–ਪ੍ਰਿਯੰਕਾ ਕੇ.
ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਸ਼ੋਲਾਪੁਰ ’ਚ ਪੈਂਦੇ ਸੋਕਾ ਪੀੜਤ ਰਨਮਸਾਲੇ ਪਿੰਡ ਦਾ ਪਿਆਜ਼ ਉਤਪਾਦਕ ਕਿਸਾਨ 28 ਸਾਲਾ ਮਹੇਸ਼ ਲਾਹੂ 3 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਲਾੜੀ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਪਰ ਹਰ ਵਾਰ ਉਸ ਦੀ ਸੰਭਾਵੀ ਲਾੜੀ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਉਸ ਦੇ ਘਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਪਰ ਦੁਬਾਰਾ ਵਾਪਸ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ। ਮਹੇਸ਼ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਲੋਕ ਜਾਣਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਧੀਆਂ ਨੂੰ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਾਣੀ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਸੰਘਰਸ਼ ਪਵੇਗਾ, ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਗੱਲਬਾਤ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਵਾਪਸ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੇ। ਅਜਿਹਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਲਾੜੀ ਲੱਭਣ ਲਈ ਮੈਨੂੰ ਕਿਤੇ ਹੋਰ ਜਾ ਕੇ ਵਸਣਾ ਪਵੇਗਾ। ਰਨਮਸਾਲੇ ਪਿੰਡ ’ਚ ਪਾਣੀ ਦਾ ਸੰਕਟ ਇਸ ਪਿੰਡ ਤੋਂ ਲਾੜੀਆਂ ਦੀ ਦੂਰੀ ਬਣਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ 5000 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਵਾਲੇ ਇਸ ਪਿੰਡ ’ਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕ ਗਰਾਡ ਗੋਤਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧ ਰੱਖਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਉਸ ਦਾ ਪਿੰਡ ’ਚ ਵੀ ਵਿਆਹ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ। ਇਸ ਲਈ ਉਥੋਂ ਦੇ ਕੁਆਰਿਆਂ ਨੂੰ ਹੋਰਨਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ’ਚ ਲਾੜੀਆਂ ਦੀ ਭਾਲ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ।
200 ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਮਿਲੀ ਲਾੜੀ
ਪਿੰਡ ਦੇ ਉਪ-ਪ੍ਰਧਾਨ ਬਾਲਾ ਜੀ ਗਰਾਡ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪਿੰਡ ’ਚ 25 ਤੋਂ 35 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 200 ਨੌਜਵਾਨ ਅਜਿਹੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਜੇ ਤਕ ਲਾੜੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲੀ ਹੈ। ਕੁੜੀਆਂ ’ਤੇ ਇਸ ਦਾ ਕੋਈ ਅਸਰ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਕੇ ਪਿੰਡ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਵਸ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਥਾਨਕ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਦਹਾਕੇ ’ਚ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਸੋਕਾ ਪੈਣ ਨਾਲ ਲਾੜੀਆਂ ਲੱਭਣ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਧ ਗਈ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਨੌਜਵਾਨ ਕੰਮ ਦੀ ਭਾਲ ’ਚ ਹੋਰਨਾ ਥਾਵਾਂ ’ਤੇ ਚਲੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ’ਚੋਂ ਕਈ ਨਵੀਆਂ ਥਾਵਾਂ ’ਤੇ ਲਾੜੀ ਲੱਭ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਲਕਸ਼ਮਣ ਸੋਪਾਨ ਗਰਾਡ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਦੋ ਬੇਟਿਆਂ ਦੇ ਵਿਆਹ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਪਰ ਅਭਿਜੀਤ (23) ਅਤੇ ਰਣਜੀਤ (25) ਨੂੰ ਅਜੇ ਤਕ ਲਾੜੀਆਂ ਨਹੀਂ ਮਿਲੀਆਂ ਹਨ। ਲਕਸ਼ਮਣ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਕ ਸਾਲ ’ਚ 7 ਪਰਿਵਾਰ ਮੇਰੇ ਬੇਟਿਆਂ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਲਈ ਆਏ। ਸਾਡੇ ਘਰ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਖਾਲੀ ਖੇਤਾਂ ਅਤੇ ਸੁੱਕੇ ਖੂਹਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਿਆ। ਹਰੇਕ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਵਾਪਸ ਆਉਣਗੇ ਅਤੇ ਸੁਨੇਹਾ ਭੇਜਣਗੇ ਪਰ ਕੋਈ ਸੁਨੇਹਾ ਨਹੀਂ ਆਇਆ। ਇਸ ਸਾਲ ਸ਼ੋਲਾਪੁਰ ’ਚ ਸਿਰਫ 38 ਫੀਸਦੀ ਮੀਂਹ ਪਿਆ ਅਤੇ ਇਥੇ ਮੀਂਹ ਦੀ ਬਹੁਤ ਕਮੀ ਹੈ। ਸੂਬੇ ’ਚ ਪਿਛਲੇ 5 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਇਹ ਸੋਕੇ ਦਾ ਤੀਜਾ ਸਾਲ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਰਨਮਸਾਲੇ ਸੋਕਾ ਪੀੜਤ ਜ਼ਿਲੇ ’ਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਪਿੰਡ ਨੂੰ ਸੋਕਾ ਪੀੜਤ ਨਹੀਂ ਐਲਾਨਿਆ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਥਾਨਕ ਲੋਕਾਂ ’ਚ ਰੋਸ ਹੈ। ਇਸ ਪਿੰਡ ਨੂੰ ਸੋਕੇ ਦੇ ਨਵੇਂ ਨਿਯਮਾਂ ’ਤੇ ਖਰਾ ਨਾ ਉਤਰਨ ਕਾਰਨ ਸੋਕਾ ਪੀੜਤ ਨਹੀਂ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ। ਉਪ-ਪ੍ਰਧਾਨ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪਿੰਡ ਨੂੰ ਸੋਕਾ ਪੀੜਤ ਨਾ ਐਲਾਨਣ ਕਰਕੇ ਸਾਨੂੰ ਸੋਕਾ ਰਾਹਤ ਵੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲ ਸਕਦੀ। ਸਾਡੇ ’ਚੋਂ ਬਹੁਤਿਆਂ ਨੂੰ ਫਸਲ ਬੀਮਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ ਹੈ। ਪਾਣੀ ਦੇ ਟੈਂਕਾਂ ਲਈ ਸਾਡੀ ਮੰਗ ਨੂੰ ਵੀ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਨੇ ਧਮਕੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ ਕਿ ਜੇਕਰ ਸਰਕਾਰ ਵਲੋਂ ਪਾਣੀ ਦੇ ਟੈਂਕਰ ਮੁਹੱਈਆ ਨਾ ਕਰਵਾਏ ਗਏ ਤਾਂ ਉਹ ਸੁੱਕੇ ਖੂਹਾਂ ’ਚ ਛਾਲ ਮਾਰ ਕੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰ ਲੈਣਗੇ। ਸ਼ੋਲਾਪੁਰ ਦੇ ਡਿਪਟੀ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਰਾਜੇਂਦਰ ਭੌਂਸਲੇ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਪਿੰਡ ’ਚ ਸੋਕਾ ਨਹੀਂ ਐਲਾਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉੱਤਰੀ ਸ਼ੋਲਾਪੁਰ ਤਾਲੁਕਾ ਦੇ 2 ਮਾਲੀਆ ਖੇਤਰਾਂ ’ਚ 75 ਫੀਸਦੀ ਮੀਂਹ ਪਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਇਹ ਪਿੰਡ ਪਾਣੀ ਦੇ ਟੈਂਕਰਾਂ, ਫਸਲ, ਕਰਜ਼ਾ ਮੁਆਫੀ ਅਤੇ ਖੇਤੀ ਲਈ ਬਿਜਲੀ ਬਿੱਲਾਂ ਦੀ ਮੁਆਫੀ ਸਮੇਤ ਸਾਰੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦਾ ਹੱਕਦਾਰ ਹੈ। ਇਸੇ ਦਰਮਿਆਨ ਇਸ ਪਿੰਡ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਇਕੋ-ਇਕ ਟੈਂਕਰ ਰਾਹੀਂ ਸਪਲਾਈ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਗੁਜ਼ਾਰਾ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਸਵਿਤਾ ਗਰਾਡ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਚਾਰ ਬਾਲਟੀਆਂ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਹੀ ਗੁਜ਼ਾਰਾ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਤਿੰਨ ਬੱਚੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਨਹੀਂ ਨਹਾਉਂਦੇ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਸਕੂਲ ਦੀ ਵਰਦੀ ਧੋਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪਿੰਡ ’ਚ ਕੁਝ ਲੋਕ ਵੋਟਾਂ ਦਾ ਬਾਈਕਾਟ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਔਰਤਾਂ ਇਸ ਹੱਕ ’ਚ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਸਿਧਾਬਾਈ ਗਰਾਡ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਵੋਟ ਜ਼ਾਇਆ ਨਹੀਂ ਕਰਾਂਗੀ। ਜੇ ਅਸੀਂ ਵੋਟ ਨਹੀਂ ਦਿਆਂਗੇ ਤਾਂ ਹਾਲਾਤ ਕਿਵੇਂ ਬਦਲਣਗੇ?
ਕੀ ਮੋਦੀ ਵਿਰੁੱਧ ਚੋਣ ਲੜੇਗੀ ਪ੍ਰਿਯੰਕਾ
NEXT STORY