ਅਗਸਤ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਤੱਕ, ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਅਤੇ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿਚਕਾਰ ਟੈਰਿਫ ਵਿਵਾਦ ਸੋਇਆਬੀਨ ਦੇ ਇਕ ਹੋਰ ਜਾਣੇ-ਪਛਾਣੇ ਦੌਰ ਵਾਂਗ ਜਾਪਦਾ ਸੀ। ਚੀਨ ਦੁਆਰਾ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਰੋਕਣ ਅਤੇ ਫਸਲ ਦੀ ਕਟਾਈ ਨੇੜੇ ਆਉਣ ਨਾਲ, ਅਜਿਹਾ ਲੱਗ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਇਕ ਖਰੀਦਦਾਰ ਦੀ ਭਾਲ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਸੋਇਆਬੀਨ ਕਿਸਾਨ ਟਰੰਪ ਲਈ ਇਕ ਮੁੱਖ ‘ਮਾਗਾ’ ਅਾਧਾਰ ਹਨ। ਫਿਰ ਸਿਰਫ਼ ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਕਹਾਣੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਤੋਂ ਭੂ-ਰਾਜਨੀਤੀ ਦੇ ਇਕ ਉੱਚ-ਦਾਅ ਵਾਲੀ ਖੇਡ ਵਿਚ ਬਦਲ ਗਈ।
6 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਟਰੰਪ ਦੇ ਵਾਰਤਾਕਾਰ ਸਟੀਵ ਵਿਟਕੋਫ ਨੇ ਸੇਂਟ ਪੀਟਰਸਬਰਗ ਵਿਚ ਰੂਸੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਵਲਾਦੀਮੀਰ ਪੁਤਿਨ ਨਾਲ ਤਿੰਨ ਘੰਟਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਲਈ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ‘ਰਚਨਾਤਮਕ’ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਗੱਲਬਾਤ ’ਚ ਕੋਈ ਵੱਡੀ ਸਫਲਤਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲੀ। ਉਸੇ ਦਿਨ, ਵ੍ਹਾਈਟ ਹਾਊਸ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਵਸਤਾਂ ’ਤੇ 25 ਫੀਸਦੀ ਵਾਧੂ ਟੈਰਿਫ ਲਗਾਉਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਡਿਊਟੀ ਵਧ ਕੇ 50 ਫੀਸਦੀ ਹੋ ਗਈ, ਜੋ ਕਿ ਅੰਸ਼ਿਕ ਤੌਰ ’ਤੇ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵੱਲੋਂ ਸਬਸਿਡੀ ਵਾਲੇ ਰੂਸੀ ਕੱਚੇ ਤੇਲ ਦੀ ਲਗਾਤਾਰ ਖਪਤ ਦੇ ਕਾਰਨ ਸੀ। ਭਾਰਤ ਵਿਚ, ਇਸ ਨੂੰ ਇਸ ਦੀ ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ’ਤੇ ਹਮਲੇ ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ, ਪਰ ਇਕ ਵੱਡੀ ਰਣਨੀਤੀ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ।
ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਵਿਚ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰਤ ਜਿੰਨੀ ਅਰਥਸ਼ਾਸਤਰ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੈ, ਓਨੀ ਹੀ ਭੂ-ਰਾਜਨੀਤੀ ਨਾਲ ਵੀ ਹੈ। ਯੂਕ੍ਰੇਨ ਯੁੱਧ ਇਕ ਮੁੱਖ ਫੋਕਸ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿਚ, ਰੂਸ ਨੇ ਯੂਕ੍ਰੇਨ ਵਿਚ ਲਗਾਤਾਰ ਬੜ੍ਹਤ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਸ ਨੂੰ ਸਮਝੌਤਾ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਈ ਖਾਸ ਵਜ੍ਹਾ ਨਹੀਂ ਦਿਸਦੀ। ਅਧਿਕਾਰਤ ਅੰਕੜਿਆਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸਾਲ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿਚ ਤੇਲ ਅਤੇ ਗੈਸ ਦੀ ਆਮਦਨ ਵਿਚ ਸਾਲ-ਦਰ-ਸਾਲ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਕ੍ਰੈਮਲਿਨ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜੰਗ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣ ਲਈ ਵਿੱਤੀ ਗੁੰਜਾਇਸ਼ ਮਿਲੀ ਹੈ।
ਇਕ ਹੋਰ ਮੋਰਚੇ ’ਤੇ, ਬ੍ਰਿਕਸ ਮੈਂਬਰ ਸਥਾਨਕ ਮੁਦਰਾ ਊਰਜਾ ਵਪਾਰ ਪਾਇਲਟਾਂ ’ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਜੁਲਾਈ ਦੇ ਰੀਓ ਸੰਮੇਲਨ ਵਿਚ, ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ ਅਤੇ ਹੋਰਾਂ ਨੇ ਡਾਲਰ ਤੋਂ ‘ਆਰਥਿਕ ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ’ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ। ਜੇਕਰ ਇਹ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਜੜ੍ਹ ਫੜ ਲੈਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਤਾਂ ਅਮਰੀਕੀ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਦਾ ਘੱਟ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਵੇਗਾ। ਵ੍ਹਾਈਟ ਹਾਊਸ ਰੂਸ ਦੇ ਮਾਲੀਏ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਰੱਖਦਾ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਕਰਜ਼ਾ-ਮੁਕਤੀ ਦੀ ਖਿੜਕੀ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ।
ਘਰੇਲੂ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਕੈਲੰਡਰ ਇਸ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੀ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਮੱਧਕਾਲੀ ਚੋਣਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਇਕ ਸਾਲ ਦੂਰ ਹਨ ਅਤੇ ਮਹਿੰਗਾਈ ਵਿਚ ਗਿਰਾਵਟ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਈਂਧਨ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲਤਾ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਬ੍ਰੈਂਟ ਕਰੂਡ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿਚ ਮਾਮੂਲੀ ਵਾਧਾ ਵੀ ਪੈਟਰੋਲ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ’ਚ ਵਾਧੇ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਫੈਡਰਲ ਰਿਜ਼ਰਵ ਦੁਆਰਾ ਵਿਆਜ ਦਰਾਂ ਵਿਚ ਕਟੌਤੀ ਦਾ ਰਾਹ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਕ ਅਜਿਹਾ ਕਦਮ ਜਿਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ 2025 ਤੱਕ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਮਝਦਾ ਹੈ। ਰੂਸੀ ਤੇਲ ’ਤੇ ਸਿੱਧੀ ਪਾਬੰਦੀ ਉਸ ਵਾਧੇ ਨੂੰ ਜੋਖਮ ਵਿਚ ਪਾ ਦੇਵੇਗੀ, ਇਸ ਲਈ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਨੂੰ ਹੋਰ ਸਾਧਨਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।
2022 ਤੋਂ, ਭਾਰਤ ਇਕ ਛੋਟੇ ਖਰੀਦਦਾਰ ਤੋਂ ਰੂਸ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸਵਿੰਗ ਗਾਹਕ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ, ਪ੍ਰਤੀ ਦਿਨ ਲਗਭਗ 1-18 ਲੱਖ ਬੈਰਲ ਕੱਚਾ ਤੇਲ ਖਰੀਦ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਇਕਰਾਰਨਾਮਿਆਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਨਿੱਜੀ ਰਿਫਾਇਨਰਾਂ ਦੇ ਉਲਟ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਮਾਲਕੀ ਵਾਲੇ ਰਿਫਾਇਨਰ ਕੀਮਤਾਂ ਜਾਂ ਜੋਖਮਾਂ ਵਿਚ ਤਬਦੀਲੀ ਆਉਣ ’ਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਮੌਜੂਦਾ ਖਰੀਦਾਂ ਨੂੰ ਜਲਦੀ ਐਡਜਸਟ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਜੇਕਰ ਭਾਰਤ ਆਪਣੀ ਮੌਜੂਦਾ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਨੂੰ 2,00,000 ਤੋਂ 3,00,000 ਬੈਰਲ ਪ੍ਰਤੀ ਦਿਨ ਘਟਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਰੂਸ ਨੂੰ ਹੋਰ ਖਰੀਦਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਛੋਟਾਂ ਦੇਣੀਆਂ ਪੈ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਸ ਦੇ ਸਾਲਾਨਾ ਮਾਲੀਏ ’ਚ ਅਰਬਾਂ ਦੀ ਕਮੀ ਆ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਇਸ ਨਾਲ ਮਾਸਕੋ ਦੀ ਕਮਾਈ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿਚ ਵਾਧੇ ਤੋਂ ਬਚਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਅਮਰੀਕੀ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਚੀਨ, ਜੋ ਕਿ ਰੂਸੀ ਤੇਲ ਦਾ ਇਕ ਵੱਡਾ ਖਰੀਦਦਾਰ ਹੈ, ਹੁਣ ਤੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਸਪਲਾਈ ਚੇਨਾਂ ਅਤੇ ਚੱਲ ਰਹੀਆਂ ਟੈਰਿਫ ਵਾਰਤਾਵਾਂ ਵਿਚ ਵਿਘਨ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸੰਕੇਤ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਸ ਰਣਨੀਤੀ ਦਾ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਰਕਾਰੀ ਰਿਫਾਇਨਰ ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿਚ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਛੋਟਾਂ ਘੱਟ ਹੋਣ ਦੇ ਕਾਰਨ ਰੂਸੀ ਕੱਚੇ ਤੇਲ ਦੀ ਉਸ ਦੀ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਘੱਟ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੁਧਾਰ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਿਆ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਲਈ ਝੰੁਝਲਾਹਟ ਅਸਲ ਹੈ। ਇਸ ਨੇ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਨੂੰ ਗਰਮਜੋਸ਼ੀ ਭਰੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਅਤੇ ਸਖ਼ਤ ਰੁਖ ਵਿਚਾਲੇ ਝੂਲਦੇ ਦੇਖਿਆ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇਹ ਟੈਰਿਫ ਕਦਮ ਜੋ ਅਮਰੀਕੀ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਭਾਰਤੀ ਈਂਧਨ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਦਾ ਜੋਖਮ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਵੀ ਇਹ ਸੁਰਖੀਆਂ ਤੋਂ ਪਰ੍ਹੇ ਦੇਖਣ ਦਾ ਇਕ ਪਲ ਹੈ।
ਪਾਕਿਸਤਾਨ, ਘੱਟ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੇ ਨਾਲ ਇਸ ਚੱਕਰ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਕ੍ਰਿਪਟੋਕਰੰਸੀ ਸੱਟੇਬਾਜ਼ੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਅਤੇ ਨੋਬਲ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਲਈ ਉਸ ਦੀ ਬੋਲੀ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰ ਕੇ ਟਰੰਪ ਦੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ’ਚ ਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਇਕ ਟੈਰਿਫ ਸੌਦਾ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕਰਨ ਵਿਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ। ਭਾਰਤ ਦਾ ਆਪਣਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਕਿਤੇ ਵੱਧ ਹੈ। ਬਾਜ਼ਾਰ ਦਾ ਆਕਾਰ, ਰਣਨੀਤਿਕ ਭੂਗੋਲ, ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਅਤੇ ਰੱਖਿਆ ਭਾਈਵਾਲੀ ਅਤੇ ਊਰਜਾ ਪ੍ਰਵਾਹ ਵਿਚ ਇਕ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਅਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਮਝਦਾਰੀ ਵਾਲਾ ਕਦਮ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪਸੰਦ ਦੀ ਜਿੱਤ ਦੇ ਬਦਲੇ ਟਰੰਪ ਦੀਆਂ ਤੁਰੰਤ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਉਸ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ। ਜਦੋਂ ਦੋਵੇਂ ਧਿਰਾਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਕੀਮਤੀ ਕਾਰਡ ਹਨ, ਤਾਂ ਖੇਡ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦੀ ਹੈ।
ਇਹ ਰੁਕਾਵਟ ਟੈਰਿਫ ਜਾਂ ਕੁਝ ਤੇਲ ਸ਼ਿਪਮੈਂਟਾਂ ਤੋਂ ਕਿਤੇ ਵੱਧ ਦੇ ਬਾਰੇ ਹੈ। ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਲਈ, ਇਹ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਉਹ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਈਂਧਨ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾਏ ਬਿਨਾਂ ਰੂਸ ਦੇ ਜੰਗੀ ਫੰਡ ਨੂੰ ਨਿਚੋੜ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਚੀਨ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਵਿਚ ਰੱਖ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬ੍ਰਿਕਸ ਸਮੂਹ ਨੂੰ ਇਕ ਸੱਚੇ ਆਰਥਿਕ ਵਿਰੋਧੀ ਵਜੋਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋਣ ਤੋਂ ਰੋਕ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਅਮਰੀਕੀ ਮਹਿੰਗਾਈ ਨੂੰ ਇੰਨਾ ਘੱਟ ਰੱਖ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਵਿਆਜ ਦਰਾਂ ਡਿੱਗਣ।
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਲਈ, ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਰਣਨੀਤਿਕ ਵਸਤੂ ਦੇ ਸਵਿੰਗ ਖਰੀਦਦਾਰ ਵਜੋਂ ਆਪਣੀ ਸਥਿਤੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਆਪਣੀ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰੀ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨ, ਅਮਰੀਕਾ ਨਾਲ ਬੇਲੋੜੇ ਨਿਖੇੜੇ ਤੋਂ ਬਚਣ ਅਤੇ ਫਿਰ ਵੀ ਠੋਸ ਲਾਭ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਹੈ।
-ਤਨਵੀ ਰਤਨ
ਛੋਟੀਆਂ-ਛੋਟੀਆਂ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਨਾਲ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਵੱਡੀਆਂ ਤਬਦੀਲੀਆਂ
NEXT STORY 
