“ਬਲਜੀਤ ਤੁਹਾਡੀ ਆਤਮਾ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤੀ ਮਿਲੇ। ਤੁਸੀਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰਰੇਨਾਦਾਇਕ ਹੋ।”
ਦੁਨੀਆਂ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਚੋਟੀਆਂ ''ਚੋਂ ਇੱਕ ਨੇਪਾਲ ''ਚ ਅੰਨਪੂਰਨਾ ਤੋਂ ਭਾਰਤੀ ਪਰਬਤਾਰੋਹੀ ਬਲਜੀਤ ਕੌਰ ਅਤੇ ਆਇਰਿਸ਼ਮੈਨ ਨੋਇਲ ਹੈਨਾ ਦੀ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਮੌਤ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਆਈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ''ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ''ਚ ਅਜਿਹੇ ਹੀ ਕੁਝ ਸੰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਹਨੇਰੀ ਆ ਗਈ।
ਨੋਇਲ ਦੀ ਲਾਸ਼ ਨੂੰ ਕੈਂਪ ਫੋਰ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਲਿਆਉਣ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ।
ਪਰ ਬਲਜੀਤ ਬਾਰੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕੁਝ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਕਿੱਥੇ ਸੀ।
ਦੁਨੀਆ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਮ੍ਰਿਤਕ ਮੰਨ ਲਿਆ ਸੀ। ਪਰ 27 ਘੰਟੇ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮਾਂ ਅੰਨਪੂਰਨਾ ਮੌਤ ਦੇ ਘੇਰੇ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਲਜੀਤ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਹੇਠਾਂ ਖਿੱਚਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਰੁਝੀ ਹੋਈ ਸੀ।
ਬਲਜੀਤ ''ਹਾਈ ਆਲਟੀਟਿਊਡ ਸੇਰੇਬ੍ਰਲ ਐਡੀਮਾ'' ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਰਹੀ। ਇਹ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਚੜ੍ਹਾਈ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦਾ ਦਿਮਾਗ਼ ਉਚਾਈ ਅਤੇ ਆਕਸੀਜਨ ਦੀ ਕਮੀ ਕਾਰਨ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਸੋਚਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਗੁਆ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਅਚਾਨਕ ਇਹ ਸੂਚਨਾ ਮਿਲੀ ਕਿ ਬਲਜੀਤ ਜ਼ਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਭਾਲ ਕਰ ਰਹੇ ਤਿੰਨ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਲੰਬੀ ਲਾਈਨ ਰਾਹੀਂ 7,600 ਮੀਟਰ ਉੱਚੀ ਅੰਨਪੂਰਨਾ ਤੋਂ ਬਚਾ ਲਿਆ ਸੀ।
ਬਲਜੀਤ ਇਸ ਸਮੇਂ ਕਾਠਮੰਡੂ ਦੇ ਇੱਕ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਜ਼ੇਰੇ ਇਲਾਜ ਹਨ।
ਬੀਬੀਸੀ ਨਾਲ ਫ਼ੋਨ ''ਤੇ ਗੱਲ ਕਰਦਿਆਂ ਬਲਜੀਤ ਨੇ ਬੀਤੇ ਐਤਵਾਰ ਵਾਪਰੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ।
ਅੰਨਪੂਰਨਾ ਵਿੱਚ ਬਲਜੀਤ ਨਾਲ ਕੀ ਹੋਇਆ?
ਉਸ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਸੁਣਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਇਸ ਬਹਾਦਰ ਕੁੜੀ ਬਾਰੇ ਥੋੜ੍ਹਾ ਜਿਹਾ ਜਾਣਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
‘ਮੈਂ ਪਹਾੜਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੋਈ ਹਾਂ’
ਹਿਮਾਚਲ ਦੇ ਇੱਕ ਜ਼ਿਮੀਂਦਾਰ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਜੰਮੀ ਬਲਜੀਤ ਕੌਰ ਪਹਾੜਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਹੋਈ।
27 ਸਾਲਾ ਪਰਬਤਾਰੋਹੀ ਬਲਜੀਤ ਕੌਰ ਤਿੰਨ ਭੈਣ-ਭਰਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਹੈ।
ਜਦੋਂ ਉਹ ਪਹਾੜਾਂ ਉਪਰ ਚੜ੍ਹਾਈ ਦੇ ਆਪਣੇ ਸੁਪਨੇ ’ਤੇ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਫਿਟਨੈਸ ਅਤੇ ਯੋਗਾ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਵੀ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਅਪਾਹਜ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਡਾਂਸ ਸਿਖਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਬਲਜੀਤ ਕੌਰ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਜ਼ਿਮੀਂਦਾਰ ਪਰਿਵਾਰ ਤੋਂ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ''ਖੇਤਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੁੰਦੇ ਹੋ, ਪਹਾੜਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੁੰਦੇ ਹੋ।’
ਹਿਮਾਚਲ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦਾ ਘਰ ਉਸ ਥਾਂ ''ਤੇ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਪਹਾੜ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਉਹ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੀਆਂ ਚਿੱਟੀਆਂ ਪਹਾੜੀਆਂ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਦੀ ਤਾਂਘ ਰੱਖਦੀ ਸੀ।
ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦੇ ਅਧੀਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕੈਡੇਟ ਕੋਰਸ ਚੁਣਿਆ ਸੀ।
18 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਰਮੀ ਵਿੰਗ ਵਿੱਚ ਪਰਬਤਾਰੋਹੀ ਦਾ ਕੋਰਸ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਿਆ।
ਇੱਥੋਂ ਹੀ ਉੱਚੇ ਪਹਾੜਾਂ ਉੱਤੇ ਝੰਡੇ ਗੱਡਣ ਦਾ ਸਫ਼ਰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ।
ਪਹਿਲਾਂ ਉਹ ਹਿਮਾਚਲ ਵਿੱਚ ਟੇਬਾ ਪਹਾੜ (6001 ਮੀਟਰ) ਉੱਤੇ ਚੜੀ ਅਤੇ ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਦੇ ਪਿੱਛੇ ਮੁੜ ਕੇ ਨਹੀਂ ਦੇਖਿਆ।
ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ 30 ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪੰਜ 8,000-ਉੱਚਾਈ ਦੀਆਂ ਚੋਟੀਆਂ ''ਤੇ ਚੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ।
ਬਲਜੀਤ ਕੌਰ ਨੂੰ ਭਰੋਸਾ ਹੋਇਆ ਕਿ ਉਹ ਆਕਸੀਜਨ ਹੈਡ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਵੀ ਅੰਨਪੂਰਨਾ ’ਤੇ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਪਰ ਅੰਨਪੂਰਨਾ ਵਿੱਚ ਉਚਾਈ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਲਈ ਉਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਚੰਗੀ ਟੀਮ ਦੀ ਲੋੜ ਸੀ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਇੱਥੇ ਉਹ ਪਰਬਤਾਰੋਹ ਦਾ ਵਪਾਰ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਨੇਪਾਲੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੀ ਉਦਾਸੀਨਤਾ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਗਈ।
‘ਮਨ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਕਰਨਾ ਔਖਾ ਸੀ’
ਬਲਜੀਤ ਕੌਰ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਪਿਛਲੇ ਐਤਵਾਰ ਸਵੇਰੇ 2 ਵਜੇ ਰਵਾਨਾ ਹੋਏ ਸਨ।
ਸੋਮਵਾਰ ਸ਼ਾਮ ਤੱਕ, ਉਹ ਸਿਖ਼ਰ ''ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਏ ਪਰ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਉਹ ਬਿਨਾਂ ਆਕਸੀਜਨ ਦੇ 27 ਘੰਟਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਪਹਾੜ ''ਤੇ ਰਹੇ ਅਤੇ ਹਾਈ ਐਲਟੀਟਿਊਡ ਸੇਰੇਬ੍ਰਲ ਐਡੀਮਾ (HACE) ਦੇ ਲੱਛਣ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਲੱਗੇ ਸਨ।
ਉਹ ਦੱਸਦੇ ਹਨ, ''ਸਿਖ਼ਰ ''ਤੇ ਪਹੁੰਚਦਿਆਂ ਹੀ ਮੈਨੂੰ ਸੁਪਨੇ ਆਉਣ ਲੱਗੇ। ਮਨ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਔਖਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ ਅਤੇ ਮੈਂ ਲਗਾਤਾਰ ਇਸ ਨਾਲ ਲੜ ਰਹੀ ਸੀ।''
ਇੱਥੇ ਇਹ ਯਾਦ ਰੱਖਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੀਰ ਸਮੁੰਦਰ ਤਲ ਤੋਂ 2100 ਮੀਟਰ ਦੀ ਉਚਾਈ ''ਤੇ ਰਹਿਣ ਲਈ ਬਣਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਚਾਈ ''ਤੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਆਕਸੀਜਨ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਘਟਣ ਲੱਗਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ’ਤੇ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਅਜਿਹੀ ਉਚਾਈ ''ਤੇ ਚੜ੍ਹਾਈ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਆਮ ਤੌਰ ''ਤੇ ਹਾਈਪੌਕਸੀਆ (ਆਕਸੀਜਨ ਦੀ ਕਮੀ) ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਹਾਈਪੌਕਸੀਆ ਦੇ ਨਾਲ ਨਬਜ਼ ਤੇਜ਼ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਖੂਨ ਗਾੜ੍ਹਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦਾ ਜੋਖ਼ਮ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਸਭ ਤੋਂ ਮਾੜੇ ਸਮੇਂ ਚੜ੍ਹਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ ਫੇਫੜੇ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਭਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਹਾਈ ਐਲਟੀਟਿਊਡ ਸੇਰੇਬ੍ਰਲ ਐਡੀਮਾ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਸਾਹ ਲੈਣ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੀ ਆਕਸੀਜਨ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ''ਐਲਟੀਟਿਊਡ ਸਿਕਨੈਸ'' ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇੰਨੀ ਉੱਚਾਈ ''ਤੇ ਤੇਜ਼ ਹਵਾਵਾਂ ਪਰਬਤਾਰੋਹੀਆਂ ਲਈ ਘਾਤਕ ਸਿੱਧ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਅੰਨਪੂਰਨਾ ਪਹਾੜ 8091 ਮੀਟਰ ਉੱਚਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਮੌਤ ਖੇਤਰ 91 ਮੀਟਰ ਹੈ।
ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੀਰ ਦੇ ਜਿਉਂਦੇ ਰਹਿਣ ਦੀ ਕੁਦਰਤੀ ਸੀਮਾ 8000 ਮੀਟਰ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਉੱਪਰ, ਸਰੀਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਅੰਗ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
ਬਲਜੀਤ ਨੇ ਇਸ ਖ਼ਤਰੇ ਵਿੱਚ 27 ਘੰਟੇ ਬਿਤਾਏ ਹਨ ਅਤੇ ਐਂਡੀ ਹੈਰਿਸ ਨਾਲ ਜੋ ਵਾਪਰਿਆ, ਉਹ ਉਸ ਨਾਲ ਵੀ ਵਾਪਰ ਰਿਹਾ ਸੀ।
ਕੈਂਪ ਅਤੇ ਸ਼ੇਰਪਾ ਲਈ ਜੱਦੋਜਹਿਦ
ਬਲਜੀਤ ਅਨੁਸਾਰ ਅੰਨਪੂਰਨਾ ''ਤੇ ਕੈਂਪ ਚਾਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਦੇ ਤਿੰਨ-ਚਾਰ ਸ਼ੇਰਪਾ ਬਦਲ ਗਏ।
''ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਉਲਝਣ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਇਹ ਨਹੀਂ ਸਮਝ ਸਕੀ ਕਿ ਮੇਰਾ ਸ਼ੇਰਪਾ ਕੌਣ ਹੈ ਅਤੇ ਕੌਣ ਨਹੀਂ।''
''ਕੋਈ ਵੀ ਸ਼ੇਰਪਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਜਿਸ ''ਤੇ ਮੈਂ ਭਰੋਸਾ ਕਰ ਸਕਦੀ ਸੀ।''
ਬਲਜੀਤ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਤਜਰਬੇਕਾਰ ਸ਼ੇਰਪਾ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਉਸ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅਨੁਕੂਲਤਾ ਰੋਟੇਸ਼ਨ (ਉੱਚੇ ਪਹਾੜਾਂ ਨੂੰ ਚੜ੍ਹਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ) ਦੌਰਾਨ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਹ ਇਹ ਕਹਿ ਕੇ ਚਲਾ ਗਿਆ ਕਿ ਉਹ ਵਾਪਸ ਆ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਬਲਜੀਤ ਸੱਤ-ਅੱਠ ਦਿਨ ਉਸ ਦਾ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕਰਦੀ ਰਹੀ, ਪਰ ਉਹ ਨਹੀਂ ਆਇਆ ਅਤੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਸ਼ੇਰਪਾ ਨੂੰ ਭੇਜਿਆ ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਬਿਮਾਰ ਸੀ।
ਇਸ ਮੌਕੇ ਨਵੇਂ ਸ਼ੇਰਪਾ ਨੇ ਬਲਜੀਤ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਨੌਜਵਾਨ ਸ਼ੇਰਪਾ ਵੀ ਆਵੇਗਾ ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਿਖਲਾਈ ਵੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ ਅਤੇ ਇਸ ਵਾਰ ਵੀ ਉਹ ਸ਼ਿਖਰ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰੇਗਾ।
ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਦੋ ਵਜੇ ਉਸ ਨੇ ਬਲਜੀਤ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕਿਉਂਕਿ ਤੁਸੀਂ ਆਕਸੀਜਨ ਨਹੀਂ ਵਰਤ ਰਹੇ ਹੋ ਅਤੇ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਚੱਲੋਗੇ, ਬਰਛੇ ਵਾਲਾ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਜਾਵੇਗਾ ਪਰ ਮੈਂ ਪਿੱਛੇ ਹੋਵਾਂਗਾ।
ਆਖ਼ਰ ਦੋ ਸ਼ੇਰਪਾ ਜੋ ਮਿਲੇ ਉਹ ਬਹੁਤ ਛੋਟੇ ਅਤੇ ਘੱਟ ਤਜਰਬੇਕਾਰ ਸਨ।
ਸਵੇਰੇ 7:30 ਵਜੇ ਉਹ ਸਿਖਰ ਤੋਂ 100 ਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ''ਤੇ ਸਨ ਪਰ ਉਸ 100 ਮੀਟਰ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 24 ਘੰਟੇ ਲੱਗ ਗਏ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਿਖ਼ਰ ''ਤੇ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ 12 ਘੰਟੇ ਲੱਗ ਗਏ।
''ਸਾਰੀ ਰਾਤ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਖਿੱਚਦੀ ਰਹੀ''
ਬਲਜੀਤ ਕੌਰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਦੋਵੇਂ ਸ਼ੇਰਪਾ ਦੇ ਚਲੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, 7,800 ਮੀਟਰ ਦੀ ਉਚਾਈ ''ਤੇ, ''ਮੈਂ ਸ਼ਾਇਦ ਦੋ-ਤਿੰਨ ਘੰਟਿਆਂ ਲਈ ਸੌਂ ਗਈ ਸੀ।''
ਰਾਤ ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਉਹ ਉੱਠੇ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲੱਗਾ ''ਮੈਂ ਤੰਬੂ ਵਿੱਚ ਹਾਂ ਅਤੇ ਮੇਰੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਲੋਕ ਹਨ, ਪਰ ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਅੱਖਾਂ ਖੋਲ੍ਹੀਆਂ ਤਾਂ ਉਥੇ ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ।''
ਉਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਕੈਂਪ ਫੋਰ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਨੂੰ ਦੂਰੀ ਤੋਂ ਦੇਖ ਸਕਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕਹਿ ਰਹੀ ਸੀ ''ਮੈਂ ਉੱਥੇ ਪਹੁੰਚਣਾ ਹੈ, ਮੈਨੂੰ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਪਰ ਮੈਂ ਰਾਤ ਭਰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਖਿੱਚ ਲਿਆ।''
''ਇਹ ਕਹਿਣਾ ਸ਼ਰਮ ਦੀ ਗੱਲ ਹੋਵੇਗੀ ਕਿ ਆਓ ਅਤੇ ਮੈਨੂੰ ਬਚਾਓ''
ਬਲਜੀਤ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸੀ ਜਦੋਂ ਉਹ ਪਹਾੜ ''ਤੇ ਹਾਈ ਐਲਟੀਟਿਊਡ ਸੇਰੇਬ੍ਰਲ ਐਡੀਮਾ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਸੀ। ਉਹ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ‘ਹੁਣ ਮੇਰੀ ਲੜਾਈ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਨਾਲ ਨਹੀਂ, ਮੇਰੇ ਦਿਮਾਗ਼ ਨਾਲ ਹੈ।''
ਅਗਲੀ ਸਵੇਰ ਤੱਕ ਬਲਜੀਤ ਨੇ ਅੰਨਪੂਰਨਾ ''ਤੇ 38 ਘੰਟੇ ਬਿਤਾਏ ਸਨ।
“ਆਕਸੀਜਨ ਦੀ ਕਮੀ ਨਾਲ ਮੈਂ ਬੱਚਿਆਂ ਵਾਂਗ ਵਿਵਹਾਰ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ।”
ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਨਾ ਕਰਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਦੱਸਦੇ ਹੋਏ ਉਹ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ, "ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਆਖ਼ਰੀ ਮੌਕਾ ਹੈ, ਮੈਂ ਇੰਨੀ ਕਮਜ਼ੋਰ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ ਕਿ ਹੇਠਾਂ ਨਾ ਜਾ ਸਕਾਂ। ਮੈਂ ਖੜ੍ਹੀ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ 100 ਮੀਟਰ ਹੋਰ ਖਿੱਚ ਕੇ ਕੈਂਪ ਫੋਰ ਵੱਲ ਲੈ ਗਈ।"
ਬਲਜੀਤ ਕੌਰ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ, “ਮੈਂ ਇੱਕ ਸਿੱਖ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧ ਰੱਖਦੀ ਹਾਂ, ਮੈਂ ਅਕਸਰ ਗੁਰਬਾਣੀ ਸੁਣਦੀ ਹਾਂ ਅਤੇ ਕਦੇ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਸੁਣਦੀ ਹਾਂ। ਇਹ ਸੋਚ ਕੇ ਮੈਂ ਕੁਝ ਭਜਨ ਸੁਣਨ ਲਈ ਆਪਣਾ ਧਿਆਨ ਆਪਣੇ ਫ਼ੋਨ ਵੱਲ ਮੋੜ ਲਿਆ।”
ਪਰ ਇਹ ਕੋਈ ਫੋਨ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਇਹ ਉਸਦਾ ਗਾਰਮਿਨ ਡਿਵਾਈਸ ਸੀ। ਹੋਸ਼ ਗੁਆਉਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਮਦਦ ਲਈ ਬੁਲਾਉਣ ਬਾਰੇ ਸੋਚਿਆ।
ਤਾਂ ਫਿਰ ਬਚਾਅ ਲਈ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਬੁਲਾਇਆ ਗਿਆ?
ਬਲਜੀਤ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿੰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ, “ਮੈਂ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਇਹ ਸ਼ਰਮ ਦੀ ਗੱਲ ਹੋਵੇਗੀ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਪਹਾੜ ''ਤੇ ਚੜ੍ਹਨ ਲਈ ਗਏ ਹੋ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਲਈ ਬਚਾਅ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ।”
ਉਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, "ਪਰ ਫਿਰ ਉਹ ਸਮਾਂ ਆਇਆ ਜਦੋਂ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਕੋਈ ਬਦਲ ਨਹੀਂ ਬਚਿਆ ਸੀ। ਮੈਂ ਖੜ੍ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ ਸੀ।”
ਬਲਜੀਤ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਫਿਰ ਉਸ ਕੰਪਨੀ ਨੂੰ ਮੈਸੇਜ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਦੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਉਸ ਨੇ ਲਈਆਂ ਸਨ, ਪਰ ਕੋਈ ਜਵਾਬ ਨਹੀਂ ਆਇਆ।
ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਬਲਜੀਤ ਨੇ ਇਸ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਦੂਜੇ ਨੰਬਰ ਅਤੇ ਮੇਲ ''ਤੇ ਸੁਨੇਹਾ ਭੇਜਿਆ ਕਿ ''ਮੈਂ ਠੀਕ ਹਾਂ ਅਤੇ ਜ਼ਿੰਦਾ ਹਾਂ ਪਰ ਮੈਨੂੰ ਮਦਦ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।''
ਇਸ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਬਲਜੀਤ ਨੇ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦਾ ਸਾਰਾ ਸਮਾਨ ਵਰਤ ਲਿਆ ਸੀ।
ਡੇਢ ਘੰਟੇ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੂੰ ਇਸ ਨੰਬਰ ਤੋਂ ਜਵਾਬ ਮਿਲਿਆ, ''ਬਲਜੀਤ, ਤੁਸੀਂ ਠੀਕ ਹੋ?''
ਬਲਜੀਤ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ, "ਹਾਂ ਮੈਂ ਠੀਕ ਹਾਂ ਪਰ ਮੈਨੂੰ ਤੁਹਾਡੀ ਮਦਦ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।"
ਉਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਸ ਸਮੇਂ ''ਮੈਨੂੰ ਚੱਕਰ ਆ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਮੈਂ ਠੀਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਟਾਈਪ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੀ ਸੀ। ਸਭ ਕੁਝ ਧੁੰਦਲਾ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਿਹਾ ਸੀ।''
ਇਹ ਸੋਚ ਕੇ ਬੇਵੱਸ ਹੋਏ ਬਲਜੀਤ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਹੋਰ ਘਸੀਟਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ 50 ਮੀਟਰ ਹੇਠਾਂ ਲੈ ਆਏ।
ਕਰੀਬ ਡੇਢ ਘੰਟੇ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਆਇਆ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਚਾ ਲਿਆ।
ਬਲਜੀਤ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਚਾਇਆ ਗਿਆ ਤਾਂ ਉਹ 7,600 ਮੀਟਰ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਸੀ ਅਤੇ ''ਰਾਤ ਦੌਰਾਨ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ 250 ਮੀਟਰ ਤੱਕ ਖਿੱਚਣ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਰਹੀ।''
ਬਲਜੀਤ 16 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਤੜਕੇ 2 ਵਜੇ ਕੈਂਪ 4 ਤੋਂ ਸਿਖ਼ਰ ਲਈ ਰਵਾਨਾ ਹੋਈ ਅਤੇ 18 ਤਰੀਕ ਨੂੰ ਤੜਕੇ 3 ਵਜੇ ਉਸ ਨੂੰ ਬਚਾਇਆ ਗਿਆ। ਯਾਨੀ ਬਲਜੀਤ ਨੇ ਕਰੀਬ 49 ਘੰਟੇ ਅੰਨਪੂਰਨਾ ''ਤੇ ਬਿਤਾਏ।
ਇੱਕ ਪਰਬਤਾਰੋਹੀ ਦੇ 48 ਘੰਟਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਇੰਨੀ ਉਚਾਈ ''ਤੇ ਬਚਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਘੱਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਮੌਤ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਉਣ ਦਾ ਰਿਕਾਰਡ ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਪੇਂਬਾ ਗੁਲਜੀਅਨ ਸ਼ੇਰਪਾ ਦੇ ਕੋਲ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ 2008 ਵਿੱਚ ਦੋ ਪਰਬਤਾਰੋਹੀਆਂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ 90 ਘੰਟੇ ਉੱਥੇ ਬਿਤਾਏ। ਦੋ ਘੰਟੇ ਤੱਕ ਮੌਤ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਰਹੇ।
ਅੰਨਪੂਰਨਾ ਚੋਟੀ ਇੰਨੀ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਕਿਉਂ?
ਅੰਨਪੂਰਨਾ ਨਾਮੀ ਇਹ ਚੋਟੀ ਮੱਧ ਨੇਪਾਲ ਦੀ ਅੰਨਪੂਰਨਾ ਰੇਂਜ ਵਿੱਚ 8091 ਮੀਟਰ ਦੀ ਉਚਾਈ ''ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆ ਦੀ 10ਵੀਂ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੀ ਚੋਟੀ ਹੈ।
ਪਹਾੜ ''ਤੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 3 ਜੂਨ, 1950 ਨੂੰ ਦੋ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਪਰਬਤਾਰੋਹੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਚੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਅੰਨਪੂਰਨਾ ਦੁਨੀਆ ਦੀਆਂ 14 ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੀਆਂ ਚੋਟੀਆਂ ''ਚ ਹੈ। ਇਸ ਚੋਟੀ ''ਤੇ ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਬਸੰਤ ਰੁੱਤ ਵਿੱਚ ਹੀ ਚੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਤਾਂ ਫਿਰ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਵਿੱਚ ਅੱਠ ਹਜ਼ਾਰ ਮੀਟਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਚਾਈ ਵਾਲੀਆਂ 14 ਚੋਟੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇਸ ਚੋਟੀ ਨੂੰ ‘ਸਭ ਤੋਂ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਪਹਾੜ’ ਕਿਉਂ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ?
ਇਮਰਾਨ ਹੈਦਰ ਤਹਿਮ ਪਰਬਤਾਰੋਹਣ ਦੇ ਸ਼ੌਕੀਨ ਹਨ ਅਤੇ ਪਿਛਲੇ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਪਰਬਤਾਰੋਹੀ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
ਇਮਰਾਨ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਅੰਨਪੂਰਨਾ ਦੇ "ਸਭ ਤੋਂ ਘਾਤਕ ਪਹਾੜ" ਹੋਣ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਇਸ ਦਾ ਐਕਸਪੋਜ਼ਰ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਤਕਨੀਕੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ''ਅਲਪਾਈਨ ਐਕਸਪੋਜ਼ਰ'' ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੰਦਿਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪਹਾੜ ''ਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਢਲਾਣਾਂ ਹਨ ਅਤੇ ਬਰਫ਼ ਦੀਆਂ ਢਲਾਣਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹਨ। ਦੂਜਾ, ਇਸ ਪਹਾੜ ''ਤੇ ਬਰਫੀਲੇ ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੇਂ ਕੋਈ ਵੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।''
ਅੰਨਪੂਰਨਾ ਬੇਸ ਕੈਂਪ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਕੈਂਪ ਤਿੰਨ ਤੱਕ ਦਾ ਪੂਰਾ ਇਲਾਕਾ ਬਰਾਬਰ ਉੱਚੇ ਐਕਸਪੋਜ਼ਰ ਦੇ ਨਾਲ ਭਾਰੀ ਬਰਫ਼ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਇਸ ਲਈ ''ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੇਂ ਕੋਈ ਗਤੀਵਿਧੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਲੁਕਣ ਲਈ ਕੋਈ ਥਾਂ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ।''
"ਤੁਸੀਂ ਸਮਝਦੇ ਹੋ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਬਰਫ਼ ਦੇ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਹੋ, ਪਰ ਉਹ ਖੇਤਰ ਧਰਤੀ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਬਰਫ਼ ਦਾ ਮੈਦਾਨ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਤੁਸੀਂ ਕਿਸੇ ਚੱਟਾਨ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਪਨਾਹ ਲੈ ਕੇ ਜਾਂ ਬਰਫ਼ਬਾਰੀ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ-ਪਿੱਛੇ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਨਹੀਂ ਬਚਾ ਸਕਦੇ।"
(ਬੀਬੀਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ , , ਅਤੇ ''ਤੇ ਜੁੜੋ)
ਸੁੱਕੀ ਬਰੈੱਡ ਤੇ ਟਾਇਲਟ ਦੇ ਪਾਣੀ ਸਹਾਰੇ ਗੁਜ਼ਾਰਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਸੁਡਾਨ ਵਿੱਚ ਫਸੇ ਭਾਰਤੀ
NEXT STORY 
