ਡਾ. ਮਨੋਜ ਡੋਗਰਾ
ਭਾਰਤ ਇਕ ਅਜਿਹੀ ਧਰਤੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਪੂਰੇ ਵਿਸ਼ਵ ’ਚ ਆਪਣੀ ਸੱਭਿਅਤਾ ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੇ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸਾਦਗੀ ਅਤੇ ਸਮੂਹਿਕ ਏਕਤਾ ਇੱਥੋਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਪ੍ਰਾਣ ਹਨ।
ਪਰ ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ ਨੇ ਜਿਵੇਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਾਣਾਂ ਨੂੰ ਘੁੱਟ ਜਿਹਾ ਦਿੱਤਾ ਹੋਵੇ ਚੁਫੇਰਿਓਂ , ਬਸ ਸਿਰਫ ਅਤੇ ਸਿਰਫ ਮੌਤ ਦਾ ਚੱਕਰ ਹੀ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਮਾਜ ’ਚ ਅੱਜ ਕੋਰੋਨਾ ਮਹਾਮਾਰੀ ਇਕ ਅਜਿਹੇ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਮਾਰ ਮੁਕਾਉਣ ਵਾਲੇ ਅਦ੍ਰਿਸ਼ ਦੁਸ਼ਮਣ ਵਾਂਗ ਸਮਾਜ ’ਚ ਪੈਦਾ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਜੜ੍ਹ ਤੋਂ ਹਿਲਾ ਕੇ ਮੰਨੋ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਆਧਾਰ ’ਤੇ ਖੋਖਲਾ ਜਿਹਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੋਵੇ। ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸੋਚਣ, ਸਮਝਣ ਤੇ ਤਰਕ ਵਾਲੀ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਜਿਵੇਂ ਖਤਮ ਹੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੋਵੇ।
ਅੱਜ ਜਿਧਰ ਵੀ ਦੇਖੀਏ ਤਾਂ ਬਸ ਇਕ ਹੀ ਚੀਜ਼ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਉਹ ਹਨ ਲਾਸ਼ਾਂ! ਇਹ ਕੋਈ ਸ਼ਮਸ਼ਾਨਘਾਟ ਦੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਹੈ ਸਗੋਂ ਨਦੀਆਂ ’ਚ, ਐਂਬੂਲੈਂਸਾਂ ’ਚ, ਹਸਪਤਾਲਾਂ ’ਚ ਅਤੇ ਘਰਾਂ ’ਚ ਇਕ ਹੀ ਚੀਜ਼ ਦਾ ਅੰਬਾਰ ਹੈ ਉਹ ਹੈ ਸਾਹ-ਸਤਹੀਣ ਮ੍ਰਿਤਕ ਸਰੀਰ।
ਅੱਜ ਇਕ ਅਜਿਹਾ ਸਮਾਂ ਆ ਚੁੱਕਾ ਹੈ ਜਿਸ’ਚ ਸਵੇਰ ਹੁੰਦਿਆਂ ਆਪਣਿਆਂ ਦੇ ਵਿਛੜਣ ਦੇ ਦੁਖ ਦੇ ਨਾਲ ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਨਮ ਕਰਨੀਆਂ ਪੈਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਪਰ ਦੁਖ ਤਾਂ ਉਦੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਇਸ ਮੌਤ ਦੇ ਮੌਸਮ ’ਚ ਲਾਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਚਾਰ ਮੋਢੇ ਅੰਤਿਮ ਮੋਕਸ਼ ਯਾਤਰਾ ਤੱਕ ਦੇ ਲਈ ਨਸੀਬ ਨਹੀਂ ਹੋ ਰਹੇ। ਆਖਿਰ ਅਜਿਹਾ ਕਿਵੇਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਵੀ ਭਾਰਤੀ ਸਮਾਜ ਦੇ ਸੱਭਿਅਕ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ’ਚ।
ਇਸ ਮਹਾਮਾਰੀ ਦੌਰਾਨ ਨਵੀਆਂ-ਨਵੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਜ਼ਿਲਾ ਕਾਂਗੜਾ ਪੰਚਾਇਤ ਭੰਗਵਾਰ ਦੀ ਇਕ ਅਜਿਹੀ ਸ਼ਰਮਨਾਕ ਉਦਾਹਰਣ ਅਖਬਾਰਾਂ ’ਚ ਪੜ੍ਹਨ ਅਤੇ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲੀ ਕਿ ਇਕ ਲਾਚਾਰ ਪੁੱਤਰ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਨੂੰ ਮੋਢੇ ’ਤੇ ਚੁੱਕ ਕੇ ਸ਼ਮਸ਼ਾਨਘਾਟ ਲੈ ਕੇ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕੀ ਸਮਾਜ ਮਹਾਮਾਰੀ ਦੇ ਅੱਗੇ ਇੰਨਾ ਮਜਬੂਰ ਹੈ ਕਿ ਚਾਰ ਮੋਢੇ ਦੇਣ ’ਚ ਖੁਦ ਨੂੰ ਅਸਮਰਥ ਸਮਝ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਇਕ ਮਾਮਲਾ ਹਮੀਰਪੁਰ ਜ਼ਿਲੇ ’ਚ ਵੀ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਮੋਢਾ ਦੇਣ ਲਈ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਤੱਕ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੇ। ਜਲੰਧਰ ’ਚ ਇਕ ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਇਨਫੈਕਟਿਡ ਮ੍ਰਿਤਕ ਧੀ ਦੀ ਲਾਸ਼ ਨੂੰ ਮੋਢੇ ’ਤੇ ਰੱਖ ਕੇ ਲਿਜਾਣਾ ਪਿਆ।
ਇਹ ਹੋਰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਸਗੋੋਂ ਚਪੇੜ ਹੈ ਸਮਾਜ ਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜੋ ਖੁਦ ਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਮਸੀਹਾ ਅਖਵਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਲਈ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਲਈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਲਈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਉੱਠਣਾ ਬੈਠਣਾ ਦੁਖ-ਸੁਖ ਨਾਲ ਬੀਤਦਾ ਸੀ।
ਇਸ ਔਖੇ ਸਮੇਂ ’ਚ ਕਈ ਥਾਵਾਂ ’ਤੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ-ਭਾਈਚਾਰਾ ਸਭ ਕੁਝ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਉਹ ਗੱਲਾਂ ਅੱਖੋਂ-ਪਰੋਖੇ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਕਿਸੇ ਨੇ ਸੋਚਿਆ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕਿਸੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਨੇ ਕਲਪਨਾ ਕੀਤੀ ਹੋਵੇਗੀ ਕਿ ਅਜਿਹਾ ਸਮਾਂ ਵੀ ਆਵੇਗਾ ਕਿ ਇਨਸਾਨ ਦੀਆਂ ਲਾਸ਼ਾਂ ਦੇ ਲਈ ਮੋਢਾ ਤੱਕ ਵੀ ਨਸੀਬ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ। ਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ’ਚ ਕਈ ਥਾਵਾਂ ’ਤੇ ਤਾਂ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੀਆਂ ਹੱਦਾਂ ਹੀ ਟੱਪ ਗਈਆਂ। ਕਿਤੇ ਮਾਂ ਨੂੰ, ਕਿਤੇ ਬਾਪ ਤੇ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਨੂੰ ਅੱਜ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਪਣਿਆਂ ਦਾ ਹੀ ਮੋਢਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲ ਰਿਹਾ।
ਹਾਲਾਤ ਇੰਨੇ ਭੈੜੇ ਹੋ ਗਏ ਹਨ ਕਿ ਪਿੰਡ ਦੇ ਉਹ ਬਜ਼ੁਰਗ ਅਤੇ ਲੋਕ ਜੋ ਇਨਸਾਨੀਅਤ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਸੁਣਾ-ਸੁਣਾ ਕੇ ਥੱਕ ਜਾਂਦੇ ਸਨ ਅੱਜ ਇਸ ਔਖੇ ਦੌਰ ’ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਹੀ ਖਿੜਕੀਆਂ ਅਤੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਬੰਦ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ, ਬੰਦਾ ਬੰਦੇ ਦਾ ਹੀ ਦੁਸ਼ਮਣ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ।
ਇਹ ਕਿਹੋ ਜਿਹੀ ਮਹਾਮਾਰੀ ਆਈ ਕਿ ਅੱਜ ਜੋ ਲੱਕੜੀ ਸਾਡੇ ਸਸਕਾਰਾਂ ’ਚ ਸਭ ਤੋਂ ਅਹਿਮ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅੱਜ ਇਸ ਮ੍ਰਿਤਕ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਉਹ ਵੀ ਨਸੀਬ ਨਹੀਂ ਹੋ ਰਹੀ। ਸਾਡੇ ਸਸਕਾਰਾਂ ’ਚ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਚੰਦਨ, ਬਿਲ ਅਤੇ ਆਮਲੇ ਦੀ ਲੱਕੜ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਸੀਬ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਉਸ ਨੂੰ ਸਵਰਗ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਪਰ ਅੱਜ ਸਥਿਤੀ ਅਜਿਹੀ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ਮਸ਼ਾਨਘਾਟ ਤੱਕ ਲਾਸ਼ ਨੂੰ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਲਈ ਲੋਕ ਨਹੀਂ ਮਿਲ ਰਹੇ।
ਅੱਜ ਲੋਕ ਸਾਹਾਂ ਦੇ ਲਈ ਬੇਸ਼ੱਕ ਜੱਦੋ-ਜਹਿਦ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋਣ ਪਰ ਇੰਨੀ ਮਜਬੂਰੀ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕਿ ਅੱਜ ਸਮਾਜ ਸਮਾਜਿਕ ਤੋਂ ਨਿੱਜੀ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਘੜੀ ’ਚ ਸਾਨੂੰ ਸਾਰਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਅਜਿਹੀ ਬਿਪਤਾ ਕਿਸੇ ਦੇ ਉਪਰ ਵੀ ਆ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪੰਚਾਇਤ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਿੱਟ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਈ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਕਿ ਜਿਸ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪਿੰਡ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰ ’ਚ ਅਜਿਹੀਆਂ ਅਣਹੋਣੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਾਪਰਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਸਮਾਜ ਸੇਵੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਲੋਕ ਕਿਟ ਪਹਿਨ ਕੇ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੇ ਨਾਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਸਕਾਰ ਕਰ ਸਕਣ।
ਸਾਡੇ ਡਾਕਟਰ ਭਰਾ-ਭੈਣ, ਜੋ ਪਿਛਲੇ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਰੀਅਰਜ਼ ਹਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਸਹਿਯੋਗ ਦੇਣਾ ਸਾਡਾ ਸਾਰਿਆਂ ਦਾ ਫਰਜ਼ ਬਣਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਸਮੇਂ ਆਪਣਾ ਕੰਮ ਠੀਕ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕਰ ਸਕਣ ਅਤੇ ਇਸ ਔਖੇ ਸਮੇਂ ’ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਦੇਵਤਾ ਸਮਾਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਨਮਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮਨੋਬਲ ਨਹੀਂ ਟੁੱਟਣਾ ਚਾਹੀਦਾ।
ਸਾਹਾਂ ਦੀ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਖਤਮ ਕਰਨੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਆਕਸੀਜਨ ਸਿਲੰਡਰ ਵੀ ਮੁਹੱਈਆ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਹਸਪਤਾਲਾਂ ’ਚ ਬੈੱਡ ਵੀ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ, ਹਸਪਤਾਲਾਂ ’ਚ ਲੋੜੀਂਦੀ ਸਹੂਲਤ ਮਿਲਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉੱਥੇ ਨਿਰਧਾਰਤ ਡਾਕਟਰ ਵੀ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਸਮੇਂ ਦੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ, ਸ਼ਾਸਨ, ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਜਾਨਾਂ ਬਚਾਉਣ ਦੇ ਲਈ ਹੋਰ ਸਾਰੇ ਐਲਾਨਾਂ ਅਤੇ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਇਸ ਕੋਵਿਡ-19 ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਗੰਭੀਰ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਵੀ ਸਹਿਯੋਗ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਲਾਪ੍ਰਵਾਹੀ ਕਾਰਨ ਫੈਲਿਆ ਹੈ।
ਅੱਜ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਹਰੇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਤਾਂ ਹੀ ਸਮਾਜ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਨਾਲ, ਸਥਿਰਤਾ ਨਾਲ ਟਿਕ ਸਕਦਾ ਹੈ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਅਜਿਹੀ ਇਨਸਾਨੀਅਤ ਗੁਆਉਂਦੇ ਸਮੇਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਟਿਕ ਸਕਦੇ। ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਇਨਸਾਨੀਅਤ ਇਨਸਾਨ ਦਾ ਉਹ ਗਹਿਣਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਮਹਿਕਦੀ ਹੈ ਪਰ ਅਜਿਹੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਮਨੁੱਖਤਾ ਡਾਵਾਂਡੋਲ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਅੱਜ ਸਮਾਜ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਲਈ ਸਭ ਕੁਝ ਸਮਰਪਿਤ ਕਰ ਕੇ ਸਾਥ ਦੇਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਤਦ ਹੀ ਮਜ਼ਬੂਤ, ਦ੍ਰਿੜ੍ਹ ਇੱਛਾ ਸ਼ਕਤੀ ਨਾਲ ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਜਿੱਤ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਜੀਵਨਦਾਤੀ ਨਦੀਆਂ ’ਤੇ ਡੂੰਘਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੰਕਟ
NEXT STORY