ਮੁੰਬਈ— ਸਰਦੀਆਂ 'ਚ ਠੰਡ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਕਈ ਉਪਾਅ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਹੀਟਰ ਅਤੇ ਬਲੋਅਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਇੰਦਰਪ੍ਰਸਥ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਡਾ. ਅਕਸ਼ੇ ਕਪੂਰ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਹੀਟਰ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਨਾਲ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸਾਹ ਦੀ ਬੀਮਾਰੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਹਾਲ ਹੀ 'ਚ ਘਰ ਅੰਦਰ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨੂੰ ਮੌਤ ਦਾ ਛੇਵਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਸਰਦੀਆਂ 'ਚ ਬੱਚੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਮਾਂ ਘਰਾਂ ਅੰਦਰ ਹੀ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਠੰਡ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਹੀਟਰ ਅਤੇ ਬਲੋਅਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵੀ ਬਹੁਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਵੱਡਿਆਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਅਜਿਹੀ ਬੀਮਾਰੀ ਹੋਣ ਦਾ ਡਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਵੱਡਿਆ ਨੂੰ ਅਜਿਹੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੀ ਆਦਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਬੱਚਾ ਸਾਰੀ ਰਾਤ ਹੀਟਰ ਲਗਾ ਕੇ ਬੰਦ ਕਮਰੇ 'ਚ ਸੁੱਤਾ ਰਹੇ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਸਾਹ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋਣ ਦਾ ਡਰ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਅੱਗੇ ਜਾ ਕੇ ਸਾਹ ਸੰਬੰਧੀ ਗੰਭੀਰ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਦਮਾ ਇਸ ਸਮੇਂ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਬੀਮਾਰੀ ਹੈ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ 'ਚ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਧੂੰਆ ਛੱਡਣ ਵਾਲੇ ਯੰਤਰਾਂ ਤੋਂ ਕੰਬਸਟਨ ਉਤਪਾਦ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਇਨ ਡੋਰ ਅਤੇ ਆਉਟ ਡੋਰ ਐਲ ਜੈਨ ਨੂੰ ਬੱਚਿਆਂ 'ਚ ਦਮਾ ਵਧਾਉਣ ਵਾਲੇ ਘਟਕਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਡਾ. ਅਕਸ਼ੇ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਫੇਫੜਿਆਂ 'ਚ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਗੱਲ ਹੈ ਚਾਹੇ ਇਸ ਨਾਲ ਮੌਤ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਘੱਟ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਸਾਹ 'ਚ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਗੰਭੀਰ ਨਤੀਜੇ ਵਾਲੀ ਬੀਮਾਰੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਦਮਾ ਹੋਣ ਦਾ ਖਤਰਾ ਵਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਘਰ ਅੰਦਰ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨੂੰ ਹੁਣ ਤੇਜੀ ਨਾਲ ਸਮਝਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਗੰਭੀਰ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਰੀ-ਤੱਤਾਂ ਨਾਲ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸਾਹ ਦੀ ਬੀਮਾਰੀ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਨਾ ਕਿ ਬਾਹਰੀ ਵਾਤਾਵਰਨ ਨਾਲ। ਕੁਝ ਘਰਾਂ 'ਚ ਗੈਸ ਆਧਰਿਤ ਹੀਟਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ, ਕਾਰਬਨ ਮੋਨੋ ਆਕਸਾਈਡ ਅਤੇ ਫਾਰਮ ਲੜੀ ਹਾਈਡ ਨਿਕਲਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਅਕਸਰ ਬਾਹਰ ਪਈਆਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਤੁਲਨਾ 'ਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ 'ਤੇ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਹੈ ਕਿ ਗੈਸ ਹੀਟਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਨੁਕਸਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਧੂੰਆ ਛੱਡਣ ਵਾਲੇ ਗੈਸ ਹੀਟਰ ਦੇ ਧੂੰਏ 'ਚ ਲੱਕੜੀ ਦੇ ਧੂੰਏ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਸਲਫਰ ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ ਤੱਕ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਲੱਕੜੀ ਦੇ ਧੂੰਏ ਨਾਲ ਖੰਘ ਅਤੇ ਸਾਹ ਦੀ ਬੀਮਾਰੀ ਹੋਣ ਦਾ ਖਤਰਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਲਫਰ ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ ਦਮੇ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਲੋਕਾਂ 'ਚ ਬਰੋਨਕੋ ਕੰਸਟਰਿਕਸ਼ਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ।
ਬੱਚਿਆਂ 'ਚ ਸਾਹ ਦੀ ਬੀਮਾਰੀ ਹੋਣ ਦਾ ਇੱਕ ਹੋਰ ਕਾਰਨ ਹੈ-ਕਾਰਬਨ ਮੋਨੋ ਆਕਸਾਈਡ ਦਾ ਪੱਧਰ ਵਧਣਾ। ਅਜਿਹਾ ਉਸ ਸਮੇਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਮਰੇ ਦੀ ਸਾਰੀ ਆਕਸੀਜਨ ਗੈਸ ਹੀਟਰ ਸੋਕ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਾਰਬਨ ਮੋਨੋ ਆਕਸਾਈਡ ਆਦਿੱਖ , ਇਸ ਦੀ ਨਾ ਤਾਂ ਖੁਸ਼ਬੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਸਵਾਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਸਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਬਹੁਤ ਜ਼ਹਿਰੀਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਰੀਰ 'ਚ ਆਕਸੀਜਨ ਨਹੀਂ ਜਾਣ ਦਿੰਦਾ। ਦਮੇ ਦੇ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ 'ਚ ਥਕਾਵਟ, ਸਾਹ ਤੇਜ ਚੱਲਣਾ, ਸਿਰ ਦਰਦ , ਚੱਕਰ ਆਉਂਣਾ, ਮਾਸ ਪੇਸ਼ੀਆਂ ਦੀ ਕੰਮਜ਼ੋਰੀ ਆਦਿ। ਇੰਨਾਂ ਹੀ ਨਹੀਂ ਬੇਹਦ ਉੱਚੇ ਸਤਰ ਤੇ ਕਾਰਬਨ ਮੋਨੋ ਆਕਸਾਈਡ 'ਚ ਐਕਸ ਪੋਜਰ ਨਾਲ ਮੌਤ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਸੀਓ ਅਤੇ ਕੰਬਸਟਨ ਪ੍ਰਦੂਸਣ ਛੱਡਣ ਵਾਲੇ ਘਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਲੱਗੇ ਹੀਟਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਤੋਂ ਬਚਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਮਰੇ ਹਵਾ ਦਾਰ ਹੋਣ ਅਤੇ ਖਿੜਕੀਆਂ ਖੁੱਲੀਆਂ ਹੋਣ । ਵੈਸੇ ਤੇ ਕੋਈ ਡਾਕਟਰਾਂ ਗੈਸ ਹੀਟਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਸਾਵਧਾਨੀ ਵਰਤਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
ਜਾਨਵਰਾਂ ਤੋਂ ਆਉਂਣ ਵਾਲੀ ਬਦਬੂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਲਈ ਘਰੇਲੂ ਉਪਾਅ
NEXT STORY 
