ਈਰਾਨ ਦੇ ਕਈ ਫੌਜੀ ਟਿਕਾਣਿਆਂ ’ਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਸਟੈਲਥ ਬੰਬਾਰਾਂ ਵਲੋਂ ਹਫਤੇ ਦੇ ਅਖੀਰ ’ਚ ਕੀਤੇ ਗਏ ਭਿਆਨਕ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਰਦੇ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਦੀ ਕੂਟਨੀਤੀ ਦਾ ਇਕ ਹੈਰਾਨ ਕਰ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਹੋਇਆ। ਇਕ ਅਮਰੀਕੀ ਫੌਜੀ ਅੱਡੇ ’ਤੇ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਨਾਲ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਟਰੰਪ ਨੇ ਮੁੱਖ ਫੌਜੀ ਅੱਡੇ ’ਤੇ ਅਪਸ਼ਬਦਾਂ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ। ਮੰਗਲਵਾਰ ਸਵੇਰ ਤੱਕ ਈਰਾਨ ਅਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵਿਚਾਲੇ ਜੰਗਬੰਦੀ ਸਮਝੌਤੇ ’ਤੇ ਦਸਤਖਤ ਹੋ ਗਏ। ਇਹ ਦੇਖਣਾ ਅਜੇ ਬਾਕੀ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਜੰਗਬੰਦੀ ਕਿੰਨੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕੀ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਮਿੱਤਰ ਦੇਸ਼ ਅਮਰੀਕੀ ਅਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਹਮਲਿਆਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਲਾਭ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਿਸੇ ਅਜਿਹੇ ਕੂਟਨੀਤਕ ਸਮਝੌਤੇ ’ਤੇ ਪੁੱਜਣ ਲਈ ਕਰ ਸਕਣਗੇ ਜੋ ਈਰਾਨ ਨੂੰ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਾਲਾਂ ’ਚ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਹਥਿਆਰ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਤੋਂ ਰੋਕ ਸਕੇ।
ਫਿਰ ਵੀ ਇਕ ਅਣਕਿਆਸੇ ਹਵਾਈ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪੋਸਟ ਦੇ ਰਾਹੀਂ ਐਲਾਨੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਨੀਤੀਗਤ ਬਦਲਾਵਾਂ ਤੱਕ ਦੇ ਤੇਜ਼ ਕਦਮ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਮਿੱਤਰਾਂ ਅਤੇ ਦੁਸ਼ਮਣਾਂ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਝਟਕਾ ਲੱਗਾ, ਨੇ ਸੱਤਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਲਈ ਟਰੰਪ ਦੇ ਗੈਰ-ਰਵਾਇਤੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਸਿਰਫ ਸਹਿਯੋਗੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਅਮਰੀਕੀ ਅਧਿਕਾਰੀ ਜੋ ਆਮ ਤੌਰ ’ਤੇ ਅਜਿਹੇ ਸੰਕਟ ਦੌਰਾਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ’ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
ਇਕ ਸੀਨੀਅਰ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ‘ਅਮਰੀਕੀ ਬੀ-2 ਹਮਲਿਆਂ ਦੇ ਲਗਭਗ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਟਰੰਪ ਨੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬੈਂਜਾਮਿਨ ਨੇਤਨਯਾਹੂ ਨੂੰ ਫੋਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੰਗ ਖਤਮ ਕਰਨ ਦਾ ਸਮਾਂ ਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਪ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਜੇ. ਡੀ. ਵੇਂਸ ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਨਵੀਂ ਅਮਰੀਕੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਨੀਤੀ ਦੇ ਰੂਪ ’ਚ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਊਰਜਾ ਏਜੰਸੀ ਅਨੁਸਾਰ ਫੋਰਡੋ ’ਚ ਜ਼ਮੀਨਦੋਜ਼ ਸਹੂਲਤਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਇਦ ਕਾਫੀ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਨਟਾਂਜ ’ਚ ਯੂਰੇਨੀਅਮ ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ ਪਲਾਂਟ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ ਹੈ। ਟਰੰਪ ਨੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ’ਤੇ ਇਕ ਪੋਸਟ ’ਚ ਕਿਹਾ ‘ਈਰਾਨ ’ਚ ਜਿਹੜੀਆਂ ਥਾਵਾਂ ’ਤੇ ਅਸੀਂ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਉਹ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਬਾਹ ਹੋ ਗਈਆਂ ਅਤੇ ਇਹ ਗੱਲ ਹਰ ਕੋਈ ਜਾਣਦਾ ਹੈ।’’
ਸੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ’ਤੇ ਈਰਾਨੀ ਬੈਲਿਸਟਿਕ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਨਾਲ ਕਈ ਹਮਲੇ ਹੋਏ, ਕਈ ਟਿਕਾਣਿਅਾਂ ’ਤੇ ਵਿਆਪਕ ਬੰਬਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਕੋਈ ਪੱਖ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਜੰਗ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਉਸ ਤੀਬਰਤਾ ’ਤੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਚੱਲੇ ਅਤੇ ਦੋਵੇਂ ਹੀ ਇਕ ਅਜਿਹੇ ਰਸਤੇ ਦੀ ਭਾਲ ’ਚ ਸਨ ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਹ ਜਿੱਤ ਦੇ ਰੂਪ ’ਚ ਪੇਸ਼ ਕਰ ਸਕਣ। ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਸੋਚ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਲੋਕਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਥਾਵਾਂ ’ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਹ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਈਰਾਨੀ ਫੌਜੀ ਟੀਚਾ ਮੰਨਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਲਗਾਤਾਰ ਹਵਾਈ ਮੁਹਿੰਮ ’ਚ ਉਸ ਨੂੰ ਸੀਮਤ ਲਾਭ ਦੀ ਉਮੀਦ ਸੀ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਈਰਾਨ ਕਈ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਅਰਬ ਵਿਚੋਲਿਆਂ ਰਾਹੀਂ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਨਾਲ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸੰਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਵਟਾਂਦਰਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ।
ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਅਰਬ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਦੇ ਦੂਤ ਸਟੀਵ ਵਿਟਕੋਫ ਨੇ ਕਈ ਅਰਬ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸੂਚਿਤ ਕੀਤਾ ਕਿ ਈਰਾਨ ’ਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਹਮਲਾ ਪੱਕਾ ਹੈ। ਇਕ ਸੀਨੀਅਰ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਹਮਲੇ ਦੇ ਬਾਅਦ ਟਰੰਪ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ ’ਤੇ ਵਿਟਕੋਫ ਨੇ ਈਰਾਨੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਅੱਬਾਸ ਅਰਾਘਚੀ ਨਾਲ ਸਿੱਧੇ ਸੰਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਵਟਾਂਦਰਾ ਕੀਤਾ। ਇਕ ਹੈਰਾਨੀਜਨਕ ਹਵਾਈ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਜੰਗਬੰਦੀ ਤੱਕ ਦੇ ਤੇਜ਼ ਕਦਮ ਨੇ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਦੇ ਸੱਤਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਪ੍ਰਤੀ ਗੈਰ-ਰਵਾਇਤੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਅਧਿਕਾਰੀ ਅਨੁਸਾਰ ਵਿਟਕੋਫ ਨੇ ਅਰਾਘਚੀ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਈਰਾਨ ਨੂੰ ਗੱਲਬਾਤ ਦੀ ਮੇਜ਼ ’ਤੇ ਵਾਪਸ ਆਉਣਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਹੋਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਜਦੋਂ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਫੋਰਡੋ, ਨਤਾਂਜ ਅਤੇ ਇਸਫਹਾਨ ’ਚ ਇਕ ਵੱਖ ਸਥਾਨ ’ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਈਰਾਨ ਦੇ ਉੱਚ ਫੌਜੀ ਕਮਾਂਡਰ ਨੇ ਜਵਾਬੀ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨ ਦੀ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕੀ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਤਹਿਰਾਨ ਦਾ ਇਹ ਕਦਮ, ਕਤਰ ਦੇ ਅਲ-ਉਦੀਦ ਏਅਰਬੇਸ ’ਤੇ ਇਕ ਸੀਮਤ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਦਾਗਣਾ, ਤਣਾਅ ਨੂੰ ਹੋਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਧਣ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਲਈ ਚੁੱਕਿਆ ਗਿਆ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕੀ ਅਤੇ ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਨੂੰ ਵੀ ਹਮਲੇ ਦਾ ਖਦਸ਼ਾ ਸੀ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਜਵਾਬੀ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਨਹੀਂ ਬਣਾਈ ਸੀ। ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਈਰਾਨ ਨੇ ਕਤਰ ਨੂੰ ਸੰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਕਿ ਹਮਲਾ ਸਿਰਫ ਬੇਸ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾ ਕੇ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ ਨਾ ਕਿ ਕਤਰ ਦੇ ਨਾਗਰਿਕ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ।
ਟਰੰਪ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕੁਝ ਘੰਟੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਈਰਾਨ ’ਚ ਸ਼ਾਸਨ ਤਬਦੀਲੀ ’ਤੇ ਜਨਤਕ ਤੌਰ ’ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਨੇ ਫੋਨ ਕਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜੰਗਬੰਦੀ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ। ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ’ਤੇ ਪੋਸਟ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ, ‘‘ਸਭ ਨੂੰ ਵਧਾਈਆਂ।’’ ਟਰੰਪ ਦੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ’ਤੇ ਜਿੱਤ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਅਤੇ ਈਰਾਨ ਵਿਚਾਲੇ ਅਜੇ ਵੀ ਟਕਰਾਅ ਜਾਰੀ ਹੈ। ਮੱਧ ਪੂਰਬ ’ਚ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪਰਤਣ ਦੇ ਨਾਲ ਟਰੰਪ ਦਾ ਧਿਆਨ ਨਾਟੋ ਸਿਖਰ ਸੰਮੇਲਨ ’ਤੇ ਚਲਾ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਰਾਜ ਘਰਾਣਿਆਂ ਨਾਲ ਭੋਜਨ ਕਰਨਗੇ ਅਤੇ ਯੂਰਪੀ ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਰੱਖਿਆ ’ਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖਰਚ ਕਰਨ ਲਈ ਰਾਜ਼ੀ ਕਰਨਗੇ।
–ਯਾਰੋਸਲਾਵ ਟ੍ਰੋਫੀਮੋਵ, ਅਲੈਕਜੈਂਡਰ ਵਾਰਡ, ਜੇਰੇਡ ਮਾਲਸਿਨ ਅਤੇ ਸਮਰ ਸੈਡ
50 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦੀ ਚਰਚਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਨੀਅਤ ਸਮਝਣਾ, ਸਮਝਦਾਰ ਦੇ ਲਈ ਇਸ਼ਾਰਾ
NEXT STORY 
