ਯੋਗੇਂਦਰ ਯੋਗੀ
ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ ਅਤੇ ਸ਼ਿਵ ਸੈਨਾ ਵਿਚਾਲੇ ਸੱਤਾ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਮਚੀ ਜੰਗ ਤੋਂ ਜ਼ਾਹਿਰ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਸਾਰੇ ਸਿਆਸੀ ਦਲਾਂ ਦਾ ਚਰਿੱਤਰ ਇਕੋ ਜਿਹਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਹਾਂ ਦਲਾਂ ਲਈ ਹਿੰਦੂਤਵ ਸਮੇਤ ਹੋਰ ਮੁੱਦਿਆਂ ’ਤੇ ਬਣੀ ਦਿਖਾਵਟੀ ਏਕਤਾ ਸੱਤਾ ਸਾਹਮਣੇ ਤਾਰ-ਤਾਰ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਅਗਲੇ ਮੋਰਚਿਆਂ ’ਤੇ ਦੇਸ਼ਭਗਤੀ ਦੀ ਦੁਹਾਈ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਦੋਵੇਂ ਦਲ ਸੱਤਾ ਦੀ ਖਾਤਿਰ ਇਕ-ਦੂਜੇ ਦੀ ਬਦਖੋਹੀ ਕਰਨ ’ਤੇ ਉਤਾਰੂ ਹਨ। ਦੋਵੇਂ ਦਲ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਅਹੁਦੇ ਲਈ ਇਕ-ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਧਮਕੀਆਂ ਦੇਣ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਬਲੈਕਮੇਲ ਕਰਨ ’ਚ ਰੁੱਝੇ ਹੋਏ ਹਨ।
ਪਿਛਲੇ ਇਕ ਹਫਤੇ ਤੋਂ ਦੋਹਾਂ ਦਲਾਂ ’ਚ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਅਹੁਦੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਰੱਸਾਕਸ਼ੀ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਸ਼ਿਵ ਸੈਨਾ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਾਲਤ ’ਚ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਦਾ ਅਹੁਦਾ ਛੱਡਣ ਲਈ ਰਾਜ਼ੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਭਾਜਪਾ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਿਧਾਇਕ ਹੋਣ ਕਾਰਣ ਇਸੇ ਅਹੁਦੇ ’ਤੇ ਅੜੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਹ ਸਭ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂਤਵ ਦੀ ਭਲਾਈ ਦੇ ਨਾਂ ’ਤੇ। ਜੇਕਰ ਸੱਤਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲੀ ਤਾਂ ਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂਤਵ ਦਾ ਭਲਾ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ। ਦਰਅਸਲ, ਸ਼ਿਵ ਸੈਨਾ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਹੀ ਪੂਰਨਿਆਂ ’ਤੇ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਭਾਜਪਾ ਨੇ ਆਪਣੀ ਨੀਂਹ ਹਿੰਦੂਤਵ ’ਤੇ ਰੱਖੀ ਅਤੇ ਇਸੇ ਨੂੰ ਆਧਾਰ ਬਣਾ ਕੇ ਪਾਰਟੀ ਕੇਂਦਰ ਅਤੇ ਸੂਬਿਆਂ ਵਿਚ ਸੱਤਾ ਤਕ ਪਹੁੰਚੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਸੱਤਾ ਵਿਚ ਪਹੁੰਚਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਸਮੇਤ ਹਿੰਦੂਤਵ ਦੇ ਹੋਰ ਮੁੱਦੇ ਦਰਕਿਨਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ। ਫਿਰ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਮੁੱਦੇ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਆਧਾਰ ਬਣਾ ਕੇ ਚੋਣਾਂ ਲੜੀਆਂ ਗਈਆਂ। ਵੋਟਰਾਂ ਨੇ ਹਿੰਦੂਤਵ ਅਤੇ ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ’ਚ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ।
ਇਸੇ ਨਾਲ ਭਾਜਪਾ ਕੇਂਦਰ ’ਚ ਲਗਾਤਾਰ ਦੂਜੀ ਵਾਰ ਸਰਕਾਰ ਬਣਾਉਣ ਵਿਚ ਕਾਮਯਾਬ ਰਹੀ। ਸ਼ਿਵ ਸੈਨਾ ਵੀ ਭਾਜਪਾ ਦਾ ਛੋਟਾ ਰੂਪ ਹੈ। ਭਾਜਪਾ ਆਪਣੇ ਮੁੱਢਲੇ ਮੁੱਦੇ ਤੋਂ ਦੂਰ ਚਲੀ ਗਈ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਪੱਲਾ ਫੜ ਲਿਆ ਪਰ ਸ਼ਿਵ ਸੈਨਾ ਕੋਲ ਅਜਿਹਾ ਕੋਈ ਰਸਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਸ਼ਿਵ ਸੈਨਾ ਲੰਮੇ ਅਰਸੇ ਤੋਂ ਸੱਤਾ ਲਈ ਭਾਜਪਾ ’ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਹੈ। ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਸ਼ਿਵ ਸੈਨਾ ਨੇ ਕਈ ਦਿਨਾਂ ਤਕ ਭਾਜਪਾ ਨਾਲ ਟਿਕਟਾਂ ਦੀ ਵੰਡ ’ਤੇ ਨਾਰਾਜ਼ਗੀ ਜ਼ਾਹਿਰ ਕੀਤੀ। ਸ਼ਿਵ ਸੈਨਾ ਨੂੰ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਸੀ ਕਿ ਟਿਕਟਾਂ ਦੀ ਵੰਡ ਵਿਚ ਭਾਜਪਾ ਨਾਲ ਜੇਕਰ ਨਾਰਾਜ਼ਗੀ ਲੈ ਲਈ ਤਾਂ ਹਿੰਦੂ ਵੋਟ ਬੈਂਕ ਖਿੰਡ ਜਾਵੇਗਾ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਭਾਜਪਾ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ ਪਰ ਸ਼ਿਵ ਸੈਨਾ ਦੀ ਹੋਂਦ ’ਤੇ ਸੰਕਟ ਖੜ੍ਹਾ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਹੀ ਕਾਰਣ ਰਿਹਾ ਕਿ ਸ਼ਿਵ ਸੈਨਾ ਨੇ ਕੁਝ ਨਾਂਹ-ਨੁੱਕਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਜਪਾ ਨਾਲ ਸਮਝੌਤਾ ਕਰਨ ’ਚ ਹੀ ਆਪਣੀ ਭਲਾਈ ਸਮਝੀ।
ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਂਦੇ ਹੀ ਸ਼ਿਵ ਸੈਨਾ ਨੇ ਤੇਵਰ ਬਦਲ ਲਏ। ਭਾਜਪਾ ਤੋਂ ਘੱਟ ਵਿਧਾਇਕ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਅਹੁਦੇ ਨੂੰ ਰੋਸਟਰ ’ਤੇ ਦੇਣ ਲਈ ਅੜ ਗਈ। ਭਾਜਪਾ ਨੂੰ ਡਰਾਉਣ ਲਈ ਸ਼ਿਵ ਸੈਨਾ ਨੇ ਸਾਫ ਕਹਿ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਕਿ ਸ਼ਰਦ ਪਵਾਰ ਦੀ ਪਾਰਟੀ ਐੱਨ. ਸੀ. ਪੀ. ਅਤੇ ਕਾਂਗਰਸ ਤੋਂ ਸਮਰਥਨ ਲੈਣ ਤੋਂ ਵੀ ਉਸ ਨੂੰ ਗੁਰੇਜ਼ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਜਦਕਿ ਸ਼ਰਦ ਪਵਾਰ ਨੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਾਰਟੀ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ’ਚ ਹੀ ਬੈਠਣਾ ਪਸੰਦ ਕਰੇਗੀ। ਇਹ ਗੱਲ ਵੱਖਰੀ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ਿਵ ਸੈਨਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਹਾਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਅੱਗ ਉਗਲਦੀ ਰਹੀ ਹੈ। ਸੱਤਾ ਸਾਹਮਣੇ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੇ ਹੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਵੰਡ ਕਰਨ ’ਚ ਸ਼ਿਵ ਸੈਨਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਹੇਜ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਮਜਬੂਰੀ ਸ਼ਿਵ ਸੈਨਾ ਤੋਂ ਵੱਖਰੀ ਹੈ। ਭਾਜਪਾ ਸ਼ਿਵ ਸੈਨਾ ਵਾਂਗ ਇਹ ਨਹੀਂ ਕਹਿ ਸਕਦੀ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਐੱਨ. ਸੀ. ਪੀ. ਅਤੇ ਕਾਂਗਰਸ ਤੋਂ ਸਮਰਥਨ ਲੈ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਸ਼ਿਵ ਸੈਨਾ ਸਿਰਫ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਤਕ ਸੀਮਤ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਭਾਜਪਾ ਅੱਜ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਕ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਸਥਾਪਿਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ।
ਭਾਜਪਾ ਨੇ ਵੀ ਸ਼ਿਵ ਸੈਨਾ ਵਾਂਗ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀਆਂ ਬੁਰਾਈਆਂ ਨੂੰ ਮੁੱਦਾ ਬਣਾ ਕੇ ਸੱਤਾ ਹਾਸਿਲ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਇਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਦੋਹਾਂ ਦਲਾਂ ਵਿਚ ਬੁਨਿਆਦੀ ਫਰਕ ਹੈ। ਸ਼ਿਵ ਸੈਨਾ ਦਾ ਜਿਥੇ ਖੇਤਰੀ ਸਿਆਸੀ ਆਧਾਰ ਹੈ, ਉਥੇ ਹੀ ਭਾਜਪਾ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਹਾਲਤ ’ਚ ਭਾਜਪਾ ਸ਼ਿਵ ਸੈਨਾ ਦੀ ਤਰਜ਼ ’ਤੇ ਵਿਰੋਧੀ ਦਲਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਹਾਸਿਲ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੀ। ਸ਼ਿਵ ਸੈਨਾ ਅਜੇ ਤਕ ਆਪਣੇ ਸਿਆਸੀ ਭਵਿੱਖ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਹਿੰਦੂਤਵ ’ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਭਾਜਪਾ ਇਸ ਮੁੱਦੇ ਤੋਂ ਕਾਫੀ ਅੱਗੇ ਜਾ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਹਾਲਤ ’ਚ ਭਾਜਪਾ ਇਕ ਸੂਬੇ ’ਚ ਸੱਤਾ ਦੀ ਖਾਤਿਰ ਉਹੋ ਜਿਹੀਆਂ ਚਾਲਾਂ ਨਹੀਂ ਚੱਲ ਸਕਦੀ, ਜਿਹੋ ਜਿਹੀਆਂ ਸ਼ਿਵ ਸੈਨਾ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਉਂਝ ਵੀ ਐੱਨ. ਸੀ. ਪੀ. ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਦੇ ਮੁੱਦੇ ’ਤੇ ਕੇਂਦਰ ਦੇ ਐਨਫੋਰਸਮੈਂਟ ਡਾਇਰੈਕਟੋਰੇਟ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਹਾਲਤ ’ਚ ਭਾਜਪਾ ਸ਼ਿਵ ਸੈਨਾ ਤੋਂ ਸਿਵਾਏ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਲੈ ਕੇ ਆਪਣੀ ਕਿਰਕਿਰੀ ਨਹੀਂ ਕਰਵਾ ਸਕਦੀ। ਸ਼ਿਵ ਸੈਨਾ ਨੂੰ ਇਹ ਵੀ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਤਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਭਾਜਪਾ ਨੂੰ ਦਬਾਅ ਵਿਚ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਰੁਖ਼ ਪਲਟ ਸਕਦੀ ਹੈ ਪਰ ਭਾਜਪਾ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੀ। ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਮਜਬੂਰੀ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਸ਼ਿਵ ਸੈਨਾ ਦੀ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਰੋਸਟਰ ਵਾਲੀ ਮੰਗ ਮੰਨ ਵੀ ਲਈ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਭਵਿੱਖ ਵਿਚ ਦੂਜੇ ਸੂਬਿਆਂ ’ਚ ਵੀ ਖੇਤਰੀ ਦਲਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਇਹੀ ਸੰਕਟ ਖੜ੍ਹਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਹਾਲਤ ’ਚ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਹਾਲਤ ਨਾ ਉਗਲਣ ਵਾਲੀ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਨਿਗਲਣ ਵਾਲੀ ਹੈ। ਸ਼ਿਵ ਸੈਨਾ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੈਦਾਨੇ-ਜੰਗ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਹੈ ਅਤੇ ਭਾਜਪਾ ਲੁਕਾ-ਛੁਪੀ ਦੀ ਖੇਡ ਖੇਡਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੈ।
ਦੂਜੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ ਕਹੀਏ ਤਾਂ ਸ਼ਿਵ ਸੈਨਾ ਦੀ ਇਸ ਧਮਕੀ ਭਰੀ ਮੰਗ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਭਾਜਪਾ ਲਾਚਾਰ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਹੀ ਹੈ। ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਤਾਰਨਹਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਆ ਰਹੀ ਕਿ ਸ਼ਿਵ ਸੈਨਾ ਨਾਲ ਕਿਵੇਂ ਨਜਿੱਠਿਆ ਜਾਵੇ। ਇਸ ਮੁੱਦੇ ’ਤੇ ਅਸਲੀ ਫਜ਼ੀਹਤ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਭਾਜਪਾ ਉੱਤੇ ਸਵਾਲ ਉੱਠ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਆਖਿਰ ਕਦੋਂ ਤਕ ਇਸ ਮੁੱਦੇ ਨੂੰ ਉਹ ਲਟਕਾਈ ਰੱਖੇਗੀ? ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦਰਜਨਾਂ ਵਾਰ ਅਜਿਹੇ ਮੌਕੇ ਆਏ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕੱਟੜ ਹਿੰਦੂਤਵ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਭਾਜਪਾ ਸ਼ਿਵ ਸੈਨਾ ਦੇ ਬਚਾਅ ’ਚ ਰਹੀ ਹੈ। ਭਾਜਪਾ ਨੇ ਹਿੰਦੂਤਵ ਦੀ ਬਜਾਏ ਬੇਸ਼ੱਕ ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਚੋਲਾ ਪਹਿਨ ਲਿਆ ਹੋਵੇ ਪਰ ਸ਼ਿਵ ਸੈਨਾ ਤੋਂ ਪਿੱਛਾ ਛੁਡਾਉਣਾ ਆਸਾਨ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਜ਼ਾਹਿਰ ਹੈ ਕਿ ਭਾਜਪਾ ਵੀ ਸੱਤਾ ਕਿਸੇ ਸੂਰਤ ਵਿਚ ਗੁਆਉਣਾ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਭਾਜਪਾ ਹੁਣ ਅਸੂਲਾਂ ਦੀ ਦੁਹਾਈ ਵੀ ਨਹੀਂ ਦੇ ਸਕਦੀ, ਜੇਕਰ ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਸ਼ਿਵ ਸੈਨਾ ਵਰਗੀ ਕੱਟੜ ਪਾਰਟੀ ਨਾਲ ਸਮਝੌਤਾ ਨਾ ਕਰਦੀ। ਇਹ ਭਾਜਪਾ ਨੂੰ ਵੀ ਪਤਾ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ਿਵ ਸੈਨਾ ਦਾ ਸਿਆਸੀ ਆਧਾਰ ਸਿਰਫ ਕੱਟੜ ਹਿੰਦੂਤਵ ਅਤੇ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਖੇਤਰਵਾਦ ਤਕ ਸੀਮਤ ਹੈ। ਭਾਜਪਾ ਇਸ ਦਿੱਖ ਤੋਂ ਕਾਫੀ ਦੂਰ ਜਾ ਕੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਨੂੰ ਅਪਣਾ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਵਾਦ-ਵਿਵਾਦ ਵਾਲੇ ਮੁੱਦੇ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਚੋਣ ਵਾਅਦਿਆਂ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਗਏ ਹਨ। ਸ਼ਿਵ ਸੈਨਾ ਕੋਲ ਉਂਝ ਵੀ ਗੁਆਉਣ ਲਈ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਬਚਿਆ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਭਾਜਪਾ ਸਾਹਮਣੇ ਪੂਰਾ ਦੇਸ਼ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਹਾਲਤ ’ਚ ਭਾਜਪਾ ਇਧਰ ਖੂਹ, ਓਧਰ ਖੱਡ ਦੀ ਹਾਲਤ ’ਚ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਭਾਜਪਾ ਸ਼ਿਵ ਸੈਨਾ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਰੋਸਟਰ ਦੀ ਮੰਗ ਨੂੰ ਮੰਨ ਲੈਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਵੀ ਬਚਾਅ ਦਾ ਰਸਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਨਹੀਂ ਮੰਨਦੀ ਹੈ, ਫਿਰ ਵੀ ਜੁਆਬਦੇਹੀ ਤੋਂ ਬਚ ਨਹੀਂ ਸਕਦੀ।
(yogihimliya66@yahoo.com)
ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿ ਵਿਚਾਲੇ ‘ਭਰੋਸੇ ਦਾ ਪੁਲ’ ਬਣੇਗਾ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਕੋਰੀਡੋਰ
NEXT STORY