ਡਾ. ਵੇਦਪ੍ਰਤਾਪ ਵੈਦਿਕ
ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ’ਚ ਅੱਤਵਾਦੀ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ’ਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਸੰਘ ਦੀ ਜੋ 26ਵੀਂ ਰਿਪੋਰਟ ਆਈ ਹੈ, ਉਸ ’ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਧਿਆਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਇਮਰਾਨ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ’ਚ ਅੱਤਵਾਦ ਦਾ ਕੋਈ ਗੜ੍ਹ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਹੀ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ’ਚ ਅਲਕਾਇਦਾ ਅਤੇ ‘ਇਸਲਾਮਿਕ ਸਟੇਟ’ ਦੇ ਦਫਤਰ ਹਨ। ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਤਾਲਿਬਾਨ ਅੰਦੋਲਨ ਵੀ ਉਥੋਂ ਚਲਦਾ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ’ਚ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਵਧ-ਫੁੱਲ ਰਿਹਾ ਇਹ ਅੱਤਵਾਦ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰਨ ’ਤੇ ਉਤਾਰੂ ਹੈ। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਿਕ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 200 ਅੱਤਵਾਦੀ ਅਜਿਹੇ ਹਨ, ਜੋ ਭਾਰਤ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਮਿਆਂਮਾਰ ’ਚ ਹਮਲੇ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਆਈ. ਐੈੱਸ. ਆਈ. ਐੈੱਸ. ਦੇ ਵਧੇਰੇ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਨੇ ਕੇਰਲ ਅਤੇ ਕਰਨਾਟਕ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਟਿਕਾਣਾ ਬਣਾਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ‘ਵਿਲਾਇਤੇ-ਹਿੰਦ’ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਜੋ ਨਵਾਂ ਸੰਗਠਨ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਬਣਿਆ ਹੈ, ਉਸ ਦਾ ਖਾਸ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਭਾਰਤ ਹੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ’ਚ ਵੀ ਉਹ ਕਸ਼ਮੀਰ ’ਤੇ ਹੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜ਼ੋਰ ਅਜ਼ਮਾਏਗਾ।
2015 ’ਚ ਖੁਰਾਸਾਨ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਜੋ ਗਿਰੋਹ ਖੜ੍ਹਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਉਸ ਦਾ ਟੀਚਾ ਵੀ ਕਸ਼ਮੀਰ ਹੀ ਸੀ। ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ’ਚ ਇਸ ਸਮੇਂ ਲੱਗਭਗ 6000 ਅੱਤਵਾਦੀ ਸਰਗਰਮ ਹਨ। ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਅੱਧੇ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜ਼ਿਲਿਆਂ ’ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਬਜ਼ਾ ਜਾਂ ਅਸਰ ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਤਹਿਰੀਕ-ਏ-ਤਾਲਿਬਾਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਇਮਰਾਨ ਖਾਨ ਨੇ ਤਾਂ ਇਥੋਂ ਤਕ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਤੋਂ ਖੁਦ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਕਾਫੀ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਹੈ। ਉਸ ਮੁਤਾਬਿਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ’ਚ 40 ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਅੱਤਵਾਦੀ ਸਰਗਰਮ ਹਨ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਜਨਤਾ ਵਲੋਂ ਚੁਣੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਖੁਦ ਇਨ੍ਹਾਂ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਖਾਸ ਤੌਰ ’ਤੇ ਕੁਝ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਪੇਸ਼ਾਵਰ ’ਚ ਇਕ ਸੈਨਿਕ ਸਕੂਲ ’ਤੇ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਜਿਸ ’ਚ ਫੌਜੀਆਂ ਦੇ ਲੱਗਭਗ ਡੇਢ ਸੌ ਬੱਚੇ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ ਪਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਦਿੱਕਤ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਅਫਗਾਨ ਨੀਤੀ ਅਤੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਨੀਤੀ ਉਥੋਂ ਦੀ ਫੌਜ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਫੌਜ ਆਪਣਾ ਹੱਥ ਖਿੱਚ ਲਵੇ ਤਾਂ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਸਾਰੇ ਅੱਤਵਾਦੀ ਢੇਰ ਹੋ ਜਾਣਗੇ। ਇਸ ਫੌਜ ਨੂੰ ਕੌਣ ਸਮਝਾਏ ਕਿ ਅੱਤਵਾਦ ਨਾਲ ਜਿੰਨਾ ਨੁਕਸਾਨ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਤੋਂ ਕਿਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਇੰਨਾ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਦੇਸ਼ ਹੈ ਕਿ ਤਲਵਾਰ ਦੇ ਜ਼ੋਰ ’ਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਉਸ ਨਾਲ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸਾਲ ਤਕ ਲੜ ਕੇ ਵੀ ਕਸ਼ਮੀਰ ਨਹੀਂ ਲੈ ਸਕਦਾ। ਹਾਂ, ਗੱਲਬਾਤ ਨਾਲ ਹੱਲ ਜ਼ਰੂਰ ਨਿਕਲ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਿਥੋਂ ਤਕ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦਾ ਸਵਾਲ ਹੈ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਕਈ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਮੈਂ ਇਹ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੱਸ ਚੁੱਕਾ ਹਾਂ ਕਿ ਅਫਗਾਨ ਤਾਲਿਬਾਨ ਗਿਲਜਈ ਕਬੀਲੇ ਦੇ ਹਨ। ਗਿਲਜਈ ਪਠਾਣਾਂ ਦੀਆਂ ਰਗਾਂ ’ਚ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੌੜਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਹੋ ਗਏ ਤਾਂ ਉਹ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ‘ਪੰਜਾਬੀ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ’ ਨੂੰ ਟਿਕਾਣੇ ਲਗਾਉਣ ’ਚ ਦੇਰ ਨਹੀਂ ਕਰਨਗੇ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਭਲਾ ਇਸ ’ਚ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਅੱਤਵਾਦ ਨੂੰ ਬਿਲਕੁਲ ਵੀ ਸਹਾਰਾ ਨਾ ਦੇਵੇ ਅਤੇ ਕਾਬੁਲ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੀਆਂ ਉਲਝਣਾਂ ਨੂੰ ਲੋਕਤੰਤਰਿਕ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਹੱਲ ਕਰੇ।
(ਲੇਖਕ, ਭਾਰਤੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਨੀਤੀ ਕੌਂਸਲ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਹਨ)
ਭਾਰਤ ਕਿਸੇ ਧੜੇ ’ਚ ਕਿਉਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਵੇ?
NEXT STORY