ਹਾਲ ਹੀ ’ਚ ਇਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਇੰਸਟਾਗ੍ਰਾਮ ਇਨਫਲੂਐਂਸਰ ਕੰਚਨ ਕੁਮਾਰੀ ਦੇ ਹੋਏ ਕਤਲ ਨੇ ਮੀਡੀਆ ਦਾ ਵਿਆਪਕ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚਿਆ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਜਾਂਚ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ, ਪੰਜਾਬ ਪੁਲਸ ਨੇ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਕਾਰਾ ਨਿਹੰਗ ਸਿੱਖ ਅੰਮ੍ਰਿਤਪਾਲ ਸਿੰਘ ਮਹਿਰੋਂ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਸਾਥੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਨੈਤਿਕ ਪੁਲਿਸਿੰਗ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਪੀੜਤਾ ‘ਕੌਰ’ ਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਰਵਾਇਤੀ ਤੌਰ ’ਤੇ ਸਿੱਖ ਔਰਤਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਨਾਂ ਹੈ, ਕਥਿਤ ਤੌਰ ’ਤੇ ਅਸ਼ਲੀਲ ਜਾਂ ਅਨੈਤਿਕ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਸਮੱਗਰੀ ਪੋਸਟ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ।
ਇਹ ਲੇਖ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਜਾਂ ਸਮੂਹ ਬਾਰੇ ਫੈਸਲਾ ਸੁਣਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ, ਸਗੋਂ ਇਸ ਗੱਲ ’ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨ ਦਾ ਸੱਦਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਿੱਖ, ਇਕ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਤੌਰ ’ਤੇ, ਅੱਜ ਦੇ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਖਾਲਸੇ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਕਿਵੇਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਨਿਆਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਵੱਡੀ ਤਾਕਤ ਕਾਰਵਾਈ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਉਡੀਕ ਵਿਚ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਇਹ ਜਾਣਨ ਵਿਚ ਕਿ ਤਲਵਾਰ ਕਦੋਂ ਮਿਆਨ ਵਿਚ ਰੱਖਣੀ ਹੈ।
ਨਿਹੰਗ : ਖਾਲਸਾ ਵਿਰਾਸਤ ਦੇ ਰਖਵਾਲੇ
ਨਿਹੰਗ ਇਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸਿੱਖ ਯੋਧਾ ਹਨ, ਜੋ ਲੜਾਈ ਦੇ ਕੌਸ਼ਲ, ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਅਤੇ ਨਿਡਰ ਸ਼ਰਧਾ ਲਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹਨ। ਮੂਲ ਸਿੱਖ ਫੌਜੀ ਪਰੰਪਰਾ ਅਨੁਸਾਰ, ਉਹ ਪੰਥ ਦੇ ਰਖਵਾਲਿਆਂ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਨਾਮ ਅਭਿਆਸ (ਧਿਆਨ), ਗੁਰਮਤਿ ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਜੀਵਨ ’ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਸਖ਼ਤ ਰਹਿਤ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਉਹ ਆਪਣੇ ਨੀਲੇ ਬਾਣੇ, ਲੰਬੀਆਂ ਪੱਗਾਂ ਅਤੇ ਰਵਾਇਤੀ ਹਥਿਆਰਾਂ ਨਾਲ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਪਛਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਸ਼ਸਤਰ ਵਿੱਦਿਆ-ਸਿੱਖ ਮਾਰਸ਼ਲ ਆਰਟ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਦੇ ਹਨ।
ਨੈਤਿਕ ਪੁਲਿਸਿੰਗ ਅਤੇ ਚੌਕਸੀ ਦੀਆਂ ਹੱਦਾਂ
ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿਚ, ਧਾਰਮਿਕ ਜਾਂ ਨੈਤਿਕ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਵਿਚ ਨਿਹੰਗਾਂ ਦੁਆਰਾ ਹਿੰਸਾ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਕਈ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੇ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਰਾਜ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਬਾਰੇ ਗੰਭੀਰ ਸਵਾਲ ਖੜ੍ਹੇ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਨਿਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿਚ ਲੈਣਾ, ਇਥੋਂ ਤਕ ਕਿ ਚੰਗੇ ਇਰਾਦੇ ਨਾਲ ਵੀ, ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਇਕ ਅਪਰਾਧਿਕ ਕਾਰਵਾਈ ਹੈ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਨਿਹੰਗ ਹੁਣ ਜੇਲ ਵਿਚ ਹਨ, ਮੁਕੱਦਮੇ ਦੀ ਉਡੀਕ ਵਿਚ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਹ ਸਮਾਜ ਵਿਚ ਸਾਰਥਕ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾ ਸਕਦੇ ਸਨ। ਨਿਹੰਗਾਂ ਸਮੇਤ ਹਰ ਸਿੱਖ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ, ਹਿੰਮਤ ਅਤੇ ਸੰਜਮ ਦੇ ਖਾਲਸਾ ਆਦਰਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾ ਕੇ ਪੰਥ ਦੀ ਵਧੇਰੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸੇਵਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਅੱਜ ਕਿਰਪਾਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਕਾਨੂੰਨ
ਸਿੱਖ ਯੋਧਿਆਂ ਨੂੰ ਬੇਇਨਸਾਫ਼ੀ ਵਿਰੁੱਧ ਚੌਕਸ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਪਰ ਕਾਰਵਾਈ ਦਾ ਢੰਗ ਬਦਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਸੰਜਮ, ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਇਹ ਜਾਣਨਾ ਹੈ ਕਿ ਹਥਿਆਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਕਰਨੀ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਵੀ ਜਾਣਨਾ ਹੈ ਕਿ ਕਦੋਂ ਨਹੀਂ ਕਰਨੀ ਹੈ, ਪਹਿਲਾਂ ਨਾਲੋਂ ਕਿਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਅੱਜ ਦੇ ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ, ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਹਥਿਆਰ ਸਿਰਫ਼ ਕਿਰਪਾਨ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਕਾਨੂੰਨ ਹੈ। ਧਾਰਮਿਕ ਜਾਂ ਨੈਤਿਕ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਨੂੰ ਉਸੇ ਸ਼ਰਧਾ ਅਤੇ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਨਾਲ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਕਾਨੂੰਨੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਕ ਕਿਰਪਾਨ ਹੈ। ਜਾਇਜ਼ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਨਿਆਂ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣਾ ਸਿੱਖ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਨਾਲ ਸਮਝੌਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਆਧੁਨਿਕ ਅਵਤਾਰ ਹੈ।
ਜਾਇਜ਼ ਵਿਰੋਧ : ਸਿੱਖ ਗੁਰੂਆਂ ਤੋਂ ਸਬਕ
ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਵੱਲ ਵਾਪਸ ਪਰਤਣ ਨਾਲ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਾਨੂੰਨ, ਜਦੋਂ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਸਿੱਖ ਆਦਰਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਹਿੰਸਾ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਗੱਲਬਾਤ, ਕਵਿਤਾ ਅਤੇ ਸੱਚ ਰਾਹੀਂ ਜ਼ੁਲਮ ਅਤੇ ਕੱਟੜਤਾ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦਿੱਤੀ। ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਨੂੰ ਆਦਿ ਗ੍ਰੰਥ ’ਚ ਬਦਲਾਅ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਜਹਾਂਗੀਰ ਦੁਆਰਾ ਤਸੀਹੇ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਬਹੁਤ ਦੁੱਖ ਝੱਲਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬਦਲਾ ਨਹੀਂ ਲਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਇਕ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਸਟੈਂਡ ਸੀ-ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਧਾਰਮਿਕ ਆਜ਼ਾਦੀ ਹੁਣ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੀ ਧਾਰਾ 25 ਵਿਚ ਦਰਜ ਹੈ।
ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਨੇ ਦੂਜਿਆਂ ਦੇ ਧਰਮ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਨ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਆਪਣਾ ਜੀਵਨ ਦਿੱਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਤਲਵਾਰ ਦੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਨੈਤਿਕ ਹਿੰਮਤ ਦੀ ਉਦਾਹਰਣ ਦਿੱਤੀ, ਇਕ ਵਿਰਾਸਤ ਜੋ ਅੱਜ ਸਿਵਲ ਵਿਰੋਧ ਵਿਚ ਗੂੰਜਦੀ ਹੈ। ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 1699 ਵਿਚ ਖਾਲਸਾ ਪੰਥ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਹਥਿਆਰਾਂ ਰਾਹੀਂ ਸਗੋਂ ਦਇਆ ਰਾਹੀਂ ਵੀ ਨਿਆਂ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਿਆ। ਜਦੋਂ ਭਾਈ ਘਨ੍ਹੱਈਆ ਜੀ ਲੜਾਈ ਦੇ ਦੋਵਾਂ ਪਾਸਿਆਂ ਦੇ ਜ਼ਖਮੀ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਪਿਲਾਉਂਦੇ ਸਨ, ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੰਮਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮੱਲ੍ਹਮ ਦਿੱਤੀ, ਦੁਸ਼ਮਣੀ ਉੱਤੇ ਸੇਵਾ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ।
ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਅਤੇ ਚਾਰੇ ਪੁੱਤਰਾਂ ਨੂੰ ਗੁਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ, ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਨੂੰ ਜ਼ਫ਼ਰਨਾਮਾ ਲਿਖਿਆ। ਇਹ ਗੁੱਸੇ ਦਾ ਪੱਤਰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਸਗੋਂ ਨੈਤਿਕ ਫਟਕਾਰ ਦਾ ਪੱਤਰ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ‘‘ਜਦੋਂ ਸਾਰੇ ਸਾਧਨ ਅਸਫਲ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਇਕੋ ਇਕ ਬਦਲ ਤਲਵਾਰ ਚੁੱਕਣਾ ਹੀ ਹੈ’’। ਪਰ ਅੱਜ ਦੇ ਭਾਰਤ ਵਿਚ, ਸਾਰੇ ਸਾਧਨ ਅਸਫਲ ਨਹੀਂ ਹੋਏ ਹਨ। ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਅਦਾਲਤਾਂ, ਵਕੀਲ ਅਤੇ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਹਰ ਕਾਨੂੰਨੀ ਰਸਤਾ ਖਤਮ ਨਹੀਂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ, ਤਲਵਾਰ ਨੂੰ ਉਡੀਕ ਕਰਨੀ ਪਵੇਗੀ।
ਕਾਨੂੰਨ ਅਤੇ ਸੇਵਾ ਰਾਹੀਂ ਪੰਥ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨਾ
ਲੋਕਤੰਤਰ ਵਿਚ ਨਿਆਂ ਚੌਕਸੀ ਰਾਹੀਂ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਕਾਨੂੰਨੀ ਅਤੇ ਨਾਗਰਿਕ ਚੈਨਲਾਂ ਰਾਹੀਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਪੰਥ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨ ਦਾ ਇਕ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਤਰੀਕਾ ਹੈ ਵਕੀਲਾਂ, ਜੱਜਾਂ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਐੱਫ. ਆਈ. ਆਰ. ਦਰਜ ਕਰਨਾ, ਨਫ਼ਰਤ ਭਰੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਅਪਮਾਨਜਨਕ ਅਤੇ ਅਸ਼ਲੀਲ ਸਮੱਗਰੀ ਵਿਰੁੱਧ ਕਾਨੂੰਨੀ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨਾ, ਜੋ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਨਿਆਂ ਕੋਡ, 2023 ਦੇ ਤਹਿਤ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ। ਰਿਟ ਪਟੀਸ਼ਨਾਂ ਸਿੱਖ ਨਾਗਰਿਕ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਵਿਚ ਵੀ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
ਕਾਨੂੰਨੀ ਵਕਾਲਤ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਨਿਹੰਗ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਵਾਲੰਟੀਅਰ ਕਾਨੂੰਨ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਭਾਈਚਾਰਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਾਂ ਰਾਹਤ ਕਾਰਜਾਂ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਖਾਲਸਾ ਏਡ ਇਸ ਦੀ ਇਕ ਠੋਸ ਉਦਾਹਰਣ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤਾਂ, ਕੋਵਿਡ-19 ਮਹਾਮਾਰੀ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਟਕਰਾਵਾਂ ਦੌਰਾਨ ਮਾਨਵਤਾਵਾਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੀਆਂ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਖਾਲਸੇ ਦੀ ਫੌਜ ਅਤੇ ਸੇਵਾ-ਮੁਖੀ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਦੀਆਂ ਹਨ, ਸਿੱਖ ਅਕਸ ਨੂੰ ਰੱਖਿਅਕ ਵਜੋਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਤਾਕਤ ਰਾਹੀਂ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਲਚਕੀਲੇਪਣ ਅਤੇ ਹਮਦਰਦੀ ਰਾਹੀਂ।
ਅਜਿਹੇ ਸਮੇਂ ਜਦੋਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਦਾ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਰਾਜਨੀਤੀਕਰਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਸੇਵਾ ਦਾ ਇਹ ਮਾਡਲ ਨਿਹੰਗ ਵਿਰਾਸਤ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਪਛਾਣ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਅਗਲਾ ਰਸਤਾ
ਸਿੱਖ ਗੁਰੂ ਸਾਨੂੰ ਸਿਖਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਸਿਰਫ਼ ਵਿਰੋਧ ਬਾਰੇ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਧਾਰਮਿਕ ਵਿਰੋਧ ਬਾਰੇ ਹੈ-ਗਿਆਨ, ਦਇਆ ਅਤੇ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਿਤ। ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਵਿਰੋਧ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੁਆਰਾ ਖਾਲਸੇ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਤੱਕ, ਸਾਡੀ ਪਰੰਪਰਾ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਸੱਚੀ ਤਾਕਤ ਸਿਰਫ਼ ਹਥਿਆਰਾਂ ਵਿਚ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਨੈਤਿਕ ਚਰਿੱਤਰ ਵਿਚ ਹੈ। ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ-‘ਸ਼ਸਤਰ ਮੇਰੇ ਪੀਰਾਂ ਦੀ ਰਖਵਾਲੀ’ - ਤਲਵਾਰ ਮੇਰੇ ਸਨਮਾਨ ਦੇ ਚੋਲੇ ਦੀ ਰੱਖਿਅਕ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਕਿਰਪਾਨ ਮਾਣ ਅਤੇ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਸੀ, ਹਮਲਾਵਰਤਾ ਦਾ ਨਹੀਂ। ਅੱਜ ਦੇ ਭਾਰਤ ਵਿਚ, ਕਾਨੂੰਨ ਸਾਡੀ ਆਧੁਨਿਕ ਕਿਰਪਾਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਨਾਲ ਵਰਤਣਾ ਸਿੱਖੀਏ। ਅਦਾਲਤਾਂ, ਸਿਵਲ ਪ੍ਰਵਚਨ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਸੇਵਾ ਰਾਹੀਂ, ਸਾਡੇ ਯੋਧੇ ਦੁਬਾਰਾ ਉੱਠ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਤਬਾਹ ਕਰਨ ਲਈ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਉੱਚਾ ਚੁੱਕਣ ਲਈ। ਇਹ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਇਹ ਕਿਰਪਾ ਨਾਲ ਤਾਕਤ ਹੈ। ਇਹ ਆਪਣੇ ਆਧੁਨਿਕ ਰੂਪ ਵਿਚ ਖਾਲਸਾ ਹੈ, ਨਿਡਰ, ਫਿਰ ਵੀ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ, ਸ਼ਰਧਾਲੂ, ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਅਨੁਸ਼ਾਸਿਤ। ਤਲਵਾਰ ਨੂੰ ਮਿਆਨ ਵਿਚ ਹੀ ਰਹਿਣ ਦਿਓ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਸਾਰੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਰਸਤੇ ਨਾ ਅਪਣਾਏ ਜਾਣ। ਅਸੀਂ ਸੰਵਿਧਾਨ ਨੂੰ ਕਿਰਪਾਨ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੀ ਸਤਿਕਾਰ ਦੇਈਏ। ਅਜਿਹਾ ਕਰ ਕੇ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਵਿਰਾਸਤ ਨਾਲ ਧੋਖਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ, ਸਗੋਂ ਉਸ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਦੇ ਹਾਂ।
ਅਮਰਪਾਲ ਸਿੰਘ ਦੁਆ (ਐਡਵੋਕੇਟ, ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ)
ਪੁਲਸ ਸਟੇਸ਼ਨਾਂ ’ਚ ਸੜਦੇ ਵਾਹਨਾਂ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ
NEXT STORY 
