ਸਪੋਰਟਸ ਡੈਸਕ- ਫ਼ਲਾਇੰਗ ਸਿੱਖ ਮਿਲਖਾ ਸਿੰਘ ਦਾ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਰਾਤ ਨੂੰ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਵਿਖੇ ਦਿਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਕੁਝ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕੋਵਿਡ ਨੈਗੇਟਿਵ ਆਈ ਸੀ ਪਰ ਇਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹਾਲਤ ’ਚ ਕੋਈ ਸੁਧਾਰ ਨਹੀ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ ਤੇ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਨੂੰ ਉਹ ਇਸ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਅਲਵਿਦਾ ਆਖ ਗਏ। ਮਿਲਖਾ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪਤਨੀ ਨਿਰਮਲ ਕੌਰ ਦੀ ਵੀ 13 ਜੂਨ ਨੂੰ ਕੋਵਿਡ ਮਹਾਮਾਰੀ ਕਾਰਨ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।
ਮਿਲਖਾ ਸਿੰਘ ਦਾ ਨਾਂ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਰਵਸ੍ਰੇਸ਼ਠ ਅਥਲੀਟਾਂ ’ਚ ਸ਼ੁਮਾਰ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਇਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਦੌੜਾਕ ਰਹੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਸਪੀਡ ਨਾਲ ਖੇਡ ਜਗਤ ਕਈ ਰਿਕਾਰਡ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੌੜਨ ਦੀ ਸਪੀਡ ਦੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ‘ਫ਼ਲਾਇੰਗ ਸਿੱਖ’ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਖੇਡ ’ਚ ਆਪਣੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਨਾਲ ਦੇਸ਼-ਦੁਨੀਆ ’ਚ ਬਹੁਤ ਨਾਂ ਕਮਾਇਆ। ਅੱਜ ਅਸੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਮਿਲਖਾ ਸਿੰਘ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਕੁਝ ਰੌਚਕ ਕਿੱਸਿਆਂ ਬਾਰੇ ਦਸਣ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ-
ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜੀਵਨ
ਮਿਲਖਾ ਸਿੰਘ ਦਾ ਜਨਮ ਅਣਵੰਡੇ ਭਾਰਤ ’ਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਗੋਵਿੰਦਪੁਰਾ ਨਾਂ ਦੇ ਸਥਾਨ ’ਤੇ ਇਕ ਸਿੱਖ ਰਾਠੌਰ ਪਰਿਵਾਰ ’ਚ 20 ਨਵੰਬਰ 1929 ਨੂੰ ਹੋਇਆ। ਇਹ ਸਥਾਨ ਹੁਣ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ’ਚ ਹੈ। ਮੁਲਕ ਦੇ ਤਕਸੀਮ ਹੋਣ ਸਮੇਂ ਭੜਕੇ ਖ਼ੂਨੀ ਦੰਗਿਆਂ ’ਚ ਮਿਲਖਾ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਕਈ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਗੁਆ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਸ਼ਰਣਾਰਥੀ ਦੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਟ੍ਰੇਨ ਦੁਆਰਾ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਦਿੱਲੀ ਆ ਗਏ। ਉਹ ਇੱਥੇ ਆਪਣੀ ਵਿਆਹੀ ਹੋਈ ਭੈਣ ਦੇ ਘਰ ਕੁਝ ਠਹਿਰੇ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਦੇ ਕਹਿਣ ’ਤੇ ਫ਼ੌਜ ’ਚ ਭਰਤੀ ਹੋਏ। ਬਚਪਨ ’ਚ ਉਹ ਘਰ ਤੋਂ ਸਕੂਲ ਤੇ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਘਰ 10 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਦੌੜ ਕੇ ਪੂਰੀ ਕਰਦੇ ਸਨ ਤੇ ਫ਼ੌਜ ’ਚ ਭਰਤੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਕ੍ਰਾਸ-ਕੰਟਰੀ ਰੇਸ ’ਚ ਛੇਵੇਂ ਸਥਾਨ ’ਤੇ ਆਏ ਸਨ। ਇਸ ਲਈ ਫ਼ੌਜ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖੇਡ ’ਚ ਸਪੈਸ਼ਲ ਟ੍ਰੇਨਿੰਗ ਲਈ ਚੁਣਿਆ ਸੀ।
ਵਿਆਹ
ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ’ਚ ਮਿਲਖਾ ਸਿੰਘ ਦੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਨਿਰਮਲ ਕੌਰ ਨਾਲ ਹੋਈ, ਜੋ ਕਿ ਸਾਲ 1955 ’ਚ ਭਾਰਤੀ ਮਹਿਲਾ ਵਾਲੀਵਾਲ ਟੀਮ ਦੀ ਕਪਤਾਨ ਸੀ। ਸਾਲ 1962 ’ਚ ਦੋਹਾਂ ਨੇ ਵਿਆਹ ਕਰ ਲਿਆ। ਵਿਆਹ ਦੇ ਬਾਅਦ 4 ਬੱਚੇ ਹੋਏ, ਜਿਸ ’ਚ 3 ਧੀਆਂ ਤੇ ਇਕ ਪੁੱਤਰ ਹੈ। ਪੁੱਤਰ ਦਾ ਨਾਂ ਜੀਵ ਮਿਲਖਾ ਸਿੰਘ ਹੈ। ਸਾਲ 1999 ’ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 7 ਸਾਲ ਦੇ ਇਕ ਪੁੱਤਰ ਨੂੰ ਗੋਦ ਲਿਆ ਜਿਸ ਦਾ ਨਾਂ ਹਵਲਦਾਰ ਵਿਕਰਮ ਸਿੰਘ ਸੀ ਜੋ ਕਿ ਟਾਈਗਰ ਹਿਲ ਦੀ ਜੰਗ ’ਚ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ।
ਫ਼ਲਾਇੰਗ ਸਿੱਖ ਦਾ ਖ਼ਿਤਾਬ ਮਿਲਣਾ
ਮਿਲਖਾ ਦੀ ਹੁਸ਼ਿਆਰੀ ਅਤੇ ਰਫ਼ਤਾਰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੀ ਕਿ ਓਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਫੀਲਡ ਮਾਰਸ਼ਲ ਅਯੂਬ ਖਾਨ ਦੁਆਰਾ 'ਦਿ ਫਲਾਇੰਗ ਸਿੱਖ' ਦਾ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਅਯੂਬ ਖਾਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਮਿਲਖਾ ਦੌੜ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਉੱਡ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਮਿਲਖਾ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ 'ਤੇ ਬਣੀ ਫ਼ਿਲਮ ਵੀ ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਮਿਲਖਾ-ਮਿਲਖਾ ਨਾਮ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਸਟੇਡੀਅਮ ਵਿਚ ਗੂੰਜਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਲਾਹੌਰ ਵਿਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਚੋਟੀ ਦੇ ਦੌੜਾਕ ਅਬਦੁੱਲ ਖਾਲਿਕ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਤਣਾਅ ਭਰੇ ਮਾਹੌਲ ਵਿਚ ਵੀ, ਸਟੇਡੀਅਮ ਮਿਲਖਾ ਦੀ ਜਿੱਤ ਵਿਚ ਝੂਮਣ ਲੱਗ ਪਿਆ ਸੀ। ਅਯੂਬ ਖਾਨ ਨੇ ਦੌੜ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਿਲਖਾ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਮੈਡਲ ਪਹਿਨਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ,' ਅੱਜ ਮਿਲਖਾ ਦੌੜ ਨਹੀਂ ਉੱਡ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਅਸੀਂ ਉਸ ਨੂੰ ਫਲਾਇੰਗ ਸਿੱਖ ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ।
ਖੇਡ ਜਗਤ ਵਿਚ ਮਿਲਖਾ ਸਿੰਘ ਦੀਆਂ ਉਪਲਬਧੀਆਂ
ਮਿਲਖਾ ਸਿੰਘ ਰਾਸ਼ਟਰਮੰਡਲ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਸੋਨ ਤਗਮਾ ਜਿੱਤਣ ਵਾਲਾ ਪਹਿਲਾ ਭਾਰਤੀ ਸੀ। ਓਹਨਾਂ ਰੋਮ ਵਿਚ 1960 ਦੇ ਸਮਰ ਓਲੰਪਿਕ ਅਤੇ ਟੋਕਯੋ ਵਿਚ 1964 ਦੇ ਸਮਰ ਓਲੰਪਿਕ ਵਿਚ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕੀਤੀ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਓਹਨਾਂ ਨੇ 1958 ਅਤੇ 1962 ਏਸ਼ੀਆਈ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਸੋਨੇ ਦੇ ਤਗਮੇ ਜਿੱਤੇ। ਓਹਨਾਂ 1960 ਦੇ ਰੋਮ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਸਾਬਕਾ ਓਲੰਪਿਕ ਰਿਕਾਰਡ ਤੋੜਿਆ, ਪਰ ਤਗਮਾ ਗੁਆਇਆ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਓਹਨਾਂ ਅਜਿਹਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਿਕਾਰਡ ਬਣਾਇਆ, ਜੋ ਲਗਭਗ 40 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਟੁੱਟ ਗਿਆ। ਮਿਲਖਾ ਸਿੰਘ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ, ‘ਮੇਰੀ ਆਦਤ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਹਰ ਦੌੜ ਵਿਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਪਿੱਛੇ ਮੁੜਦਾ ਸੀ। ਰੋਮ ਓਲੰਪਿਕਸ ਵਿਚ ਦੌੜ ਬਹੁਤ ਨੇੜੇ ਸੀ ਅਤੇ ਮੈਂ ਇੱਕ ਜਬਰਦਸਤ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਮੈਂ ਇਕ ਵਾਰ ਪਿੱਛੇ ਮੁੜਿਆ ਅਤੇ ਸ਼ਾਇਦ ਇਹ ਉਹ ਥਾਂ ਹੈ ਜਿਥੇ ਮੈਂ ਇਸ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਦੌੜ ਵਿਚ ਕਾਂਸੀ ਦਾ ਤਗਮਾ ਜੇਤੂ ਦਾ ਸਮਾਂ 45.5 ਅਤੇ ਮਿਲਖਾ ਨੇ 45.6 ਸੈਕਿੰਡ ਵਿਚ ਦੌੜ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ। ’ਮਿਲਖਾ ਸਿੰਘ ਦੀ ਨਿੱਜੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵੀ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰੇਰਣਾਦਾਇਕ ਹੈ।
ਮਿਲਖਾ ਸਿੰਘ ਦੇ ਜੀਵਨ 'ਤੇ ਬਣੀ ਫ਼ਿਲਮ
ਮਿਲਖਾ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਫਿਲਮ ਵੀ ਬਣਾਈ ਗਈ ਹੈ। ਸਾਲ 2013 ਵਿਚ, ਭਾਗ ਮਿਲਖਾ ਭਾਗ ਫਿਲਮ ਵਿਚ ਫਰਹਾਨ ਅਖਤਰ ਨੇ ਮਿਲਖਾ ਦਾ ਕਿਰਦਾਰ ਨਿਭਾਇਆ ਸੀ ਤੇ ਫਿਲਮ ਨੇ 100 ਕਰੋੜ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਕੀਤਾ ਸੀ।
ਜਾਣੋ ਉਸ ਰੌਚਕ ਕਿੱਸੇ ਬਾਰੇ ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ‘ਫ਼ਲਾਇੰਗ ਸਿੱਖ’ ਕਹੇ ਜਾਣ ਲੱਗੇ ਮਿਲਖਾ ਸਿੰਘ
NEXT STORY 
