ਹਿੰਦੂ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਪੈਦਾਇਸ਼ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਮੇਰਾ ਵਧੇਰੇ ਰੁਝਾਨ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵੱਲ ਬਣਿਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਰੁਝਾਨ ਦੇ ਸਦਕਾ ਹੀ ਇਤਿਹਾਸਕ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਦੇ ਚਰਨਛੋਹ ਪ੍ਰਾਪਤ ਪਵਿੱਤਰ ਸਥਾਨਾਂ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ- ਦੀਦਾਰਿਆਂ ਲਈ (ਪਰਿਵਾਰ ਸਮੇਤ) ਯਾਤਰਾਵਾਂ ਚੱਲਦੀਆਂ ਹੀ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ।ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਯਾਤਰਾਵਾਂ ਦੌਰਾਨ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਮਿਲੇ ਸਹਿਯੋਗ ਸਦਕਾ ਰਹਿਣ-ਸਹਿਣ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਸੁਖਾਵਾਂ ਹੀ ਰਿਹਾ ਹੈ ਪਰ ਛੇਵੇਂ ਅਤੇ ਨੌਵੇਂ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਦੀ ਯਾਦ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਕ੍ਰਮਵਾਰ ਦਾਤਾ ਬੰਦੀ ਛੋੜ, ਗਵਾਲੀਅਰ (ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼) ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਕਾ ਤਾਲ, ਆਗਰਾ (ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼) ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਲਈ ਜਾਂਦੇ ਸਮੇਂ ਰਸਤੇ 'ਚ ਆਏ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਚਾਂਦਨੀ ਚੌਂਕ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਕਾਂ ਦੀ ਬੇਵਿਸ਼ਵਾਸੀ ਕਾਰਨ ਮੈਨੂੰ ਅਤੇ ਮੇਰੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਜਿਹੜੀ ਇਕ ਸਿਆਲੀ ਰਾਤ ਫਰਸ਼ 'ਤੇ ਸੌਂ ਕੇ ਗੁਜ਼ਾਰਨੀ ਪਈ ਉਹ ਸਾਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਸਾਡੇ ਲਈ ਅਭੁੱਲ ਰਹੇਗੀ। ਯਾਤਰਾ ਦਾ ਪੈਂਡਾ ਲੰਮੇਰਾ ਅਤੇ ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਦਿਨ ਛੋਟੇ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਇਸ ਪੈਂਡੇ ਨੂੰ ਦੋ ਪੜਾਵਾਂ 'ਚ ਤਹਿ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਫੈਸਲੇ ਮੁਤਾਬਕ ਇਕ ਰਾਤ ਦਾ ਪੜਾਅ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸੀਸ ਗੰਜ (ਚਾਂਦਨੀ ਚੌਂਕ) ਵਿਖੇ ਕਰਕੇ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਗਵਾਲੀਅਰ ਪਹੁੰਚਣਾ ਸੀ ਅਤੇ ਛੇਵੇਂ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਇਤਿਹਾਸਕ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਅਤੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨੇ ਸਨ। ਇਕ ਤੇਜ਼ ਰਫਤਾਰ ਰੇਲ ਗੱਡੀ 'ਚ ਬੈਠਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਵੀ ਲੁਧਿਆਣੇ ਤੋਂ ਦਿੱਲੀ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਦਿਆਂ ਅੱਧੀ ਰਾਤ ਹੋ ਗਈ। ਬਚਦੀ ਅੱਧੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਬਿਤਾਉਣ ਲਈ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ (ਪਤਨੀ ਅਤੇ ਬੱਚੇ) ਸਮੇਤ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸੀਸ ਗੰਜ ਸਾਹਿਬ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ। ਨਮਸਕਾਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਸੀਂ ਅੱਖਾਂ 'ਚ ਰੜਕ ਰਹੀ ਨੀਂਦ ਦਾ ਸਵਾਗਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਸੇ ਕਮਰੇ ਦੀ ਭਾਲ ਹਿੱਤ ਕਮਰਾ ਕਲਰਕ ਦੀ ਖਿੜਕੀ ਅੱਗੇ ਜਾ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋਏ। ਮਨ 'ਚ ਇਕ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਸੀ ਕਿ ਗਰਮੀ (ਛੁੱਟੀਆਂ) ਦੇ ਮੌਸਮ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਸਰਦੀ ਦੇ ਮੌਸਮ 'ਚ ਕਮਰੇ ਦੀ ਉਪਲੱਬਧੀ ਕਾਫੀ ਆਸਾਨ ਹੋਵੇਗੀ ਪਰ ਸਾਡੇ ਇਸ ਵਿਸਵਾਸ਼ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਧੱਕਾ ਲੱਗਾ ਜਦੋਂ ਕਮਰਾ ਕਲਰਕ ਵਲੋਂ ਕੋਈ ਵੀ ਕਮਰਾ ਖਾਲੀ ਨਾ ਹੋਣ ਦਾ ਰੁੱਖਾ ਜਿਹਾ ਜਵਾਬ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਸਧਾਰਣ ਕਮਰੇ ਦਾ ਕਿਰਾਇਆ ਸੌ ਰੁਪਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਹੂਲਤਾਂ ਵਾਲੇ ਦਾ ਢਾਈ ਸੌ ਰੁਪਿਆ ਪਰ ਮਿਲ ਕੋਈ ਵੀ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ ਸੀ।
ਜਦੋਂ ਕਲਰਕ ਸਾਹਿਬ ਤੋਂ ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਜਾਣਨਾ ਚਾਹਿਆ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕੁਝ ਕਮਰਿਆਂ 'ਚ ਤਾਂ ਆਗਨਵਾੜੀ ਵਰਕਰਾਂ ਠਹਿਰੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਦੇ ਬਚਦੇ ਕਮਰੇ ਪ੍ਰਧਾਨ, ਸੈਕਟਰੀ ਅਤੇ ਕੁਝ ਹੋਰ ਅਹੁਦੇਦਾਰਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਪਹੁੰਚ 'ਚ ਹਨ। ਇਸ ਸਪਸ਼ਟੀਕਰਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਉਸ ਕਲਰਕ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਇਕ ਮਿੱਠਾ ਜਿਹਾ ਲਾਰਾ ਇਹ ਵੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਲਾਇਨ 'ਚ ਲੱਗ ਕਿ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਦੀਆਂ ਘੜੀਆਂ ਗਿਣੀਏਂ, ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਕਮਰਾ ਬੰਦ ਕਰਕੇ ਚਾਬੀ ਲਿਆਵੇਗਾ ਤਾਂ ਸਾਡੇ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਜ਼ਰੂਰ ਸੋਚਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਕਲਰਕ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਇਸ ਲਾਰੇ 'ਚ ਮਿਠਾਸ ਤਾਂ ਜ਼ਰੂਰ ਸੀ ਪਰ ਪੱਲੇ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪੈਣ ਵਾਲਾ । ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਹੀ ਸਾਡੇ ਵਾਂਗ ਰਾਤ ਕੱਟਣ ਲਈ ਆਸਰਾ ਭਾਲਦੇ ਕੁਝ ਹੋਰ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਕਲਰਕ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਨਾਂਹ-ਪੱਖੀ ਵਿਹਾਰ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਇਧਰ-ਉਧਰ ਤੋਂ ਸ਼ਿਫਾਰਸ਼ਾਂ ਦੀ (ਫੋਨਾਂ ਰਾਹੀਂ) ਝੜੀ ਲਗਾ ਰਹੇ ਸਨ ਪਰ ਕਲਰਕ ਸਾਹਿਬ ਉਸ ਝੜੀ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਬਹਾਨਿਆਂ ਰੂਪੀ ਛੱਤਰੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ, ਜਿਹੜੇ ਬੰਦਿਆਂ ਦਾ ਕਿਧਰੇ ਹੱਥ (ਸ਼ਿਫ਼ਾਰਸ਼) ਪੈਂਦਾ ਸੀ (ਫੋਨਾਂ ਰਾਹੀਂ) ਉਹ ਪਾਈ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ ਪਰ ਕਲਰਕ ਸਾਹਿਬ ਫੋਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਦਾ ਪੱਧਰ ਦੇਖ ਕੇ ਜਵਾਬ ਦੇਈ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ।ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਸਾਡੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕਮਰੇ ਮਿਲ ਵੀ ਰਹੇ ਸਨ।ਥੋੜੀ ਜਿਹੀ ਹੈਰਾਨੀ ਨਾਲ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਕਲਰਕ ਸਾਹਿਬ ਤੋਂ ਇਸ ਵਿਤਕਰੇ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛਿਆ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ,“ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਮਰੇ ਤਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਬੁੱਕ ਹਨ'।ਉਸ ਦੇ ਇਸ ਬਚਨ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਹੋਰ ਵੀ ਜਿਆਦਾ ਹੈਰਾਨ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ ਪੁੱਛਿਆ ਕਿ,“ਇਹ ਆਏ ਤਾਂ ਸਾਡੇ ਤੋਂ ਪਿੱਛੋਂ ਹਨ ਫਿਰ ਕਮਰੇ ਪਹਿਲਾਂ ਬੁੱਕ ਕਿਵੇਂ ਹੋ ਗਏ? ਇਸ ਦੇ ਉੱਤਰ 'ਚ ਕਲਰਕ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ,“ਮਹਾਰਾਜ! ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਤਾਂ ਤਿੰਨ-ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਫੋਨ 'ਤੇ ਕਮਰੇ ਬੁੱਕ ਕਰਵੇ ਹੋਏ ਹਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਾਂਹ ਕਿਵੇਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।'' ਕਲਰਕ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਇਸ ਜਵਾਬ 'ਤੇ ਮੈਂ ਉਸ ਨੂੰ ਦਲੀਲ ਦਿੱਤੀ ਕਿ “ਅਸੀਂ ਚੱਲ ਕੇ ਆਏ ਹਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੇਵਲ ਫੋਨ 'ਤੇ ਹੀ ਕੰਮ ਸਾਰ ਲਿਆ।ਗੁਰੂ ਘਰ 'ਚ ਪਹਿਲਾਂ ਚੱਲ ਕੇ ਆਏ ਦਾ (੨)ਸਤਿਕਾਰ ਵਧੇਰੇ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਕਿ ਫੋਨ ਵਾਲੇ ਦਾ?'' “ਇਸ ਬਾਰੇ ਤਾਂ ਤੁਸ਼ੀਂ ਕਮੇਟੀ ਵਾਲਿਆਂ ਨਾਲ ਹੀ ਗੱਲ ਕਰੋ ਜੀ, ਮੈਂ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ।'' ਕਲਰਕ ਨੇ ਆਪਣਾ ਖਹਿੜਾ ਛੁਡਾਉਂਦਿਆਂ ਕਿਹਾ। ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਰਾਤ ਬੀਤਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ ਮਨ ਉਦਾਸ ਹੋਈ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ।ਇਹ ਉਦਾਸੀ ਕੇਵਲ ਉਨੀਂਦਰੇ ਕਾਰਣ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਗੁਰੂਕਿਆਂ ਦੇ ਵੇਹੜਿਆਂ/ਨਿਵਾਸਾਂ ਵਿਚ ਬਰਾਬਰਤਾ (ਜਿਹੜਾ ਕਿ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਦਾ ਅਸਲ ਉਦੇਸ਼ ਸੀ) ਦੇ ਵਿਹਾਰ ਨਾਲੋਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਵਿਹਾਰ ਕਾਰਨ ਵੱਧ ਸੀ।ਇਸ ਵਿਹਾਰ ਕਾਰਨ ਉਪਜੀ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਵਾਸਤੇ ਮੈਂ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਵਿਚਰ ਰਹੇ ਕੁਝ ਮੁਖੀ ਸਿੱਖਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲ ਵੀ ਕੀਤੀ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲੋ ਵੀ ਹਮਦਰਦੀ ਤੋਂ ਸਿਵਾ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ ਅਤੇ ਮਸਲਾ ਉੱਥੇ ਦਾ ਉਥੇ ਹੀ ਖੜ੍ਹਾ ਰਿਹਾ। ਮੈਨੂੰ ਅਤੇ ਮੇਰੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀ ਦੇ ਘੋੜੇ 'ਤੇ ਸਵਾਰ ਹੋਇਆਂ ਦੇਖ ਕੇ ਕਲਰਕ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਮਨ ਵਿਚ ਕੁਝ ਮੇਹਰ ਪੈਣ ਲੱਗ ਪਈ। ਇਸ ਮੇਹਰ ਦੇ ਸਦਕਾ ਉਸ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਬੁਲਾਇਆ ਅਤੇ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ,“ਬੁਲਾਓ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਦੇ ਸਾਥੀਆਂ ਨੂੰ ਤੁਹਾਡੇ ਕਮਰੇ ਦਾ ਕੋਈ ਇੰਤਜ਼ਾਮ ਕਰੀਏ।''
ਉਸ ਵਲੋਂ ਦੇਰ ਨਾਲ ਭਰੇ ਗਏ ਹੁੰਗਾਰੇ ਕਾਰਨ ਮੈਂ ਜੋੜਾ-ਘਰ 'ਚ ਬੈਠੀ ਆਪਣੀ ਸ਼ਰੀਕੇ-ਹਯਾਤ ਅਤੇ ਪੁੱਤਰ ਨੂੰ ਬੁਲਾ ਲਿਆ।ਮੇਰੀ ਆਵਾਜ਼ ਸੁਣ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਬੁਝੀਆਂ ਅੱਖਾਂ 'ਚ ਵੀ ਕੁਝ ਚਮਕ ਆ ਗਈ। ਕਮਰਾ ਮਿਲਦਾ ਦੇਖ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਕਲਰਕ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਕਮਰੇ ਵਿਚ ਆਏ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣਾ ਕੋਈ ਪਹਿਚਾਣ-ਪੱਤਰ ਦਿਖਾਉਣ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਮੈਂ ਅਤੇ ਮੇਰੀ ਪਤਨੀ ਨੇ ਆਪੋ-ਆਪਣੇ ਵਿਭਾਗਾਂ ਵਲੋਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਸਨਾਖ਼ਤੀ ਪੱਤਰ ਦਿਖਾ ਦਿੱਤੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ 'ਚ ਸਾਡੇ ਨਾਂਅ ਅਤੇ ਪਤੇ ਦਰਜ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਉਸ ਨੇ ਸਾਡੇ ਸ਼ਨਾਖਤੀ ਕਾਰਡ ਪੜ੍ਹੇ ਤਾਂ ਇਹ ਕਹਿ ਕੇ ਕਮਰਾ ਦੇਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਾਰਡਾਂ ਨਾਲ ਤੁਹਾਡੀ ਕੋਈ ਪਰਿਵਾਰਕ (ਪਤੀ ਅਤੇ ਪਤਨੀ ਵਾਲੀ) ਪਹਿਚਾਣ ਨਹੀਂ ਬਣਦੀ।ਕੋਈ ਅਜਿਹਾ ਸਬੂਤ ਦਿਉ ਜਿਸ ਨਾਲ ਤੁਸੀਂ ਕਾਗਜ਼ਾਂ 'ਚ ਪਤੀ-ਪਤਨੀ ਸਾਬਤ ਹੋ ਜਾਵੋ।ਇਸ ਸਾਬਤੀਕਰਣ ਲਈ ਉਹ ਵੋਟਰ ਕਾਰਡ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਤਰਜ਼ੀਹ ਦਿੰਦਾ ਸੀ ਜੋ ਕਿ ਉਸ ਵਕਤ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਮੌਜੂਦ ਨਹੀਂ ਸੀ।ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਉਲਝਣ ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਗੁਰਦੁਆਰੇ 'ਚ ਨਹੀਂ ਪਈ ਸੀ।ਕੇਵਲ ਆਪ ਦੇ ਮਹਿਕਮਾ ਮੁਖੀ ਵਲੋਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਕਾਰਡ ਨਾਲ ਹੀ ਗੱਲ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਪਰ ਇਸ ਵਾਰ ਇਹ ਨਵੇਕਲੀ ਉਲਝਣ ਪੈ ਗਈ ਸੀ।ਇਸ ਉਲਝਣ ਵਿਚੋਂ ਨਿਕਲਣ ਲਈ ਮੈਂ ਉਸ ਕਲਰਕ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਾਰਥਿਕ ਦਲੀਲਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਪਰ ਉਹ 'ਸਹੇ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਲੱਤਾਂ' ਵਾਲੀ ਅੜੀ ਉਪਰ ਹੀ ਅੜਿਆ ਰਿਹਾ। ਉਸ ਵਕਤ ਉਹ ਕੇਵਲ ਕਿਸੇ ਕਾਗਜ਼ੀ ਸੱਚ ਨੂੰ ਹੀ ਸੱਚ ਮੰਨਣ ਵਾਸਤੇ ਤਿਆਰ ਸੀ, ਬਾਕੀ ਦੀਆਂ ਦਲੀਲਾਂ-ਅਪੀਲਾਂ ਉਸ ਦੀ ਕਚਹਿਰੀ ਵਿਚ ਕੋਈ ਅਸਰ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਸਨ।
ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਮੈਂ ਇਕ ਜਥੇਦਾਰ ਜੋ ਇਸ ਸਮੁੱਚੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਦਾ ਇੰਚਾਰਜ/ਨਿਗਰਾਨ ਸੀ ਅਤੇ ਮੇਰੇ ਆਪਣੇ ਇਲਾਕੇ (ਅਮੰ੍ਰਤਿਸਰ) ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਸੀ,ਨੂੰ ਵੀ ਮਿਲਿਆ।ਉਸ ਨੂੰ ਮਿਲ ਕੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਇਲਾਕਾਈ ਗੱਲਾਂ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਕੁਝ ਸਾਂਝੀ ਜਾਣ-ਪਹਿਚਾਣ ਵਾਲੇ ਨਾਵਾਂ ਦੀ ਚਰਚਾ ਵੀ ਕੀਤੀ।ਇਸ ਚਰਚਾ ਦੌਰਾਨ ਉਸ ਨਾਲ ਕੁਝ ਨੇੜਤਾ ਬਣ ਗਈ ਜਿਸ ਦੀ ਬਦੌਲਤ ਉਹ ਕਮਰੇ ਦੀ ਸ਼ਿਫਾਰਸ਼ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ ਤਿਆਰ ਹੋ ਗਿਆ।ਪਰ ਜਿਵੇਂ ਸਿਆਣੇ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕਲਰਕ ਸ਼ਬਦ ਵਿਚ ਦੋ ਕੱਕੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਿਹੜੇ ਅਕਸਰ 'ਕੜ੍ਹੀ ਘੋਲਣ' ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਹੋਇਆ ਵੀ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ।ਉਸ ਕਲਰਕ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਆਪਣੀ ਕਲਰਕੀ/ਚੌਧਰਗਿਰੀ ਦਾ ਰੰਗ ਦਿਖਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਉਸ (ਜਥੇਦਾਰ) ਦੀ ਸ਼ਿਫਾਰਸ਼ ਦੀ ਫੂਕ ਕੱਢ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤੀ।ਉਸ ਦੀ ਇਸ 'ਮੈਂ ਨਾ ਮਾਨੂੰ' ਵਾਲੀ ਨੀਤੀ ਉਰਫ਼ ਬਦਨੀਤੀ ਕਾਰਨ ਉਹ ਰਾਤ ਮੈਨੂੰ (ਕਮਰੇ ਖਾਲੀ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜ਼ੂਦ) ਅਤੇ ਮੇਰੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਠੰਢੇ ਫ਼ਰਸ਼ 'ਤੇ ਕੁੱਝ ਕੰਬਲਾਂ ਦੇ ਸਹਾਰੇ ਸੁੱਤ-ਉਨੀਂਦੇ 'ਚ ਹੀ ਗੁਜ਼ਾਰਨੀ ਪਈ। ਇਸ ਲੇਖ ਦਾ ਅੰਤ ਮੈਂ ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਕਾਵਿਕ ਸਤਰਾਂ ਨਾਲ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ:- ਦਰ ਆਏ ਨੂੰ ਕੰਠ ਲਗਾਵੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਘਰ,ਪਰ 'ਕਲਰਕ ਸਾਹਿਬ' ਨੂੰ ਕੌਣ ਕਹੇ ਤੂੰ ਏਦਾਂ ਨਾ ਕਰ।
ਰਮੇਸ਼ ਬੱਗਾ ਚੋਹਲਾ
ਪੰਜਾਬ 'ਚ ਡਿੱਗ ਰਿਹਾ ਹੈ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪੱਧਰ
NEXT STORY 
