ਮੁੰਬਈ : ਫਾਰਮਾਸਿਊਟੀਕਲ ਇੰਡਸਟਰੀ ਇਕ ਉੱਨਤ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿਚੋਂ ਲੰਘ ਰਹੀ ਹੈ। 18 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਕੋਵਿਡ -19 ਟੀਕਾਕਰਣ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਇਸ ਉਦਯੋਗ ਦੀ ਮੰਗ ਨੂੰ ਵਧਾਏਗੀ ਅਤੇ ਘਰੇਲੂ ਮਾਲੀਆ ਵਿਚ ਵੱਡਾ ਵਾਧਾ ਕਰੇਗੀ। ਇਸ ਨਾਲ ਮਾਲੀਏ ਦੇ ਸਰੋਤ ਵਿਚ ਵਾਧਾ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਕੋਵਿਡ ਟੀਕਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਮਹਾਮਾਰੀ ਦੇ ਖ਼ਤਮ ਹੋਣ ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਰਹੇਗਾ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2020-21 ਵੀ ਇਸ ਉਦਯੋਗ ਲਈ ਵੀ ਚੰਗਾ ਸੀ ਅਤੇ ਆਮ ਨਸ਼ੀਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਮੰਗ ਕਾਰਨ ਨਿਰਯਾਤ 18.7 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਵਧ ਕੇ 24.44 ਅਰਬ ਡਾਲਰ ਹੋ ਗਿਆ। ਗਲੋਬਲ ਫਾਰਮਾਸਿਊਟੀਕਲ ਮਾਰਕੀਟ 'ਤੇ ਦਬਾਅ ਅਤੇ ਪਹਿਲੀ ਤਿਮਾਹੀ (ਅਪ੍ਰੈਲ - ਜੂਨ 2020) ਦਰਮਿਆਨ ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਇਹ ਪਿਛਲੇ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਇਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ਵਿਕਾਸ ਦਰ ਦੀ ਰਾਹ ਵੱਲ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਿਛਲੇ ਵਿੱਤ ਸਾਲ 2019- 20 ਵਿਚ ਬਰਾਮਦ 7.57 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਵਧ ਕੇ 20.58 ਅਰਬ ਡਾਲਰ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਜਾਣੋ ਮਈ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਕਿੰਨੇ ਦਿਨ ਬੰਦ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਹਨ ਬੈਂਕ, ਚੈੱਕ ਕਰੋ ਛੁੱਟੀਆਂ ਦੀ ਪੂਰੀ ਸੂਚੀ
ਨਿਰਯਾਤ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿਚ ਉੱਤਰੀ ਅਮਰੀਕਾ 34 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੀ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਵਾਲਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਬਾਜ਼ਾਰ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਅਫਰੀਕਾ ਦੀ ਬਰਾਮਦ 13.4 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਵਧੀ ਹੈ। ਦੱਖਣੀ ਅਫਰੀਕਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਜੋਂ ਉੱਭਰਿਆ ਅਤੇ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਨਿਰਯਾਤ ਵਿਚ 28 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਯੂਰਪੀਅਨ ਯੂਨੀਅਨ ਜੋ ਕਿ ਅਫਰੀਕਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤੀਸਰਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਬਾਜ਼ਾਰ ਹੈ, ਦੇ ਨਿਰਯਾਤ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕਰੀਬ 11 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਸੀ। ਗੈਰ ਰਵਾਇਤੀ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਲਾਤੀਨੀ ਅਮਰੀਕਾ (14.5 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਵਿਕਾਸ), ਸੀ.ਆਈ.ਐਸ. ਦੇਸ਼ਾਂ (23.5 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ) ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਏਸ਼ੀਆ (17.5 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ) ਵਿਚ ਵੀ ਮੰਗ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵੱਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਅਤੇ ਯੂਕ੍ਰੇਨ ਆਦਿ ਵਰਗੇ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਲਈ ਵਾਧਾ ਦਰ ਉਤਸ਼ਾਹਜਨਕ ਸੀ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਆਕਸੀਜਨ ਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਹੋਰ ਸਾਜ਼ੋ ਸਮਾਨ ਲਿਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜਹਾਜਾਂ ਤੋਂ ਚਾਰਜ ਹਟਾਉਣ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼
ਉਦਯੋਗ ਨੂੰ 2020-21 ਵਿਚ ਚੁਣੌਤੀਪੂਰਨ ਸਮੇਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ। ਫਿਰ ਚੀਨ ਵਿਚ ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਕਾਰਨ ਸਰਗਰਮ ਫਾਰਮਾਸਿਊਟੀਕਲ ਸਮੱਗਰੀ (ਏਪੀਆਈ) ਦੀ ਘਾਟ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ, ਕਿਉਂਕਿ ਵੁਹਾਨ ਏ.ਪੀ.ਆਈਜ਼. ਦਾ ਗਲੋਬਲ ਹੱਬ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਭਾਰਤੀ ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਕਾਰਨ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵੀ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈਆਂ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਚੇਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਵਿਚ ਵੱਡੀਆਂ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਅਤੇ ਡਿਜੀਟਾਈਜੇਸ਼ਨ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਹ ਭਵਿੱਖ ਵਿਚ ਉਦਯੋਗ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰੇਗਾ ਅਤੇ ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਰੁਝਾਨ ਦੇ ਜਾਰੀ ਰਹਿਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ।
ਕੁਆਲਟੀ ਅਤੇ ਲਾਗਤ ਪ੍ਰਤੀਯੋਗਤਾ ਦੇ ਪੱਖੋਂ ਅਨੁਕੂਲ ਸਥਿਤੀ ਹੋਣ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਭਾਰਤੀ ਫਾਰਮਾਸਿਊਟੀਕਲ ਉਦਯੋਗ ਨੂੰ ਵੀ ਸੰਭਾਵਿਤ ਮੁਦਰਾ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਮਿਲਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਪਹਿਲੀ ਤਿਮਾਹੀ ਵਿਚ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਦੇ ਬਾਅਦ ਰੁਪਿਆ 2020-21 ਦੀ ਦੂਜੀ ਅਤੇ ਤੀਜੇ ਤਿਮਾਹੀ ਵਿਚ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋਇਆ। ਮਾਰਚ 2021 ਵਿਚ ਇਸ ਵਿਚ ਦੁਬਾਰਾ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲੀ ਅਤੇ ਰੁਪਏ ਦੀ ਗਿਰਾਵਟ ਦਾ ਰੁਝਾਨ 2021-22 ਵਿਚ ਵੀ ਜਾਰੀ ਰਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਲਾਭ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਮਿਲੇਗੀ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਕੋਰੋਨਾ ਕਾਲ 'ਚ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਲੁੱਟਣ ਵਾਲੇ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਦੀ ਆਈ ਸ਼ਾਮਤ, ਇਰਡਾ ਨੇ ਬੀਮਾ ਕੰਪਨੀਆਂ ਕੋਲੋਂ ਮੰਗੇ
ਇਕ ਹੋਰ ਕਾਰਕ ਹੈ ਕੋਵਿਡ -19 ਵਿਚ ਆ ਰਹੀ ਤਬਦੀਲੀ ਹੈ। ਘਰੇਲੂ ਟੀਕਾ ਪ੍ਰੋਗ੍ਰਾਮ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਅਤੇ ਇਕ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਦੂਜੀ ਲਹਿਰ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਮੁੱਖ ਧਿਆਨ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਮ ਸੰਭਾਵਨਾ 'ਤੇ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਨੂੰ ਆਰ ਐਂਡ ਡੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵਧਾ ਕੇ ਸੁਧਾਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੋਏਗੀ। ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਨੀਤੀਗਤ ਸਹਾਇਤਾ ਦੇ ਨਾਲ, ਉਦਯੋਗ ਨੂੰ ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਕਦਮ ਚੁੱਕਣ ਦੀ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੋਏਗੀ ਜਿਸ ਲਈ ਇਸਨੂੰ ਹੋਰ ਗਲੋਬਲ ਸਾਂਝੇਦਾਰੀ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਦੀ ਪੜਤਾਲ ਕਰਨੀ ਪਵੇਗੀ।
ਨਿਫਟੀ ਫਾਰਮਾ ਇੰਡੈਕਸ ਦੀ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਨਿਫਟੀ ਨਾਲੋਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ 12 ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿਚ ਜਦੋਂ ਨਿਫਟੀ ਫਾਰਮਾ ਨੇ 42 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਦੀ ਰਿਟਰਨ ਦਿੱਤੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਨਿਫਟੀ ਵਿਚ 56 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਦਾ ਵਾਧਾ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਨਿਫਟੀ ਫਾਰਮਾ ਇੰਡੈਕਸ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਵਧੀਆ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਸ ਸੂਚਕਾਂਕ ਨੇ 11.8 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਦੀ ਵਾਪਸੀ ਦਿੱਤੀ, ਨਿਫਟੀ ਵਿਚ 3 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਦੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਫਾਰਮਾ ਇੰਡੈਕਸ 35 ਦੇ ਪੀ.ਈ. 'ਤੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜੋ ਨਿਫਟੀ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹਾ ਉਪਰ (32 ਦਾ ਪੀਈ) ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਮੁੱਲ 40 ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਮੈਡੀਕਲ ਆਕਸੀਜਨ ਅਤੇ ਸਾਜ਼ੋ ਸਾਮਾਨ 'ਤੇ ਭਾਰਤ ਨੇ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨੇ ਲਈ ਹਟਾਈ ਕਸਟਮ ਡਿਊਟੀ
ਨੋਟ - ਇਸ ਖ਼ਬਰ ਬਾਰੇ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਕੁਮੈਂਟ ਬਾਕਸ ਵਿਚ ਜ਼ਰੂਰ ਸਾਂਝੇ ਕਰੋ।
ਮਾਰੂਤੀ ਸੁਜ਼ੂਕੀ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਜਗਦੀਸ਼ ਖੱਟਰ ਦਾ ਦਿਹਾਂਤ
NEXT STORY 
