Jagbani

helo

Jagbani.in

ਸਾਨੂੰ ਦੁੱਖ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ opt-out ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹੋ।

ਪਰ ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਗਲਤੀ ਨਾਲ ''Block'' ਸਿਲੈਕਟ ਕੀਤਾ ਸੀ ਜਾਂ ਫਿਰ ਭਵਿੱਖ 'ਚ ਤੁਸੀਂ ਨੋਟਿਫਿਕੇਸ਼ਨ ਪਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਥੱਲੇ ਦਿੱਤੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਪਾਲਨ ਕਰੋ।

  • ਇੱਥੇ ਜਾਓ Chrome>Setting>Content Settings
  • ਇੱਥੇ ਕਲਿਕ ਕਰੋ Content Settings> Notification>Manage Exception
  • "https://www.punjabkesri.in:443" ਦੇ ਲਈ Allow ਚੁਣੋ।
  • ਆਪਣੇ ਬ੍ਰਾਉਜ਼ਰ ਦੀ Cookies ਨੂੰ Clear ਕਰੋ।
  • ਪੇਜ ਨੂੰ ਰਿਫ੍ਰੈਸ਼( Refresh) ਕਰੋ।
Got it
  • JagbaniKesari TvJagbani Epaper
  • Top News

    SUN, JUN 29, 2025

    12:34:07 AM

  • delhi gurdwara committee steps in favour of diljit dosanjh

    ਦਿਲਜੀਤ ਦੁਸਾਂਝ ਦੇ ਹੱਕ ’ਚ ਨਿੱਤਰੀ ਦਿੱਲੀ...

  • big revelation on shefali jariwala  s death

    ਸ਼ੈਫਾਲੀ ਜ਼ਰੀਵਾਲਾ ਦੀ ਮੌਤ 'ਤੇ ਵੱਡਾ ਖੁਲਾਸਾ: ਮੌਤ...

  • if you want to know your pf balance  then do this easy task

    PF ਬੈਲੇਂਸ ਜਾਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਕਰੋ ਇਹ ਆਸਾਨ...

  • after majithia  amritsar  s city president wrestler arrested by police

    ਮਜੀਠੀਆ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਪ੍ਰਧਾਨ...

browse

  • ਪੰਜਾਬ
  • ਦੇਸ਼
    • ਦਿੱਲੀ
    • ਹਰਿਆਣਾ
    • ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ
    • ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼
    • ਹੋਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼
  • ਵਿਦੇਸ਼
    • ਕੈਨੇਡਾ
    • ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ
    • ਪਾਕਿਸਤਾਨ
    • ਅਮਰੀਕਾ
    • ਇਟਲੀ
    • ਇੰਗਲੈਂਡ
    • ਹੋਰ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਖਬਰਾਂ
  • ਦੋਆਬਾ
    • ਜਲੰਧਰ
    • ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ
    • ਕਪੂਰਥਲਾ-ਫਗਵਾੜਾ
    • ਰੂਪਨਗਰ-ਨਵਾਂਸ਼ਹਿਰ
  • ਮਾਝਾ
    • ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ
    • ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ
    • ਤਰਨਤਾਰਨ
  • ਮਾਲਵਾ
    • ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ
    • ਲੁਧਿਆਣਾ-ਖੰਨਾ
    • ਪਟਿਆਲਾ
    • ਮੋਗਾ
    • ਸੰਗਰੂਰ-ਬਰਨਾਲਾ
    • ਬਠਿੰਡਾ-ਮਾਨਸਾ
    • ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ-ਫਾਜ਼ਿਲਕਾ
    • ਫਰੀਦਕੋਟ-ਮੁਕਤਸਰ
  • ਤੜਕਾ ਪੰਜਾਬੀ
    • ਪਾਰਟੀਜ਼
    • ਪਾਲੀਵੁੱਡ
    • ਬਾਲੀਵੁੱਡ
    • ਪੌਪ ਕੌਨ
    • ਟੀਵੀ
    • ਰੂ-ਬ-ਰੂ
    • ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਯਾਦਾ
    • ਮੂਵੀ ਟਰੇਲਰਜ਼
  • ਖੇਡ
    • ਕ੍ਰਿਕਟ
    • ਫੁੱਟਬਾਲ
    • ਟੈਨਿਸ
    • ਹੋਰ ਖੇਡ ਖਬਰਾਂ
  • ਵਪਾਰ
    • ਨਿਵੇਸ਼
    • ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ
    • ਸ਼ੇਅਰ ਬਾਜ਼ਾਰ
    • ਵਪਾਰ ਗਿਆਨ
  • ਅੱਜ ਦਾ ਹੁਕਮਨਾਮਾ
  • ਗੈਜੇਟ
    • ਆਟੋਮੋਬਾਇਲ
    • ਤਕਨਾਲੋਜੀ
    • ਮੋਬਾਈਲ
    • ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਨਿਕਸ
    • ਐੱਪਸ
    • ਟੈਲੀਕਾਮ
  • ਦਰਸ਼ਨ ਟੀ.ਵੀ.
  • ਸਿਹਤ
  • ਅਜਬ ਗਜਬ
  • Home
  • ਤੜਕਾ ਪੰਜਾਬੀ
  • ਦੇਸ਼
  • ਵਿਦੇਸ਼
  • ਖੇਡ
  • ਵਪਾਰ
  • ਧਰਮ
  • Google Play Store
  • Apple Store
  • E-Paper
  • Kesari TV
  • Navodaya Times
  • Jagbani Website
  • JB E-Paper

ਪੰਜਾਬ

  • ਦੋਆਬਾ
  • ਮਾਝਾ
  • ਮਾਲਵਾ

ਮਨੋਰੰਜਨ

  • ਬਾਲੀਵੁੱਡ
  • ਪਾਲੀਵੁੱਡ
  • ਟੀਵੀ
  • ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਯਾਦਾ
  • ਪਾਰਟੀਜ਼
  • ਪੌਪ ਕੌਨ
  • ਰੂ-ਬ-ਰੂ
  • ਮੂਵੀ ਟਰੇਲਰਜ਼

Photos

  • Home
  • ਮਨੋਰੰਜਨ
  • ਖੇਡ
  • ਦੇਸ਼

Videos

  • Home
  • Latest News 2023
  • Aaj Ka Mudda
  • 22 Districts 22 News
  • Job Junction
  • Most Viewed Videos
  • Janta Di Sath
  • Siasi-te-Siasat
  • Religious
  • Punjabi Stars Interview
  • Home
  • Blog News
  • ਸਾਡੇ ਬਚਪਨ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਖੇਤੀ-ਕਿਸਾਨੀ

BLOG News Punjabi(ਬਲਾਗ)

ਸਾਡੇ ਬਚਪਨ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਖੇਤੀ-ਕਿਸਾਨੀ

  • Edited By Tanu,
  • Updated: 08 Nov, 2024 02:36 PM
Blog
agriculture of our childhood
  • Share
    • Facebook
    • Tumblr
    • Linkedin
    • Twitter
  • Comment

ਸੰਭਵ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ ਦੇ ਮਸ਼ੀਨੀ ਯੁੱਗ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨ ਕਿਸਾਨ ਨੇ ਸਾਡੇ ਬਚਪਨ ਦੇ ਕਿਸਾਨ ਨੂੰ ਨਾ ਦੇਖਿਆ ਹੋਵੇਗਾ? ਅੱਜ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨ ਕਿਸਾਨ ਨੂੰ ਸ਼ਾਇਦ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਖੇਤੀ ਸੰਦਾਂ ਬਾਰੇ ਵੀ ਪਤਾ ਨਾ ਹੋਵੇ। ਅੱਜ ਕਿਸਾਨ ਕੋਲ ਟਰੈਕਟਰ-ਟਰਾਲੀਆਂ, ਨਵੇਂ ਖੇਤੀ ਸੰਦ, ਆਧੁਨਿਕ ਤਕਨੀਕ, ਨਵੀਆਂ ਖਾਦਾਂ, ਨਵੇਂ ਬੀਜ ਹਨ ਅਤੇ ਖੇਤੀ ਦੇ ਨਵੇਂ-ਨਵੇਂ ਢੰਗ ਅੱਜ ਕਿਸਾਨ ਨੇ ਸਿੱਖ ਲਏ ਹਨ। ਅੱਜ ਦੇ ਕਿਸਾਨ ਦੇ ਹੱਥ ਇਕ ਨਵੀਂ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਆਈ ਹੈ। ਨਵੇਂ ਕਾਲਜ ਅਤੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਖੇਤੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਨਵੀਆਂ ਖੋਜਾਂ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਸਾਡੇ ਸਮਿਆਂ ਵਿਚ ਕਿਸਾਨ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਹਨੇਰਾ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਉਹ ਕਰਜ਼ਿਆਂ ਅਤੇ ਸ਼ਾਹੂਕਾਰਾਂ ਦੇ ਬਹੀ-ਖਾਤਿਆਂ ਤੋਂ ਡਰਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ।

ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਮੇਰੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਕਿਸਾਨ ਦੀ ਹਾਲਤ ਦੇਖਣੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਅੱਜ ਦੇ ਕਿਸਾਨ ਨੂੰ ਮੁਨਸ਼ੀ ਪ੍ਰੇਮਚੰਦ ਦਾ ਨਾਵਲ ‘ਗੋਦਾਨ’ ਪੜ੍ਹਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਕਿਸਾਨ ਦੀ ਗੰਭੀਰ ਹਾਲਤ ਨੂੰ ਹੋਰ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਜਾਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਦੇ ਮਹਾਨ ਲੇਖਕ, ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਅਤੇ ਨਿਰਮਾਤਾ ਮਰਹੂਮ ਮਹਿਬੂਬ ਖਾਨ ਦੀ ਕਲਾਸਿਕ ਫਿਲਮ ‘ਮਦਰ ਇੰਡੀਆ’ ਦਾ ਇਕ ਖੇਤੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਦੇਖ ਕੇ 1940 ਤੋਂ 1955 ਤੱਕ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਹਾਲਤ ਜ਼ਰੂਰ ਦੇਖੋ।

ਉਸ ਸਮੇਂ ਕਿਸਾਨ ਕੋਲ ਦੋ ਬਲਦ, ਇਕ ਹਲ-ਪੰਜਾਲੀ ਅਤੇ ਦੋ ਅਰਲੀਆਂ ਹੀ ਉਸ ਦੀ ‘ਜੋਤ’ ਸਨ। ਸਾਰਾ ਕਿਸਾਨ ਪਰਿਵਾਰ ਦੋ ਘੁਮਾਂ ਦੀ ਖੇਤੀ ਵਿਚ ਲੱਗਾ ਰਹਿੰਦਾ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਅਨਪੜ੍ਹ ਕਿਸਾਨ ਲਈ ਖੇਤੀ ਧੰਦਾ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਰੋਜ਼ੀ-ਰੋਟੀ ਦਾ ਸਾਧਨ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਹ ਦੁੱਖ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਸੁਖੀਰਾਮ ਵਰਗੇ ਸ਼ਾਹੂਕਾਰ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਪੱਕੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਨੂੰ ਝੂਠੇ ਬਹੀ-ਖਾਤਿਆਂ ਨਾਲ ਲੁੱਟਦੇ ਸਨ। ਜੇਕਰ ਫ਼ਸਲ ਨਾਲ ਕਰਜ਼ਾ ਨਾ ਮੋੜ ਸਕਿਆ ਤਾਂ ਸੁਖੀਰਾਮ ਉਸ ਦਾ ਬਲਦ ਹਿਕ ਕੇ ਲੈ ਜਾਂਦਾ ਜਾਂ ਕਿਸਾਨ ਦੀ ਪਤਨੀ ਦਾ ‘ਮੰਗਲਸੂਤਰ’ ਵਾਪਸ ਨਾ ਕਰਦਾ। ਹੈ ਨਾ ਉਸ ਵੇਲੇ ਦੇ ਕਿਸਾਨ ਦੀ ਮਨੁੱਖੀ ਤ੍ਰਾਸਦੀ?

ਅੱਜ ਇਕ ਕਿਸਾਨ ਕਰਜ਼ੇ ਥੱਲੇ ਆ ਕੇ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਸ ਸਮੇਂ ਪੰਡਿਤ ਲੋਕ ਉਸ ਨੂੰ ‘ਗੋਦਾਨ’ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਮਰਨ ਵੀ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੇ ਸਨ। ਅੱਜ-ਕੱਲ੍ਹ ਦਾ ਬੀ. ਏ. ਪਾਸ ਨੌਜਵਾਨ ਟਰੈਕਟਰ ਚਲਾਉਣ ’ਚ ਸ਼ਰਮ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਵੇਲੇ ਨੌਜਵਾਨ ਕਿਸਾਨ ਮੀਂਹ ਲਈ 24 ਘੰਟੇ ਆਸਮਾਨ ਅਤੇ ਰੱਬ ਵੱਲ ਵੇਖਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ। ਪਿੰਡ ਥਰਿਆਲ (ਮਾਧੋਪੁਰ) ਵਿਚ ਜਿੱਥੇ ਮੇਰਾ ਚਾਚਾ ਛੋਟੀ-ਮੋਟੀ ਖੇਤੀ ਕਰਦਾ ਸੀ, ਉੱਥੇ 6 ‘ਬੰਡਰਾਂ’ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਸਿਰਫ਼ ਇਕ ਹੀ ਪੁਰਾਤਨ ਖੂਹ ਸੀ ਜਿਸ ’ਚ 37 ਹੱਥ ਲੱਜ ਪੈਂਦੀ ਸੀ। ਉਸ ਖੂਹ ਤੋਂ ਪੀਣ ਵਾਲਾ ਪਾਣੀ ਲੈਣ ਲਈ ਸਿਰਾਂ ’ਤੇ ਘੜੇ ਲੈ ਕੇ ਆਈਆਂ ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਸਦਾ ਮੇਲਾ ਲੱਗਾ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ। ਘਰ ਦੀ ਇਕ ਔਰਤ ਤਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਪਾਣੀ ਢੋਣ ਵਿਚ ਲੱਗੀ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ।

ਚਾਚੇ ਦੀ ਖੇਤੀ ਵਿਚ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਪਸ਼ੂ ਵੀ ਚਾਰਨੇ ਪੈਂਦੇ ਸਨ ਕਿਉਂਕਿ ਚਾਚੇ ਦੀ ਖੇਤੀ ਨਾਲ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਗੁਜ਼ਾਰਾ ਚਲਾਉਣਾ ਔਖਾ ਸੀ। ਅਸੀਂ ਤਿੰਨ-ਚਾਰ ਮੁੰਡੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਪਸ਼ੂ ਚਾਰਦੇ ਸਾਂ ਤੇ ਵਾਰੀ-ਵਾਰੀ ‘ਮੋੜੀਆਂ’ ਵੀ ਕਰਦੇ ਸਾਂ।

1950 ਵਿਚ, 60 ਰੁਪਏ ਜੋੜ ਕੇ ਥਰਿਆਲ ਨੇੜੇ ਜੈਨੀ ਪਿੰਡ ਦੇ ਇਕ ਜੱਟ ਪਰਿਵਾਰ ਤੋਂ ਹਲ ਵਾਹੁਣ ਲਈ ਦੋ ਬਲਦ ਵੀ ਖਰੀਦ ਲਏ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਸਿਹਤ ਸਹੂਲਤਾਂ ਬਾਰੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਗਿਆਨ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਲੜਕੀਆਂ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿਚ ਬਿਲਕੁਲ ਨਹੀਂ ਪੜ੍ਹਦੀਆਂ ਸਨ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਪਿੰਡ ਦੇ 90 ਫੀਸਦੀ ਲੋਕ ਅਨਪੜ੍ਹ ਸਨ। ਉਸ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਸਾਰਾ ਸਾਲ ਸਿਰਫ਼ ਕਣਕ ਦੀ ਹੀ ਫਸਲ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਕੁਝ ਅਮੀਰ ਕਿਸਾਨ ਚੌਲਾਂ ਦੀ ਖੇਤੀ ਲਈ ‘ਅਠਘੜ’ ਇਲਾਕੇ ਵਿਚ ਆਪਣੀਆਂ ਜੋਤਾਂ ਲੈ ਕੇ ਚਲੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਅੱਜ ਤਾਂ ਉਸ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਸਿੰਚਾਈ ਦੇ ਸਾਧਨ ਉਪਲਬਧ ਹੋ ਗਏ ਹਨ।

ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਖੇਤੀ ਕਰਦੇ ਸੀ ਤਾਂ ਇਕ ਵੱਡਾ ਛੱਪੜ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਛੋਟੇ-ਛੋਟੇ ਛੱਪੜ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਅੱਜ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਖੂਹਾਂ ਨੂੰ ਬੇਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਪਿੰਡਾਂ ਦੀਆਂ ਬਾੜੀਆਂ ਅਤੇ ਛੱਪੜਾਂ ’ਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਹੀ ਕਬਜ਼ੇ ਕਰ ਲਏ। ਜੋ ਛੱਪੜ ਸਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ’ਚ ਪਿੰਡ ਦਾ ਗੰਦਾ ਪਾਣੀ ਭਰ ਦਿੱਤਾ। ਹੁਣ ਤਾਂ ਪਸ਼ੂ ਵੀ ਛੱਪੜ ਦਾ ਪਾਣੀ ਨਹੀਂ ਪੀਂਦੇ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਬਦਲਾਅ ਨੂੰ ਸਮਝੋ, ਅੱਜ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਪਿੰਡਾਂ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ਦਾ ਸਰੂਪ ਬਦਲਿਆ ਹੈ, ਕਿਸਾਨਾਂ ਦਾ ਸੁਭਾਅ ਵੀ ਬਦਲ ਗਿਆ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਵਿਚ ਹਮਦਰਦੀ, ਪਿਆਰ ਜਾਂ ਸਨੇਹ ਰਿਹਾ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਮੇਰੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਕੋਲ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿਚ ਸਿਰਫ ਝੌਂਪੜੀਆਂ ਹੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਸਨ। ਝੌਂਪੜੀਆਂ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਪਿਆਰ ਦੇਖਿਆ। ਫਿਰ ਖੇਤੀ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਅਸਮਾਨਤਾ ਦਾ ਦੌਰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ।

ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਵਿਆਹਾਂ ਵਿਚ ਔਰਤਾਂ ਲੜਕਿਆਂ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਸਿੱਠਣੀਆਂ ਦਿੰਦੀਆਂ, ਬਰਾਤੀਆਂ ਨੂੰ ਲੋਟ-ਪੋਟ ਕਰ ਦਿੰਦੀਆਂ। ਕਈ ਵਾਰ ਉਹ ਲੜਕੇ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਮਿੱਠੀਆਂ-ਮਿੱਠੀਆਂ ਗਾਲ੍ਹਾਂ ਵੀ ਕੱਢ ਦਿੰਦੀਆਂ। ਵਿਦਾਇਗੀ ਸਮੇਂ ਰੋਂਦੀ ਵਿਆਹੀ ਕੁੜੀ ਦੇ ਝੋਲੇ ਵਿਚ ਚੁਆਨੀ ਅਤੇ ਇਕ ਠੂਠੀ ਪਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ। ਸਾਰੇ ਪਿੰਡ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਉਦਾਸ ਹੋ ਜਾਂਦਾ। ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਇਕ ਮਹੀਨਾ ਪਹਿਲਾਂ ‘ਸੁਹਾਗ’ ਗਾਏ ਜਾਂਦੇ। ਪਰਿਵਾਰ ਵਾਲੇ ‘ਗੁੜ ਦੀ ਰਿਓੜੀ', ‘ਪਤਾਸੇ’ ਜਾਂ ‘ਮੂੰਗਫਲੀ’ ਨਾਲ ਗਾਉਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀਆਂ ਝੋਲੀਆਂ ਭਰ ਦਿੰਦੇ ਸਨ। ਹੁਣ ਉਹ ਵਿਆਹ ਕਿੱਥੇ ਹਨ? ਉਹ ਬਰਾਤ ਕਿੱਥੇ? ਮੁੰਡੇ ਨੂੰ ਵਿਆਹੁਣ ਲਈ ਪਿੰਡੋਂ ਬਰਾਤ ਜਾਂਦੀ ਹੁੰਦੀ ਤਾਂ ਬਰਾਤੀਆਂ ਦਾ ਰੋਹਬ ਹੀ ਵੱਖਰਾ ਹੁੰਦਾ। ਮੈਂ ਖੁਦ ਬਰਾਤ ਵਿਚ ਘੋੜਿਆਂ ਅਤੇ ਊਠਾਂ ਨੂੰ ਸਜਾ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ’ਤੇ ਬਰਾਤੀ ਜਾਂਦੇ ਦੇਖੇ। ਵਿਆਹ ਸਮਾਗਮ ਵਿਚ ਸਾਰਾ ਪਿੰਡ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦਾ। ਦਾਜ ਦੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਲਗਾਈ ਜਾਂਦੀ। ਗਾਵਾਂ-ਮੱਝਾਂ ਦਾਜ ਵਿਚ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ।

ਅੱਜ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿਚ ਵੱਡੇ-ਵੱਡੇ ਰਿਜ਼ਾਰਟ ਬਣ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਵਿਆਹ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਰਸਮਾਂ ਮਿੰਟਾਂ ਵਿਚ ਹੀ ਪੂਰੀਆਂ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਵਿਆਹ ਪੜ੍ਹਾਉਣ ਵਾਲਾ ਪੰਡਿਤ ਪੋਥੀ ਦੇਖਣ ਹੀ ਲੱਗਦਾ ਤਾਂ ਲਾੜਾ-ਲਾੜੀ ਆਪਣੇ ਹਨੀਮੂਨ ’ਤੇ ਚਲੇ ਜਾਂਦੇ। ਝੱਟ ਮੰਗਣੀ, ਪੱਟ ਵਿਆਹ। ਡੋਲੀ ’ਤੇ ਪੈਸੇ ਸੁੱਟਣੇ ਅਤੇ ਲਾੜੇ ਨੂੰ ਸ਼ਗਨ ਦੇਣਾ ਪਿੰਡ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਸੀ।

ਅਜੋਕੇ ਕਿਸਾਨ ਨੂੰ ਇਹ ਵੀ ਪਤਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਰਦੀਆਂ ਵਿਚ ਉਹ ਆਪਣੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਕਰਨ ਲਈ ਸਵੇਰੇ ‘ਕੁੱਕੜ ਦੀ ਬਾਂਗ’ ’ਤੇ ਉੱਠ ਪੈਂਦਾ। ਉਪਜ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਖੇਤ ਤਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਬਣ ਚੁੱਕਾ ਹੁੰਦਾ। ਅਸੀਂ ਪੰਜਾਲੀ ਦੇ ਦੋਵੇਂ ਰੱਸਿਆਂ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰ ਕੇ ਬਲਦ ਹਿੱਕ ਦਿੰਦੇ। ਮੇਰੇ ਚਾਚਾ ਜੀ ਹੱਲ ਵਾਹੁਣ ਲੱਗਦੇ ਤੇ ਮੈਂ ਪਿੱਛੇ ‘ਕੇਰਾ’ ਪਾਉਂਦਾ ਚੱਲਦਾ, ਮੇਰੇ ਹੱਥ ਸੁੰਨ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਪਰ ਕਿਸਾਨ ਦਾ ਜਨੂੰਨ ਪੱਕਾ। ਕਈ ਵਾਰ ਦੂਜੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਖੇਤਾਂ ’ਚੋਂ ਹਦਵਾਣੇ ਚੋਰੀ ਕਰ ਲਿਆਉਂਦੇ। ਕਿੰਨੀ ਮਜ਼ੇਦਾਰ ਖੇਤੀ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਖੇਤੀ ਕੋਈ ਧੰਦਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਸਗੋਂ ਪਰਿਵਾਰ ਪਾਲਣ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਕਣਕ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਸੀ, ‘ਵਾਢੀਆਂ’ (ਕਟਾਈ) ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ। ਕਣਕ ਦੀਆਂ ਭਰੀਆਂ ਦੇ ਅਖਾੜੇ ਬਣ ਜਾਂਦੇ।

ਸ਼ਾਹੂਕਾਰ ਕਰਜ਼ੇ ਵਿਚ ਡੁੱਬੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਕੋਲ ਬਹੀ ਲੈ ਕੇ ਜਾਂਦੇ। ਝੂਠੇ ਖਾਤਿਆਂ ਕਾਰਨ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਲੁੱਟ ਹੁੰਦੀ। ਕਿਸਾਨ ਦੀ ਉਪਜ ਦੇ ਤਿੰਨ ਹਿੱਸੇ ਤਾਂ ਸ਼ਾਹੂਕਾਰ ਲੈ ਜਾਂਦੇ। ਕਰਜ਼ਾ ਫਿਰ ਓਨਾ ਹੀ ਰਹਿੰਦਾ। ਕਿਸਾਨ ਦਾ ਸਾਰਾ ਪਰਿਵਾਰ ਖੇਤੀ ਵਿਚ ਸਾਰਾ ਸਾਲ ਪਸੀਨਾ ਵਹਾਉਂਦਾ ਰਹਿੰਦਾ।

ਅੱਜ ਦੇ ਮਸ਼ੀਨੀ ਯੁੱਗ ਵਿਚ ਆਧੁਨਿਕਤਾ ਦਾ ਪਹਿਰਾਵਾ ਪਹਿਨਣ ਵਾਲੇ ਕਿਸਾਨ ਨੂੰ 1955 ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀ ਕਿਸਾਨੀ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਹਾਲਤ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਅੱਜ ਦਾ ਕਿਸਾਨ ਸਿਰਫ਼ ਪਰਾਲੀ ਵੇਚ ਕੇ ਹੀ ਆਪਣੇ ਖੇਤੀ ਖਰਚੇ ਪੂਰੇ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਸਮਿਆਂ ਵਿਚ ਰੂੜੀ ਵੀ ਟੋਏ ਪੁੱਟ ਕੇ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿਚ ਖਿਲਾਰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਅੱਜ ਨਵੀਆਂ ਖਾਦਾਂ, ਨਵੀਆਂ ਖੇਤੀ ਵਿਧੀਆਂ ਅਤੇ ਨਵੇਂ ਬੀਜ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਅੱਜ ਖੇਤਾਂ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਰਸਾਇਣਕ ਖਾਦਾਂ ਕਾਰਨ ਕੌੜੀ ਅਤੇ ਸਖ਼ਤ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਮਾਲਵਾ ਪੱਟੀ ਤਾਂ ਬੰਜਰ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਉੱਥੋਂ ਦੀ ਧਰਤੀ ’ਚੋਂ ਸੇਮ ਤਾਂ ਜਾਂਦੀ ਹੀ ਨਹੀਂ।

ਵਧਦੀ ਆਬਾਦੀ ਅਤੇ ਘਟਦੀ ਜਾਂਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ਸਮੱਸਿਆ ਬਣ ਗਈ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਜੰਗਲਾਂ ਦੀ ਕਟਾਈ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੇਰੋਕ-ਟੋਕ ਜਾਰੀ ਰਹੀ ਤਾਂ ਪੰਜਾਬ ਰੇਗਿਸਤਾਨ ਬਣ ਜਾਵੇਗਾ। ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਮੌਸਮ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਬੇਰਹਿਮ ਹੈ। ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਵਾਤਾਵਰਣ, ਜਲਵਾਯੂ ਦੀ ਕੋਈ ਸੁਧ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਕਿਸਾਨ ਕੁਰਲਾਅ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦੁੱਧ, ਦਹੀਂ, ਪਨੀਰ, ਸਬਜ਼ੀਆਂ, ਮਠਿਆਈਆਂ, ਸਭ ਨਕਲੀ। ਮਨੁੱਖ ਮਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪ੍ਰੈੱਸ ਮੀਡੀਆ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਤਾਰੀਫ਼ ਕਰਨ ਤੋਂ ਸਿਵਾਏ ਕੁਝ ਆਉਂਦਾ ਹੀ ਨਹੀਂ।

-ਮਾਸਟਰ ਮੋਹਨ ਲਾਲ

  • Farmers
  • tractor trolleys
  • new fertilisers
  • farming
  • ਕਿਸਾਨ
  • ਟਰੈਕਟਰ ਟਰਾਲੀਆਂ
  • ਨਵੀਆਂ ਖਾਦਾਂ
  • ਕਿਸਾਨੀ

ਟਰੰਪ ਦੀ ਜਿੱਤ ਦਾ ਅਸਰ ਅਮਰੀਕੀ ਸਿਆਸਤ ’ਤੇ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਵਿਸ਼ਵ ਮਾਮਲਿਆਂ ’ਤੇ ਵੀ ਹੋਵੇਗਾ

NEXT STORY

Stories You May Like

  • preparing to kneel before america in agricultural trade
    ਖੇਤੀ ਵਪਾਰ ’ਚ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਗੋਡੇ ਟੇਕਣ ਦੀ ਤਿਆਰੀ
  • babanrao lonikar  controversial statement
    ‘ਸਾਡੇ ਕਰ ਕੇ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਕੱਪੜੇ, ਜੁੱਤੇ ਅਤੇ ਮੋਬਾਈਲ ਹਨ’, MLA ਦੇ ਬਿਆਨ ’ਤੇ ਵਿਵਾਦ
  • america warns iran  says     do not make the mistake of attacking
    ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਈਰਾਨ ਨੂੰ ਚਿਤਾਵਨੀ, ਕਿਹਾ- 'ਸਾਡੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਤੇ ਫ਼ੌਜੀ ਟਿਕਾਣਿਆਂ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਦੀ ਗ਼ਲਤੀ ਨਾ ਕਰਨਾ'
  • if we attacked in any way     trump issues warning for iran
    ਜੇਕਰ ਸਾਡੇ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਹੋਇਆ ਤਾਂ.... Trump ਨੇ ਈਰਾਨ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਚੇਤਾਵਨੀ
  • temba bavuma emotional statement
    'ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਾਡੇ 'ਤੇ ਸ਼ੱਕ ਕੀਤਾ...', ਚੈਂਪੀਅਨ ਬਣਨ ਮਗਰੋਂ ਕਪਤਾਨ ਤੇਂਬਾ ਬਾਵੁਮਾ ਦਾ ਵੱਡਾ ਬਿਆਨ
  • mallikarjun kharge shashi tharoor narendra modi
    ਥਰੂਰ 'ਤੇ ਖੜਗੇ ਦਾ ਤੰਜ਼ : ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਲਈ 'ਮੋਦੀ ਫਰਸਟ', ਸਾਡੇ ਲਈ ਦੇਸ਼ ਪਹਿਲੇ ਹੈ
  • school timings changed again  new timings will be implemented
    ਫਿਰ ਬਦਲਿਆ ਸਕੂਲਾਂ ਦਾ ਸਮਾਂ, ਲਾਗੂ ਹੋਵੇਗੀ ਨਵੀਂ ਟਾਈਮਿੰਗ
  • drug addict son almost killed his mother
    ਘੋਰ ਕਲਯੁੱਗ ! ਨਸ਼ੇੜੀ ਪੁੱਤ ਨੇ ਮਾਂ ਨੂੰ ਉਤਾਰਿਆ ਮੌਤ ਦੇ ਘਾਟ, ਖਾਣਾ ਬਣਾਉਂਦੇ ਸਮੇਂ ਹੋਇਆ ਝਗੜਾ
  • bikram singh majithia satyajit singh majithia  s membership chief khalsa diwan
    ਬਿਕਰਮ ਸਿੰਘ ਮਜੀਠੀਆ ਦੇ ਪਿਤਾ ਸਤਿਆਜੀਤ ਸਿੰਘ ਮਜੀਠੀਆ ਦੀ ਚੀਫ ਖਾਲਸਾ ਦੀਵਾਨ...
  • monsoon will wreak havoc in punjab big weather forecast
    ਪੰਜਾਬ 'ਚ ਮਾਨਸੂਨ ਮਚਾਏਗਾ ਤਬਾਹੀ! ਮੌਸਮ ਦੀ ਹੋਈ ਵੱਡੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ, ਇਨ੍ਹਾਂ...
  • bulldozer action in manjit nagar jalandhar
    ਪੁਲਸ ਨੇ ਘੇਰ ਲਿਆ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਇਹ ਇਲਾਕਾ, ਮਿੰਟਾਂ 'ਚ ਪਾਈਆਂ ਭਾਜੜਾਂ ਤੇ ਕਰ 'ਤੀ...
  • good news for those with driving licenses
    Punjab: ਡਰਾਈਵਿੰਗ ਲਾਇਸੈਂਸ ਵਾਲਿਆਂ ਲਈ ਚੰਗੀ ਖ਼ਬਰ, ਹੁਣ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ ਇਹ...
  • major accident with devotees going to dera beas
    ਡੇਰਾ ਬਿਆਸ ਜਾ ਰਹੀ ਸੰਗਤ ਨਾਲ ਵਾਪਰਿਆ ਵੱਡਾ ਹਾਦਸਾ, 3 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਦਰਦਨਾਕ ਮੌਤ
  • big news about the bhandare to be held in dera beas
    ਡੇਰਾ ਬਿਆਸ 'ਚ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਭੰਡਾਰੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਵੱਡੀ ਖ਼ਬਰ, ਸੰਗਤ ਲਈ ਅਹਿਮ...
  • punjabi son washed away in a canal in uttarakhand
    Punjab: ਧਾਰਮਿਕ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਮੱਥਾ ਟੇਕਣ ਗਿਆ ਮਾਪਿਆਂ ਦਾ ਇਕਲੌਤਾ ਪੁੱਤ ਉਤਰਾਖੰਡ...
  • manish sisodia reprimands jalandhar municipal corporation officers
    ਮਨੀਸ਼ ਸਿਸੋਦੀਆ ਨੇ ਲਗਾਇਆ ਜਲੰਧਰ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਰਾਊਂਡ, ਨਿਗਮ ਅਫ਼ਸਰਾਂ ਨੂੰ ਲਾਈ ਫਿਟਕਾਰ
Trending
Ek Nazar
monsoon will wreak havoc in punjab big weather forecast

ਪੰਜਾਬ 'ਚ ਮਾਨਸੂਨ ਮਚਾਏਗਾ ਤਬਾਹੀ! ਮੌਸਮ ਦੀ ਹੋਈ ਵੱਡੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ, ਇਨ੍ਹਾਂ...

bulldozer action in manjit nagar jalandhar

ਪੁਲਸ ਨੇ ਘੇਰ ਲਿਆ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਇਹ ਇਲਾਕਾ, ਮਿੰਟਾਂ 'ਚ ਪਾਈਆਂ ਭਾਜੜਾਂ ਤੇ ਕਰ 'ਤੀ...

aap leader sajjan singh cheema s nephew taranjit cheema dies in accident

'ਆਪ' ਆਗੂ ਸੱਜਣ ਸਿੰਘ ਚੀਮਾ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਸਦਮਾ, ਕਾਰ ਹਾਦਸੇ 'ਚ ਭਤੀਜੇ ਦੀ ਮੌਤ

good news for those with driving licenses

Punjab: ਡਰਾਈਵਿੰਗ ਲਾਇਸੈਂਸ ਵਾਲਿਆਂ ਲਈ ਚੰਗੀ ਖ਼ਬਰ, ਹੁਣ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ ਇਹ...

major accident with devotees going to dera beas

ਡੇਰਾ ਬਿਆਸ ਜਾ ਰਹੀ ਸੰਗਤ ਨਾਲ ਵਾਪਰਿਆ ਵੱਡਾ ਹਾਦਸਾ, 3 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਦਰਦਨਾਕ ਮੌਤ

big encounter in punjab hoshiarpur

ਪੰਜਾਬ 'ਚ ਵੱਡਾ ਐਨਕਾਊਂਟਰ! ਪੁਲਸ ਨਾਲ ਮੁਠਭੇੜ ਦੌਰਾਨ ਚੱਲੀਆਂ ਤਾੜ-ਤਾੜ ਗੋਲ਼ੀਆਂ

no consensus reached on summer vacations

ਗਰਮੀਆਂ ਦੀਆਂ ਛੁੱਟੀਆਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਨਹੀਂ ਬਣੀ ਸਹਿਮਤੀ

flights canceled due to bear

ਭਾਲੂ ਕਾਰਨ ਰੱਦ ਹੋਈਆਂ ਇਕ ਦਰਜਨ ਫਲਾਈਟਾਂ, ਵੀਡੀਓ ਵਾਇਰਲ

israeli attacks in gaza

ਗਾਜ਼ਾ 'ਚ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਹਮਲੇ, 34 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ

important step in treating childhood genetic heart disease

ਜੈਨੇਟਿਕ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਜੂਝ ਰਹੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਆਸ ਦੀ ਕਿਰਨ

punjabi son washed away in a canal in uttarakhand

Punjab: ਧਾਰਮਿਕ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਮੱਥਾ ਟੇਕਣ ਗਿਆ ਮਾਪਿਆਂ ਦਾ ਇਕਲੌਤਾ ਪੁੱਤ ਉਤਰਾਖੰਡ...

mortar shell explosion

ਮੋਰਟਾਰ ਸ਼ੈੱਲ 'ਚ ਧਮਾਕਾ, 14 ਲੋਕ ਜ਼ਖਮੀ

flash floods after rain

ਮੀਂਹ ਮਗਰੋਂ ਆਇਆ ਹੜ੍ਹ, 11 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ

j k hydroelectric projects pakistan

ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵੱਲੋਂ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਪਣ-ਬਿਜਲੀ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ 'ਤੇ ਕੋਰਟ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਦਾ...

study tour to india extraordinary

ਭਾਰਤ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਦੌਰਾ ਬੇਮਿਸਾਲ : ਅਮਰੀਕੀ ਸਮੂਹ

trump attack iran again

Trump ਈਰਾਨ 'ਤੇ ਕਰਨਗੇ ਦੁਬਾਰਾ ਹਮਲਾ! ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਨੂੰ ਸਹਿਮਤੀ

mark carney reactions

ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਵਪਾਰਕ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ ਖ਼ਤਮ, ਕੈਨੇਡੀਅਨ PM ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ

turkish president comments on s 400 missile s

S-400 ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ 'ਤੇ ਤੁਰਕੀ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨੇ ਕੀਤੀ ਟਿੱਪਣੀ

Daily Horoscope
    Previous Next
    • ਬਹੁਤ-ਚਰਚਿਤ ਖ਼ਬਰਾਂ
    • get easily australia and uk work visa
      ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਪਾਓ UK ਅਤੇ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦਾ ਵਰਕ ਪਰਮਿਟ, ਅੱਜ ਹੀ ਕਰੋ ਅਪਲਾਈ
    • pathankot litchi consignment qatar
      ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਹੋਈ ਪਠਾਨਕੋਟ ਦੀ ਗੁਲਾਬ ਦੀ ਖ਼ੁਸ਼ਬੂ ਵਾਲੀ ਲੀਚੀ ! ਕਤਰ ਲਈ ਭੇਜੀ ਗਈ...
    • when will the last solar eclipse of the year 2025 take place
      ਕਦੋਂ ਲੱਗੇਗਾ ਸਾਲ 2025 ਦਾ ਆਖ਼ਰੀ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ? ਜਾਣੋ ਭਾਰਤ 'ਚ ਦਿਖਾਈ ਦੇਵੇਗਾ...
    • big power cut today electricity will be out in this area of punjab
      Big Power Cut! ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਇਸ ਇਲਾਕੇ 'ਚ ਬੰਦ ਰਹੇਗੀ ਬਿਜਲੀ
    • woman kidnapped child from darbar sahib arrested
      ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਤੋਂ ਬੱਚੀ ਨੂੰ ਅਗਵਾਹ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਔਰਤ ਕੁਝ ਹੀ ਘੰਟਿਆਂ ਕਾਬੂ
    • suryavanshi  s brilliance  india defeated england by 6 wickets
      ਸੂਰਯਵੰਸ਼ੀ ਦਾ ਧਮਾਲ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਇੰਗਲੈਂਡ ਨੂੰ 6 ਵਿਕਟਾਂ ਨਾਲ ਹਰਾਇਆ
    • major scam exposed in civil hospital
      ਸਿਵਲ ਹਸਪਤਾਲ ’ਚ ਵੱਡਾ ਘਪਲਾ ਬੇਨਕਾਬ: ਬੰਦ ਪਈਆਂ ਐਂਬੂਲੈਂਸਾਂ ’ਚ ਪਾਇਆ 30 ਲੱਖ...
    • shefali jariwala who became famous from kanta laga girl passed away
      ਨਹੀਂ ਰਹੀ 'ਕਾਂਟਾ ਲਗਾ ਗਰਲ' ਸ਼ੈਫਾਲੀ ਜ਼ਰੀਵਾਲਾ, 42 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ 'ਚ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ...
    • case registered against asi and panchayat member for accepting bribe
      ASI ਤੇ ਪੰਚਾਇਤ ਮੈਂਬਰ ਖਿਲਾਫ 20,000 ਰੁਪਏ ਰਿਸ਼ਵਤ ਲੈਣ ਦੇ ਦੋਸ਼ ਹੇਠ ਮੁਕੱਦਮਾ...
    • caution  from july 1  these vehicles will get petrol diesel  monitoring
      ਸਾਵਧਾਨ! 1 ਜੁਲਾਈ ਤੋਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਾਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲੇਗਾ ਪੈਟਰੋਲ-ਡੀਜ਼ਲ, ਕੈਮਰਿਆਂ...
    • golden time of these zodiac signs starting in sawan
      ਪੈਸਾ ਹੀ ਪੈਸਾ: ਸਾਵਣ 'ਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਰਾਸ਼ੀਆਂ ਦਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਰਿਹਾ ਗੋਲਡਨ ਸਮਾਂ
    • ਬਲਾਗ ਦੀਆਂ ਖਬਰਾਂ
    • some teachers are playing with the lives of children
      ਕੁਝ ਅਧਿਆਪਕ-ਅਧਿਆਪਿਕਾਵਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨਾਲ ਕਰ ਰਹੇ ਖਿਲਵਾੜ!
    • anti drug day court strict law
      ਨਸ਼ੇ ’ਤੇ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਇਸ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ’ਤੇ ਵੀ ਲਗਾਮ ਜ਼ਰੂਰੀ
    • khamenei india
      ਖਾਮੇਨੇਈ ਦਾ ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਕੋਈ ਸਬੰਧ ਨਹੀਂ ਹੈ ਪਰ ਖੋਮੈਨੀ ਦਾ ਬਾਰਾਬੰਕੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧ ਹੈ
    • israel iran war
      ਇਜ਼ਰਾਈਲ-ਈਰਾਨ ਜੰਗ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਕੀ ਹੈ?
    • democracy  emergency  amit shah
      ਲੋਕਤੰਤਰ ਨੂੰ ਬਚਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ ਚੌਕਸੀ ਜ਼ਰੂਰੀ
    • india  s historic leap into space again after 41 years
      ‘41 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਫਿਰ ਪੁਲਾੜ ਵਿਚ’ ਭਾਰਤ ਦੀ ਇਤਿਹਾਸਕ ਛਾਲ!
    • political family india political party
      ਪਿਤਾਪੁਰਖੀ ਸਿਆਸਤ : ਸਭ ਕੁਝ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਲਈ
    • donald trump  narendra modi
      ਟਰੰਪ ਬਨਾਮ ਮੋਦੀ: ਕਿਸ ਦਾ ਝੂਠ ਸਭ ਤੋਂ ਮਜ਼ਬੂਤ?
    • arvind kejriwal delhi politics
      ਬਦਲਵੀਂ ਸਿਆਸਤ ਦੀ ਆਸ ਕੇਜਰੀਵਾਲ
    • looting and hooliganism   continually increasing   in trains
      ‘ਰੇਲਗੱਡੀਆਂ ’ਚ ਲਗਾਤਾਰ ਵਧ ਰਹੀ’ ਲੁੱਟਮਾਰ ਅਤੇ ਗੁੰਡਾਗਰਦੀ!
    • google play
    • apple store

    Main Menu

    • ਪੰਜਾਬ
    • ਦੇਸ਼
    • ਵਿਦੇਸ਼
    • ਦੋਆਬਾ
    • ਮਾਝਾ
    • ਮਾਲਵਾ
    • ਤੜਕਾ ਪੰਜਾਬੀ
    • ਖੇਡ
    • ਵਪਾਰ
    • ਅੱਜ ਦਾ ਹੁਕਮਨਾਮਾ
    • ਗੈਜੇਟ

    For Advertisement Query

    Email ID

    advt@punjabkesari.in


    TOLL FREE

    1800 137 6200
    Punjab Kesari Head Office

    Jalandhar

    Address : Civil Lines, Pucca Bagh Jalandhar Punjab

    Ph. : 0181-5067200, 2280104-107

    Email : support@punjabkesari.in

    • Navodaya Times
    • Nari
    • Yum
    • Jugaad
    • Health+
    • Bollywood Tadka
    • Punjab Kesari
    • Hind Samachar
    Offices :
    • New Delhi
    • Chandigarh
    • Ludhiana
    • Bombay
    • Amritsar
    • Jalandhar
    • Contact Us
    • Feedback
    • Advertisement Rate
    • Mobile Website
    • Sitemap
    • Privacy Policy

    Copyright @ 2023 PUNJABKESARI.IN All Rights Reserved.

    SUBSCRIBE NOW!
    • Google Play Store
    • Apple Store

    Subscribe Now!

    • Facebook
    • twitter
    • google +