ਡਾ. ਰੈੱਡੀ ਤਿਰੂਪਤੀ ਰਾਓ
ਭਾਰਤ ਵਿਭਿੰਨ ਸੱਭਿਆਚਾਰਾਂ ਦੀ ਧਰਤੀ ਹੈ, ਜਿਥੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸੱਭਿਆਚਾਰਾਂ, ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ, ਜਾਤਾਂ ਅਤੇ ਧਰਮਾਂ ਦੇ ਲੋਕ ਮਿਲ ਕੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਵੱਖ-ਵੱਖ ਧਰਮਾਂ ਅਤੇ ਨਸਲੀ ਗਰੁੱਪਾਂ ਅਤੇ ਫਿਰਕਿਆਂ ਦੇ ਲੋਕ ਇਕਸੁਰਤਾ ਨਾਲ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਅਨੇਕਤਾ ’ਚ ਏਕਤਾ ਇਸ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਤਾਕਤ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਇਕ ਧਰਮ-ਨਿਰਪੱਖ ਦੇਸ਼ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਭਾਵ ਹੈ ਕਿ ਸਭ ਧਰਮਾਂ ਨਾਲ ਇਕੋ ਜਿਹਾ ਵਤੀਰਾ ਕਰਨਾ। ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ’ਚ ਭਾਰਤ ਵਰਗਾ ਕੋਈ ਦੇਸ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਜੋ ਵਿਭਿੰਨਤਾਵਾਂ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਬਹੁ-ਭਾਸ਼ੀ ਅਤੇ ਬਹੁ-ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਇਹ ਸਾਂਝੀਆਂ ਰਵਾਇਤਾਂ, ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਬੰਧਨ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਧਰਮਾਂ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਢੰਗਾਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦਰਮਿਆਨ ਵੱਧ ਅਤੇ ਨਿਰੰਤਰ ਵਿਚਾਰ-ਚਰਚਾ ਰਾਹੀਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਖਾਸ ਤੌਰ ’ਤੇ ਨੌਜਵਾਨ ਪੀੜ੍ਹੀ ਵਿਚ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦ, ਦੇਸ਼ਭਗਤੀ, ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਇਕਜੁੱਟਤਾ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਮੁੜ ਤੋਂ ਭਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਇੱਛਾ ਹੈ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਏਕਤਾ ਅਤੇ ਅਖੰਡਤਾ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ। ਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਰਵਾਇਤਾਂ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਨੂੰ ਭਰਪੂਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਵੱਕਾਰੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ‘ਏਕ ਭਾਰਤ ਸ੍ਰੇਸ਼ਠ ਭਾਰਤ’ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ।
ਮਾਣਯੋਗ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਸਰਦਾਰ ਵੱਲਭ ਭਾਈ ਪਟੇਲ ਦੀ 140ਵੀਂ ਜਨਮ ਵਰ੍ਹੇਗੰਢ ਮਨਾਉਣ ਲਈ 31 ਅਕਤੂਬਰ 2015 ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਏਕਤਾ ਦਿਵਸ ’ਤੇ ‘ਏਕ ਭਾਰਤ ਸ੍ਰੇਸ਼ਠ ਭਾਰਤ’ ਬਾਰੇ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ। ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਦੂਰਦਰਸ਼ੀ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਸਰਦਾਰ ਪਟੇਲ ਦੀ ਯਾਦਗਾਰ ਨੂੰ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਸੀ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਅਗਲੇ ਸਾਲ 31 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ‘ਏਕ ਭਾਰਤ ਸ੍ਰੇਸ਼ਠ ਭਾਰਤ’ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਵਲੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਇਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਸਿਧਾਂਤ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਏਕਤਾ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਇਹ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਿੱਸਿਆਂ ’ਚ ਰਹਿ ਰਹੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਆਪਸੀ ਵਿਚਾਰ-ਚਰਚਾ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਪਹਿਲ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸੂਬਿਆਂ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਸੂੁਬਿਆਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ’ਚ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਇਕਜੁੱਟਤਾ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰੇਗੀ। ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਅਨੁਸਾਰ ਹਰ ਸੂਬੇ ਨੂੰ ਆਪਸੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਸੂਝ-ਬੂਝ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਇਕ ਹੋਰ ਸੂਬੇ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਜੋੜਾ ਬਣੇ ਸੂਬੇ/ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਸੂਬੇ ‘ਏਕ ਭਾਰਤ ਸ੍ਰੇਸ਼ਠ ਭਾਰਤ’ ਅਧੀਨ ਸਾਂਝੀਆਂ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਕਰਨ ਲਈ ਇਕ-ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਸਹਿਮਤੀ ਪੱਤਰ ਉੱਤੇ ਦਸਤਖਤ ਕਰਨਗੇ। ਇਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਰਾਹੀਂ ਜੋੜਾ ਬਣੇ ਸੂਬੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਖੇਤਰਾਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸੰਗੀਤ, ਨ੍ਰਿਤ, ਨਾਟਕ, ਭਾਸ਼ਾ, ਸਾਹਿਤ, ਇਤਿਹਾਸ, ਵਿਰਸਾ, ਯਾਤਰਾ ਅਤੇ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ, ਲੋਕ ਕਲਾ, ਫਾਈਨ ਆਰਟਸ, ਖੁਰਾਕ ਮੇਲਿਆਂ, ਪੁਸਤਕ ਮੇਲਿਆਂ, ਬੀਚ ਮੇਲਿਆਂ ਰਾਹੀਂ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਵਟਾਂਦਰਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਨਾਲ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਇਕ-ਦੂਜੇ ਪ੍ਰਤੀ ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਸਮਝ-ਬੂਝ ਵਧੇਗੀ। ਉਹ ਭਾਸ਼ਾ, ਸੱਭਿਆਚਾਰ, ਰਵਾਇਤਾਂ ਆਦਿ ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਮੁਹਾਰਤ ਅਤੇ ਯੋਗਤਾ ਵਧਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਆਂਧਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜੋੜੇ ਸੂਬੇ
ਆਂਧਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਇਹ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਅਪਣਾਉਣ ਲਈ ਜੋੜੇ ਸੂਬੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਭੂਗੋਲਿਕ, ਇਤਿਹਾਸਕ, ਸਮਾਜਿਕ, ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਤੌਰ ’ਤੇ ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਸੂਬੇ ਬਿਲਕੁਲ ਵੱਖਰੇ ਹਨ। ਹਰ ਸੂਬੇ ਦੀਆਂ ਆਪਣੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਹਨ, ਪੰਜਾਬ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗਿਕ ਪੱਖੋਂ ਵਿਕਸਿਤ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀ ਗ੍ਰਾਮੀਣ ਅਾਬਾਦੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਿਕਾਸ ਵਿਚ ਭਾਰੀ ਹਿੱਸਾ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਭਾਰਤ ਦੇ ਕਣਕ, ਚੌਲ, ਮੱਕੀ, ਬਾਜਰਾ ਅਤੇ ਗੰਨੇ ਜਿਹੇ ਅਨਾਜ ਦਾ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਹਰੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਨੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗਿਕ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਭਾਰੀ ਵਿਕਾਸ ਕੀਤਾ। ਇਤਿਹਾਸਿਕ, ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਤੌਰ ’ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਆਪਣੀ ਅਹਿਮੀਅਤ ਹੈ, ਮੇਲੇ ਅਤੇ ਤਿਉਹਾਰ, ਸੰਗੀਤ, ਨ੍ਰਿਤ, ਭਾਸ਼ਾ, ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ, ਲੋਕ ਕਲਾ ਇਸ ਸੂਬੇ ਨੂੰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ ਉੱਤੇ ਚਮਕਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਆਂਧਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਲੋਕ ਵੀ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਹਾਸਲ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਆਂਧਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋ ਰਹੇ ਸੂਬਿਆਂ ’ਚੋਂ ਇਕ ਹੈ। ਭੂਗੋਲਿਕ ਤੌਰ ’ਤੇ ਇਹ ਸੂਬਾ ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਹਿੱਸੇ ’ਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਸ ਸੂਬੇ ਦਾ 974 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਇਲਾਕਾ ਸਮੁੰਦਰ ਦੇ ਕੰਢੇ ਨਾਲ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਗੁਜਰਾਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੂਸਰਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕੰਢੇ ਵਾਲਾ ਸੂਬਾ ਹੈ। ਆਰਥਿਕ ਪੱਖੋਂ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਇਸ ਸੂਬੇ ਲਈ ਕਾਫੀ ਲਾਹੇਵੰਦ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸੂਬੇ ਵਿਚ ਦੋ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਖੇਤਰ ਤੱਟੀ ਆਂਧਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਰਾਇਲਸੀਮਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਸੂਬੇ ਦੀ ਭੂਗੋਲਿਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਬੰਗਾਲ ਦੀ ਖਾੜੀ, ਪੂਰਬੀ ਘਾਟ ਅਤੇ ਨੱਲਾਮਾਲਾ ਜੰਗਲਾਂ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਦਰਿਆ ਗੋਦਾਵਰੀ, ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ, ਵਾਮਸੁਧਾਰਾ, ਨਾਗਾਵਲੀ ਅਤੇ ਪੈਨਾ ਇਸ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਅਮੀਰ ਸੋਮੇ ਹਨ, ਜੋ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗਿਕ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ, ਗੋਦਾਵਰੀ ਦਰਿਆ ਦੇ ਬੇਸਿਨ ਕਾਰਣ ਇਹ ਸੂੁਬਾ ਚੌਲ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਜੋਂ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਸੂਬੇ ਦਾ ਉਦਯੋਗਿਕ ਵਿਕਾਸ ਵੀ ਕਾਫੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸ਼ਹਿਰ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਵਿਸ਼ਾਖਾਪਟਨਮ, ਵਿਜੇਵਾੜਾ, ਤਿਰੂਪਤੀ, ਕਾਕੀਨਾਡਾ ਅਤੇ ਅਨੰਤਪੁਰਮ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਉਦਯੋਗਿਕ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਜੋਂ ਉੱਭਰੇ ਹਨ। ਆਂਧਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾਲ ਤੱਟੀ ਖੇਤਰ ਹੋਣ ਕਾਰਣ ਇਸ ’ਚ ਕਈ ਬੰਦਰਗਾਹਾਂ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਹੁਣ ਇਹ ਸੂਬਾ ਵਿਸ਼ਾਖਾਪਟਨਮ ਬੰਦਰਗਾਹ, ਗੰਗਾਵਰਮ ਬੰਦਰਗਾਹ, ਕਾਕੀਨਾਡਾ ਬੰਦਰਗਾਹ ਅਤੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾਪਟਮ ਬੰਦਰਗਾਹ ਤੋਂ ਲਾਭ ਉਠਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਕਲਿੰਗਾਪਟਨਮ ਅਤੇ ਰਾਮਾਯਾਮ ਪਟਨਮ ਵਿਖੇ ਵੀ ਬੰਦਰਗਾਹਾਂ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਨਾਲ ਸੂਬੇ ਦਾ ਉਦਯੋਗਿਕ ਵਿਕਾਸ ਵਧੇਗਾ ਅਤੇ ਸੂਬੇ ਦੀ ਅਰਥ ਵਿਵਸਥਾ ਵਿਚ ਸੁਧਾਰ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਹੋਵੇਗਾ।
ਵਿਸ਼ਾਖਾਪਟਨਮ ਪੂਰਬੀ ਕੰਢੇ ਉੱਤੇ ਇਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ, ਜੋ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਰਣਨੀਤਕ ਤੌਰ ’ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਖੇਤਰ ਲਈ ਇਹ ਇਕ ਆਦਰਸ਼ ਟਿਕਾਣਾ ਹੈ। ਪੂਰਬੀ ਜਲ ਸੈਨਾ ਕਮਾਂਡ ਇਸ ਥਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਆਪਣੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਾਖਾਪਟਨਮ ਸਟੀਲ ਪਲਾਂਟ, ਵਿਸ਼ਾਖਾਪਟਨਮ ਬੰਦਰਗਾਹ, ਗੰਗਾਵਰਮ ਬੰਦਰਗਾਹ, ਐੱਚ. ਪੀ. ਸੀ. ਐੱਲ. ਕੋਰੋਮੰਡਲ ਖਾਦ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦੇ ਇਥੋਂ ਦੇ ਕੁਝ ਅਦਾਰੇ ਹਨ। ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਕੌਸਮੋਪੌਲੀਟਨ ਸ਼ਹਿਰ ਵਜੋਂ ਉੱਭਰ ਕੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ, ਜਿਥੇ ਸਾਰੇ ਸੂਬਿਆਂ ਤੋਂ ਆਏ ਲੋਕ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਧਰਮਾਂ ਦੇ ਲੋਕ ਸਦਭਾਵਨਾ ਨਾਲ ਰਹਿ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੀ ਹੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਸਥਿਤੀ ਅਮਰਾਵਤੀ ਅਤੇ ਤਿਰੂਪਤੀ ਦੀ ਹੈ। ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ’ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਜ਼ਗ (ਵਿਸ਼ਾਖਾਪਟਨਮ) ਦੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਵਿਚ ਘੁਲ-ਮਿਲ ਗਏ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਵਧੇਰੇ ਵਪਾਰ ਅਤੇ ਵਣਜ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚ ਸਥਾਪਿਤ ਹੋਏ ਹਨ। ਕਈ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਉਹ ਇਸ ਬੰਦਰਗਾਹ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚ ਖੁਸ਼ੀ ਭਰਿਆ ਜੀਵਨ ਬਿਤਾ ਰਹੇ ਹਨ।
ਵਿਸ਼ਾਖਾਪਟਨਮ ਦਾ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧ
ਵਿਸ਼ਾਖਾਪਟਨਮ ਦਾ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਮੰਜ਼ਿਲਾਂ ’ਚੋਂ ਇਕ ਹੈ। ਹਰ ਸਾਲ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜਯੰਤੀ ਉੱਤੇ ਇਥੇ ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਤੱਕ ਉਤਸਵ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਾਖਾਪਟਨਮ ਸ਼ਹਿਰ ਆਪਣੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਸਦਭਾਵਨਾ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਿਮਾਚਲਮ ਮੰਦਿਰ, ਕਨਿਕਾ, ਮਹਾਲਕਸ਼ਮੀ ਮੰਦਿਰ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਈ ਸਥਾਨ ਕੈਲਾਸ਼ਗਿਰੀ, ਆਰਕੇ ਬੀਚ, ਡੌਲਫਿਨ ਨੋਜ਼, ਯਰਧਾ ਪਾਰਕ, ਕੰਬਾਲਾਕੋਂਡਾ ਈਕੋ ਟੂਰਿਜ਼ਮ ਪਾਰਕ ਅਤੇ ਕਈ ਚਰਚਾਂ, ਦਰਗਾਹਾਂ ਜਿਹੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਤੀਰਥ ਸਥਾਨ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਕੁਦਰਤ ਪ੍ਰੇਮੀਆਂ ਲਈ ਅਰਾਕੂ ਇਕ ਸੁੰਦਰ ਮੰਜ਼ਿਲ ਹੈ। ਬੋਧੀ ਅਤੇ ਜੈਨ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਲਈ ਵਿਜ਼ਗ ਇਕ ਉੱਘਾ ਸਥਾਨ ਹੈ। ਵਿਜ਼ਗ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਬੋਧੀ ਟਿਕਾਣੇ ਘਰੇਲੂ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਤੋਤਲਾਕੋਂਡਾ, ਬਾਵੀਕੋਂਡਾ, ਬੋਜੱਨਾਕੋਂਡਾ ਅਤੇ ਪਾਵੁਰਾਲਾਕੋਂਡਾ ਨੂੰ ਯੂਨੈਸਕੋ ਵੱਲੋਂ ਵਿਰਾਸਤੀ ਟਿਕਾਣੇ ਐਲਾਨਿਆ ਜਾ ਚੁੱਕਾ ਹੈ।
ਆਂਧਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਸੂਬਾ ਆਪਣੇ ਵਿਭਿੰਨ ਸੱਭਿਆਚਾਰਾਂ ਕਰਕੇ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸ਼ਾਸਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਖੇਤਰ ਉੱਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਘਰਾਣਿਆਂ ਅਤੇ ਰਾਜਿਆਂ ਨੇ ਰਾਜ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਭਿੰਨ ਰੂਪਾਂ ਕਾਰਣ ਇਥੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਰਵਾਇਤਾਂ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋਈਆਂ। ਇਸ ਖੇਤਰ ਉੱਤੇ ਰਾਜ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਵਿਚ ਪੱਲਵ, ਚਾਲੂਕਿਆ, ਇਕਸ਼ਾਵਕੁਸ, ਕਾਕੀਤਿਆਸ, ਵਿਜੈਨਗਰ, ਕਲਿੰਗ ਅਤੇ ਮੁਗਲ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਆਂਧਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਉੱਤੇ ਕਈ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਤਾਕਤਾਂ ਨੇ ਆਪਣਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਇਆ। ਆਂਧਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਲੋਕ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਿਕਾਸ, ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਏਕਤਾ ਅਤੇ ਅਖੰਡਤਾ ਵਿਚ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਪਾ ਰਹੇ ਹਨ।
ਆਂਧਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇਸ਼ ’ਚ ਪ੍ਰੇਮ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ
ਆਂਧਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ, ਸਾਹਿਤ ਕਲਾ, ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ, ਰਵਾਇਤਾਂ ਆਦਿ ਉਥੋਂ ਦੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੀ ਤਾਕਤ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਆਂਧਰ ਦੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਉੱਤੇ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ’ਤੇ ਦ੍ਰਾਵਿੜਾਂ ਦਾ ਅਸਰ ਹੈ। ਇਹ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰੇਗਾ। ਰਾਜ ਦੀ ਸਰਕਾਰੀ ਭਾਸ਼ਾ ਤੇਲਗੂ ਹੈ, ਜੋ ਦ੍ਰਾਵਿੜ ਫੈਮਿਲੀ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ। ਸੀ. ਪੀ. ਬ੍ਰਾਊਨ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ‘ਪੂਰਬ ਦੀ ਇਟਾਲੀਅਨ’ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਉੱਤੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਦਾ ਚੰਗਾ ਅਸਰ ਹੈ। ਤੇਲਗੂ ਕਵੀਆਂ, ਲੇਖਕਾਂ, ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ, ਕਲਾਕਾਰਾਂ, ਸ਼ਖਸੀਅਤਾਂ ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰ ਲਈ ਨਾਮਣਾ ਖੱਟਿਆ ਹੈ। ਕੁੱਚੀਪੁੜੀ ਕਲਾਸੀਕਲ ਨ੍ਰਿਤ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਇਕ ਅਨੋਖਾ ਨ੍ਰਿਤ ਹੈ। ਆਂਧਰ ਨਾਟਯਮ, ਪੈਰਨੀ ਤਾਂਡਵਮ, ਤੱਪੇਟਾ ਗੁੱਲੂ, ਬੁੱਰਾ ਕਾਢਾ, ਹਰੀਕਾਢਾ, ਜੰਮੂਕੁਲਾ ਕਾਢਾ, ਦੀਮਸਾ ਨਾਚ ਇਸ ਖੇਤਰ ਦੇ ਕੁਝ ਉੱਘੇ ਲੋਕ ਨਾਚ ਹਨ। ਕਈ ਕਰਨਾਟਕ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਵੀ ਆਂਧਰ ਦੇ ਹੀ ਹਨ। ਮਨੋਰੰਜਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਤੇਲਗੂ ਫਿਲਮ ਉਦਯੋਗ ਅਤੇ ਥੀਏਟਰ ਵੀ ਭਾਰਤੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਏਕਤਾ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਖੰਡਤਾ ਵਿਚ ਅਹਿਮ ਹਿੱਸਾ ਪਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਤਿਉਹਾਰ, ਜਿਵੇਂ ਵਿਸ਼ਾਖਾ ਉਤਸਵ, ਭੀਮਲੀ ਉਤਸਵ, ਰਾਇਲਸੀਮਾ ਫੂਡ ਐਂਡ ਡਾਂਸ ਫੈਸਟੀਵਲ, ਇਸ ਖੇਤਰ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਫੈਸਟੀਵਲ (ਉਤਸਵ) ਹਨ। ਕਡੱਪਾ ਅਮੀਰ ਪੀਰ ਦਰਗਾਹ, ਨੈਲੋਰ ਬਾਰਾ ਸ਼ਹੀਦ ਦਰਗਾਹ ਇਥੋਂ ਦੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਵਿਭਿੰਨਤਾ, ਧਾਰਮਿਕ ਸਦਭਾਵਨਾ ਦੀਆਂ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਹਨ। ਇਕ ਸਾਲਾਨਾ ਤਿੰਨ ਦਿਨਾ ਉਰਸ (ਰੋਟੀਓਂ ਕੀ ਈਦ ਜਾਂ ਰੋਟੇਲਾ ਪਾਂਡੂਗਾ) ਨੈਲੋਰ ਵਿਚ ਮੁਹੱਰਮ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ’ਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਂਧਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਪ੍ਰੇਮ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਅਤੇ ਅਨੇਕਤਾ ’ਚ ਏਕਤਾ ਦੀ ਧਰਤੀ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ।
ਸ੍ਰੀ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਲਾਂਘੇ ਦੀ ਫੀਸ ਦਾ ਬੇਲੋੜਾ ਰੇੜਕਾ
NEXT STORY