ਓਪਨ ਏ. ਆਈ. ਦੁਆਰਾ ਵਿਕਸਤ ਅਮਰੀਕਾ ਸਥਿਤ ਚੈਟ ਜੀ. ਪੀ. ਟੀ. ਨੇ ਇਸ ਸਾਲ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਦਫਤਰ ਖੋਲ੍ਹਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ। ਕੇਂਦਰੀ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕਸ ਅਤੇ ਸੂਚਨਾ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਮੰਤਰੀ ਅਸ਼ਵਨੀ ਵੈਸ਼ਨਵ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਏ. ਆਈ.-ਸੰਚਾਲਿਤ ਪਰਿਵਰਤਨ ਦੀ ਅਗਲੀ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਵਿਲੱਖਣ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਹੈ।
ਓਪਨ ਏ. ਆਈ. ਦੇ ਨਾਲ, ਭਾਰਤ ਏ. ਆਈ. (ਆਰਟੀਫੀਸ਼ੀਅਲ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ) ਮਿਸ਼ਨ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਅਤੇ ਸਮਾਵੇਸ਼ੀ ਏ.ਆਈ. ਲਈ ਇਕ ਈਕੋ-ਸਿਸਟਮ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ। ਇਕ ਹੋਰ ਅਮਰੀਕੀ ਕੰਪਨੀ, ਐਨਵੀਡੀਆ, ਜੋ ਕਿ ਆਰਟੀਫੀਸ਼ੀਅਲ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਕੰਪਿਊਟਿੰਗ ਵਿਚ ਇਕ ਗਲੋਬਲ ਲੀਡਰ ਹੈ, ਨੇ ਵੀ 2023 ਵਿਚ ਰਿਲਾਇੰਸ ਇੰਡਸਟਰੀਜ਼ ਨਾਲ ਸਾਂਝੇਦਾਰੀ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਗੂਗਲ ਅਤੇ ਮਾਈਕ੍ਰੋਸਾਫਟ ਵਰਗੀਆਂ ਗਲੋਬਲ ਵਪਾਰਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਏ. ਆਈ. ਨਿਰਮਾਣ ਅਤੇ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਵਿਚ ਭਾਰੀ ਨਿਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਤਕਨੀਕ ਪ੍ਰੇਮੀ-ਸਿੱਖਿਆ ਸ਼ਾਸਤਰ : ਸਮਕਾਲੀ ਭਾਰਤ ਵਿਚ, ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸਿਖਲਾਈ ਨੈਤਿਕ ਉਲਝਣਾਂ ਵਿਚ ਉਲਝੀ ਹੋਈ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਅਧਿਆਪਕ ਅਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਏ. ਆਈ. ਨੂੰ ਅਪਣਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਉੱਨਤ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਕਰਨਾ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿਚ ਤਕਨੀਕੀ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਲਈ ਇਕ ਨਵੇਂ ਯੁੱਗ ਦਾ ਮੰਤਰ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸੈਂਟਰਲ ਸਕੁਏਅਰ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਦੀ ਇਕ ਰਿਪੋਰਟ ’ਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਲਗਭਗ 70 ਫੀਸਦੀ ਸਕੂਲ ਅਧਿਆਪਕ ਤਕਨੀਕ ਪ੍ਰੇਮੀ ਹਨ। ਅਧਿਆਪਕ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਅਤੇ ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਸਮੱਗਰੀ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਲਈ ਏ. ਆਈ. ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਡਿਜੀਟਲ ਵੰਡ : ਇਸ ਸਾਲ ਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਨਮੂਨਾ ਸਰਵੇਖਣ ਰਿਪੋਰਟ ਨੇ ਗੁਣਵੱਤਾ ਅਤੇ ਹੁਨਰ ਦੇ ਪੱਧਰਾਂ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿਚ ਡਿਜੀਟਲ ਵੰਡ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਭਾਰਤੀ ਆਬਾਦੀ ਦਾ ਇਕ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਸਮਾਵੇਸ਼ਨ ਦੇ ਤਰਕ ਲਈ ਡਿਜੀਟਲ ਦੁਨੀਆ ਵਿਚ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਸਮਾਵੇਸ਼ਨ ਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਸਿਰਫ ਵਰਤੋਂ ਦੀ ਬਜਾਏ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਦੀ ਸਾਰਥਕ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਸੰਗਿਕ ਵਰਤੋਂ ਰਾਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਸਿੱਖਿਆ ਵਿਚ ਏ. ਆਈ. ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਿੰਨੀ ਸਾਰਥਕ ਹੈ? ਕੀ ਏ. ਆਈ. ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸਿੱਖਣ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ? ਇਹ ਉਹ ਸਵਾਲ ਹਨ ਜੋ ਕਲਾਸਾਂ ਵਿਚ ਲਗਾਤਾਰ ਵਿਕਸਤ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ।
ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ’ਚ ਆਦਰਸ਼ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਨੇ ਕਲਾਸਰੂਮ ਵਿਚ ਮੁਕਤੀਦਾਇਕ ਸਮਝ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ’ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਸਮਕਾਲੀ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਨਾਰੀਵਾਦੀ ਸਿੱਖਿਅਕ ਬੈੱਲ ਹੁੱਕਸ ਹੋਣ ਜਾਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਆਧੁਨਿਕ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਬਿੰਦਰਨਾਥ ਟੈਗੋਰ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਕ ਸਿੱਖਿਆ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਰਸਾਇਣ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਕੀਤੀ ਜੋ ਵਿਆਖਿਆਤਮਕ ਸਮਝ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਦੀ ਸੀ। ਆਦਰਸ਼ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿਦਵਾਨਾ ਨੇ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਇਆ ਕਿ ਸਿੱਖਿਆ ਸਿਰਫ਼ ਸੂਚਨਾ ਦੇ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਨਾ ਹੋਵੇ। ਵਿੱਦਿਅਕ ਦਰਸ਼ਨ ਅਧਿਆਪਕ ਅਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਦੀ ਇਕੱਲੀ ਬੁੱਧੀ ਦੀ ਬਜਾਏ ਸੁਭਾਵਿਕ ਅਤੇ ਜੈਵਿਕ ਬੁੱਧੀ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਅਧਿਆਪਨ ਵਿਚ ਏ. ਆਈ. ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਨੈਤਿਕ ਦੁਬਿਧਾਵਾਂ ਵੀ ਹਨ। ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਟੀਚਰ ਐਕ੍ਰੀਡੇਸ਼ਨ ਦੇ ਇਕ ਸਰਵੇਖਣ ਅਨੁਸਾਰ, ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੀ ਇਕ ਵੱਡੀ ਫੀਸਦੀ ਕਲਾਸਰੂਮ ਵਿਚ ਏ. ਆਈ. ਟੂਲਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨਾਲ ਇੰਟਰੈਕਟਿਵ ਤੌਰ ’ਤੇ ਜੁੜਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਤਕਨੀਕੀ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਏ. ਆਈ. ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਕੇਂਦਰੀ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਬੋਰਡ ਲਈ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਬਣ ਗਈ ਹੈ। ਸੀ. ਬੀ. ਐੱਸ. ਈ. ਨੇ ਬੋਰਡ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਵਿਚ ਚੈਟ ਜੀ. ਪੀ. ਟੀ. ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਇਕ ਮਸ਼ਵਰਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਅਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੋਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਇਸ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੀ ਅਣਉਚਿਤ ਵਰਤੋਂ ਨੇ ਕਲਾਸਰੂਮ ਇੰਟਰੈਕਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਸਿੱਖਿਆ ਸਾਰ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਏ. ਆਈ. ਇਕ ਸਮਰਥਕ ਹੈ, ਵਿੱਦਿਅਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵਿਚ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਦੀਆਂ ਨੈਤਿਕ ਗੁੰਝਲਾਂ ’ਤੇ ਘੱਟ ਹੀ ਵਿਚਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਏ. ਆਈ. ਨਾਲ ਮੌਜੂਦਾ ਵਿੱਦਿਅਕ ਅਭਿਆਸ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੇ ਸਤਹੀ ਉਪਯੋਗਾਂ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਹਨ। ਕਲਾਸਰੂਮ ਵਿਚ ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਅਤੇ ਕੰਪਿਊਟਰਾਂ ਰਾਹੀਂ ਆਡੀਓ-ਵਿਜ਼ੂਅਲ ਸਹਾਇਤਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਆ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਹੁਨਰ ਲਈ ਗਲਤ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੀਆਂ ਪਰਿਵਰਤਨਸ਼ੀਲ ਯੋਗਤਾਵਾਂ ਅਧਿਆਪਨ ਦੇ ਮੁਲਾਂਕਣ ਦਾ ਪੈਮਾਨਾ ਹੋਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ। ਕੇਵਲ ਤਦ ਹੀ ਕਲਾਸਰੂਮ ਵਿਚ ਏ. ਆਈ. ਸਿੱਖਿਆ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਿਚ ਸੁਧਾਰ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸਮਾਨਤਾ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਲਿਆ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਇੰਡੀਆ ਏ. ਆਈ. ਮਿਸ਼ਨ : ਇੰਡੀਆ ਏ. ਆਈ. ਮਿਸ਼ਨ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿਚ ਏ. ਆਈ. ਸੈਂਟਰ ਆਫ਼ ਐਕਸੀਲੈਂਸ (ਸੀ. ਓ. ਈ.) ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਥੰਮ੍ਹ ਹਨ-ਇੰਡੀਆ ਏ. ਆਈ. ਕੰਪਿਊਟ ਸਮਰੱਥਾ, ਜੋ ਕਿ ਏ. ਆਈ. ਨਵੀਨਤਾ ਨੂੰ ਸਮਰਥਨ ਦੇਣ ਲਈ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚਾ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ ਅਤੇ ਇੰਡੀਆ ਏ. ਆਈ. ਫਿਊਚਰ ਸਕਿੱਲਜ਼।
ਦੇਵ ਨਾਥ ਪਾਠਕ, ਅਵੰਤਿਕਾ ਧਰਮਾਨੀ, ਵਿਭਾ ਐੱਸ. ਧਰਮਰਾਜ
ਚੋਣਾਂ ਦਰ ਚੋਣਾਂ ਵਿਚ ਬੇਰੋਜ਼ਗਾਰੀ ਨੂੰ ਉਹ ਮਹੱਤਵ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ ਜਿਸ ਦੀ ਉਹ ਹੱਕਦਾਰ ਹੈ
NEXT STORY 
