Fact Check by Vishvas News
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ (ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਿਊਜ਼)। ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਇਕ ਵੀਡੀਓ ਵਾਇਰਲ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ 'ਚ ਰਾਕੇਟ ਵਰਗੀ ਕੋਈ ਚੀਜ਼ ਪੁਲਾੜ ਤੋਂ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਆਉਂਦੀ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਉਤਰਦੀ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ। ਪੋਸਟ ਸ਼ੇਅਰ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸੁਨੀਤਾ ਵਿਲੀਅਮਜ਼ ਦੀ ਵਾਪਸੀ ਦੀ ਵੀਡੀਓ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਇਸੇ ਜਹਾਜ਼ ਰਾਹੀਂ ਵਾਪਸ ਆਈ ਹੈ।
ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਿਊਜ਼ ਨੇ ਆਪਣੀ ਜਾਂਚ ਵਿੱਚ ਇਹ ਦਾਅਵਾ ਝੂਠਾ ਪਾਇਆ। ਦਰਅਸਲ ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਇੱਕ ਬੂਸਟਰ ਦੀ ਵਾਪਸੀ ਦਾ ਹੈ। ਸੁਨੀਤਾ ਵਿਲੀਅਮਜ਼ ਸਪੇਸਐਕਸ ਕਰੂ ਡਰੈਗਨ ਕੈਪਸੂਲ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਪਰਤੀ ਅਤੇ ਫਲੋਰੀਡਾ ਤੋਂ ਦੂਰ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਲੈਂਡਿੰਗ ਹੋਈ ਸੀ।
ਕੀ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਵਾਇਰਲ
ਇੰਸਟਾਗ੍ਰਾਮ ਯੂਜ਼ਰ ‘aryan.ved1’ ਨੇ 19 ਮਾਰਚ 2025 ਨੂੰ ਵਾਇਰਲ ਵੀਡੀਓ (ਆਰਕਾਈਵ ਲਿੰਕ) ਨੂੰ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਲਿਖਿਆ, “ਇਹ ਕਿਸੇ ਸਾਇੰਸ ਫਿਕਸ਼ਨ ਫਿਲਮ ਦਾ ਸੀਨ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਇਹ ਸੁਨੀਤਾ ਵਿਲੀਅਮਜ਼ ਦੀ ਪੁਲਾੜ ਤੋਂ ਵਾਪਸੀ ਦਾ ਸੀਨ ਹੈ… ਜੈ ਵਿਗਿਆਨ”।
ਪੜਤਾਲ
ਪੜਤਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਲਈ, ਅਸੀਂ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੁਨੀਤਾ ਵਿਲੀਅਮਜ਼ ਦੀ ਵਾਪਸੀ ਦਾ ਵੀਡੀਓ ਦੇਖਿਆ। ਸਾਨੂੰ ਕਰੂ 9 ਦੀ ਵਾਪਸੀ ਦਾ ਪੂਰਾ ਵੀਡੀਓ 19 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਨਾਸਾ ਦੇ ਯੂਟਿਊਬ ਚੈਨਲ 'ਤੇ ਅਪਲੋਡ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਵੀਡੀਓ 'ਚ ਸਾਫ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਚਾਲਕ ਦਲ ਇਕ ਕੈਪਸੂਲ 'ਚ ਵਾਪਸ ਪਰਤਿਆ, ਜੋ ਪਾਣੀ 'ਚ ਉਤਰਿਆ। ਵੀਡੀਓ 'ਚ ਨਾਸਾ ਦੇ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀ ਨਿਕ ਹੇਗ, ਸੁਨੀਤਾ ਵਿਲੀਅਮਜ਼, ਬੁਚ ਵਿਲਮੋਰ ਅਤੇ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀ ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰ ਗੋਰਬੁਨੋਵ ਨੂੰ ਵੀ ਕੈਪਸੂਲ 'ਚੋਂ ਨਿਕਲਦੇ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਕਰੂ 9 ਦੀ ਵਾਪਸੀ ਬਾਰੇ ਨਾਸਾ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ 'ਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, "ਨਾਸਾ ਦੇ ਸਪੇਸਐਕਸ ਕਰੂ -9 ਨੇ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੁਲਾੜ ਸਟੇਸ਼ਨ ਲਈ ਏਜੰਸੀ ਦੇ ਨੌਵੇਂ ਵਪਾਰਕ ਚਾਲਕ ਦਲ ਦੇ ਰੋਟੇਸ਼ਨ ਮਿਸ਼ਨ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਸਪੇਸਐਕਸ ਡਰੈਗਨ ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ 'ਤੇ ਸਵਾਰ ਹੋ ਕੇ ਮੈਕਸੀਕੋ ਦੀ ਖਾੜੀ ਵਿੱਚ ਫਲੋਰੀਡਾ ਦੇ ਟਾਲਾਹਾਸੀ ਤੱਟ 'ਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੂਪ ਨਾਲ ਉਤਰਿਆ।"
ਕਰੂ 9 ਦੀ ਵਾਪਸੀ ਦੀ ਮੀਡੀਆ ਕਵਰੇਜ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਨਾਸਾ ਦੇ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀ ਸਪੇਸਐਕਸ ਡਰੈਗਨ ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਆਏ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਉਤਰੇ।
ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਸੀਂ ਵਾਇਰਲ ਵੀਡੀਓ ਬਾਰੇ ਖੋਜ ਕੀਤੀ। ਗੂਗਲ ਲੈਂਸ ਦੁਆਰਾ ਖੋਜ ਕਰਨ 'ਤੇ, ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਕਈ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ 'ਤੇ ਜਨਵਰੀ ਅਤੇ ਫਰਵਰੀ 2025 ਵਿੱਚ ਅਪਲੋਡ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇੱਥੇ ਇਸਨੂੰ ਟੈਕਸਾਸ ਵਿੱਚ ਸਪੇਸਐਕਸ ਦੇ ਸਟਾਰਬੇਸ 'ਤੇ ਸਟਾਰਸ਼ਿਪ ਫਲਾਈਟ 7 ਦੇ ਟੈਸਟ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਸੁਨੀਤਾ ਵਿਲੀਅਮਜ਼ ਦੀ ਵਾਪਸੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਇੰਟਰਨੈੱਟ 'ਤੇ ਮੌਜੂਦ ਸੀ।
ਸਪੇਸ ਐਕਸ ਦੇ ਯੂਟਿਊਬ ਚੈਨਲ ਦੀ ਖੁਦਾਈ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਸਾਨੂੰ ਸਟਾਰਸ਼ਿਪ ਫਲਾਈਟ 7 ਦੇ ਲਾਂਚ ਅਤੇ ਬੂਸਟਰ ਰਿਟਰਨ ਦਾ ਇੱਕ ਵੀਡੀਓ ਮਿਲਿਆ। 25 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਅਪਲੋਡ ਕੀਤੇ ਗਏ ਇਸ ਵੀਡੀਓ ਵਿੱਚ ਬੂਸਟਰ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਢੰਗ ਨਾਲ ਵਾਪਸ ਮੋੜਦੇ ਹੋਏ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਵੀਡੀਓ ਦੇ ਵੇਰਵੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਪ੍ਰੀਖਿਆ 16 ਜਨਵਰੀ, 2025 ਨੂੰ ਹੋਈ ਸੀ।
ਅਸੀਂ ਇਸ ਮਾਮਲੇ 'ਤੇ ਪੁਸ਼ਟੀ ਲਈ ਏਰੋਸਪੇਸ ਮਾਹਰ ਗਿਰੀਸ਼ ਲਿੰਗਨਾ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ ਦੱਸਿਆ, "ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਇੱਕ ਬੂਸਟਰ ਦੀ ਵਾਪਸੀ ਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਬੂਸਟਰ ਇੱਕ ਰਾਕੇਟ (ਜਾਂ ਰਾਕੇਟ ਇੰਜਣ) ਹੈ ਜੋ ਮਲਟੀਸਟੇਜ ਲਾਂਚ ਵਾਹਨ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਟੇਕਆਫ ਥ੍ਰਸਟ ਅਤੇ ਪੇਲੋਡ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਇਹਨਾਂ ਬੂਸਟਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਵਾਰ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ, ਪਰ ਹੁਣ ਨਵੀਂ ਤਕਨੀਕ ਦੇ ਕਾਰਨ ਬੂਸਟਰ ਦੀ ਵਾਪਸੀ ਸੰਭਵ ਹੋ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਹੁਣ ਇਹ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਵਾਪਸ ਆ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਢੰਗ ਨਾਲ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਲਾਂਚਾਂ ਲਈ ਦੁਬਾਰਾ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਸੁਨੀਤਾ ਵਿਲੀਅਮਜ਼ ਅਤੇ ਕਰੂ-9 ਨੂੰ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਵਾਪਸ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਇਕ ਵੱਖਰੀ ਕਿਸਮ ਦੀ ਸੀ, ਜੋ ਸਪੇਸਐਕਸ ਡਰੈਗਨ ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ, ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀ ਅਤੇ ਚਾਲਕ ਦਲ ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਕੈਪਸੂਲ ਰਾਹੀਂ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਵਾਪਸ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਉਤਰਨ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਮੁੜ-ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਅਤੇ ਉਤਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਖਰੀ ਵਿਧੀ ਹੈ।
ਇਹ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਬੂਸਟਰ ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਲਿਜਾਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। "ਇਹ ਸਿਰਫ ਪੇਲੋਡ ਅਤੇ ਵਾਹਨ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪੜਾਅ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਜ਼ੋਰ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਡਰੈਗਨ, ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਪੁਲਾੜ ਤੋਂ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੂਪ ਨਾਲ ਵਾਪਸ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।"
ਵਾਇਰਲ ਵੀਡੀਓ ਨੂੰ ਝੂਠੇ ਦਾਅਵਿਆਂ ਨਾਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਉਪਭੋਗਤਾ aryan.ved1 ਨੂੰ ਇੰਸਟਾਗ੍ਰਾਮ 'ਤੇ ਲਗਭਗ 4000 ਲੋਕ ਫਾਲੋ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਸਿੱਟਾ: ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਿਊਜ਼ ਨੇ ਆਪਣੀ ਜਾਂਚ ਵਿੱਚ ਇਹ ਦਾਅਵਾ ਝੂਠਾ ਪਾਇਆ। ਦਰਅਸਲ ਇਹ ਵੀਡੀਓ ਇੱਕ ਬੂਸਟਰ ਦੀ ਵਾਪਸੀ ਦਾ ਹੈ। ਸੁਨੀਤਾ ਵਿਲੀਅਮਜ਼ ਸਪੇਸਐਕਸ ਕਰੂ ਡਰੈਗਨ ਕੈਪਸੂਲ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਆਈ ਅਤੇ ਫਲੋਰੀਡਾ ਤੋਂ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਉਤਰੀ।
(Disclaimer: ਇਹ ਫੈਕਟ ਚੈੱਕ ਮੂਲ ਤੌਰ 'ਤੇ Vishvas News ਵੱਲੋਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ Shakti Collective ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ‘ਜਗ ਬਾਣੀ’ ਨੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ।)
Fact Check: ਨਕਲ ਕਰਦੇ ਯੂਪੀ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦਾ ਇਹ ਵੀਡੀਓ 1 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ, ਰੱਦ ਹੋ ਗਈ ਸੀ ਇਹ ਪ੍ਰੀਖਿਆ
NEXT STORY 
