ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਚੀਨ ਤੋਂ ਦੂਰ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਹੁਣ ਲਈ ਸਫਲ ਹੁੰਦੀਆਂ ਜਾਪਦੀਆਂ ਹਨ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸ਼ਹਿਬਾਜ਼ ਸ਼ਰੀਫ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਹਾਲੀਆ ਅਮਰੀਕਾ ਫੇਰੀ ਅਤੇ ਇਸ ਜੂਨ ਵਿਚ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਦੁਆਰਾ ਆਯੋਜਿਤ ਇਕ ਨਿੱਜੀ ਦੁਪਹਿਰ ਦੇ ਖਾਣੇ ਦੌਰਾਨ, ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਦੇ ਮੁਖੀ ਫੀਲਡ ਮਾਰਸ਼ਲ ਅਸੀਮ ਮੁਨੀਰ ਨੇ ਟਰੰਪ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ ਕਰਨ ’ਚ ਕੋਈ ਕਸਰ ਨਹੀਂ ਛੱਡੀ।
ਦੁਪਹਿਰ ਦੇ ਖਾਣੇ ਦੌਰਾਨ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਵਿਆਪਕ ਘਰੇਲੂ ਸਲਾਹ-ਮਸ਼ਵਰੇ ਦੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਟਰੰਪ ਦੀ ਨੋਬਲ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਲਈ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਅਸਲ ਵਿਚ, ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ ਸ਼ਾਸਨ ਹੁਣ ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਉਹੀ ਸੌਦੇ ਪੇਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜੋ ਉਸਨੇ ਕਦੇ ਚੀਨ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਸਨ।
ਇਹ ਸਮਝੌਤਾ ਅਮਰੀਕਾ ਵੱਲ ਇਕ ਨਵੇਂ ਰਣਨੀਤਿਕ ਝੁਕਾਅ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਹੋਰ ਖੁਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਫਿਲਸਤੀਨ ’ਤੇ ਆਪਣੇ ‘ਸਿਧਾਂਤਕ’ ਰੁਖ਼ ਨੂੰ ਛੱਡਣ ਲਈ ਸਹਿਮਤ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ‘ਅਬਰਾਹਿਮ ਸਮਝੌਤੇ’ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ, ਜੋ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦੇਵੇਗਾ। ਉਸ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਨਾਲ ਇਕ ਰੱਖਿਆ ਸਮਝੌਤੇ ’ਤੇ ਦਸਤਖਤ ਕੀਤੇ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਮੁੱਦੇ ’ਤੇ ਸਹਿਮਤੀ ’ਤੇ ਲਿਆਂਦਾ ਜਾ ਸਕੇ ਅਤੇ ਸਾਊਦੀ ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਘਰੇਲੂ ਜਾਂ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਤੋਂ ਬਚਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ।
ਅਸਲੀਅਤ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਟਰੰਪ ਦੀ ਗਾਜ਼ਾ ਯੋਜਨਾ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ਰੀਫ ਨੇ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਸਮਝੌਤੇ ਦੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਿਵਸਥਾਵਾਂ ਦੀਆਂ ਬਾਰੀਕੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸਮਝਿਆ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕੁਝ ਨੂੰ ਫਿਲਸਤੀਨੀ ਹਿੱਤਾਂ ਲਈ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚ ਹੈਰਾਨੀਜਨਕ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ, ਸ਼ਰੀਫ ’ਤੇ ਫਿਲਸਤੀਨੀ ਹਿੱਤਾਂ ਦੀ ਕੀਮਤ ’ਤੇ ਅਮਰੀਕੀਆਂ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਇਸ਼ਾਕ ਡਾਰ ਨੂੰ ਸੰਸਦ ਵਿਚ ਪਿੱਛੇ ਹਟਣਾ ਪਿਆ, ਇਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹੋਏ ਕਿ ਨਿਊਯਾਰਕ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਦਿਖਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਸ਼ਾਂਤੀ ਯੋਜਨਾ ਦੀਆਂ ਕਈ ਵਿਵਸਥਾਵਾਂ ਬਦਲ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ ਅਤੇ ਸ਼ਰੀਫ ਕੋਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਦਾ ਸਮਾਂ ਨਹੀਂ ਸੀ।
ਪਰ ਮੁੱਖ ਸਵਾਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਮੁਨੀਰ ਅਤੇ ਸ਼ਰੀਫ ਅਮਰੀਕਾ ਨਾਲ ਇੰਨੀ ਉਤਸੁਕਤਾ ਨਾਲ ਕਿਉਂ ਮਿਲ ਰਹੇ ਹਨ? ਅਸਲ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ ਸਰਕਾਰ ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪੱਖ ਵਿਚ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਕੋਲ ਘਰੇਲੂ ਜਾਇਜ਼ਤਾ ਦੀ ਘਾਟ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਨੇਤਾ ਇਮਰਾਨ ਖਾਨ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਲਈ ਜੇਲ ਵਿਚ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਸ਼ਾਇਦ ਮੁਨੀਰ ਅਤੇ ਸ਼ਰੀਫ ਨੇ ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਵਿਚ ਅਮਰੀਕੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦੇਣ ਦੇ ਘਰੇਲੂ ਅਤੇ ਖੇਤਰੀ ਨਤੀਜਿਆਂ ’ਤੇ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਵਿਚਾਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਚੀਨ ਨੇ ਅਜੇ ਤੱਕ ਇਨ੍ਹਾਂ ਘਟਨਾਚੱਕਰਾਂ ’ਤੇ ਕੋਈ ਜਵਾਬ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਆਪਣੀ ਸਰਹੱਦ ਦੇ ਨੇੜੇ ਅਮਰੀਕੀਆਂ ਦੀ ਸੰਭਾਵੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ’ਤੇ ਗੁੱਸੇ ਨਾਲ ਭੜਕ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇਗਾ।
ਇਸੇ ਕਰ ਕੇ ਉਸਨੇ ਕਾਬੁਲ ਦੇ ਨੇੜੇ ਬਗਰਾਮ ਏਅਰਬੇਸ ਵਾਪਸ ਲੈਣ ਦੇ ਅਮਰੀਕੀ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਇਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹੋਏ ਕਿ ਇਹ ਖੇਤਰੀ ਤਣਾਅ ਭੜਕਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਚੀਨ ਲਈ ਮੁੱਦਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਚੀਨੀ ਹਿੱਤਾਂ ਲਈ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸ਼ੀ ਜਿਨਪਿੰਗ ਨੇ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਦਾਖਲ ਕਰਨ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਚੀਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਈਰਾਨ ਵੀ ਨਾਰਾਜ਼ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ’ਤੇ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਅਫਗਾਨ ਤਾਲਿਬਾਨ ਅਮਰੀਕਾ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਪਰ ਉਹ ਅਮਰੀਕੀਆਂ ਨੂੰ ਕਾਬੁਲ ਦੇ ਨੇੜੇ ਬਗਰਾਮ ਏਅਰਬੇਸ ’ਤੇ ਮੁੜ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦੇਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਹਨ।
ਇਸ ਲਈ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਗੁਆਂਢੀਆਂ ਵਿਚੋਂ ਕੋਈ ਵੀ ਮੁਨੀਰ ਅਤੇ ਸ਼ਰੀਫ ਦੇ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਤੋਂ ਖੁਸ਼ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ। ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਨੂੰ ਇਹ ਸਮਝਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਖੈਬਰ ਪਖਤੂਨਖਵਾ ਵਿਚ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਮੌਜੂਦ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਤਹਿਰੀਕ-ਏ-ਤਾਲਿਬਾਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਪ੍ਰਾਂਤ ਵਿਚ ਹਿੰਸਾ ਵਧਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਬਲੋਚ ਵੱਖਵਾਦੀ ਅਮਰੀਕੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਰੋਤਾਂ ਦਾ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਕਿਵੇਂ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਉਹ ਇਸੇ ਕਾਰਨ ਕਰਕੇ ਚੀਨੀਆਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾ ਰਹੇ ਸਨ?
ਮੁਨੀਰ ਅਤੇ ਸ਼ਰੀਫ ਇਕ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਰਸਤੇ ’ਤੇ ਹਨ, ਜੋ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਅਸਥਿਰਤਾ ਅਤੇ ਸੰਭਾਵਿਤ ਤੌਰ ’ਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਚੀਨ ਵਿਚਕਾਰ ਇਕ ਪ੍ਰੌਕਸੀ ਟਕਰਾਅ ਵੱਲ ਲੈ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਸਮੇਤ ਇਸਦੇ ਸਾਰੇ ਗੁਆਂਢੀਆਂ ਦੇ ਹਿੱਤਾਂ ਲਈ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਹੋਵੇਗਾ।
-ਅਵਿਨਾਸ਼ ਮੋਹਨਾਨੇ
ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਡੇਗ ਸਕਦੀ ਹੈ ਇਕ ਉਂਗਲੀ
NEXT STORY