ਇਕ ਸਮਾਂ ਸੀ ਜਦੋਂ ਰੇਡੀਓ ਦੀ ਪੂਰੀ ਚੜ੍ਹਾਈ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਲੋਕ ਅਕਸਰ ਬੀ.ਬੀ.ਸੀ. ਲੰਦਨ ਅਤੇ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਰੇਡੀਓ ਤੇ ਉਰਦੂ ਵਿੱਚ ਨਸ਼ਰ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਨਸ਼ਰੀਆਤ ਨੂੰ ਬੜੇ ਚਾਅ ਨਾਲ ਸੁਣਿਆ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਰੇਡੀਓ ਦੀ ਉਰਦੂ ਸਰਵਿਸ ਤੋਂ ਨਸ਼ਰ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਫਰਮਾਇਸ਼ੀ ਗੀਤਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਤਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕੰਮ ਕਾਜੀ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮਨੋਰੰਜਨ ਦਾ ਇਕਲੌਤਾ ਸਾਧਨ ਹੋਇਆ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਮੁਹੰਮਦ ਰਫੀ ਅਤੇ ਲਤਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਆਦਿ ਗਾਇਕਾਂ ਦੇ ਗੀਤ ਅੱਜ ਵੀ ਜਦੋਂ ਰੇਡੀਓ ਤੋਂ ਕਿਸੇ ਗਲੀ-ਮੁਹੱਲੇ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲਦਿਆਂ ਕੰਨੀ ਪੈ ਜਾਣ, ਤਾਂ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਜਿਵੇਂ ਤਾਜਾ ਕਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਪਰ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਦੀ ਆਮਦ ਅਤੇ ਇਸ ਉਪਰ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਵੱਖ- ਵੱਖ ਚੈਨਲਾਂ ਦੀ ਭਰਮਾਰ ਨੇ ਰੇਡੀਓ ਦੀ ਹਰਮਨ ਪਿਆਰਤਾ ਤੇ ਭਾਰੀ ਸੱਟ ਮਾਰੀ ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਸੰਯੁਕਤ ਕਿਸਾਨ ਮੋਰਚੇ ਦਾ ਵੱਡਾ ਫੈਸਲਾ, ਹਰਪਾਲ ਸਿੰਘ ਸੰਘਾ ਨੂੰ ਕੀਤਾ ਬਹਾਲ

ਵਿਸ਼ਵ ਵਿੱਚ ਸੂਚਨਾ ਦੇ ਆਦਾਨ-ਪ੍ਰਦਾਨ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨ ਵਿਚ ਜੋ ਭੂਮਿਕਾ ਰੇਡੀਓ ਨੇ ਨਿਭਾਈ ਹੈ ਉਸ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ। ਇੱਕ ਸਮਾਂ ਸੀ ਜਦੋਂ ਰੇਡੀਓ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਜਿਸ ਵਲੋਂ ਉਹ ਆਪਣੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲਾਅ ਸਕਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਅਤੇ ਜੱਗ ਬੀਤੀਆਂ ਨੂੰ ਨਸ਼ਰ ਕਰ ਸਕਦੇ ਸਨ ਪਰ ਇਸ ’ਚ ਕੋਈ ਦੋ ਰਾਏ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਜਿਸ ਮਿਆਰ ਅਤੇ ਸੱਭਿਅਤਾ ਨੂੰ ਰੇਡੀਓ ਅੱਜ ਵੀ ਸਾਂਭੀ ਬੈਠਾ ਹੈ ਉਸ ਤੇ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਚੈਨਲਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਕਦਾਚਿਤ ਖਰੇ ਨਹੀਂ ਉਤਰਦੇ। ਇਹੋ ਵਜ੍ਹਾ ਹੈ ਕਿ ਗ੍ਰਾਮੀਣ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਵੀ ਬਹੁਤੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਰੇਡੀਓ ਸੁਣਦੇ ਵੇਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਸਿੰਘੂ ਸਰਹੱਦ ’ਤੇ ਵਿਕਣ ਲੱਗੇ ਟਿਕੈਤ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਵਾਲੇ ਸਟਿੱਕਰ

ਰੇਡੀਓ 'ਤੇ ਨਸ਼ਰ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਦਾ ਇਹ ਵੱਡਾ ਲਾਭ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਦੀ ਨਸ਼ਰੀਆਤ ਸੁਣਦਿਆਂ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਵਿਚ ਕੋਈ ਖਲਲ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪੈਂਦਾ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਟੀ.ਵੀ. ਦੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਜੇਕਰ ਬੈਠ ਕੇ ਵੇਖਣ ਲੱਗ ਜਾਈਏ ਤਾਂ ਇਹ ਇਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਸਾਨੂੰ ਬੰਨ੍ਹ ਕੇ ਬਿਠਾਉਣ ਵਾਂਗ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਟੀ.ਵੀ. ਵੇਖਦਿਆਂ ਅਸੀਂ ਇਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਖੁਦ ਨੂੰ ਨਾਕਾਰਾ ਜਿਹਾ ਹੋਇਆ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਾਂ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: 8 ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਵਿਆਹੀ ਕੁੜੀ ਵੱਲੋਂ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ, ਸਹੁਰਾ ਪਰਿਵਾਰ 'ਤੇ ਗੰਭੀਰ ਇਲਜ਼ਾਮ

ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ, ਇੰਗਲੈਂਡ ਆਦਿ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਵੀ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਰੇਡੀਓ ਦਾ ਉਹੀਓ ਮਿਆਰ, ਸਤਿਕਾਰ ਅਤੇ ਕਰੇਜ ਕਾਇਮ ਹੈ ਜੋ ਸਾਡੇ ਇਥੇ ਤਿੰਨ ਚਾਰ ਦਹਾਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੋਇਆ ਕਰਦਾ ਸੀ।ਰੇਡੀਓ ਦੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਇਤਿਹਾਸ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਨ ਲਈ ਤੇ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਰੇਡੀਓ ਦੇ ਗੁੰਮ ਹੋ ਰਹੇ ਸਵੈ-ਅਭਿਮਾਨ ਨੂੰ ਬਹਾਲ ਕਰਨ ਲਈ ਹਰ ਸਾਲ 13 ਫਰਵਰੀ ਵਿਸ਼ਵ ਰੇਡੀਓ ਦਿਵਸ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਯੁਨੇਸਕੋ ਨੇ 2011 ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਾਲ 13 ਫ਼ਰਵਰੀ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਰੇਡੀਓ ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਣ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਲਿਆ ਸੀ ਜਿਸ ਤਹਿਤ ਰੇਡੀਓ ਆਲਮੀ ਦਿਵਸ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਸਾਲ 2012 'ਚ ਹੋਈ । ਇਸ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਲਾਈਫਲਾਈਨ ਊਰਜਾ, ਫਰੰਟਲਾਈਨ ਐਸ.ਐਮ.ਐਸ, ਐਸ.ਓ.ਏ.ਐਸ. ਰੇਡੀਓ ਪਾਵਰ ਹਾਊਸ ਨੇ ਸਾਂਝੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਕ ਸੈਮੀਨਾਰ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਲੰਡਨ 'ਚ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਦਾ ਮਕਸਦ ਰੇਡੀਓ ਦਾ ਸਨਮਾਨ ਕਰਨਾ ਸੀ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਨਸ਼ੇ ਨੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਘਰ 'ਚ ਵਿਛਾਏ ਸੱਥਰ, ਪਿਤਾ ਦੀ ਮ੍ਰਿਤਕ ਦੇਹ ਨਾਲ ਲਿਪਟ ਕੇ ਰੋਂਦਾ ਰਿਹਾ ਜਵਾਕ

ਆਉ ਹੁਣ ਅਸੀਂ ਰੇਡੀਓ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਇਤਿਹਾਸ ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਮਾਰਦੇ ਹਾਂ। ਇਸ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਤਕਨੀਕ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਹੈ, ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਰੇਡੀਓ ਯੰਤਰਾਂ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਰੇਡੀਓ ਵੇਵ ਵਰਤਦੇ ਹਨ। ਸ਼ੁਰੂ-ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਰੇਡੀਓ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ ਨੂੰ “ਵਾਇਰਲੈੱਸ ਟੈਲੀਗ੍ਰਾਫੀ ’ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਆਰੰਭ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ।ਇਤਾਲਵੀ ਖੋਜੀ ਗੁਗਲਿਲੇਮੋ ਮਾਰਕੋਨੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਮਿਹਨਤ ਸਦਕਾ ਸੰਨ 1894 ਤੋਂ ਏਅਰਹੋਬਰਨ ਹਾਰਟਜ਼ਿਅਨ ਵੇਵਜ਼ (ਰੇਡੀਓ ਪ੍ਰਸਾਰਣ) ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਪਹਿਲੀ ਸੰਪੂਰਨ, ਵਪਾਰਕ ਸਫਲਤਾ ਨਾਲ ਬੇਤਾਰ ਟੈਲੀਗ੍ਰਾਫੀ ਸਿਸਟਮ ਬਣਾਇਆ। ਇੱਥੇ ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਮਾਰਕੋਨੀ ਨੇ ਰੇਡੀਓ ਸੰਚਾਰ ਸੇਵਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸਾਜ਼ੋ-ਸਾਮਾਨ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰ ਲਈ ਇੱਕ ਕੰਪਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਉਪਰੰਤ ਸੰਨ 1901 ਵਿੱਚ, ਮਾਰਕੋਨੀ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਸਫ਼ਲ ਟ੍ਰਾਂਸਲਾਟੈਨਟਿਕ ਪ੍ਰਯੋਗਾਤਮਕ ਰੇਡੀਓ ਸੰਚਾਰ ਕੀਤਾ। 1904 ਵਿਚ, ਯੂ. ਐਸ. ਪੇਟੈਂਟ ਆਫਿਸ ਨੇ ਇਸ ਦੇ ਫ਼ੈਸਲੇ ਦਾ ਉਲਟਾ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ, ਮਾਰਕੋਨੀ ਨੂੰ ਰੇਡੀਓ ਦੀ ਖੋਜ ਲਈ ਇੱਕ ਪੇਟੈਂਟ ਐਵਾਰਡ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।

1954 ਵਿੱਚ ਰੈਜੈਂਸੀ ਨੇ “ਸਟੈਂਡਰਡ 22.5 ਵਾਈ ਬੈਟਰੀ“ ਵਲੋਂ ਚਲਾਇਆ ਇੱਕ ਪਾਕੇਟ ਟ੍ਰਾਂਸਿਸਟ੍ਰਿਕ ਰੇਡੀਓ, ਟੀਆਰ -1, ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ । 1960 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ, ਵੀ.ਓ.ਆਰ. ਸਿਸਟਮ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਨੇਵੀਗੇਸ਼ਨ ਲਈ ਵਿਆਪਕ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ ਨੇ ਨੇਵੀਗੇਸ਼ਨ ਲਈ ਵਪਾਰਕ 1M ਰੇਡੀਓ ਸਟੇਸ਼ਨਾਂ ਨੂੰ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ । ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ 1960 ਵਿੱਚ, ਸੋਨੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਟਰਾਂਸਿਸਟਰਾਈਜ਼ਡ ਰੇਡੀਓ, ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਬੈਟਰੀ ਦੁਆਰਾ ਸੰਚਾਲਿਤ ਕਰਨ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਬਣਾਇਆ। ਇਹ ਟਿਕਾਊ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਬਾਹਰ ਸਾੜਨ ਲਈ ਕੋਈ ਟਿਊਬ ਨਹੀਂ ਸਨ। ਅਗਲੇ ਵੀਹ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ, ਟ੍ਰਾਂਸਿਸਟਸਰ ਨੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਉੱਚ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਜਾਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਫ੍ਰੀਕੁਏਂਸੀ ਕਰਕੇ ਪਿਕਚਰ ਟਿਊਬਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਟਿਊਬਾਂ ਨੇ ਜਗ੍ਹਾ ਲੈ ਲਈ।

ਅੱਬਾਸ ਧਾਲੀਵਾਲ,

ਮਾਲੇਰਕੋਟਲਾ।

ਸੰਪਰਕ :9855259650

'ਯੂਥ ਫਾਰ ਸਵਰਾਜ' ਨੇ ਕੀਤੀ ਨੌਦੀਪ ਕੌਰ ਦੀ ਰਿਹਾਈ ਦੀ ਮੰਗ, ਚਲਾਈ ਹਸਤਾਖ਼ਰ ਮੁਹਿੰਮ