ਅਕਤੂਬਰ 2024 ਵਿਚ ਉਮੀਦਵਾਰ ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਨੇ ਇਕ ਇੰਟਰਵਿਊ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਚੰਗੇ ਇਨਸਾਨ ਹਨ। ਫਰਵਰੀ 2025 ਵਿਚ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਜਾਂਦੇ ਸਮੇਂ ਮੋਦੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਇਕ ਵਿਕਸਿਤ ਭਾਰਤ ਲਈ ਸਾਡਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ‘ਮੇਕ ਇੰਡੀਆ ਗ੍ਰੇਟ ਅਗੇਨ’ ਜਾਂ ‘ਮੀਗਾ’ ਹੈ।
ਜਦੋਂ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਇਕੱਠੇ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਇਹ ਮੈਗਾ ਪਲੱਸ ਮੀਗਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਮੈਗਾ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਲਈ ਇਕ ਮਹਾਨ ਭਾਈਵਾਲੀ ਹੈ। ਦੋਵਾਂ ਨੇਤਾਵਾਂ ਨੇ ਸਕੂਲੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਵਰਗੀ ਗੰਭੀਰਤਾ ਦਿਖਾਈ। ਦੋਸਤੀ ਅਤੇ ਬੌਨ ਹੋਮੀ ਕਿੱਥੇ ਹੈ?
ਕਠੋਰ ਸਦਮਾ : ਮੈਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਹੈ ਕਿ ਮੋਦੀ ਅਤੇ ਟਰੰਪ ਨੇ 7 ਮਈ, 2025 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਕ-ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਸਿਰਫ਼ ਇਹੀ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਉਪ-ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਜੇ. ਡੀ. ਵੇਂਸ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਮਾਰਕੋ ਰੂਬੀਓ ਨੇ 9 ਮਈ ਦੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਮੋਦੀ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਸੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜੰਗ ਰੋਕਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ।
ਟਰੰਪ ਨੇ ਅਜਿਹੀ ਗੱਲਬਾਤ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਉਦੋਂ ਦਿੱਤਾ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਟਰੂਥ ਸੋਸ਼ਲ ’ਤੇ ਪੋਸਟ ਕੀਤਾ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਵਿਚੋਲਗੀ ਨਾਲ ਹੋਈ ਲੰਬੀ ਰਾਤ ਦੀ ਗੱਲਬਾਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਐਲਾਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਖੁਸ਼ੀ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਇਕ ਪੂਰਨ ਅਤੇ ਤੁਰੰਤ ਜੰਗਬੰਦੀ ’ਤੇ ਸਹਿਮਤ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। 10 ਮਈ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮ 5.25 ਵਜੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਉਸ ਐਲਾਨ ਨੇ ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਹਕੀਕਤ ਤੋਂ ਜਾਣੂ
ਕਰਵਾ ਦਿੱਤਾ।
ਟਰੰਪ ਝੂਠ ਨਹੀਂ ਬੋਲ ਰਹੇ ਸਨ। ਜੰਗਬੰਦੀ ’ਤੇ ਦੁਪਹਿਰ 3.35 ਵਜੇ ਸਹਿਮਤੀ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ 10 ਮਈ, 2025 ਨੂੰ ਸ਼ਾਮ 5 ਵਜੇ ਲਾਗੂ ਹੋਣੀ ਸੀ। ਸ਼ਾਮ 6 ਵਜੇ, ਵਿਦੇਸ਼ ਸਕੱਤਰ ਨੇ ਮੁਸਕਰਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਤੱਥਾਂ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ।
ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਡੂੰਘਾਈ ਨਾਲ ਪੜਚੋਲ ਕਰਨਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਕਿਵੇਂ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਜੰਗਬੰਦੀ ਦੀ ਵਿਚੋਲਗੀ ਕੀਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜੇ ਨਹੀਂ, ਤਾਂ ਕਿਉਂ। ਇਸ ਦੇ ਕਈ ਸੰਭਾਵਿਤ ਕਾਰਨ ਹਨ-
ਚੀਨ ਕਾਰਕ : ਉਪ-ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਵੇਂਸ ਨੇ 9 ਮਈ ਦੀ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਮੋਦੀ ਨੂੰ ਚਿੰਤਾਜਨਕ ਖੁਫੀਆ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ। ਇਹ ਚਿੰਤਾਜਨਕ ਖੁਫੀਆ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਿਰਫ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦੀ ਧਮਕੀ ਜਾਂ ਚੀਨ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਹੋ ਸਕਦੀ ਸੀ।
ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਅਤੇ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਦੋਵਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ‘ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਬਲੈਕਮੇਲ’ ਅੱਗੇ ਨਹੀਂ ਝੁਕੇਗਾ। ਜੇਕਰ ਅਜਿਹੀ ਕੋਈ ਧਮਕੀ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਤਾਂ ਇਹ ਵਾਕਾਂਸ਼ ਕਿਉਂ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਚੀਨ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਬਾਰੇ ਇਹ ਬਿਲਕੁਲ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਚੀਨ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਚੀਨੀ ਜਹਾਜ਼ (ਜੇ. 10) ਅਤੇ ਚੀਨੀ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ (ਪੀ. ਐੱਲ. 15) ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ ਸੀ।
ਦੋ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ India.com ਅਤੇ Defencexp.com ਰਿਪੋਰਟ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਕਰਨਲ-ਰੈਂਕ ਦੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਚੀਨੀ ਪੀ. ਐੱਲ. ਏ. ਦੇ ਪੱਛਮੀ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਥੀਏਟਰ ਕਮਾਂਡਾਂ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰੀ ਫੌਜੀ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਸੰਯੁਕਤ ਸਟਾਫ ਕਮਾਂਡ ਵਿਚ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਚੀਨੀ ਜੰਗੀ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ ’ਤੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ।
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਐੱਸ-400 ਹਵਾਈ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਚੀਨ ਦੀਆਂ ਬਣੀਆਂ ਹਾਈਪਰਸੋਨਿਕ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਚੀਨ ਦੀ ਸਰਕਾਰੀ ਨਿਊਜ਼ ਏਜੰਸੀ ਸ਼ਿਨਹੂਆ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ‘‘ਜੰਗ ਵਿਚ ਇਕ ਨਵੇਂ ਯੁੱਗ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ’’ ਦੱਸਿਆ। ਆਦਮਪੁਰ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ’ਤੇ ਹਵਾਈ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਬਰਕਰਾਰ ਸੀ।
4 ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਜੰਗ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਵਿਗੜੇ ਹੋਏ ਰੂਪ ਨੂੰ ਦੇਖੋ : 7 ਮਈ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਐਲਗੋਰਿਦਮ-ਸੰਚਾਲਿਤ ਜੰਗਾਂ ਦੇ ਯੁੱਗ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਹੋਇਆ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਫੌਜੀ ਨੇ ਜ਼ਮੀਨੀ ਸਰਹੱਦ ਜਾਂ ਕੰਟਰੋਲ ਰੇਖਾ ਪਾਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ। ਕੋਈ ਵੀ ਜਹਾਜ਼ ਵਿਰੋਧੀ ਦੇ ਹਵਾਈ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ।
ਮੁੱਖ ਹਥਿਆਰ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਅਤੇ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਡਰੋਨ ਸਨ। ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਸੀ ਅਤੇ 7 ਅਤੇ 9 ਮਈ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਸਖ਼ਤ ਸਜ਼ਾ ਦਿੱਤੀ। ਜਿੱਤ ਦੇ ਉਸ ਪਲ ਵਿਚ ਟਰੰਪ ਨੇ ਜੰਗ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਦਖਲ ਦਿੱਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਆਦਮੀ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਦੋਸਤੀ ਨੂੰ ਇਕ ਪਾਸੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ’ਤੇ ਯੁੱਧ ਰੋਕਣ ਲਈ ਦਬਾਅ ਪਾਇਆ।
ਭਾਰਤ ਦੇ ਗੁਪਤ ਵਿਰੋਧਾਂ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਟਰੰਪ ਨੇ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਅਤੇ ਕਤਰ ਦੇ ਆਪਣੇ ਦੌਰਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਜਨਤਕ ਤੌਰ ’ਤੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਿਚੋਲਗੀ ਅਤੇ ‘ਕੋਈ ਵਪਾਰ ਨਹੀਂ’ ਦੀ ਧਮਕੀ ਸੀ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਜੰਗ ਖਤਮ ਹੋਈ।
ਦੋਸਤੀ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ‘ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ’ ਪ੍ਰਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਹੱਥਕੜੀਆਂ ਅਤੇ ਬੇੜੀਆਂ ਨਾਲ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਵੱਲੋਂ ਵਿਰੋਧ ਦਾ ਇਕ ਸ਼ਬਦ ਵੀ ਨਹੀਂ ਬੋਲਿਆ ਗਿਆ। ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਦਰਾਮਦ ’ਤੇ ਭਾਰੀ ਡਿਊਟੀਆਂ ਲਗਾਈਆਂ ਗਈਆਂ, ਇਕ ਸ਼ਬਦ ਵੀ ਨਹੀਂ।
ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਆਈ. ਐੱਮ. ਐੱਫ. ਕਰਜ਼ੇ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿਚ ਵੋਟ ਦਿੱਤੀ, ਇਕ ਸ਼ਬਦ ਵੀ ਨਹੀਂ। ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਭਾਰਤੀ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਨੂੰ ਹਾਰਵਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਰੋਕਿਆ ਗਿਆ, ਇਕ ਸ਼ਬਦ ਵੀ ਨਹੀਂ। ਭਾਰਤੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੇ ਵੀਜ਼ਾ ਰੱਦ ਹੋਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਹੈ, ਇਕ ਸ਼ਬਦ ਵੀ ਨਹੀਂ। ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਵੀਜ਼ਾ ਇੰਟਰਵਿਊ ਮੁਅੱਤਲ ਕੀਤੇ ਗਏ, ਇਕ ਸ਼ਬਦ ਵੀ ਨਹੀਂ। ਦੋਸਤੀ ਖਸਤਾਹਾਲ ’ਚ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦਾ ਹੁਣ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨਾਲ ਕੋਈ ਰਿਸ਼ਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਮੋਦੀ ਇਕ ਅਜਿਹੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਮੁਖੀ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਜੋ ਬਹੁ-ਅਰਬ ਡਾਲਰ ਦੇ ਡਬਲਿਊ. ਐੱਲ. ਐੱਫ. ਦੇ ਮਾਲਕ ਹਨ, ਜਿਸ ਦਾ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨਾਲ ਵਪਾਰਕ ਸੌਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਇਕ ਅਜਿਹੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਆ ਰਹੇ ਹਨ ਜੋ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੇ ਕਵਰ, ਢਾਲ, ਸਰੋਤਾਂ ਅਤੇ ਸ਼ਕਤੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਝਿਜਕੇਗਾ।
‘ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਸਿੰਧੂਰ’ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਮਿਲੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸਮਰਥਨ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਸਖ਼ਤ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਮੋਦੀ ਟਰੰਪ ਦੇ ਵਿਵਹਾਰ ਤੋਂ ਸੱਚਮੁੱਚ ਹੈਰਾਨ ਹਨ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਹੁਣ ਤੋੜਨਾ ਆਸਾਨ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ, ਇਸ ਨੂੰ ਚੀਨ ਦਾ ਫੌਜੀ ਸਮਰਥਨ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ ਕੂਟਨੀਤਕ ਸਮਰਥਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਫੌਜੀ ਰਣਨੀਤੀ ਨੂੰ ਮੁੜ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਮੁੜ ਰੂਪ-ਰੇਖਾ ਤਿਆਰ ਕਰਨੀ ਹੋਵੇਗੀ।
ਪੀ. ਚਿਦਾਂਬਰਮ
ਤੁਰਕੀ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਸਬੰਧਾਂ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਬਹੁਤ ਪੁਰਾਣੀਆਂ
NEXT STORY 
