ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਮਕ ਖਾਣਾ ਹਰ ਕਿਸੇ ਲਈ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਹੈ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਡੱਬਾਬੰਦ ਭੋਜਨ ਉਦਯੋਗ ਸਥਾਪਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਇਸ ਬਹਾਨੇ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਵਧੇਗਾ, ਪਰ ਜੇਕਰ ਇਹ ਭੋਜਨ ਪਦਾਰਥ ਬਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਲੋਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਰੂਰ ਖਰੀਦਣਗੇ। ਜੇਕਰ ਉਹ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਖਰੀਦਦੇ, ਤਾਂ ਕੰਪਨੀ ਨੂੰ ਕੋਈ ਮੁਨਾਫ਼ਾ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਉਹ ਬੰਦ ਹੋ ਜਾਣਗੇ। ਜੇਕਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਅਜਿਹੇ ਉਦਯੋਗਾਂ ਨੂੰ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਕਿਉਂ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ?
ਇਕ ਸਮੇਂ ਘਿਓ ਨੂੰ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਖਲਨਾਇਕ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਘਿਓ ਸਾਡੀ ਖੁਰਾਕ ਵਿਚੋਂ ਲਗਭਗ ਗਾਇਬ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਦੀ ਥਾਂ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਿਫਾਈਂਡ ਤੇਲ ਲੈ ਲਏ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਘਿਓ ਵਿਚਾਰਾ ਕੀ ਕਰਦਾ, ਇਸ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਕੋਈ ਸਖ਼ਤ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਹੁਣ ਇਹ ਕਿਹਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਘਿਓ ਸਿਹਤ ਲਈ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਡੀਆਂ ਰਸੋਈਆਂ ਵਿਚ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਹੈ। ਇਸ ਨੇ ਕਈ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਠੀਕ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਹਰ ਕੋਈ ਜਾਣਦਾ ਸੀ ਕਿ ਕਣਕ ਦੀ ਰੋਟੀ ਘਿਓ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਨਹੀਂ ਖਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ, ਪਰ ਸਿਹਤ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਘਿਓ ਖਾਣਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਣਕ ਅਤੇ ਜੌਂ ਤੋਂ ਗਲੂਟਨ ਐਲਰਜੀ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਘਿਓ ਨਾਲ ਨਾ ਖਾਣਾ ਹੈ। ਅੱਜ, ਬਾਜਰਾ ਜਾਂ ਮੋਟੇ ਅਨਾਜ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਵੀ ਇਹੀ ਸੱਚ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਘਿਓ ਅਤੇ ਗੁੜ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਨਹੀਂ ਖਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ।
ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਡਾਇਟੀਸ਼ੀਅਨ ਰੁਜੂਤਾ ਦਿਵੇਕਰ ਆਪਣੀ ਕਿਤਾਬ ਵਿਚ ਘਿਓ ਨੂੰ ਸੁਪਰਫੂਡ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਘਿਓ ਨਾ ਤਾਂ ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਮੋਟਾਪਾ। ਸਗੋਂ ਇਸ ਨੂੰ ਸੀਮਤ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਖਾਣ ਨਾਲ ਪਾਚਣ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸਰਗਰਮ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਮੋਟਾਪਾ ਘਟਦਾ ਹੈ। ਜੋ ਵੀ ਉਸ ਕੋਲ ਇਲਾਜ ਲਈ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਘਿਓ ਖਾਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਇਹ ਵੀ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਬਰਸਾਤ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿਚ ਪਕੌੜੇ ਖਾਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਖੁਰਾਕ ਵਿਚ ਪਰੌਂਠਾ, ਪੋਹਾ, ਸੌਂਫ, ਖੰਡ ਦੀ ਕੈਂਡੀ ਆਦਿ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਲਈ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਖੁਰਾਕ ਵਿਚ ਉਹ ਚੀਜ਼ਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰੋ ਜੋ ਤੁਹਾਡੀ ਮਾਂ ਅਤੇ ਦਾਦੀ ਖਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਕਿਉਂਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਜੀਂਸ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਦੀ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਤਾਂ ਹੀ ਤੁਸੀਂ ਸਿਹਤਮੰਦ ਰਹਿ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਸ਼ਮਾ ਸ਼ਰਮਾ
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨਾਲ ਮੁੜ ਟਕਰਾਅ ਦਾ ਜੋਖਮ
NEXT STORY 
