ਔਰਤਾਂ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਹਰ ਪੜਾਅ 'ਤੇ ਹਿੰਸਾ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਹਿੰਸਾ ਸਿਰਫ਼ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੇ ਬਾਹਰ ਵੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਔਰਤਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਹਿੰਸਾ ਨੂੰ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੁਆਰਾ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ "ਲਿੰਗ-ਅਧਾਰਿਤ ਹਿੰਸਾ ਦਾ ਕੋਈ ਵੀ ਕੰਮ ਜੋ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਸਰੀਰਕ, ਜਿਨਸੀ ਜਾਂ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਿਕ ਨੁਕਸਾਨ ਜਾਂ ਪੀੜਾ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਇਸ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਦੀਆਂ ਧਮਕੀਆਂ ਜਾਂ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ , ਭਾਵੇਂ ਜਨਤਕ ਜਾਂ ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਵਾਪਰਦਾ ਹੈ।"
ਔਰਤਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਹਿੰਸਾ ਦੇ ਖ਼ਾਤਮੇ ਲਈ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਦਿਵਸ ਹਰ ਸਾਲ 25ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਲਈ ਲੜਨ ਵਾਲੇ ਸਮੂਹਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਦਿਨ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਮਕਸਦ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ: ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਦੁੱਖਾਂ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਕਰਵਾਉਣਾ।
ਜਨਮ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ –ਮੁੰਡਾ ਘਰ ਦਾ ਵਾਰਿਸ, ਜੋ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਨਾਂ ਅੱਗੇ ਤੋਰੇਗਾ, ਬੱਚੇ ਦਾ ਲਾਲਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਇਹ ਦਾ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦਾ ਬਾਲ ਲਿੰਗ ਅਨੁਪਾਤ ਸਿਰਫ਼ 919 ਹੈ। ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਹਰ ਘਰ ਵਿਚ ਇਕ ਹੀ ਰੱਟ ਲੱਗੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਸਿਰਫ਼ ਪੁੱਤਰ ਹੀ ਮਾਂ-ਬਾਪ ਦਾ ਨਾਂ ਅੱਗੇ ਲੈ ਜਾਵੇਗਾ, ਅਤੇ ਧੀ 'ਪਰਾਇਆ ਧਨ' ਹੈ। ਇਸ ਧਾਰਨਾ ਦੇ ਕਾਰਨ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਾਪੇ ਆਪਣੀਆਂ ਧੀਆਂ ਨੂੰ ਸਹੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਦਾਨ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ; ਇਹ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸਾਖਰਤਾ ਦਰ ਤੋਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਦੂਸਰੇ ਪਾਸੇ , ਕਿਸ਼ੋਰ ਅਵਸਥਾ-ਇਸ ਪੜਾਅ 'ਤੇ ਔਰਤਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਹਿੰਸਾ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਪਿਤਾ-ਪੁਰਖੀ ਰਵੱਈਆ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਵਨਾ ਕਿ ਮਰਦ ਲਿੰਗ ਵਧੇਰੇ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਅਤੇ ਉੱਤਮ ਹੈ, ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਡਰ ਦੇ ਮਾਹੌਲ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਸਰੀਰਕ ਹਿੰਸਾ, ਬਲਾਤਕਾਰ, ਤੇਜ਼ਾਬੀ ਹਮਲਿਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
ਵਿਆਹ - ਇੱਕ ਔਰਤ ਨੂੰ ਕਈ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਨਿਭਾਉਣੀਆਂ ਪੈਂਦੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਉਸਦੀ ਮਾਨਸਿਕ ਤੰਦਰੁਸਤੀ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਬੋਝ ਪਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਇੱਕ 'ਸੰਪੂਰਨ' ਪਤਨੀ ਹੈ, ਇੱਕ 'ਪਿਆਰ ਕਰਨ ਵਾਲੀ' ਮਾਂ ਹੈ, ਅਤੇ ਇੱਕ 'ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਨ ਵਾਲੀ' ਨੂੰਹ ਹੈ; ਇਹ ਸਭ ਉਸਦੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਖ਼ਰਾਬ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਬੱਚੇ ਦੇ ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਇਕੱਲੀ ਔਰਤ ਨੂੰ ਹੀ ਲੈਣੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ।
ਜੇਕਰ ਉਹ ਘਰ ਦੀ ਚਾਰ ਦੀਵਾਰੀ ਤੋਂ ਨਿਕਲ ਕੇ ਚਾਰ ਅੱਖਰ ਪੜ੍ਹ ਗਈ ਹੈ ਤਾਂ ਕੰਮਕਾਜੀ ਔਰਤਾਂ -ਸਟੀਰੀਓਟਾਈਪਿੰਗ ਦੇ ਨਾਲ ਪੁਰਸ਼-ਪ੍ਰਧਾਨ ਰਵੱਈਆ ਇੱਕ ਹੋਰ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਉਸ ਲਈ ਬਣ ਅੱਗੇ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਕੰਮਕਾਜੀ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਰੋਕਦਾ ਹੈ। ਪਿਤਾ-ਪੁਰਖੀ ਰਵੱਈਏ ਨੂੰ ਕੰਮ ਵਾਲੀ ਥਾਂ 'ਤੇ ਜਿਨਸੀ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਜਿਨਸੀ ਪੱਖਾਂ ਲਈ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੇ ਗਏ ਕੰਮ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਦਾ ਵਿਭਾਜਨ ਸਮਾਜ ਦੇ ਪੱਖਪਾਤੀ ਰਵੱਈਏ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਗੁਲਾਬੀ ਕਾਲਰ ਦੀਆਂ ਨੌਕਰੀਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਨਰਸਾਂ ਅਤੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਲਈ ਫਿੱਟ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਬੁਢੇਪਾ - ਬੁਢੇਪਾ ਔਰਤਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਹਿੰਸਾ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਨਿਰਭਰਤਾ ਹੈ। ਬਜ਼ੁਰਗ ਔਰਤਾਂ ਆਪਣੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਜਾਂ ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਜਾਂ ਬੱਚਿਆਂ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਹਨ। ਉਹ ਆਰਥਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਪਣੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਫ਼ੈਸਲੇ ਲੈਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਅਜਿਹੀ ਨਿਰਭਰਤਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਸਥਿਰਤਾ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਧੱਕਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।
ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਔਰਤ ਮਰਦ ਪ੍ਰਧਾਨ ਦੇ ਪਰਛਾਵੇਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਜੀਣਾ, ਆਪਣੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਲਈ ਲੜਨਾ ਨਹੀਂ ਸਿੱਖ ਸਕਦੀ। ਦੂਜਾ, ਇੱਕ ਔਰਤ ਦੂਜੀ ਔਰਤ ਲਈ ਹੀ ਕਈ ਵਾਰ ਵੈਰੀ ਬਣ ਉਸ ਦੇ ਰਾਹ ਦਾ ਰੋੜ੍ਹਾ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਉਹ ਦੂਜੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਇੱਜ਼ਤ ਅਤੇ ਮਾਣ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ। ਜਿਸ ਦਾ ਸਮਾਜ ਤੇ ਮਰਦ ਫਾਇਦਾ ਉਠਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਔਰਤ ਨੂੰ 21 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦਾ ਹਾਣੀ ਪੁਰਸ਼ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਖੜ੍ਹਾ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਔਰਤ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਪੰਜ ਮੁੱਖ ਗੱਲਾਂ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ:
ਸਿੱਖਿਆ- ਸਕੂਲਿੰਗ, ਬੁਨਿਆਦੀ ਗਿਆਨ, ਉੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ, ਕੰਪਿਊਟਿੰਗ ਹੁਨਰ ਅਤੇ ਕੋਈ ਹੋਰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਖੇਤਰ (ਐੱਮਬੀਬੀਐੱਸ, ਪਾਇਲਟ, ਇੰਜੀਨੀਅਰ, ਉਦਯੋਗਪਤੀ, ਵਿਗਿਆਨੀ ਆਦਿ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇਣੀ ਚਾਹਿੰਦੀ ਹੈ।
ਹੁਨਰ ਵਿਕਾਸ- ਜਿਹੜੇ ਲੋਕ ਕਮਜ਼ੋਰ ਵਿੱਤੀ ਪਿਛੋਕੜ ਜਾਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਉੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਮੁਖੀ ਹੁਨਰਾਂ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਧੀਆ ਨੌਕਰੀ ਮਿਲ ਸਕੇ।
ਸੁਤੰਤਰਤਾ- ਵੱਖਰਾ ਕਰੀਅਰ, ਆਪਣੀ ਆਮਦਨ, ਬੱਚਤ, ਉਸਦੇ ਖ਼ਰਚਿਆਂ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨਾ। ਇੱਕ ਔਰਤ ਇੱਟਾਂ ਚੁੱਕਣ ਜਾਂ ਪੁਲਾੜ ਜਹਾਜ਼ ਉਡਾਉਣ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਕੁਝ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜੋ ਉਸ ਦਾ ਹੱਕ ਹੈ ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਪੈਰਾਂ ਦੀ ਬੇੜੀ ਬਨਣ ਦਾ ਕਿਸੇ ਕੋਲ ਕੋਈ ਅਧਿਕਾਰ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਜਾਗਰੂਕਤਾ- ਕਾਨੂੰਨ, ਨਿਯਮ, ਹੈਲਪਲਾਈਨ, ਨੀਤੀਆਂ, ਅਧਿਕਾਰ, ਕਰਤੱਵ, ਭਲਾਈ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਜਨਤਕ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਤੇ ਆਮ ਲੋਕਾ ਨੂੰ ਔਰਤ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੋਵੇ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹ ਅਜ਼ਾਦ ਘੁੰਮ ਸਕੇ।
ਕਸਰਤ ਕਰਨਾ- ਔਰਤ ਕੋਈ ਗੁੱਡੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਅਤੇ ਫਿੱਟ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਲਈ ਉਸ ਨੂੰ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕਸਰਤ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਬਰ ਤਿਆਰ ਬਣਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਫਲੋਰਾ
ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ 75 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਾਤੀਆਂ 'ਤੇ ਹੋ ਰਹੇ ਅੱਤਿਆਚਾਰ ਗੰਭੀਰ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ
NEXT STORY 
